ONZE WEEK-PUZZLE Hubertus Kruidenteelt in Nederland LEIDSE VOETBALBOND ZATERDAG 17 APRIL 1948 DE LEIDSE COURANT TWEEDE BLAD - PAGINA 1 ONDER KRUIDENTEELT verstaat men de teelt van geneeskrachtige, aromatische en aanverwante ge wassen, waarvan reeds in de oudheid de bijzondere eigenschappen bekend waren. Groeiden aanvankelijk deze kruiden in het wild, later werden ze in cultuur gebracht en veredeld. Met het voortschrijden van weten schap en techniek vonden de kruiden steeds wijder afzetgebied, zodat thans de levensmiddelenindustrie (speciaal de soepen), de cosmetische industrie (schoonheidsmiddelen), de pharma- ceutische industrie (geneesmiddelen) - de likeurstokerijen de voornaamste afneemsters van deze gewassen zijn. t Voor de tweede wereldoorlog was de kruidenteelt, en vooral de krui- denhandel, een economische factor van betekenis. De wereldomzet in kruiden, die voor een groot deel in handen der Duitsers was, bedroeg in 1938 ca. 500 millioen dollar. Tijdens de oorlog verminderde deze omzet uiteraard en viel Duitsland als han delaar in deze gewassen grotendeels uit. Na de oorlog is ook in ons land, waar heel vroeg reeds een centrum van deze cultuur in de omgeving van Noordwijk bestond, de teelt min of meer populair geworden. De huidige centra van de kruidenteelt liggen in Friesland en Noord-Gelderland, ter wijl in Noord-Brabant en Zuid-Gel derland voorbereidingen zijn getrof fen om dit jaar met de teelt te begin nen. (Gemert en Wijchen). In Fries land bedraagt de omvang van deze cultuur ca. 75 ha. en in Gelderland ca. 50 ha. Uiteraard wordt de teelt van krui den, die in ons land nog in een be- Radio ZONDAG. HILVERSUM II, 415 M. 8.00 Nieuws, 8.25 Inleiding Hoog mis, 8.30 Hoogmis in de kapel van „Huize Don Rua" te -Ugchelen, 9.30 Nieuws. 12.15 Apo'ogie door prof. ör. J. B. Kors O.P., 12.30 Lunchconcert Adre Costelanetz en orkest, 12.55' Zonnewijzer, 13.00 Nieuws, 13.20 Zwitserse So Listen, 14.00 Orkest Zon der Naam, 14.30 Verslag van Neder landBelgië, omroeper Leo Pagia- no, 16.30 Qrkest Zonder Naam, 19.00 Ned. Kamerkoor, 19.50 In het boeck- ihmys, 20.05 De gewone man, 20.12 Klein Orkest, 20.45 De zee heeft ge ne men, luisterspel, 21.45 Omroepor kest. 23.15 Gramofoonmuizieik. Vóór 24.00 uur gpeft de Italiaanse corres pondent van de K.R.O. de tot dan toe bekende resultaten van Italiaanse verkiezingen. HILVERSUM I, 301 M. 8.00 Nieuws, 8.40 Intermezzo, 9.12 Sportmed., 9.15 Men vraagt en wij draaien, 10.30 Briefgeheim.. 11.00 Zon dagochtendconcei-t, 12.00 Lunchpak ket, 12.40 Gemengd koor, 13.00 Nieuws 13.15 Romancers, 14.05 Boekenhalfuur 14,30 Omroeporkest, 15.30 Film praatje, 15.45 Skymasters, 16.30 Sport flitsen, 17.00 Merels.. 17.20 Italiaanse verkiezingen 17.30 Ome Keesje, 17 50 NederlandBelgië, in de kleedka mer, 18.00 Nieuws, 18.15 In gesprek met de lezer. 18.30 Pro gr. Nederland se Strijdkrachten, 20 00 Nieuws. 20.05 Reportagedienst, 20.15 Walztime. 20.45 Hersengymnastiek, 21.15 De Speeldoos, 21.35 Fragmenten uit Bet- telstudent, 21.45 Johan August Su- ter, hoorspel, 23.00 Nieuws. MAANDAG. HILVERSUM n, 415 M. 7.00 Nieuws, 9.00 Arthur Rubin stein, 9.15 Jonge zieken, 10.00 Zang recital, 11.15 Van oude en nieuwe schrijvers.. 13.45 Paul Robeson, 15.15 Pustaklanken, 15.30 Zangrecital, 16.45 Concerto Grosso, 17.45 Orgelspel, 18.15 Sport, 18.30 Met band en plaat, 19.00 Nieuws, 19.15 Boekbespreking, 20.00 Nieuws, 20.15 Concertgebouw orkest, 20.45 Klassiek avondconcert. 21.00 N.C.R.V. kwartet, 21.15 van soldaat tot burger, 22.15 Sweelinck- kwartet, 23.00 Nieuws, 23.15 Werken van Amerikaanse componisten. HILVERSUM I, 301 M. 7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendigfymn., 3.00 Nieuws, 8.18 Verkiezingen in Italië. 8.23 Lichte morgeniklanken, 9.15 Werken van Scbuman. 10.45 De Re genboog, 11.20 Officiële ontvangst v. Mevr. Roosevelt, 13.00 Nieuws, 13.20 Malando, 14.00 Debussy, 14.45 Film- se1 ectie, 15.20 Eenmaal in je leven, hoorspel, 17.30 Puszta-klanken, 18.00 Nieuws, 18.15 Vara-varia, 18.30 Progr. Ned. Strijdkar., 19.00 Jan Corduwener 19.45 Nederland op zee. 20.00 Nieuws in het kort. 20 05 Toespraak minis ter Gielen in verband met a.s. Jeugd- weiek, 20.15 Vaudeville strijkorkest, 21.05 Meestertrio, 21.30 Aohter het ij,zieren gordijn, 21.45 Beethoven cy clus, 23.00 Nieuws, 23.15 Ramblers, 23.45 Rustige avondklanken. ginstadium verkeert, als nevencul tuur beoefend. Aangezien da»teelt van bepaalde kruiden soms veel winstgevender kan zijn dan 'de teelt van gewassen als aardappelen, rogge enz., kan ze in de toekomst wellicht een gedeeltelijke oplossing betekenen van de moeilijkheden, waarmede het kleine boerenbedrijf in Nederland heeft te kampen. De geoogste kruiden moeten nog verschillende processen ondergaan om voor verwerking geschikt te wor den gemaakt. Het voornaamste pro ces is het droog-proces-, dat aanzien lijke kosten vergt. Hierdoor is een speciale installatie nodig, die de krui den heel langzaam het gehalte aan werkzame bestanddelen moet behou den blijven en regelmatig droogt. Het drogen zal meestal, in verband met de hoge kosten van de installatie, op coöperatieve grondslag moeten ge schieden. Ten einde de teelt aan te moedigen, heeft de 'egering subsidie verlend voor de bouw van een der gelijke installatie in Friesland en in Gelderland, welke men dit jaar hoopt te voltooien. De kruidenteelt heeft- uiteraard met buitenlandse concurrentie te kampen. De winning in het buitenland heeft veelal nog plaats door bet verzamelen van de gewassen in- de vrije natuur, terwijl zij hier te lande worden ge kweekt en veredeld. Mede door een juiste droogbehandeling kan Neder land het met vertrouwen tegen de buitenlandse concurrentie opnemen. Aan het verbeteren van de kwali teit wordt zeer veel aandacht besteed, terwijl door invoering van een kwa liteitscontrole op het voor export be stemde gewas gewaakt zal worden te gen het uitvoeren van minderwaardi- ge producten. Dakpnaast wordt tevens aandacht geschonken aan het verlagen van de kostprijs door wijziging rf verbete ring der teeltmethoden. De verwachting is gewettigd, dat Nederland met dit product een blij vende plaats op de wereldmarkt zal weten te veroveren. De loting voor de wedstrijden om de Zaterdagmiddag-beker en de L.V. B.-Sleutels heeft het volgende resul taat gehad: Zaterdagmiddag-beker le ronde: a, Leiden 2Katwijk 2; b. Lisser B. 1 Morschkw. 1. c.Rijpwetor. 1RCL 1; d. Quick B. 3Noordwijk 2; e. Ter Leede 2—SVOW 1; f. DOSR 3—Kou dekerk 1. g. SJC 2—VWS 1. 2e ronde: h. ARC 2Quick B. 2; i. Winnaar cLeiden 1; j. Winnaar g ASC 2. k. Winnaar eRijnsb. B. 2; 1. Katwijk 1—Winnaar f; m. Winnaar bTer Leede 1; r,. Winnaar aLug- dunum 2; o. DOSR 1Winnaar d. LDWS 1 vrijgeloot. Tussenronde: p ARC 1Winnaar 1. a. Winnaar oASC 1; r. Winnaar n Wonnaar h; s. Rijnsb. B. 1Winnaar j. t. Winnaar 1Winnaar m. Win naar K; LFC 1 en LDWS 1 vrijgeloot. 3e ronde: u. Winnaar rWinnaar p; v. Winnaar k—LDWS 1; w. Winnaar gWinnaar s. x. LFC 1Winnaar t. Halve eindstrijd: y. Winnaar x Wonnaar w; z. Winnaar i:Win naar v. .Eindstrijd: Winnaar yWinnaar z. l.v.b.-Sleutels le ronde: a. SJC 2 DOSR 3; b. Morschkw. 1Teylin- gen 3; c. Leidse B. 1Rijpwetering 1. d. Teylingen 2Aln^ensche B. 2. 2e ronde: e. UVS 3LDWS 1: f Roodenburg 2—DOCOS 1; g. DOSR 1Winnaar d. h Lisse 1Winnaar a; i. Winnaar b—Alphen 2; j. Winnaar cLFC 2. ASC 2 vrijgeloot. Tussen ronde: k. Witmaar gWinnaar.f. 3e ronde: 1. Winnaar k—ASC 2; m. LFC 1Winnaar i. n. Winnaar h Winnaar e- o. Winnaar i—ASC 1. Halve eindstrijd: n. Winnaar n Winnaar m; p. Winnaar IWin naar d. Eindstrijd: r. Winnaar p—Win naar q. OEFENWEDSTRIJD L.V.B.—A.S.C. Voor de oefenwedstrijd tussen het Afdelingselftal (Zondag) en A.S.C. 1, komt A.S.C. als volgt in het veld: J. Koch (doel); D. van Berge Henegou wen en W. de Roo (achter). W. Riet bergen, H. Boender en H. Vreeken KORFBAL Wedstrjjdprogramma K. N. K. B. Kaïrrapioenscliiap van Nederland: Het ZuidenNaas; Westerkwartier Detos. Z.-H.: le klas: Spangen—Achilles. Om de zilveren korf. OosterkwartierOns Eibernest; GymnasiastenVious Orientis; Ons Eibernest H —Rozenburg; H. K- V. D. K. C. HOCKEY Wedstrijdprogramma K. N. H. B. Heren: Om het kampioenschap van Nederland: DKSHHYC; Gronin gen—HHYC. Sisco. Wedstrijdprogramma der R. K. Hockeyclub „Sisco", voor Zon dag luidt: Promotiewedstrijd H. M. S. III Sisco I 3.30 uur in Wassenaar. Vriendschappelijke wedstrijd, afd. Heren Sisco I—Bully '36 HI, 12 uur, Sisco-terrein. (midden); W. Langhout, F. de Troye, J. van Duyn, P. Mooten en Abdul Karim (voor). De wedstrijd vangt aan Je 4.30, N.B.L.O.-terrein. Docos. Voor morgen zijn er geen wedstrijden vastgesteld. Hedenmid dag echter speelt een combinatie van het eerste en tweede elftal tegen Lei den I (4e klasse Zaterdagmiddagcom- petitie) om 4.30 uur op het Docoster- rein aan de Haagweg. St. Bernardus. Morgen komen slechts de junioren tussen de lijnen waarvan de A-Jun. voor de laatste competitiewedstrijd een belangrijke ontmoeting hebben n.l. thuis tegen Rijpwetering. Wordt deze wedstrijd gewonnen, dan zal er een beslissing wedstrijd volgen met DOSR B voor de bovenste plaats. De B-junioren spelen om 1 uur 30 vriendschappelijk tegen de rest van Meerburg-junioren eveneens thuis. RoodenburgLugdunum. De be langrijke wedstrijd voor de promotie der 4e klasje B tussen Roodenburg Lugdunum zal Zondag 25 April ge speeld worden. Altior. Morgen slechts een wed strijd Alleen de Junioren: DOSR A Altior A 12 uur. Vertrek om 10.45 vanaf het Parochiehuis. Het Internationa'e jeugdtournooi in Londen Nederland in de fina'e De Nederlandse jeugdploeg heeft zich gisteren in de finale van het in ternationale tournooi geplaatst door met 21 van Italië te winnen. De an dere finalist is Engeland, da' België met 31 klopte. De wedstrijd NederlandItalië ging in de eerste helft gelijk op. De verde digingen waren zeer betrouwbaar en geen van beide aanvalèlinies wist het net te vinden Totdat Guiliano een naar de Jseeper teruggesneelde bal oppikte en Italië de leiding gaf. In de tweede helft verzekerde Neder land zich van de zege. dank zij het opportunisme van de Jong en Elfring op de rechtervleugel. Zij maakten binnen een minuut ieder een doel punt. In de verliezersronde won Eire met 10 van Oostenrijk. In deze ont moeting ging het af en toe nogal fors 'toe en twee Oostenrijkers moesten naar het ziekenhuis worden gebracht, de een met een schouderfractuur en de ander ryet een gebroken enkel. Noord Ierland won tenslotte met 41 van Wales. Het tournooi om het wereldkampioenschap Na een bestuursvergadering van het uitvoerend comité der FIFA, die Woensdagavond in het Victoriahotel te Amsterdam is begonnen en gister, morgen is beëindigd, werd een com muniqué verstrekt waaraan het vol gende is ontleend: Naar aanleiding van een brief, die het Sportcomité van de USRA van het „actiecomité" te Praag heeft ont vangen, was aanvankelijk veronder steld, dat de Tsjecho-Slowaakse voet- INTERACADEMIALE SPORT WEDSTRIJDEN BESLOTEN. Gisteren zijn de 3-daagse inter academiale buitensportwedstrijden der Unitas en bonden in Nederland in Amsterdam besloten met voetbal en hockeywedstrijden. U.SA. uit Amsterdam won het voetbaltournooi en USR uit Utrecht de halve hockeycompetitie. De eind standen luiden: Voetbal: 1. U.S.A. (Amsterdam), 2. U.S.R. (Utrecht), 3. DSB (Delft), 4. R.S.G. (Rotterdam). Hockey: 1. USR, 2. DSB, 3. USA, 4. RSG, 5. USV (Wageningen). Dientengevolge was het U.S.R. uit Utrecht, dat in het totaalklassement over alle sporten het interacademi ale kampioenschap veroverde. Dit totaalklassement luidt: Heren: 1. USR 21% pnt, 2. USA 20 pnt, 3. DSB 1814 pnt. 4. RSG 12 pnt, 5. USV 6 pnt, 6. USG (Gro ningen) 1 punt. Dames: 1. USR 17 pnt, 2. USA 16 punten. balfederatie, aangesloten bij de Fifa, had opgehouden te bestaan. Later is uit mededelingen uit Praag en uit de verklaringen, die de heer Valousek, de vroegere president van deze fede ratie, op de vergadering heeft afge legd. gebleken, dat deze bond nog steeds alle beslissingen treft in het Tsiecho-Slowaakse voetbal. Alleen de samenstelling van het bestuur is ver anderd Wat het tournooi orii het wereld kampioenschap voetbal om d«. Jules Rirqptcup aangaat, is het comité van mening, dat bet 'eplement in ieder geval moet voorzien in een finale. Dit in tegenstelling tot veranderingen op het reglement, zoals die zijn voorge steld door Braziliaan ~e gedelegeer den en besproken zullen woeden op het komende congres te Londen. Op 20 Juni zal do cuncommissie m Amsterdam biieenkomen. ten einde dez® voorgestelde veranderingen met de Braziliaans® g- dete^eerden te h®- snre^pn Onmiddettiik na het op 27 en 28 Juli a.s. te Londen te houden ^ifa-congres zal de commissie aldaar opnieuw biieenkomen om de uitein- teTüke reglementen voor een circu laire over bet volgende wereldkam pioenschap fdat in Brazilië zal wor den gehouden! on te stePen Op bet komende congres zal voort? beslist worden op een voorst®! bet wereld kampioenschap in 1950 te houden en niet in 1949. zoals op het congres te Luxemburg is vastgesteld. ATHELETIEK Mc donald baily lijdt aan spteraavdofntng. De bekende sprinter Mc Donald Bailey, die sinds verleden zomer last heeft van een aandoening der been spieren, zal dezer dagen onderzocht worden door de geneesheer van het Britse olympische team, sir Alophe Abrahams Hij hoopt genezen te kun nen worden zonder operatie. Mocht echter een operatie nodig zijn, wat zou betekenen, dat hij in 1948 niet meer aan wedstrijden deel nemen kan. dan zal hij de athletiek vaarwel zeggen. Mc. Donald Baily zou voor Enge land uitkomen op de spelen en be hoorde, op grond van zijn prestaties in het vorig seizoen, tot de favorieten voor de 100 en 200 meter. BILJARTEN MASSAKAMP LEIDEN—LISSE. Donderdagavond werd de massa- kamp LeidenLisse te Leiden voort gezet, met de volgende partijen. B. d. Roo Jr.Waasdorp 12561 T. L. Fasel—Faas 125—115 N. VernetW. Waasdorp 125—121 E. KeijzerSlootbeek 12563 J. VrijburgWassenaar 82100 K.-Mulderv. d. Lisdt 100100 W. v. cL Kraanv. Gerven 100-97 J. OudshoornP. d. Jong 10069 totaal. 857—727 Door deze overwinning wisten de Leidse biljarters de achterstand, die in Lisse was verkregen, in zijn ge heel weg te werken en een voor sprong te verkrijgen van 128 car. In deze wedstrijd hebben de gastheren vooral goed gespeeld. Maandag 19 April wordt te Lisse de kamp voortgezet met de 2 eerste 4-tallen van befde bonden. Voor Leiden zullen dan uitkomen de vol gende spelers: J. v. d. Hulst (KL Rustoord); B- d. Roo Sr. (Caram bole); E. Bakker (T.O.G.); J. Sira; L. Turk (KL Rusticrd); P. Ouds hoorn (T.O.P.); H. Slewe (T.O.G.); Jac. v. d. Meer (K1. Rustoord). Bij de hoek- en snijpunten letters plaatsen, zodat woorden van onder staande betekenis ontstaan. 19 tegenstelling van vet; 111 voorwerp, om te malen; 24 stuk geschut; 212 stoere vent; 37 ne der; 8—3 turfland; 105 gekneed meel; 56 kleur; 610 verdriet; 87 pluim van een vogel; 911 oor zaak; 412 verdichte waterdamp. Oplossingen worden tot en met Donderdag 22 April aan ons bureau verwacht Op de enveloppe vermel den: Puzzle. Onder de goede inzen ders zullen worden verloot: een ver zilverde rozenkrans, een lederen he- renportemonnaie én een vulpotlood. Horizontaal: 1. naasten, 6. de, 7. Aar, 8. ei, 9. aleer, 11. arena, 14. on, 15. redenen, 17. ga, 19. taks, 21. ke tel, 22. helm, 24. ets, 26. non, 27. men, 28. merels, 31. mentor, 33. er, 34. kier, 35. tong, 36. Ot, 37. lakken, 40. missie, 42. eer, 43. rad, 45. een, 40. kern, 48. kuren, 50. loos, 52. le, 53. kasteel, 55. 56. leest, 58. reeks, 59. Be., 60. een, 62. no, 63. tangens. Verticaal: 1. neer, 2. aarden, 3. sa, 4- tranen, 5. neen, 6. dl., 9. anker, 10. DE VOOR-KAAG 1948 Belgische deelneming in Firefly- en Drakenklasse De jaarlijkse voorjaarswedstrijden van „De Kaag!' zullen dit jaar ge houden worden op Zaterdag en Zon dag 1 en 2 Mei. Ook in de Firefly- klasse zal worden gezeild en zeer waarschijnlijk zullen hierin ook Bel gische deelnemers starten. In de Dra kenklasse zullen twee Belgische jach ten deelnemen, welke hier in Hol land willen oefenen voor de komen de Olympische Spelen. Onderlinge oefenwedstrijden zullen worden gehouden op 6, 9 en 30 Mei, de jaarlijkse nachtwedstrijd van 29 op 30 Mei. ZWEMMEN FRAAIE TIJD VAN GRETHE ANDERSEN OP DE 100 M. BORSTCRAWL. De jonge Deense zwemster Grethe Andersen heeft in een 25 meter bad te Ahiun een 100 meter borstcrawl gezwommen in 1 min. 5.6 sec. Fritzie Nathansen werd tweede in 1 min. 6. SCHAKEN Sporttournooi 100-jarig beslaan Gasfabriek. De wedstrijd tussen Gem. Werken en Gem. Secretarie had het volgend verloop: ir. WestraBergsma 10; v. d. MeulenWassenaar 01; Spekde Leeuw 10; AbspoelBreedeveld 10; v. Bilsende Jong 0—1; van Steenwijkde Bruin 1Q| Burger Rensink 01; v. d. Wijngaard Laarhoven 01; Kolderman—Fuchs 1—0; AltorfMontanus 01. Einduitslag 5—5. Gem. Secretarie won na loting. WIELRENNEN Swift-Combinatie. Morgen rij den de licensiehouders 80 K.M.: B. klasse 40 K.M. en de Junioren 20 K.M. Start aan het Wtite Huis precies 9 uur. eek, 12. rel, 13. agent, 14. o.a., 16. Eton, 18. al, 19. tamelijk, 20. stekken, 22. hengsel, 23. marters, 25. slier, 27. menie, 29. era, 30. sen, 31. mom, 32. ooi, 38. kerel, 39. part, 41. snoes, 43. rusten, 44. deerne, 47. el, 48. kas, 49. nee, 51. oc, 53. keet, 54. lens, 57. eb, 61- eg. Onder de vele goede inzendingen besliste het lot als volgt: le prijs, een verzilverde rozenkrans: P. Alkemade, Pickéstraat 70, Noordwijk (B.); 2e prijs, een lederen herenportemonnaie Hans v. d. Brink, Hoorn 15, Alphen aan den Rijn; 3e prijs, een vulpot lood: Dora Kniest, Abtspoelweg 5,' Oegstgeest. De prijzen zullen worden toege zonden. HYPOTHEKEN en voor allo andere zaken op het gebied yon on- "oerende goederen E ouw-en N akelsarstecfrij v. cl* Drift HET VOORJAARSCONGRES VAN DE F.I.C.M. De Féderation Internationale des Clubs MotoCyclistes hield deze week in Brussel haar voorjaarscongres. Verschillende internationale motor sportaangelegenheden werden be handeld en daarvan was de organisa tie van de Internationale Zesdaagse wel de belangrijkste. Na lange dis cussies werd besloten om dit „classic event" van de F.I.C.M. niet, zoals aanvankelijk in het voornemen lag, dit jaar in Tsjecho-Slowakije te or ganiseren, maar in Italië, Reis-tech- nische bezwaren voor een bezoek aan het eerstgenoemde land gaven voor dit besluit de doorslag. De Zesdaagse zal plaats vinden van 14 t/m 19 September. Aan het eind zal een snelheidsproef worden ge houden, vermoedelijk op het bekende circuit van San Remo. In afwijking met hetgeen het vorig jaar in Parijs werd besloten, zal door zij span rijders kunnen worden deelgenomen, ook in de trophy-teams. In tegenstelling met vroeger zal dit laatste echter niet ver plichtend zijn. Het congres aanvaardde in begin sel de Nederlandse voorstellen met betrekking tot de medische keuring voor internationale races. Dat de Motorcross des Nations, wel ke het vorig jaar voor het eerst werd georganiseerd en wel door de K.N. M.V. op het Landgoed Duinrell te Wassenaar"als experiment volko men geslaagd is, moge blijker uit het feit, dat aan de volgende internatio nale motorcross- niet alleen door Bel gië, Engeland en Nederland -al wor den deelgenomen, maar ook door Frankrijk, Zweden en Luxemburg. De tweede Motorcross des Nations zal worden gehouden op een daartoe bij uitstek geschikt circuit nabij Spa in België. Uitvoerig werd nog gesproken over de moeilijkheden waarmede de meeste landen te kampen hebben op het punt van de uitbetaling der on kostenvergoedingen in vreemde va luta. Van de zijde der federatie zullen pogingen in het werk worden gesteld om het betalingsverkeer op het ge bied van de motorsport te verbeteren. EEN ROMAN VAN HET WOUD Paul Keiler 2) Februari. Het is nog volop winter in de bergwouden. Aan het rotsblok naast mijn huis staan en nangen ijs pegels van 'n meter lengte. Het ziet er uit als een kristallen orgel dat in de zilveren kathedraal van het woud gebouwd is. Oude dikke wilgen klimmen het weggetje langs de beek op, plomp als boeren die in witte schapenvachten kerkwaarts gaan, en naast het orgel staan Vat berken als sierlijke jonkvrouwen, die een vroom lied gaan zingen. Vaak, als het waait, zingen zij werkelijk, en het zilveren orgel be geleidt hen met een zacht vox coe- lestis. Dan is heel het woud een en al aandacht. Het stilst zijn de den nenkinderen, die in hun groene, met hermelijn afgezette cape-manteltjes op de grond knielen en zich niet ver roeren. Achter hen staat een grote spar als een strenge directeur, die oplet of de kinderen zich wel netjes gedragen in de kerk. Vaak denk ik, dat, als men die grote spar zou om hakken, de kleine dennen onmiddel lijk kattekwaad zouden gaan uitha len. Gehéel achter in de kathedraal ver heft zich het kruis met de godslamp. Ik kan het van mijn venster uit goed zien. Vele jaren geleden is op die plek de enige zoon van een rijk man doodgeschoten gevonden. „Per ongeluk" heette het. De va der heeft er toen dat votiefkruis la ten zetten. Het is een kunstwerk: de balken van het kruis zijn helemaal ruw (zoals 't bij een kruis hoort) niet door tierelantijnen ontsierd, en het crucifiz, 'n goddelijk schoon men senlichaam, steekt tegen de armoe dige balken, waaraan zijn doodslij den geketend is, in ontroerende te genstelling af. Ook de lamp is een goed werk stuk. Dat was nog eens iemand, die kon smeden. Het robijn-rode licht van de lamp is overal in het dal zichtbaar. Als de lamp uitgaat komt er ongeluk, zeggen de mensen. Maar zelfs hevige stormnachten zijn niet in staat, het licht te doven. Alleen wanneer de mensen nalatig zouden zijn de olie bij te gieten, zou ze uit gaan. En dan komt er ongeluk. Een meisje van onbesproken gedrag moet de olie steeds aanvullen. De ge meente vertrouwt dat tot aan een arm meisje, dat daarmee een grote eer ten deel valt. Wanneer het meis je trouwt, koopt de gemeente een wit-zijden bruidskleed voor haar. Mijn kamerdienaar Timm is mij in mijn eenzaamheid gevoigd. Hjj is nog tamelijk jong en een trouwe ziel; hij heeft het alleen wat hoog in z'n bol. Ik nam hem ^indertijd over van een grafelijke vriend, die „over de kop" ging, geen kamerdienaar meer gebruiken kon, maar ginds in Arhe- rika kellner werd. Dit grafelijk noodlot heeft Timm's hart bijna gebroken. Niet, dat hij met zo'n grote liefde aan zijn vroegere meester gehecht wasdie behan delde hem dikwijls beroerd maar dat deftigheid tot zo'n verval kon ko men, dat een edelman een kellner- jasje kon, aantrekken, dat zoiets op deze ontaarde wereld zelfs maar mó gelijk was, dat vervult ook nu nog Timm's hart met zwaarmoedige ge voelens. Ook mij beschouwt Timm als iemand, die nagenoeg verloren is. Toen hy mijn buitenhuis, dat een bevriend architect werkelijk treurig en ook heel ruim voor mij gebouwd heeft, betreden had, doorliep hij zwijgend de acht kamers, bezichtigde de veranda, de bijgebouwen en zei toen: „Voor een tijdelijk verblijf bui ten heeft mijnheer waarlijk een keu rige woning gevonden." Ik antwoordde hem: „Timm, je vergist je! Ik zal hier niet tijdelijk, maar blijvend wonen. We zullen in meerdere zaken ver andering brengen. Om te beginnen bijvoorbeeld jij zult me voortaan niet meer „mijnheer", maar „mijnheer Hubertus'' noemen, en ik zal niet meer „je' tegen je zeggen, maar „u". Wij gaan aan democratie doen. Be grijpt u, beste Timm? Hij sprak geer woord, hij maa'.cte slechts een van zijn onberispelijke buigingen; maar ik 2ag. dat zijn glad-geschoren gezicht plotse'ing zorgelijke groeven vertoonde. Nog dezelfde avond kwam Timm bij me. „Mijnheer moet mij verontschul digen," zei hij, „maar als ik tegen mijnheer niet mijnheer mag zeggen, dan moet ik mijnheer verzoeken mij te ontslaan; het gaat mij werkelijk niet anders af. Het aanspreken met „u1' zal ik evenwel accepteren." Ik liet hem een minuut lang staan, toen zei ik „Timm, je bent een merkwaardige kwiebus. Maar als jij mijnheer te gen mjj blijft zeggen, dan blijf ik jou ook tutoyeren. Dat is duidelijk." Dit was klaarblijkelijk maar half naar zijn zin; maar schikte zich en repte geen woord meer over ontslag. Timm heeft me al drie keer de ge schiedenis verteld van een oude, hoog-adelijke heer, die door een of ander noodlot met slechts weinig personeel op een verlaten slot be lanude. De oude heer, die dagelijks moederziel alleen moest eten, maakte desor danks voor iedere maaltyd zorvuldig toilet en zou ,geen hap naar binnen hebben kunnen krygen als hij niet in rok en met een smet teloze das aan het „diner" versche nen was en de knecht hem niet in een even smetteloze livrei geser veerd had. „Hij wilde niet verpauperen", voegde Timm eraan toe; „hij had zijn zelfrespect niet verloren, dat zat hem zo in het bloed.'' Men ziet: Timm is een psycholoog die met alle respect heimelijk de hoop koestert mij nog het een en ander te kunnen bijbrengen. En hij heeft niet eens zo erg onge lijk Gisteravond had ik opnieuw een onderhoud met Timm. Ik liet hem bij me komen en zei: „Timm, we zijn te eenzaam. We moeten om te beginnen enige dieren aanschaffén." „Ah!" zei Timm, en zijn ogen be gonnen te schitteren. „Paarden. Een rijpaard en 'n stel koetspaarden!" „Neen, Timm! Wat moet ik hier met 'n wagen beginnen. De boswe gen deugen er niet voor en eeuwig de straatweg naar de stad af te rij den, daar heb ik geen zin in. 'n Rij paard schaf ik me misschien nog wel aan. Maar op het ogenblik gaat het om andere dieren, om twee hon den en ongeveer tien kippen." „H...honden? K. ..kippen?" Het was de eerste keer, dat de wel bespraakte Timm stotterde. Maar hij beheerste zich snel. ,,'n Hazewind? 'n Barzoi? Of ten minste 'n Deense dog? Ja, mijnheer! maar k...kippen? Wie moet die plukken?" ..Geen mens. De honden plukken *-ou misschien. Maar dan krijgen 7® ervan langs. En wat de honden zelf letreft, ik 2a] me er twee stuks aanschaffen: een taks en een poedel." (Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 5