S)e Ceid^6oti/fca/iit
De Haagse
conferentie
Aanklacht van Tjoa Sik len
gedesavoueerd
Churchill is weer in Nederland
Een U.N.O. zonder Russen?
Britten weigeren om langer
te blijven
De val der regering-Spaak
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD
Hoofdredacteur: TH. WILMER
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VRIJDAG 7 MEI 1918
39ste JAARGANG
No. 11383
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w., 1.30 p. mnd., £3.90 p. kwart. Franco p. p. £4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 1.50
V Na de
doden-herdenking
T"VE herdenking van de Nederlan-
^ders, die door de oorlog de onder
de bezetting gestorven zijn, is tel
ken j are weer indrukwekkend.
En zij draagt over het algemeen,
een christelijk karakter.
In Leiden waren er twee samen
komsten. Op beide voerden het
woord een protestants predikant en
een katholiek in de Stadsgehoor
zaal een priester, rector Drost, in de
Zuiderkerk, prof. Asselbergs (Anton
v. Duinkerken).
Het is interessant op te merken, dat
de door beide katholieken gehouden
redevoeringen van elkaar verschil
den wat betreft de wijze, waarop de
sprekers getuigden van hun princi
pieel levensinzicht.
En: beide wijzen moeten wij waar
deren.
Rector Drost kwam nadrukkelijk
uit voor zijn katholieke overtuiging,
dat de levenden gemeenschap kun
nen hebben met de doden: dat wij
kunnen bidden voor de overledenen.
En zijn bezielende rede werd door
alle aanwezigen met'evenveel waar
dering als aandacht gevolgd.
Prof. Asselbergs gaf in zijn rede
geen enkele specifiek katholieke ge
dachte. Hij stelde, in een rijkdom van
ideeën en in een schoonheid van
taal die de spanning strak hield, de
dood voor als een vervollediging van
het leven, als een opgaan in het ab
solute. En dat is de realiteit, de wer
kelijkheid in aller gedachten-leven.
De heiden kan zeggen: dood is dood
Maar hij' gelooft het zelf niet; hij kan
het niet geloven.
Die rede scheen „neutraal", maar
de hoorders zullen zijn heengegaan
met de behoefte, daaruit te trekken
een .consequentie en bevredigd
zullen zijn geweest alleen zij, die
daaruit konden trekken de conse
quentie, die er ligt in de christelijke
leer over het leven na de dood, en in
de, de diepste menselijke behoeften
bevredigende heerlijke katholieke
leer over „de gemeenschap der hei
ligen".
Zó beschouwd waren de redevoe
ringen van de katholieke redenaars,
hoewel in opzet verschillend, béide in
wezen en kern getuigend van een
principieel levensinzicht.
Wij schreven, dat de herdenking
van de oorlogsslachtoffers over het
algemeen een christelijk karakter
draagt.
Over het algemeen wij moeten,
helaas, een uitzondering maken voor
vele oorlogsmonumenten, die puur-
heidens zijn; die, hoewel misschien,
technisch-architectonisch verant
woord, een bijdrage vormen voor de
vervlakking, ontchristelijking, ver-
materialisering van ons volk, zij 't
dan onder een ijle glans van wat
zwevende geestelijke symboliek.
In Leiden is men na de beide bij
eenkomsten in stille stoet getrokken
naar het oorlogsmonument op de
SteenstraatStationsweg: een hou
ten Kruis.
In zijn eenvoud een waar en
waardig monument.
O, Stemme van 't houtene Kruis,
o stem van het houtene Kruis,
ik vraagde zoo dikwijls, ik
vraagde en ik bad,
en.... de antwoord is altijd:
het Kruis.
O Stam van het heilige Kruis,
triomphwinnend .houtene- Kruis,
gij toogdet 1)ik vond
mijnen vrieiid, vind' Hij mij,
die stierf aan het heilige Kruis.
Guido Gezelle.
In Leiden worden plannen be
raamd om dat houten Kruis te ver
vangen door een ander monument.
Dat het geen heidens product moge
worden, maar een monument, dat
spreekt dezelfde klare taal als de
Stem en de Stam van het houtene
Kruis!
„to-
IN HET COMMUNIQUé der Commissie voor Goede Diensten wordt een
verklaring van Moh. Ro^m, de leider der republikeinse delegatie geci-
teerd,'dat Tjoa Sfk len, de rep. vertegenwoordiger te Lake Success „als
persoon en onofficieel" heeft gesproken, toen hij daar aandrang op een
onderzoek naar de schendingen van de „Renville"-overeenkomst, door de
Nederlanders begaan. Roem heeft volgens het communiqué gezegd, dat
de beweringen,die de „New York Times" aan Tjoa toeschreef, „in ver
schillende opzichten geen weerspiegeling waren van de inzichten der re
publikeinse delegatie".
jetten van 100 roepia's, maar eerst
nadat zij 6 millioen roepia's vervaar
digd en in omloop gebracht hadden.
Te Solo hebben studenten het recht
in eigen hand genomen tegen een
bende gewezen soldaten, die het plat
teland uitplunderen. In en nabij
Djokja organiseert de politie op grote
schaal klopjachten tegen welgewa
pende bandietenbenden.
De klappen, bij de „politionele ac
tie" toegebracht, ebben de republiek
zv/aar getroffen. Zij houdt thans een
wedloop met de tijd en tracht moei
zaam de eindpaal te bereiken der op
neming in de Ver. Staten van Indo
nesië, zo besluit deze reportage.
„Fluister-campagne"
In een communiqué van de NederL-
Indische Reg. Voorlichtingsdienst
wordt gemeld, dat de Nederlandse
autoriteiten „kort geleden in het be
zit zijn gekomen" van een document,
waarin door de bevelhebber van het
republikeinse leger instructies wor
den gegeven, die geheel in strijd zijn
met de wapenstilstandsövereenkomst'.
In het communiqué werd verklaard,
dat dit een van de meer dan 50 schen
dingen was, sedert de overeenkomst
door de Nederlanders aan de C. v. G.
D. gerapporteerd.
Het bovengedoeld document bevat
instructies aan de leden van het re
publikeinse leger, hoe de republikein
se invloed door „fluister-campagnes
in stand te houden".
HET KRAAKT IN DE REPUBLIEK.
Een correspondent van AsS Press
te Kalioerang meldt, dat het repu
blikeinse schip van staat in zijn voe
gen kraakt. Een republikeins ambte
naar, aan wiens trouw aan zijn rege
ring niet kan worden getwijfeld, uitte
zich tegen verslaggevers, die de be
sprekingen versloegen, met verras
sende Vrijmoedigheid en pessimisme.
„Voor mij", zuchtte de ambtenaar,
„is- het een wonder, dat de republiek
nog zo lang na de politionele actie is
blijven bestaan. De tekenen van ont
binding zijn menigvuldig. Er heerst
op administratief gebied een chaos
in de republikeinse regering. Er wor
den bevelen gegeven, die nooit wor
sen uitgevoerd er niemand schijnt in
staat te zijn, vast te stellen aan wie
dat ligt. Ambtenaren verdwijnen da
genlang, terwijl het werk zich hoog
opstapelt op hun bureaux. Onderge
schikten trotseren openlijk de depar
tementale hoofden; coördinatie van
de onderdelen van het regeringsap
paraat schijnt onmogelijk. Er bestaat
geen „esprit de corps". Rivaliteit tus
sen dé politieke leiders is scherper
geworden inplaats van te verminde
ren onder sterké druk van buiten.
Amir Sjarifoenddin réist het land
af en doet overal aanvallen op het
kabinet van Hatta. aldus vervolgt de
A.P.-correspondent. Vier ex-minis
ters uit het voormalig kabinet-Sjari-
foeddin worden door de pers van ge
heime samenwerking met de Neder
landers beschuldigd. Het zijn Moh.
Tamsil, Setiadjit, Abd, Modjid en Ma-
roeto Daroesman. Men verwyt hen in
September 1945 uit Nederland te zijn
gekomen om zich in de republikeinse
regering in te dringen en deze tegen
te werken. Geen der beschuldigden
heeft tot nog toe daarop gerepliceerd.
Djokjakarta is vol van geruchten
over corruptie in regeringskringen.
Zes regeringsambtenaren zijn gepakt
wegens het drukken van valse bil-
PRIESTERS IN TSJECHO-
SLOWAKIJE UIT DE POLITIEK.
De aartsbisschop van Praag, mgr.
Josef Beran, heeft de priesters in
Tsjecho-Slowakije aanwijzing gege
ven „zich buiten de politiek te hou
den" en hun verboden enige staats
functie te vervullen, aldus werd
vernomen. Alle R.K. priesters, die
officiële functies vervullen, als leden
van het parlement of aan de minis
teries, hebben order ontvangen on
middellijk als zodanig af te treden,
op straffe van kerkrechtelijke maat
regelen.
Gistermiddag om ongeveer kwart
over zes streek op Valkenburg het
vliegtuig neer, dat Winston Churchill
MINISTER GIELEN SPRAK VOOR
DE FRANSE RADIO
Woensdagavond heeft de minister
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, dr. Jos. Gielen, over de
Parijse zender een toespraak in het
Frans gehouden, waarin hij wees op
de voortreffelijke culturele banden,
die steeds tussen Frankrijk en Ne
derland hebben bestaan en die in het
bijzonder in deze tijd, dat de samen
werking tussen de landen van het
verdeelde Europa van het grootste
belang is, tot verheugenis stemmen.
TRIBUNALEN WORDEN 1 JUNI
OPGEHEVEN.
In de Memorie van Antwoord op
het voorlopig verslag van de commis
sie van rapporteurs der Eerste Ka
mer over het ontwerp van wet tot
opheffing van de Bijzondere Ge
rechtshoven, de Bijzondere Raad van
Cassatie en de Tribunalen wordt ten
aanzien van deze laatste opgemerkt,
dat zij op 1 Jurii 1948 hun taak vrij
wel zullen hebben volbracht.
voor de tweede maal sinds de be
vrijding in ons land bracht. Hij werd
vergezeld door zijn vrouw, zijn
schoonzoon kapitein Soames, en An
thony Eden, de vroegere Britse mi
nister van buitenlandse zaken. Het
gezelschap viel een enthousiaste ont
vangst ten deel.
Al even uitbundig was de begroe
ting in Den Haag, waar Churchill
even na zevenen aankwam op de
Britse ambassade. Uit de St. Teresia
van Avillakerk achter de ambassade
stroomden de mensen naar buiten
om hem onder de poort van het
vroegere Spaanse Hof toe te juichen.
Met een brede glimlach op zijn ge
laat liep Churchill enkele malen
onder de poort van de ambassade
heen en weer om zijn bewonderaars
te begroeten. Politie te voet en te
paard slaagden er maar nauwelijks
in om de aanstormende menigte in
bedwang te houden.
Zaterdag biedt de Koningin
het paleis Soestdijk aan Churchill
een lunch aan, daarna vertrekken
zij naar het Loo, waar Churchill die
dag zal logeren. Zondag spreekt hij
op de Dam te Amsterdam en 's avonds
zit hij aan aan eën officieel diner op
de Britse ambassade in Den Haag.
Winston Churchill, de grote oor
logsleider en daarna propagandist
voor een Verenigd Europa, is Don
derdagavond per extra vliegtuig op
het vliegveld Valkenburg aangeko
men, vergezeld door zijn vrouw. Op
het vliegveld werd hij verwelkomd
door Admiraal Helffrich. Hij inspec
teert de ere-wacht van Mariniers.
Foto ANP-vdW.
Marshall waarschuwt
daar tegen
Minister Marshall heeft met de
commissie voor buitenlandse aange
legenheden uit het Huis van Afge
vaardigden Woensdag duidelijk ge
maakt dat een drastische reorganisa
tie van de Uno, zonder instemming
van Rusland, deze organisatie waar
schijnlijk de doodssteek zou toebren
gen. Hij zei dit, nadat een meerder
heid in het Huis van Afgevaardig
den zich had uitgesproken voor de
vorming van een niet-communisti-
sche Uno en een algemene vergade
ring van de Uno bijeen wilde roe-r
pen om de kwestie te bespreken.
Marshall gaf te kennen, dat hij er
geen bezwaar tegen had, als het Con
gres een resolutie zou aannemen
met de strekking dat het handvest
van de Uno iets gewijzigd moest
worden, maar zulk een resolutie
moest niets bevatten dat het voort
bestaan van de Uno in gevaar zou
De Haagse
conferentie begint
Ongeveer 800 gedelegeerden.
Vèr-reikende moties.
Aan de Haagse conferentie voor
een Verenigd Europa, die heden is
begonnen nemen 7Ö0 a 800 gedele
geerden uit de 16 Marshall-landen
deel, alsmede waarnemers (emigran
ten of bannelingen) uit Joegoslavië,
Roemenië, Polen, Spanje en Tsjecho-
Slowakije.
Twee moties, die zullen worden
ingediend, zijn reeds gepubliceerd,
n.l. een voorstel van een Europees
parlement, een Europese defensie
macht en een Europees burgerrecht
naast het nationale en een voorstel,
om een Europese eenheidsmunt en
gelijke douane-bepalingen in te voe
ren.
GENTS BISSCHOPS ERE
KANUNNIK VAN HAARLEM.
In het kader van de feestelijkhe
den, bij het vijftig jarig bestaan van
de St. Bavo-kathedraal te Haarlem,
droeg Z.H.E. mgr. C. Callewaert,
bisschop van Gent, in deze onlangs
tot basiliek verheven kerk een pon
tificale Hoogmis op, na afloop waar
van in het bisschoppelijk paleis aan
de Nieuwe Gracht een plechtigheid
plaats vond, tijdens welke de kerk
vorst van het Gentse diocees be
noemd werd tot ere-kanunnik van
het Haarlemse kapittel.
Leden van de Nederlandse Eerste
en Tweede Kamer brengen een be
zoek aan Londen als gasten van het
Britse parlement. De voorzitter van
de Tweede Kamer Mr. J. R. H. va*
Schaik wordt bij het Lagerhuis ver
welkomd door Sir Frank Sanderson
(links). Foto. ANP
kunnen brengen. Dat zou kunnen lei
den tot de vorming van tegenover
elkaar staande militaire allianties.
Het zou een tragisch ongeluk zijn
de binnen de Uno bestaande betrek
kingen af te breken. De Uno is
het forum, waar wij de politiek van
de Russen kunnen wraken. Als de
Sow jet-Unie er uit gaat of er uit
wordt verdreven, als wij de Uno
zouden splitsen, zouden wij wel eens
kunnen beleven dat zij in veel meer
stukken uiteenviel, zei Marshall.
Ik aarzel, dit in een openbare ver
gadering te zeggen, maar ik sta on
der voortdurende druk van andere
landen om een breuk te vermijden.
Zij zijn zeer bevreesd. Maar ik heb
niet alle hoop op het bereiken van
overeenstemming verloren. De fun
damentele taak van de Uno, en van'
de Verenigde Staten, is de onjuiste
opvattingen van de Russische leiders
over de Westerse beschaving en haar
betrekkingen tot Rusland weg te
nemen.
Schoenen eindelijk
zonder bon
Het ministerie van economische
zaïken maakt bekend, dat per 7 Mei
1948 de distributie van schoenen is
opgeheven.
Alhoewel reeds gedurende enige
tijd de vraag naar schoenen ver ach
ter bleef bij de productie, kon niet
eerder tot opheffing worden beslo
ten, omdat, indien het plan Marshall
niet tot stand zou zijn gekomen, ook
de productie van schoenen zeer
drastisch verlaagd had moeten wor
den. Thans acht de regering de grond
stoffenvoorziening in deze sector
voldoende beveiligd, om tot deze op^
heffing over te gaan.
DE PALESTIJNSE PUZZLE
I"\E VERENIGDE STATEN hebben Engeland verzocht om accoord te
gaan met een verlenging van het Britse mandaat over Palestina
met tien dagen. Engeland heeft echter doen weten, dat het daartoe niet kan
overgaan. Van de andere kant zouden de Arabieren erin toegestemd
hebben, hun voorgenomen invasie in Palestina uit te stellen tot na 15 Mei.
de datum waarop Engeland zich uit Palestina, terugtrekt.
GEVECHTEN GAAN DOOR.
Inmiddels gaan de gevechten
voort. Eenheden van de Haganah heb
ben Woensdag acht dorpen aan de
weg van Tiberias naar Rasjpinna be
zet. Opper- en neder-Galilea vormen
nu één sector. Leden van de Stern-
groep hebben uit een hinderlaag een
Britse legerauto met troepen op weg
van Haifa naar Tel Aviv bescho
ten. Een Brits officier en zes soldaten
zijh gedood. Volgens David Williams,
Brits onder-minister van koloniën,
zijn er van October 1947 tot 24 April
1300 Arabieren en 1000 Joden ge
dood. Het aantal gewonden bedraagt
rèsp. 2500 en 2000
Een woordvoerder van het Joodse
agentschap heeft verklaard, dat de
voorlopige hoofdstad van de Joodse
staat Sarona zal zijn. En daarna zul-
len wij ons misschien moeten ver
plaatsen naar de berg Carmel, zei hij.
Hij waarschuwde voor optimisme. En
jj"^E BELGISCHE REGERING is inderdaad afgetreden, na de aankondi
ging van Spaak, d^it hij zijn collega's zou raadplegen. De beslissing
is echter niet gevallen in de ministerraad, maar in een emotionele Kamer
zitting. De ontslagaanvrage van Spa aks kabinet is inmiddels door de
prins-regent aanvaard.
de oppositie van zijn eigen partijge
noten niet goed begreep. De socialis
ten Vergissen zich, als zij denken, dat
de verhoging van de subsidies aan
het technisch onderwijs alleen ten
voordele van de confessionele scho-
lèn zou geschieden.
De rede van de premier werd toe
gejuicht door de C.V.P. en door de
meeste socialisten. Nadat Spaak ge
sproken had, had er echter een coup
de théatre plaats. Ieder dacht, dat
men tot stemming zou overgaan. Al
gemeen was men er zeker van, dat
Spaak bij 'n dergelijke stemming op
een meerderheid kon rekenen. Zo
ver kwam het evenwel niet.
Spaak, die weer in de regerings-
bank had plaats genomen, stond op
en zeide: „Ik ben van oordeel, dat de
redenering van Buset hierop neer
komt, dat de socialistische partij mij
haar vertrouwen weigert. Ónder die
omstandigheid vraag ik de voorzitter
toestemming de vergadering te mo
gen verlaten." En onder algehiene
consternatie verliet Spaak met zijn
medewerkers, die eerst niet goed
schenen te beseffen, wat er gaande
was, de zaal
Het meest in de war waren wel de
socialisten, die een dergelijke afloop
allerminst hadden verwacht.
Een sensationele
wending
Alle tribunes van de Kamer voor
volksvertegenwordigers warén tot
de laatste plaats toe bezet, toen de
zitting Woensdagmiddag een aanvang
nam. Glimlachend deed Spaak, die
's ochtends aan de journalisten had
verklaard: „De dode is nog levend"
zijn entrée.
Kamiel Huysmans, minister van
Openbaar Onderwijs kreeg dadelijk
het woord. Na een kort overzicht -te
hebben gegeven van de schoolstrijd,
die de politieke situatie in België
reeds meermalen in beroering bracht,
belichtte hij het compromis, dat men
's morgens in de ministerraad had
bereikt. Voor verschillende wrij
vingspunten waren voorlopig oplos
singen tot stand gekomen.
De Schrijver, de voorzitter der C.
V.P., deelde daarop mede, dat zijn
groep vrede kon nemen met de nieu
we voorstellen. Buset, de voorzitter
der socialistische partij, sprak op zijn
gewone aanmatigende toon en kwam
met allerlei critiek voor de dag. Dit
belette hem niet te verklaren, dat de
socialisten de regering niet ten val
wilden brengen en dat zij aan de
persoon van Spaak gehecht bleef.
Spaak legde er de nadruk op, dat
de vraag: confessionele of vrije scho
len in heel het debat slechts van zij
delings belang was. Het onderwijs
moet zo goed mogelijk worden inge
richt in het belang van de natie.
Spaak verklaarde verder, dat hij
TRAGISCH LOT VAN DUBBEL
GANGER.
Michel Horger, een slager uit
Luxemburg, werd onmiddellijk na
de bevrijding gearresteerd. Hij werd
er van beschuldigd ettelijke Luxem
burgers om het leven te hebben ge
bracht. Deswege was hij reeds via
Radio-Londen ter dood veroordeeld.
Thans is Horger, die intussen bij
na vier jaar in de gevangenis heeft
doorgebracht, door een bijzonder ge
rechtshof vrijgesproken. Het is n.l.
gebleken, dat er een vergissing in
het spel is en dat Horger de dubbel
ganger is van een zekere Souder,
een beruchte officier van de Gesta
po. Horger zal officieel in ere wor
den hersteld.
WEYGAND GEZUIVERD.
Generaal Maxïm'e Weygand, tij
dens de oorlog opperbevelhebber van
het Franse leger, is gezuiverd van
de „nationale onwaardigheid", welke
automatisch over hem was uitge
sproken als functionaris van de
voormalige regering van Vichy. De
zuivering is uitgesproken door de
commissie van onderzoek van het
Hoogger echtsh o f
als een symbolisch bericht kwam uit
Jeruzalem de mededeling dat de
lichten er twee weken zullen uitgaan,
wegens gebrek aan kolen.
De Arabieren vluchten nog steeds
in grote wanorde. Zij trekken zich
vooral terug over de weg die Jozef
en Maria indertijd zijn gegaan van
Jeruzalem naar Bethlehem, maar die
weg is nu ondermijnd, met versper
ringen bezaaid en met autovallen
doorploegd.
HUIS VAN NEDERLANDSE
CONSUL-GENERAAL TE
JERUZALEM GEPLUNDERD?
Vólgens Joodse bronnen hebben
Britse manschappen, „vergezeld van
officieren", het vorige weekend het
huis van de Nederlandse consul-gene
raal te Jeruzalem, J. A. Nederbragt,
geplunderd.
Het incident zou hebben plaats ge
vonden tijdens of na het gevecht om
de wijk Katamon. De gestolen goede
ren zouden zijn teruggegeven, nadat
de consul-generaal bij het Britse
hoofdkwartier een klacht had inge
diend.
Zondag:
Groslijststemming
^ONDAG kunnen de leden der
K.V.P. gaan stemmen over de
samenstelling van de officiële can-
didatenlijst voor de verkiezingen
1948 der leden van de Staten-Gene-
raal (groslijststemming).
Over ongeveer twee maanden zal
de officiële stemming plaats hebben,
waarbij aPe kiesgerechtigde Katho
lieken een wettelijke en morele stem-
plicht moeten vervullen.
Zondag gaat 't om de vraag: hoe
moet dan de candidatenlijst der KVP
er uitzien? Daarin kunnen de leden
der K.V.P. Zondag een woordje mee
spreken, als zij willen.
De locale bésturen hebben hun
een oproeping gezonden en in ruil
daarvoor kunnen zij in de in iedere
gemeente aangewezen localen en op
de in iedere gemeente aangewezen
uren een stembPjet ontvangen dat
zij in die localen invullen en daarna
in de stembus doen. (vermelding in
de krant van de plaatsen en zittings
uren der stem bureaux schijnt ons
overbodig).
Wij vrezen, dat er nog wel wat on
geldige stemmen zullen zijn. Wat erg
jammer zou zijn ook voor de
moeite van hen, die zich een gang
naar een stembureau in hun gemeen
te hebben getroost.
Men mag vier personen kiezen als
candidaat Kamerlid en tien als can-
didaat Kamerlid-plaatsvervanger
(niet meer en niet minder).
Bij de eerste vult men een hokje in
voor de naam, by de laatste achter
de naam.
Men lette er op: als men bij een-
zelde candidaat een hokje voor en
achter de naam invult, is het stem
biljet ongeldig. Daarop vooral lette
men goed!
Verder is men vrij in de keuze van
de candidaten en plaatsverv. candi
dates
Men bekijke in het stembureau
rustig het daar uitgereikte stembil
jet, alvorens men het invult.
AAN DE
CORRESPONDENTEN
De Correspondenten gelieven
de uitslag van de groslijst-stem
ming -Maandagmorgen, schrif.
telijk of telefonisch, te melden.
£en PcaAAe.ltjè...
Het is de opgave van de indivi
duele mens zijn persoonlijkheid te
gelijk te offeren en te handhaven.
Ir. L. J. M. Feber.
