S)e &2iciS£0Otl/fcCI/ltt De militaire macht van West-Europa Nieuwe Britse troepen naar Palestina Onbevredigende besprekingen te Djokja De op Schiphol verongelukte D06 Een audiëntie bij de Paus Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" MAANDAG 3 MEI 1948 39ste JAARGANG Arabieren-inval in Noord-Palestina Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs £0.30 p. w., f 1.30 p. mnd., £3.90 p. kwart. Franco p. p. £4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes £1.50 Gedenkdagen HTWEE nationale gedenkdagen deze week. Morgen herdenken wij degenen, die als slachtoffers van de oorlog^ijn gevallen. Wij herdenken hen met piëteit. Onder die slachtoffers zijn er zo velen, die het leven hebben gegeven in hun strijd voor vrijheid en voor recht; in wier levenspractijk in ver vulling is gegaan, wat wij onder de Mis van gisteren voor onszelf hebben afgebeden in het „Gebed": „God, in Wien alle goed zijn oorsprong vindt, vergun aan Uw smekende dienaars, dat wij door Uw ingeving erkennen wat recht is en onder Uw leiding het ook volbrengen." Wij herdenken die dapperen met dankbaarheid. Een dankbaarheid, die zich ook moet openbaren ten opzichte van hun nabestaanden.... Voor het Neder landse volk in zijn geheel en voor ieder onzer individueel is dat een plicht, een ere-schuld! Woensdag herdenken wij. de dag van Nederlands bevrijding. En op die dag moeten wij onszelf de vraag stellen, of wij die bevrij ding ook werkelijk zijn blijven waar deren! Waarderen wij nog, die talloze kleine dingen in het dagelijks leven, die ons leven kunnen veraangena men, onze energie verfrissen, èn wier gemis in de bezettingstijd zo pijn lijk was. Vertrappen wij niet dage lijks onder onze voeten zo vele mooie bloempjes, die groeien op onze le vensweg, en die, eenmaal vertreden, nooit meer kunnen opbloeien? Waarderen wij nóg de kostelijke gave van ons dagelijks voedsel, ons dagelijks brood, waarnaar wij in de bezettingstijd hebben gesmacht? Waarderen wij vóóral nóg de grote, en heerlijke schat van onze herkre gen vrijheid? De 5de Mei, herdenkingsdag der bevrijding, moet zijn voor ons een be zinningsdag op de vraag, of wij ge nieten door een góed gebruik onze vrijheid en streven, met kracht, op elk levensterrein, naar het recht, ge schraagd door de liefde. De grootste landmacht na Rusland c.s. PR HANGT VEEL GEHEIMZINNIGHBID rondom de besprekingen, welke de ministers van defensie van de vijf landen der West-Euro- pese Unie te Londen houden. Ondanks alle mogeljjke geheimhouding is bekend geworden, dat de ministers een lijst opstellen van hun behoeften aan wapens, welke zij in het kader van een nieuwe leen-en-pacht-wet van Amerika zouden kunnen krijgen. De legermacht, welke de vijf landen op de been zouden kunnen brengen, zou wat getalsterkte betreft onmid dellijk komen na het blok, dat door de Sowjet-Unie en zijn satellieten ge vormd zou kunnen worden. De Wes-telijke Unie zou eveneens over op een na de grootste vloot van de wereld beschikken na Amerika. En wat de luchtmacht betreft zou het tekort aan toestellen gecompenseerd worden door de waarde van het personeel en de luchtbases. zou aangewezen worden tot-opperbe velhebber van de gewapende strijd krachten. Gebrek aan materiaal De Unie zou twee millioen man, voor het merendeel veteranen uit de laatste wereldoorlog, op korte termijn op de been kunnen brengen. Maar er is behoefte aan materieel en vooral zwaar materieel, pantserwagens, vliegtuigen, gemotoriseerde artillerie, waarmee de 30 divisies van de Weste lijke Unie, die over die landen ver spreid zijn, uitgerust zoud enkunnen worden. Dit materieel zal verschaft moeten worden door Amerika. De Westelijke Unie zou in ruil daarvoor een net van luchtbases kunnen aan leggen, uitgerust volgens de normen, die door Amerika voor het Westelijk halfrond zijn vastgesteld. Een ander delicaat vraagstuk is dat van het opperbeyel, hier spelen na tionale wedijver, en jaloezie een rol. Het principe van een opperbevel en een état-major kan men als aanvaard beschouwen, maar terwijl de Britten de naam van Montgomery naar voren brengen, eisen de Fransen deze post op uit hoofde van hun grotere bijdra gen wat het landleger betreft. Er zou een compromis voorgesteld zijn: De Fransen zouden het voorzit terschap van een centrale militaire commissie krijgen, belast met het op stellen der plannen en Montgomery JN PLAATS VAN Te kunnen demo biliseren ziet Engeland zich nu ge dwongen om nieuwe versterkingen naar Palestina te zenden. Gisteren zijn nieuwe Britse troepen aangekomen om het hoofd te bieden aan de Syrische en Libanese légers, die het Noorden van Palestina bedreigen. Te Haifa zijn reeds Britse soldaten, van Cyprus en Malta afkomstig, in volle oorlogsuitrusting aangekomen. Deze troepen zullen in de grote steden tot 15 Mei de orde moeten h andhaven en daarna eventueel de algemene evacuatie van Britse troe pen moeten dekken. Arabische inval in het Noorden Syrische en Libanese strijdkrach ten zouden Zaterdag Noord-Palesti na binnengedrongen zijn. De Egyp tische minister van Defensie, Desoe- ki Abaza Pasja, heeft toegegeven, dat een sterke Egyptische leger macht aan de Palestijnse grens is samengetrokkèn. Hij weigerde ech ter commentaar te leveren op het gerucht, dat deze troepen reeds Palestijnse bodem waren. In Jeruzalem is door de persoon lijke tussenkomst van de secretaris van de Palestijnse regering, Henry Gurney, een wapenstilstand van 48 uur gesloten tussen Joden Arabieren, die sinds drie dagen in de voorstad Katamon in verbitterde gevechten waren gewikkeld. Het opperbevel van de Joodse strijdorga nisatie Haganah. heeft de mobilisatie afgekondigd voor alle Joden tussen de 25 en 35 jaar. Het opperbevel deelt voorts mee, dat troepen van de Haganah in Noord-Palestina zware gevechten leveren met de Syrische en Libanese troepen, die vijf Joodse nederzettingen hadden omsingeld. De leiders van de Ha ganah zijn van mening, dat deze Syrische en Libanese troepen, die Zaterdag Palestina zijn binnenge drongen, slechts een voorhoede is van de grote Arabische invasie, die, naar zij verwachten op 5 Mei z'óÖI worden ontketend. Tussen Jaffa en Tel Aviv is het Zaterdagavond tot een treffen geko men tussen Britse troepen en afdeJ lingen van de Irgoeii Zwai Leoemi. Het Britse hoofdkwartier in Jeruza lem heeft verklaard, dat de Joden het bevel tot „staakt het vuren" in het niemandsland tussen Jaffa en Tel Aviv niet hadden opgevolgd. Een afdeling van de Irgoen drong de verboden zone binnen en bezette een huis op 30 meter afstand van de Britse stellingen, die met mortieren werden beschoten. De Britten brach ten een tank in stelling en verdre ven de Joden met granaten. Een Brits officier en 70 Joden werden bij deze actie gedood. PAN-AMERIKAANSE CONFERENTIE GEëINDIGD. De negende Pan-Amerikaanse con ferentie heeft Zondagmiddag officieel baar werkzaamheden gesloten. De volgende zitting van deze con ferentie zal in 1953 te Caracas (Vene zuela- worden gehouden. Griekse minister vermoord Staat van beleg in Athene Zaterdag is in Athene de staat van beleg afgekondigd, nadat de minister van Justitie, Christos'Ladas, door een 22-jarige communist was vermoord. De terrorist die drie handgranaten had geworpen naar de auto van de minister,- werd door de politie aan geschoten en ernstig gewond. Ladas Jid van de liberale partij, stond als een krachtige figuur bekend. Hij zal op staatskosten worden begraven. HEER VAN VREDENBURGH heeft tegenover Aneta verklaard, dat hij de periode van drie weken, gedurende welke in Kalioerang be sprekingen zijn gevoerd, teleurstellend achtte. De Nederlandse delega tie heeft voorgesteld thans zesmaal per week, dus inclusief Zaterdag, te vergaderen. Welingelichte Nederlandse kringen -te Kalioerang zijn van mening, dat het er wel op zal neerkomen, dat men met betrekking tot de volksstemming in een impasse zal komen, en dat er ten aanzien van federatie en unie op enkele punten wel overeenstemming zal worden be reikt. ZOU HET WAAR ZIJN? Truman heeft Zaterdag voor de Vereniging voor nationale welvaart gezegd, dat de Amerikaanse geleer den „op het punt staan grote ontdek kingen te doen voor het gebruik van atoomenergie voor vredesdoelein den'.'. De president weidde hierover niet verder uit. COMPROMIS-VOORSTEL. De Amerikaanse delegatie van de Commissie van Goede Diensten heeft een compromis-voorstel ontworpen voor de regeling van het geschil in zake het plebisciet tussen de Neder landers en de republikeinen, aldus verneemt Ass. Press van betrouwbare zijde. Volgens dit plan zou de bevolking van Java, Sumatra en Madoera niet rechtstreeks stemmen over de vraag; of zij zich wil aansluiten bij de repuy bliek of bij de te vormen Ver. Staten van Indonesië. De bevolking zou eey. constituerende vergadering moéten kiézen, welke dan het land volgens geografische grenzen zou verdelen. De vliegramp boven Berlijn Engeland eist schadevergoeding De Britse regering heeft in een brief aan Molotof van de Sowj et- Unie volledige schadevergoeding ge- eist voor het Vikink-toestel, dat op 5 April boven het Berlijnse vliegveld Gatow door een Russische jager werd geraakt en dientengevolge is neer gestort. Voor de nabestaanden der 11 slachtoffers van dit ongeval is bij de Sowjet-Unie eveneens financiële ge noegdoening geëist. Britse vervoersfunctionarissen in Berlijn zyn van oordeel, dat de Rus sen de Westelijke geallieerden bin nenkort zullen laten blijken, dat zy bereid zijn over de verkeersmoeilijk heden te onderhandelen. Zij zouden dit doen met het oog op hun belan gen bij het Duitse- en internationale goederenvervoer naar en van hun zóne. m De DC 6 PHTKW, die Zaterdag morgen op Schiphol tijdens de start, zoals bericht, doormidden brak is niet, zoals vermeld werd, het toestel dat „Wilhelmina" zou worden ge doopt, maar de tweede machine van de serie van 7, welke de K.L.M. in Amerika besteld heeft en waarvan de eerste 25 Maart j.l. in ons land ar riveerde. Het is bijna uitgesloten, dat het ongeluk te wijten zou zijn aan een constructiefout, daaf begin Maart de DC 6 toestellen, nadat zij in ver band met verschillende rampen uit. de dienst waren genomen, weer door de verschillende luchtvaartmaat schappijen op hun lijnen waren inge zet. De brandweer, die terstond na de crash ter plaatse was heeft wel met schuimblusapparaten gewerkt, doch van vlammen was niets te zien. Da gelijks werden met de DC 6 toestel len lesvluchten gemaakt om het pi- lotencorps vertrouwd te maken met de besturing. Het DC 6 toestel is practisch ge heel vernield. Het is doormidden ge broken en het mag wel een wonder heten, dat geen van de vier inzitten den ernstige verwondingen heeft op gelopen. De instructeur, de heer Ekels, werd licht aan de enkels ge wond. Twee werklieden zijn bij de crash op de luchthaven aan een groot ge vaar ontsnapt. Het toestel raakte met de top van de linkervleugel de grond, draaide een hele slag om en kwam tenslotte in de zandheuveltjes aan de zuidelijke rand van het vliegveld terecht waar op het ogenblik aan een rijbaan wordt gewerkt. Bij deze ma noeuvre schoof de machine over enige draineringsbuizen heen, waar in twee arebiders aan het werk wa ren. Zij zagen het toestel over zich heen schuiven, doch kwamen met de schrifc vrij. Bloemencorso in Noordwyk. In de „bloem enbadpJaats" Noord wijk werd Zaterdagmiddag het jaarlijkse bloe mencorso gehouden. Tussen de mo derne auto's trok een oude versierde vigilante grote belangstelling. Foto ANP-deHn. Spoedig besprekingen over anti-Comm. Unie Volgens de correspondent van de „Daily Graphic" te Ottawa bestaat de mogelijkheid, dat deze zomer in de Canadese hoofdstad een internationa le conferentie - zal worden gehouden, waarop de staten West-Europa en Noord-Afrika" een unie tot beveili ging tegen het communisme" zullen tot stand brengen. De correspondent van het conservatieve blad merkt op, dat officieuze onderhandelingen tus sen sommige grote .mogendheden een grote eensgezindheid ten aanzien van zulk een unie aan het licht hebben gebracht. ROME-ALBUM r\E KLOK, DIE NAAST DE APOS- TELBEELDEN op de kroonlijst van de St. Pieter staat, als een met vele krullen versierde pendule, op een reuzen schoorsteenmantel van grijze travertijn, liet zonder over haasting de twaalfde bronzen gong slag van het middag-uur varen, toen een heel klein mannetje wat be stoft en bezweet zich over de zon- van het plein spoedde in „Waarom zo'n haast? amico mio!" fluisterden de stenen heiligen, die in barokke houdingen en wapperende klerén op de bocht van de kolonnade zich staan te vervelen „Rome heeft de tijd, want het heeft de eeuwig heid". „Waarom zo gehold? klein Hollan- dertje!" protesteerde de bruisen de fontein, die zijn blanke struisve ren van water zonder ophouden of verpozen naar de zon spuit en ze in wolken van kristal en diamant laat neerplenzen en plassen over het ge schubde bronzen bekken. De koelte van een bergstroom in de Alpen waai de en aaide het kleine mannetje even over zijn bezwete gezicht, maar het zei gramstorig: „Spetter me niet nat, want ik ga naar de Paus!" „Beeilen Sie sich nicht Herr!" zei de blozende boerenzoon uit Solo- thurn, die in zijn blauwe Zwitsers- uniform de „Basler Nachrichten" zat te lezen, toen we ons bij de pauselijke wacht aandienden. „U hebt tijd ge noeg". ONDANKS AL DEZE FLUISTE RENDE. BRUISENDE EN ZWIT- SE RAADGEVINGEN, sprongen we met twee treden tegelijk de marme ren treden op, passeerden in aller ijl de gendarme met de Napoleon-steek gekroond, draafden het St. Damasus- hof over en verdwenen hijgeriti in d£ lift, die ons vederzacht omhoog-zeul de naar de top van de Vaticaanse heuvel, waarop het pauselijk huis is gelegen. Daar werden we opgevangen door in rood fluweel cn rode kousen geklede dienaren, de „bussolanti", c}ie met afgemeten- tred ons door de log gia's van Rafael leidden maar er was geen tijd om daarnaar te kij ken dwars door de zaal van het „kleine troontje", waar een schilder achtige groep van de Zwitserse lijf garde in prachtkleed oranje, rood en blauw gestreept en de stormhelm op de wacht hielden voor «en deur en vervolgens naar een rood-gestof- feerde zaal, waar- reeds een rij be zoekers op stoeltjes langs de vier mu ren zat. Het was de zevende of misschien wel de achtste audiëntie, die wij mochten meemaken, maar altijd bij de vorige Paus. Nu wanneer je. on der de hof-etiquette van Pius XI een uurtje later aan kwam draven dan het vastgestelde uur. was je nog een uur te vroeg. Maar het was ons niet bekend, of onder Pius XII,die „pause lijk uurtje" nog steeds in zwang is Vandaar onze bezorgdheid. Eenmaal gerustgesteld, dat we niet te laat wa ren, konden we op ons gemak de sfeer van zulke audiënties weer in ons op nemen. F"\E ZAAL OF KAMER, waarin het zweet zaten af te drogen, was blijkbaar het wachtlokaal van de Pa- latijnse garde. Er stonden twee mar meren wandtafels, waarop antieke pe. troleum-lampen van kleurig Chinees porselein. In de hoek een rek met ge weren. We hebben geen verstand van geweren, maar vermoedelijk waren het als nieuw opgepoetste staatsie geweertjes. De soldaten van de Pala. tijnse garde 400 in getal hebben tot taak de weg af te zetten, waar de Paus langs komt Wanneer Z. H. in de St. Pieter gedragen wordt, omzomen zij aan weerskanten het middenpad. Zij dragen blauwe uniformen in de smakeloze snit van rond 1870 en blik keren van verguldsels en gouden epauletten met kwasten. Dc Italianen vinden het misschien geweldig, maar op ons maken ze altijd de indruk van een scherts-korps-. Er was een dikke luitenant bij, onder wiens bevel de wacht aan de tussen-deur, die naar dieper gelegen vertrekken voerde, werd afgelost. Twee presenteerden het geweer, ontvingen het in hun oor gefluisterde wachtwoord, waarop de afgelosten krijgshaftig door de zaal stapten en hun geweren in het rek plaatsten. Toen we deze krijgs-ver- RICHTINGEN EVEN HADDEN AANGEZIEN, leidde een plechtstati ge, in het zwart geklede major domus ons hele gezelschap naar een neven- liggende zaal, waar we in rijen langs de wanden gingen staan en alle na men hardop werden afgeroepen en op volgorde aangetekend. Er kwamen er telkens nog meer bij, zodat de ene keer verzocht werd op te schuiven en de andere keer de ry wat uit te dijen. Gelukkig kwamen we pre ciea voor een stoeltje terecht. De gang van zaken was van vorige-audiënties wèl-bekend en we begrepen, dat we nog een uurtje voor de boeg had den, voor het grote ogenblik zou aan- breken. De zaal was van boven tot onder met vier enorme tapijten behangen, waarop bijbelse tafrelen in bonte en woelige compositie waren .geweven o.a. Lazarus en de rijke vrek en Chris, tus, een lamme genezend. IN DEZE ZAAL vormden pries ters en kloosterlingen het leeuwen deel. De zustérs, met wonderlijke, w^t boerse kappen op, zaten 1 god vruchtig voor zich uit te staren; een van hen stond geluidloos te bidden De ander pelgrims zaten of stonden met elkaar te fluisteren en nu en dan hoe meer de tijd verstreek lui der te praten. Naast me was een Ita liaans echtpaar, dat een in kranten papier gewikkeld pak bij zich had, en het nog eens ging open-maken, zaten een tiental kruisen en een groot aantal rozenkransen in. Vele dames allen met de zwarte sluier over het hoofd (niet voor het gezicht!) had den een trits rozenkransen om hun pols hangen, om straks door de H. Vaderde worden gezegend. Maar het duurdp en duurdeEr heerste in de zaal een soezerige wachtkamer stemming, nog verdicht door de door. schijnende neteldoekse of witte zijden gordijnen, welke voor de hoge ramen waren geschoven. Het is voor wie nooit een audiëntie heeft meegc maakt, onbegrijpelijk, maar we zaten vredig te knikkebollen op ons stoel tje, telkens opschrikkend, als er weer een rode bu&solanto met achter zich aan wapperende rode schouderlinten van de ene deur in de andere ver dween. Nog vobR de major-domus ONS AANZEIDE TE GAAN KNIELEN, wisten alle wachtenden, dat de Paus naderde. De luitenant van de edelgarde, die zijn kolbak ge makshalve op een marmeren wand- tafel had gelegd, nam hem in de hand. Een prelaat ijlde, terwijl zijn paarse mantel achter hem opwoei, deur-in deur-uit. De luitenant gaf een teken met de hand om op de knieën te gaan liggen. Geritsel van pakpier en rozenkransen. Enige ogenblikken van intense stilte, waarin aller blik ken zich vasthechtten aan de deur-ope ning. Zes zwart-gerokte kamerheren, met de geveerde ministers-steek in de hand, kwamen binnen en.daar was de Paus. Nu ja, heel gewoon, daar was de Paus. Maar bedenk toch goed: het is de Paus, de plaatsbekleder van Christus, die daar vlak bij je voor overgebogen staat te luisteren naar een groep Duitse missionarissen, die vertellen dat ze naar Uruguay gaan. „Auf Wiedersehen!" horen we de slanke, bijna tere figuur in de room witte toog zeggen. Naast deze groep knielde een Spaans echtpaar, aan wie de Paus in het Spaans iets vroeg, wat we niet konden verstaan. En toen was Z. H. al bij on^ die gewoon als we waren aan volstrekt -zwijgende audiënties, ons op niets hadden gepre pareerd en op dat ogenblik in een verstandelijk luchtledig bleven rond tasten. De witte gestalte stond voor ons en we keken omhoog naar het bleke ge zicht met de smartelijk-scherpe teke ning in de peinzende bruine ogen achter de weerkaatsende brille-gla- zen. „Monsieur X. de Leyde en Hollan- de" hoorden we de huisprelaat aan de H. Vader oplezen van de gasten lijst, „Ah!" zeide de Paus „l'univer- sité de Leyde". „Heilige Vader" brachten we rriet onbegrijpelijke vaardigheid over de -lippen „ik ben hier gekomen voor de verkiezingen, voor de Leidse Cou rant". (Ik zei voor: het dagblad van Leiden, omdat Leidse Courant in een ander taal onverstaanbaar is. Daar was ik al aan gewend). „Mes bénédictions", tprak de Pausjnet zachte, doordringende stom, terwyl hy het kruisteken maakte, waarbij de Vissers-ring aan zijn vin ger flonkerde „Mes bénédictions a tous". (Mijn zegen aan allen).' Wat de Paus aan andere pelgrims vertelde kunnen we ons niet meer herinneren. Er was een Italiaans echtpaar, dat in tranen uitbarstte en door de huisprelaat werd verzocht om uit de knielhouding op te staan, om dat ze onverstaanbaar waren. Onze ogen bleven hangen aan die vredige, witte figuur, aan het scherp-gesne- den, maar goedige gelaat, het grij zend haar gedekt door het witte kap je. Daarbij blijven onbetekende de tails in het geheugen liggen: dat de Paus, over de room-witte wollen mou wen, tot aan de elbogen een sneeuw witte moiré- zijden bescherming aroeg; dat zijn rood-fluwelen schoe nen waren samengeregen met veters, waaraan rode knoppen als kersen afhingen. Toen allen aan de beurt waren ge weest, ging de H. Vader midden in' het vertrek staan, sloeg zijn ogen op naar de hemel, rekte het lichaam, strekte zijn armen wijd-omhoog als een kruisbeeld en gaf aan allen ge zamenlijk, op een zachte klankrijke en naar het scheen alle muren door dringende toon, de apostolische zegen. Niet zodra was de Paus weggegaan, of de pelgrims spraken en snaterden allen door elkaar hun opgetogenheid uit De edelwacht in donkere- blauwe uniform en gehelmd, die op post ge staan had in de pauselijke anti-came ra, marcheerde af. De Zwitsers in hun regenboog-uniformen vlogen in de houding, de hellebaarden op de grond gestampt. Het audiëntie-uur was voorbij. Het was 2 uur op de klok van St. Pieter. Etenstijd. L. R.- Eieren binnenkort vrij Op een te Deventer gehouden al gemene vergadering van de Coöpera tieve Eierveiling van de A.B.T.B. heeft ir. J. Tukker, inspecteur van de Landbouw, medegedeeM, dat bin nenkort de distributie van kippen voer zal worden opgeheven. Naar alle waarschijnlijkheid, aldus deze hoofdambtenaar, zal in het voorjaar van 1949 de handel in eieren weer vrij zijn. Het aantal leg kippen, dat voor.de oorlog 14'j mil lioen bedroeg, zal namelijk naar verwacht wordt, nog in de loop van dit jaar weer ongeveer op oude sterkte zijn gebracht. MINISTER WITTÈMAN HEDEN AVOND VOOR DE RADIO. Naar wij vernemen zal de minister van Binnenlandse Zaken, mr. dr. I'. J. Witteman, hedenavond over dc beide zenders een rede houden over de versterking van het wettig gezag. Dc uitzending vindt plaats van 20.05—20.15 uur. £m ^a>ih£,ttje. Het grote bederf, de grote zonde van onze tijd is de liefdeloosheid, het egoïsme, de haat. Jac. Colser, M.S.C.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1