Leidse Courant | 1948 | 17 april 1948 | pagina 6

Geen „gesticht", maar een
grote familie

N. S. B.-hoogleraar in de
beklaagdenbank

ZATERDAG 17 APRIL 1948

DE LEIDSE COURANT

TWEEDE BLAD - PAGINA 2

FINANCIERING VAN DE

WONINGBOUW.

Naar „Trouw" verneemt, is thans
overeenstemming bereikt met de
Rijksfondsen over het beschikbaar
stellen van gelden aan 'gemeénten
ter financiering van de woningbouw.
Overeengekomen is om de leningen
aan de gemeenten te verstrekken te
gen een rente van terwijl de
looptijd is bepaald op 50 jaar op an-
nuiteitsbasis.

De Rijksfondsen hebben bij dit ac-
coord echter het voorbehoud ge
maakt, dat het op deze condities ter
beschikking van de gemeenten te
stellen bedrag voor elk jaar gefixeerd
zal zijn. Naar verluidt, zal in totaal
voor 1948 een bedrag van 250 mil-
lioen beschikbaar worden gesteld en
voor 1949 300 millioen.

MISDAAD OF ONGELUK?

Slachtoffer hulde zich in
zwijgzaamheid.

Te Middelaar (Gem. Mook) heeft
zich een dezer dagen een even tra
gisch als raadselachtig ongeval voor
gedaan, waarvan een meisje van 17
jaar het slachtoffer geworden is.

Maarïdag in de namiddag kwam de
jongste dochter van de familie T., die
per rijwiel was uitgegaan naar hét
nabij gelegen gehucht Milsbeek on
der de gemeente Ottersum, in haar
ouderlijke woning aan met de zak
doek tegen het achterhoofd gedrukt
tot stelping van het bloed, dat uit een
slagwonde kwam. Zonder een woord
te spreken is het slachtoffer naar bed
gegaan.

Pogingen van ouders, pastoor en
politie, om het meisje aan het praten
te krijgen hadden geen enkel resul
taat, hoewel zij het spraakvermogen
niet verloren had.

In de nacht van Dinsdag op Woens
dag is mej. T. aan de bekomen ver
wonding overleden zonder ook maar
een enkele aanwijzing omtrent het
gebeurde gegeven te hebben. Zowel
aan rijwiel als kleren is niets van ge
weldpleging te bespeuren en de ju
stitie, die het stoffelijk overschot in
beslag liet nemen en de kamer liet
verzegelen, staat voor een volkomen
raadsel.

DE K.L.M. BELOONT DRIE
MOEDIGE JONGENS.

De drie Haagse jongens, Joop de
Leeuw, Gerard Snoeck en Bert Beek
hulzen, die enige dagen geleden door
hun optreden het leven van de leer
ling-vlieger W. Leemhuis hebben ge
red, toen hij met zijn vliegtuig in zee
was gestort, zullen een retourvlucht
maken op een binnenlandse lijn van
de K.L.M. Dr. A. Plesman heeft hun
deze reis aangeboden als blijk van
waardering. Bovendien zal Gerand'
Snoeck, die werkloos was, Maandag
als instrumentmaker in dienst van
de K.L.M. treden.

EEN HEEL WAPENARSENAAL.

Duizend stengun patronen, een
stengun en een pistool kwamen voor
de dag by een huiszoeking bij de
Zwollenaar T. W. P., die dezer dagen
uit minnenijd een 21-jarfg meisje
heeft vermoord. Na dé bevrijding
diende P. bij de B.S. en van die tijd
heeft hij de wapens waarschijnlijk in
zijn bezit gehad.

BEURSOVERZICHT.

Vele niéuwe kapitaalsuitgiften heb
ben zich weer aangekondigd, o.a. van
de Internationale Kunststoffen In
dustrie, waarvan gisteren de claims
ter beurze verhandeld werden op cir
ca 300.— tegen een theoretische
waarde van 315.Zoals men weet,
vraagt de IKI een bedrag van
800.000 tegen 110 pet in de verhou
ding van een oud aandeel op een
nieuw. Een verdere belangrijke uit
gifte is die van R. S. Stokvis, die
ruim 4 millioen gulden vraagt tegen
140 pet. Hiervan zullen de claims a.s.
Maandag verhandeld worden. Overi
gens blijft de affaire op de aandelen
markt van zeer geringe omvang en
Donderdag bedroegen de totale om
zetten slechts 1.3 millioen gulden. In
tegenstelling hiertoe bereikten de
omzetten op de obligatiemarkt een

LEIDS TRIBUNAAL

P*R WAS SLECHTS ééN ZAAK van enige importantie, bij de vier, welke
'-'het Leids Tribunaal in Den Haag gistermorgen te behandelen kreeg,
n.L de zaak v. dr. H. Krekel, die er van beschuldigd werd, op instignatie
van dr. Seyss Inquart, 't hoogleraarsambt in de wijsbegeerte der geschie
denis aan de Leidse Universiteit aanvaard te hebben. Dit geschiedde n.l.
nadat de Universiteit gesloten was geweest, zodat deze benoeming in het
kader lag van de Duitse plannen, om „het bolwerk van vrijheid" onder
nationaal-socialistische invloed te brengen.

naar voren. Spr. vroeg zich af of hij
met dat schrijven werkelijk zoveel
kwaad hand verricht. „Zijn. lezers wa
ren voornamelijk geestverwanten, die
door zijn artikelen te lezen de kwes
tie van twee kanten konden bezien,
wat uiteindelijk voor Nederland nog
gunstig was. Het grote publiek heeft
van zijn schrijven weinig begrepen;
daar was het gecompliceerd voor. Hij
was zich dan oOk niet bewust, dat hij
door te schrijvan, de belangen van
het Ned. volk schadde. Verd. heeft
als historicus een wissel getrokken
op de toekomst, maar, gewend als hij
is, met eeuwen te rekenen, is dat
een zeer verre toekomst geweest,
waarbij hy de dichtere toekomst over
het hoofd zag". Tenslotte pleitte spr.
voor een milde strafmaat, dit 't ver
dachte mogeljjk zou maken weer
spoedig naar zijn studeerkamer te
rug te keren.

Behalve het gewone rijtje van lid
maatschappen der N. S. B., Ned.
Volksdienst, Ned. Kuituur Gemeen
schap, enz., vermeldde de ten laste
legging het schrijven van buUenland-
se overzichten in nationaal-socialisti
sche geest, n.l. in De' Telegraaf, Het
Vaderland en De Haagse Post.

Verdachte verklaarde zijn lid
maatschap van de N. S. B een uit
vloeisel van zijn autoritaire gedach
te; hij had iets willen doen en meen
de dit op deze wijze te doen in liet
belang van het Nederlandse volk.
hoewel hij niet sympathiseerde mot
de N. S. B., maar in haar een tegen
hanger zag voor al tè grote agressivi
teit van Duitsland. Op dé vraag van
de president, of hij in Mei 1940 nier.
onmiddellijk begreep hoe de verhou
dingen waren, nadat Rotterdam ge
bombardeerd was en Mussert de k'ok
van Lunteren aan Göring had over
handigd, antwoordde verdachte, dat
hij alles gezien had vanuit de plaats
die Nederland in Europa innam. Zijn
gedachte was nJ. steeds geweest een
verenigde* Europa, waarin Duits
land de leidende rol zou spelen „en
het zou voor Nederland eens goed
zyn, als het eens vijf en twintig jaar
onder Duits bestuur zou staan"!

Wat het schrijven van buitenland
se uvoizichten betrof, ztide verd. het
wereldgebeuren vén iwee kanten be
licht te hebben. Pas in 1943 was hij
tot het inzicht geKamen cat Duits
land een verkeerd sp-el speelde, doch
hij meerde de hele z?ak toen niet
meer los te kunnen laten!
L De verediger, mr. G. A. Hunge-
rink, schetste verd. als het proto-tv
pe van de kamergeleerde, die niet in
de realiteit stond en niet besefte'
van welke grote invloed zijn artike
len waren. Reeds op jeugdige leef
tijd was hij in aanraking gekomen
met het Duitse denRen en het N. S.
B.-lidhaatschap was dan ook een
consequentie van zijn constitutie.
Zijn grote fout' is dan ook geweest,
dat hij zich, als onpractisch mens, in
de politiek begeven heeft. Het is ?ijn
bedoeling nooit geweest Nederland
voorgoed bij Duitsland in te lijven;
hij streefde slechts naar een ver
enigd Europa, met Duitsland als lei
dinggevende natie. De Jodenvervol
ging b.v. heeft hij nooit goedgekeurd,
maar het beschouwd als iets onver
mijdelijks bij een revolutie, zoals
deze, waaruit weer duidelijk de his
toricus spreekt. Zijn artikelen brach
ten steeds een zekere objectiviteit

recordpeil met bijna 3 millioen gul
den. Grotendeels moet dit worden
toegéschreven aan de Donderdag voor
het eerst verhandelde 3 pet. investe
ringscertificaten, waarin voor 1.1
millioen gulden werd omgezet. De
fondsenmarkt stond overigens gister
volledig in het tékeh van afwachting,
met het oog op de Zondag te houden
Italiaanse verkiezingen. Ook de Ame
rikaans-Russische verhouding te Ber
lijn blijft uiteraard een punt, waar
op de aandacht nauw gevestigd blijft.
Het viel dan ook niet te verwonderen,
dat, mede met het oog op het einde
van de week, de belangstelling we
derom zeer gering was en verschil
lende hoeken een zeer stille aanblik
boden. In de algemene markttendens
was niet veel wijziging gekomen: de
koersen waren eerder een kleinigheid
beter, maar afwijkingen van beteke
nis vielen niet te constateren, zodat
de markt een ongeanimeerd aspect
behield en de koersenaan weinig
fluctuaties onderhevig waren. Prolon
gatie 2 1/4 pet.

Kleine zaken.

De zaak van M. Mühlbauer Svas
aangehouden, omdat er verschil van
mening bestond over zijn nationali
teit. Het tribunaal had inmiddels
aangenomen dat verd. de Nederland
se nationaliteit bezat. Als landwach-
ter had hij wacht gehouden by het
postkantoor aan de Boommarkt, in
de hongerwinter en had daarbij, zo
als vijf getuigen kwamen verklaren,
niet alleen het personeel van de P.
T.T gewaarschuwd, wanneer er een
razzia op komst was, maar boven
dien steeds zijn brood gedeeld met
hen, die weinig of niets hadden..

J. D. Hoogstraten, uit Voorbout,
was lid geweest van de N.S.B., W. A.,
N. V. D., vrywillige hulppolitie en
landwacht, in welke laatste hij de
functie van blokleider vervuld had.
Hij werd er van beschuldigd aan zijn
commandant, C. de Haas in Lisse,
een brief geschreven te hebben, met
namen van zwarthandelaren, onder
duikers én luisteraars naar de Engel
se zender. Verd. legde dit uit, alsof
hij dat gedaan had om een einde te
maken aan de veediefstallen in
Voorhout, een doorzichtig verhaaltje,
wat de president niet beliefde te ge
loven. Ook zyn raadsman, mr. J. v.
d. Plas wist met deze brief geen
raad en beperkte zich tot 'het geval
een raadsel te noemen.

P. Kwaadgras te Leiden is een ge-
val, zoals er duizenden zijn, n.l. lid
van de N. S. B., met diverse bijfunc-
tiès, terwijl hij er van beschuldigd
werd vrijwillig in Duitsland ge
werkt te hebben. Dit laatste ontken
de verd. Hij zou n.l. zijn vrouw en
kinderen „om gezondheidsredenen"
naar Duitsland gebracht hebben, wat
de president, gezien de datum: Sept.
1944, niet erg waarschijnlijk vond.
Zijn verdediger, mr. H. F. A. Don
ders, had er niet veel aan toe te voe
gen, daar vérd. al sedert 3 Oct. 1947
in vrijheid gesteld was.

Uitspraak in al deze zaken over
veertien dagen.

Uitspraken.

Het Tribunaal deed uitspraak in
de volgende zaken:

A Vlasveld, te Zoeterwoude in
ternering voor de tijd van 3 jaar en
6 maanden, waarvan de tïjd vanaf
heden, voorwaardelijk, met drie jaar
proeftijd en onder toezicht stellen
van de Stichting Toezicht Politieke
Delinquenten. Ontzetting uit de
kiesrechten en het recht om ambten
te bekleden. Het Tribunaal gelastte
onmiddellijke invrijheid stelling.

De zaak van G. J. A Garthoff, ex-
burgemeester van Zoeterwoude,
werd aangehouden, daar het Tribu
naal het onderzoek niet volledig
achtte. De zaak wordt voortgezet op
de zitting van 23 April a.s. om 12 u.

B. Seme uit Warmond, hoorde 3
jaar en zes maanden tegen zich eisen,
tot 8 Nov. 1948, ontzetting uit de
kiesrechten en uit het recht om
ambten te bekleden.

J. H. Onos uit Lisse, werd veroor
deeld tot 4 jaar en zes maanden,
waarvan nog zes maanden in inter
nering doorgebracht moeten worden,
tót 16 Oct. 1948, terwijl de rest voor
waardelijk werd opgelegd, met een
proeftijd van 3 jaar en onder toezicht
stelling -van de Stichting Toezicht
Politieke Delinqunenten. Ontzetting
uit het recht om ambten te bekle
den en uit het kiesrecht.

BIJZONDER GERECHTSHOF.

WOERDENSE LANDWACHTERS
STAAN TERECHT.

Vier vroegere ingezetenen van
Woerden, die tijdens de bezettings
jaren deel hadden uitgemaakt van de
Nederlandse Landwachten en in deze
functie o.a. patrouillediensten hadden
verricht en behulpzaam waren ge
weest bij het arresteren en opsporen
van onderduikers, door middel van
huiszoekingen enz. stonden gisteren
voor het Bijzonder Gerechtshof in
Den Haag, gepresideerd door mr.
Goossens terecht.

't Verstand kwam niet met
de jaren.

De eerste van dit droeve kwartet
v/as de 68-jarige G. F. v. d. Graaf,
die alhoewel oud, toch op 60-jarige
leeftijd nog niet wijs genoeg was ge
weest, toen hij in '44 tot de Hulp
landwacht toetrad. In het betrekke
lijk kleine Woerden had zijn optre
den indertijd nog al deining veroor
zaakt, toen hij bij de arrestatie van
enkele plaatsgenoten tegenwoordig
was geweest. Hoofdzakelijk scheen
zyn taak zich overigens te hebben
beperkt tot aanhouding van inwo
ners die geen geldig persoonsbewijs
in bezit hadden. De procureur-fiscaal
was van mening, dat verd., in grote
lijnen zijn wandaden erkende te
hebben gepleegd, alhoewel hij in de
tails vele dingen ontkende. Ware het
met dat hij langzamerhand naar de
zeventig liep, dan ware een zware
siraf die de proc.-fiscaal thans 'tot
5 ys jaar beperkt wilde zien (met af
trek) hier zeker op zijn plaats.

Het verzoek van de verdediger om
onmiddellijke invrijheidsstelling van
v. d. G., die reeds i071 dagen deten-
tiè achter de rug heeft, werd' gewei
gerd.

N.S.B.'er in dé perfectie.

Uw Hóf heeft in deze verdachte
voor zich een type van een N.S.B.'er
die zijn rol als zodanig in de perfec
tie heeft vervuld. Zo goed als hij het.
toen heeft gedaan, zo goed doet hij
nu zijn best al zyn wandaden tot een
mininmum terug te brengen. Verd.
tracht dé indruk te wokken óf het
#O.M. zioh schamen moest een der
gelijk man voor dit Hof te brengen.
Ik aldus de proc.-fiscaal in zijn re
quisitoir tegen de 57-jarige kapper
P. C. Spannemakèr, schaam me in
het geheel niet voor deze fanatieke
N.S.B.'er die als Landwachter een
aantal arrestaties heef^ verricht,
waaronder ook zijn vroegere bedien
de Hofner een gevangenisstraf
van 7 jaar met aftrek te eisen. Mr.
L. de Groot, voerde in zyn pleidooi
o.m. aan dat zijn client meer als een
meeloper diende beschouwd en fei
telijk hetzelfde had gedaan als de
Ned Politieambtenaren die nu vrij
uitgaan.

Onnozele Hani.

De 44-jarige kaashandelaar G. P.
v. d. Wel had indertijd gemeend den
lande een dienst te bewijzen door
zich bij de N-S-B. aan te sluiten. Ook
deze man had assistentie bij enkele
arrestaties verleend. Wel achtte de
proc.-fiscaal hem minder schuldig

dan zyn voorgangers maar dat verd.
zich als een onnozele Hans, die fei
telijk van niets wist, trachtte voor te
doen daar trapte de proc.-fisc. toch
niet in. Zes en een half jaar was de
eis met aftrek. M. Thunnissen pro
testeerde tegen de uitlating van de
proc.-fiscaal en wees er op dat zyn
cliënt uit een generatie van achter
lijke lieden stamde, weshalve hij op
een psychiatrisch rapport aandrong.
Talrijke inwoners van Woerden die
voorheen teg«n hem gekant waren
hebben thans een request ingezon
den waarin zij op clementie aandrin
gen.

Het sluitstuk van dit Woerdens
drama werd gevormd door het pro
ces dat tegen de 37-jarige Joh. Ger
ritsen, oorspronkelijk electr. lasser
bjj Werkspoor werd gevoerd. In '40
N.S.B.-er geworden in de hoop daar
een betere toekomst te zien, was hij
als zovele anderen bij de hulpland
wacht terecht gekorr/en, hopende
vandaar uit bij de Hulppolitie «te
kunnen worden aangesteld. Ook de
ze man behoorde bij het genoemde
complot dat zich aan arrestatie van
plaatsgenoten had schuldig gemaakt.
De proc. fisc. zeide in dgze man
iemand met idealistische inslag te
hebben gezien, bij wien alles Duits
was wat de klok sloeg. Zes en een
half jaar m. a. luidde de eis. De
raadsvrouwe mr. Nieubuur voerde
o.m. aan dat G. onder aandrang van
thuis N.S.B.-er was geworden. Zelf
timmerde hij hier hoog en econo
mische omstandigheden deden de
rest. Zij vroeg om een gecombineer
de voorw. stra^op te leggen. In de
ze zaken zal het Hof over veertien
dagen uitspraak doen.

VERGANE GLORIE.

t De_l wel geweldig aan de 38-ja-
rige Katwijkse bloemist Arie den
Duik die bij de Landstorm Neder-*
land had gediend, als „stormman te
horen kwalificeren. In werkelijkheid
was hij volgens zijn zeggen niet
meer als oppasser-poetser geweest
zonder ooit aan de strijd te hebben
deelgenomen. De proc -fiscaal die
over dit geval anders dacht ook al
omdat verd. eerder reeds blokleider
bij de W.A. was geweest en het
slechts aan het toeval te danken was
dat hij niet had behoeven te veeh
ten, eiste 6 jaren gevangenisstraf
met aftrek.

Mr. v d. Plas die als raadsman op
trad wees op de volkomen negatieve
fwuur van verd.. die in tegenstelling
van het fiere redersgeslacht waaruit
hij oorspronkelijk stamde, het met
verder dan een on opval! ma paetser
had gebracht en m bezettingstijd een
slappe f'guur was gsweest. Voor deze
niet imponerende telg ui' het ge
slacht daï Katwijkse den Duiken,
riep hij de clementie van het Hof in.
Uitspraak over dagen.

Oppasser of niet Blijkens de ver
schillende binnengekomen verkla
ringen in de zaak van de 36-jarige
betonwerker Jan Bouman uit Riet-
eld, viel het niet precies op te ma
ken of deze als lid van de Land
storm Nederland oppassei*sdiensten
in de wapenkamer had verricht of
niet.

In ieder geval concludeerde de
Proc. fiscaal dat verd., die in vreem
de krijgsdienst was getreden, zij dat
kij daar een ipeer subsidiaire rol had
vervuld, volkomen fout was geweest
en deswege een, eis van 5 jaar met
aftrek wel verdiend scheen. De ver
dediger mr. Leistikow, pleitte met
het oog op verd's gezin clementie.
Uitspraak over 14 dagen.

DOODSTRAF GEëlST.

Tegen den 40-jarigen A. Landkem-
per uit Amsterdam, in 1944 „onder-
schaarleidei" bij de hulplandwacht,
werd voor het Bijzonder Hof te Am
sterdam de doodstraf geëist. L. had
tot de bevrijding medegewerkt aan
huiszoekingen en arrestaties. Acht
an zijn slachtoffers zijn nooit uit de
Duitse kampen teruggekeerd. Zeven
tien getuigen schilderden de ver
dachte als een wreed en medogenloos
dienaar van de Duitse politie.

LEVENSLANG.

Het Bijzonder Gerechtshof te Am
sterdam heeft de 25-jarige Amster
dammer P. Lahnstein tot levenslan
ge gevangenisstraf veroordeeld met
ontzetting uit de burgerlijke en po
litieke rechten.

De veroordeelde had zioh In 1944
als spion ingedrongen bij illegale
groepen in de omstreken van Leer
dam. Van zijn bevindingen had hij
mededeling gedaan aan de „Geheime
Feldpolizei" der Duitsers.

TERUGGEKEERD UIT INDIë.

Het troepentransportschip „Zuider
kruis", dat met repatriërende militai
ren uit Indië vermoedelijk op 28 April
te Rotterdam arriveert, zullen ö.m.
de volgende militairen uit Indië te
rugkeren: G. W. de Beer, M. J. van
Kampen, J. J. Korswagen, F. J. J.
Schuuten en J. Verplancke, allen uit
Leiden; A. C. Boting (Hazerswoude);

G. S. de Brabander, C. A. Gehrels uit
Hillegom; K. F. Venetiën (Noordwijk
aan Zee); C. van Rheenen (Noord-
wijkerhout); J. J. M. Borst, E. C. de
Jager (Oegstgeest);-P. J. van Duyn
(Valkenburg); G. C. van Tol (Voor
schoten); J. A. Doeleman (Waddinx-
veen); L. M. Constanje, G. J. Heins,

H. Heins, S. Prins en A. Verboom
(Wassenaar).

DE MOEILIJKE HANDEL MET
DUITSLAND.

In de Zwitserse en Deense Rers
worden ernstige bezwaren gemaakt
tégen de behandeling, die zaken
mensen ondervinden van de zijde
der bezettingsautoriteiten in West-
Duitsland. Deze personen, die Duits
land bezoeken met het doel de in
ternationale handel weer op gang
té brengen, stuiten voortdurend op
de meest bureaucratische regelingen
die ieder normaal handelsverkeer
beletten. Als een van de typerende
voorbeelden noemt men hetvolgen-
de: Sinds korte tijd is Het Verenig
de Invoer- en Uitvoerbureau begon
nen met de eigen exploitatie van
hotels voor buitenlanders. Deze zijn
daardoor wel zeker van accomoda-
tie, doch men berekent hun bij de
betaling 3. mark voor de dollar. Dat
is de koers van vóór de oorlog, ter
wijl de mark nu veel minder waard
is. Het bureau betaalt dan ook het
personeel van de hotels en de leve
ranciers tegen een koers van 10
mark voor de dollar, terwijl in de
zwarte handel 200 mark voor een
dollar gegeven wordt. De buiten
landers komen met schaarsé dollars
nagr Duitsland toe en ontvangen
daar veel tè weinig m'arken voor.
Denemarken heeft bijv. een schuld
van 10 millioen dollar af te lossen
voor kolenleveranties, maar de in
voerregelingen zijn zo moeilijk, dat
de Denen, die schuld niet met land
bouwproducten kunnen voldoen,
hoewel die voor. Duitsland dringend
nodig ziin.

Deze kwesties worden thans o.m".
besproken op de conferentie der
zestien landen te Parijs. Men hoopt,
dat het de Eneelsen en Amerikanen
eindelijk duidelijk zal worden, dat
het voor geheel Europa dringend
nodig is aan de handel met Duits
land geen nodeloze hinderpalen in
de weg te leggen. Er zijn reeds an
dere moeilijkheden genoeg!

WILT U IETS WETEN?

Vraag: M'n bakker beweert, dat de
patentbloem, die hij krijgt toegewe
zen van de regering, niet voor het
gewone brood gebruikt behoeft te
worden, maar enkel voor klein brood
gebruikt mag worpen. Is dat juist?

Antwoord: Vijf procent van de
bloemtoev/ijzing aan bakkers bestaat
uit patentbloem. Déze mag hy wel
in het gewone brood verkerken,
maar hij is het niet verplicht. Hij
mag het ook gebruiken om er klein
brood van te bakken, wat de meeste
bakkers zullen doen, omdat klein
brood een betere i rijs oplevert. Het
is echter verboden om grote broden
te bakken van alleen patentbloem.

St. Jozefhuis „St. Gerardus Majella"

Iedereen kent de gevallen van huis
gezinnen, waarin de kinderen tijdelijk tot
overlast zijn door ziekte van ae moeder
en dergelijke omstandigheden, of noff er
ger: van huisgzinnen, die uit elkaar ge
vallen zijn door scheiding. Wat er in zulke
gevallen van de verzorging der kinderen
overblijft om van de opvoeding maar
niet eens te spreken laat zich raden.
Dan zijn er ook nog kinderen, die nooit
een huisgezin gekend hebben en voorbe
stemd zijn verworpelingen te worden. Dit
is een zere plek n de maatschappij, die
maar al te hevig schroeit en pijn doet dat
worden mensen, die in de samenleving als
stuurloze schepen heen en weer geslin
gerd worden op de kokende golven van
de levenszee, met het gevaar op de rotsen
te pletter te slaan. Maar Goddank, aan
de kust van deze kokende zee is een vei
lige haven, waarnaar die schepen opge
bracht kunnen worden, om hersteld en
reisvaardig hun tocht te vervolgen.

Het is misschien een rare vergelijking
want de haven, welke wij hier bedoelen,
ligt aan de Oude Vest te Leiden, waar
geen kokende golven tegen basaltstenen
beuken, en de haven heeft geen vuurto
rens, die vanuit de verte reeds wenken,
ntegendeel. Die haven is het - klooster
an de Zusters Carmelitessen van het
?oddel|jk Hart van Jesus, Oude Vest 4o,
■eiden. Hoeveel Leidenaars zullen op
un Zondagswandeling, of btf hun gang
aar de schouwburg, de saaie voorgevel
as dit gebouw gepasseerd hebben, zon-
Jer te weten, wat zich daarachter ver

bergt? En hoevelen, die wel weten, dat het
een klooster is, dragen kennis van wat
zich achter deze gevel afspeelt? Dat aan
tal zal niet groot zijn, doen zij die het we
ten, zullen de vergelijking met een ha
ven kunnen begrijpen.

Wat is het doel van dit hols?

We zaten in de sobere spreekkamer, te
genover de moeder-overste van dit kloos
ter, dat van buitenaf meer op een fabriek
gelijkt, dan op wat het in werkelijkheid
is doch binnenin is het een echt klooster
waarin de stille gewijde sfeer hangt, die
in zo'n gebouw past.

Het antwoord op de eerste vraag heb
ben wy reeds gegeven; het St. Josehps-
huis St. Gerardus Majella'' neemt kinde
ren op, die door omstandigheden voor
enige tijd niet thuis kunnen zijn, of geen
thuis hebben. Reeds va'naf de leeftijd van
één jaar kunnen de kinderen opgenomen
worden. De jongens blijven totdat ze elf
of twaalf jaar geworden zijn dit geldt
uiteraard niet voor de tijdelijke verblij
vende kinderen en gaan dan over naar
andere inrichtingen. De meisjes blijven
langer en verlaten het tehuis pas als zij
zelfstandig in de maatschappij kunnen
staan en een thuis of betrekking gevonden
hebben.

Dat er voor de opvoeding van een kind
heel wat komt kijken, weet iedereen, die
er iets mee te 'maken heeft; de zorgen
voor 70 k 75 kinderen, die hier regelmatig
verblijven, is dus verre van gering. Nu is
het een groot voordeel dat het tehuis mid

den in de stad ligt, zodat alle soorten van
"Scholen waarvoor de kinderen geschikt
zijn, bezocht kunnen worden. Voor de
rest van de dag zijii ze toevertrouwd aan
de zorgen van 13 Zusters, die al het mo
gelijke doen om het gemis van een echt
gezinsleven te vergoeden.

Geen „gesticht", een echt familie-leven

„U moet vooral weten dat het hier geen
gesticht is; wij proberen zoveel mogelijk
een huiselijke sfeer te scheppen1"', ver
klaarde moeder overste. „Daarom hebben
we dan. ook geen zusters, die met een be
paalde afdeling zijn belast, zoals eetzaal,
slaapzaal enz. doch ieder groepje van
hoogstens 20 kinderen heeft een eigen
zuster, met wie de kinderen dus ver
trouwd raken en aan wie zij gelegenheid
geven hun karakters goed te leren ken
nen, want hoewel het soms moeilijk is, de
persoonlijkheidsvorming is heel belang
rijk en dat bereiken wij met dit systeem.
Om ons ideaal zo dicht mogelijk te bena
deren maken de kinderén zelf hun bed.-op,
poetsen hun eigen schoenen, helpen om
beurten met aardappelschillen en groente
schoonmaken en krijgen allemaal een
eigen taak. Dit bevordert de zelfwerk
zaamheid en brengt hen plichtsbesef bij,
wat hen in het latere leven van pas zal
komen."

Dit klonk allemaal erg mooi en het was
meer uit nieuwsgierigheid, dan uit onge
lovigheid, dat we vroegen het gebouw te
mogen zien, aan welk verzoek welwillend
voldaan werd, op voorwaarde dat we even
buitenom liepen door de Hazewindsteeg,
want anders moesten we „het slot" door.

Nu konden w,e in werkelijkheid aan
schouwen, wat we zojuist gehoord had
den; het is inderdaad geen gesticht, maar
een gezellig tehuis. Op de grote speel
plaats waren de kleinsten heerlijk aan 't
spelen; in een der kamers waren de gro
tere jongens met een kleur van in
spanning bezig aan alle mogelijke
fantastische bouwwerken, die met een me-
canodoos bereikt kunnen worden, en in
een andere afdeling leerden meisjes strij

ken. „Daar zullen ze later veel plezier van
hebben", verduidelijkte onze begeleidster.

We zullen eerlijk toegeven, dat we vóór
dit bezoek dachten aan een somber huis,
met donkere vertrekken, waarin bleke
kinderen hun saaie dagen doorbrachten,
doch als onze voorstelling al niet grondig
gewijzigd was, dan gebeurde dat zeker bij
het zien van de frisse ruime slaapzalen
die zo vriendelijk, helder en practisch in
gericht waren, dat het slapen hier voor de
meeste kinderen éen luxe is, die zij thuis
niet gekend hébben.

Een apart hoofdstuk

Een apart hoofdstuk vormen de finan
ciën, want, dat zoiets veel geld kost, laat
zich -begrijpen. Verrast keken we daarom
op, toen we hoorden dat dit tehuis werkt
zonder één cent subsidie behalve voor
de bewaarplaats „Dat is, aldus de moe
der-overste, omdat wij geen voogdij- of
regeringskinderen hebben. De kosten moe
ten dus gedragen worden door de ouders
7- die het meestal niet kunnen betalen
of de charitatieve instellingen, die deze
kinderen hier plaatsen. Maar dat is lang
niet^ voldoende! Wij hebben met het op
maken van de balans uitgerekend dat wij
het vorg jaar 60 cént per kind per dag te
kort kwamen aan die vergoeding. Rekent
U nu zelf maar eens uit; dat komt neer
op 365 x 61 x .75 (Wij hebben het uitge
rekend en de uitkoihst was ruim 16000
gulden per jaar.)

Dit bedrag moet bijelkaar gebracht wor-
d*en door vrywillige giften. Vroeger gin
gen onze Zusters daarvoor ieder jaar langs
de huizen*. maar omdat dit teveel tijd
vraagt, bij het gebrek aan Zusters, heb
ben we de laatste drie jaar circulaires
rondgestuurd en, eerlijk gezegd, de men
sen laten ons niet in de steek. We komen
er, al is het wel eens moeilijk de touw
tjes aan elkaar te knopen, want behalve
de enorme prijsstijgingen komt daar nog
bij dat de sedert de oorlog veel meer zelf
moeten kopen, dan voorheen. Schoenen
kochten we voor de oorlog zelden en ook
bruikbare kleren werden vaak geschon

ken, maar nu dragen de mensen alles
zelf af.

Een grote steun hebben we aan ver
schillende leveranciers. Het komt n.l. vaak
voor op Zaterdagavond, dat bakkers en
groentenboeren hun niet-verkochte voor
raad gratis bij ons brengen, ómdat het an
ders toch te oud wordt. We hebben het be
drag wel eens uitgerekend en, als we dat
er niet bij hadden, kwamen we er hele
maal niet" (We weten niet welke leveran
ciers het zijn en dat doet er ook niet toe,
maar een grote pluim mag hier niet ach
terwege blijven!)

„Het is wel aardig dat U er iets van in
de courant zet, maar wilt u alstublieft
geen reclame maken voor ons huis; we
zouden iedereen graag willen helpen, maar
we zitten al overvol, zodat de 'vaak aan
meldingen moeten afwijzen. En wilt u er
dan ook bijschreven dat wij ontzettend
dankbaar zyn voor alle giften, die wij
ontvangen, want in deze tijd ,nu er toch
al zoveel gevraagd wordt, vergeten de
mensen ons niet!" Wat hiermede geschiedt.

Eerherstel aan het Goddelijk Hart v. Jesus

„De orde van de Carmelitessen van het
Goddelijke hart van Jesus, is gesticht door
Moeder Maria Theresia Tauscher, overle
den in 1938e die als dochter van een pijotes-
tanse dominee door haar vader uit huis
gezet werd, om haar bewondering voor
het katholieke geloof. Toch heeft ze door
gezet en het resuli^t is onze orde, een
nieuwe tak aan de oude Carmel. Wij zijn
niet een alleen beschouwende orde, maar
doen ook dit werk, allemaal om eerher
stel te geven aan de beledigingen, het
Goddelijke Hart van Jesus dagelijks aan
gedaan", besloot de moeder-overste haar
uiteenzetting.

Zijn de zusters Carmelitessen van het
Goddelijk hart van Jesus de enifjen die
eerherstel moeten brengen, of zijn er ook
nog anderen, die in een andere vorm
hierbij een plicht te vervullen hebben?
Welnu, de gelegenheid om deze plicht te
vervullen is er. Het bovenstaande toont
dit duidelijk aan.