Marshall-plan definitief aanvaard Doo,dstraf geëist tegen Rauter OPBOUW EN AFBRAAK Het treedt Maandag in werking Laatste vorm van samenwerking afgesneden En belastingverlaging ging erdoor Palestina in oorlogstoestand Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZATERDAG 3 APRIL 1948 39ste JAARGANG No. 11355 WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Aiionn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30' p. w., f 1.30 p. mnd., f 3.90 p. kwart. Franco p. p. f 4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 1.50 Gisteren heeft het Huis van Afge- gevaardigdeiv het hulpprogramma aanvaard met 317 tegen 75 stemmen. Het was niet het oorspronkelijke pro gram, maar een compromis, dat eer gisteravond door de conferentie van deskundigen voor buitenlandse zaken van het Huis en van de Senaat werd opgesteld. Vervolgens keurde de Se naat hét program goed. In .het bedrag van 6098 millioen dollar zijn opgenomen: 5.3 milliard voor de eerste twaalf maanden van het plan van Marshall, bestemd voor de zestien landen in Europa, welke bij de uitvoering van het plan zijn betrokken, 275 millioen dollar aan kannen en kruiken. De beide Huizen van het Amerikaanse parle-, ment hebben het aanvaard en een •laatste Strubbeling in de vorm ,van een door het Huis van Afgevaardig- dèn aangenomen' amendement om ook Spanje in te schakelen in het Euro pees1 Herstel-pla^, is weggewerkt. Marshall en Truman hadden zich er tegen verklaard en het lijkt ons ook inderdaad niet juist, om op het aller laatste nippertje nog een gegadigde tussen te voegen, waardoor het met moeite en na veel berekening opge zette plan ween op losse, schroeven zou komen-te staan. Wil men Spanje inschakelen en op de duur zal het daar toch wel toe moeten'komen, on danks de hekel, die velen aan het Fran co-regiem hebben dan zal Amerika met een aanvulling van de beschikbaar gestelde fondsen moeten komen en zullen de zestien deelne mende landen een vorm van samen werking dienen te overwegen. In elk geval kan geconstateerd wcfr- den, dat het Europees Herstel-plan juist op tijd zijn beslag heeft gekre gen en dat met de uitvoering ervan nu begonnen kan worden Laat men zich er niet teveel van voorstellen en niet^ denken, dat van nu af aan, het welvaartspeil van Ne derland w^er op de zelfde hoogte zal staan als voor de oorlog. De Ned. mi nisters van financiën en van econo mische zaken en van landbouw, vis serij en voedselvoorziening hebben er in een nota aan de Tweede Kamer duidelijk op gewezen, dat het niet de bedoeling' is, dat de verleende credie- ten voor consumptieve doeleinden worden aangewend. In eerste instan tie zullen alle krachten moeten wor gden gewijd aan productieve investe- ringen, die ons productie-peil zullen moeten verhogen. Het staat dus "wel vast, aldus zeggen de ministers, dat het algemene verzorgingspeil voor alsnog niet zal kunnen stijgen boven dat van 1947; hoogstens zullen klei ne verbeteringen op onderdelen mo gelijk zijn. Het Europees Herstel Pro gram za] moetenworden gezien als „de basis, waarop een hoger wel vaartspeil in de toekomst door pro ductieve aanwending der ter beschik king komende middelen mogelijk wordt gemaakt". - Wij hebben dus een ladder gekre- - gen om er weer boven óp te komen, maar wij zullen die ladder zelf sport voor sport moeten opklimmen DE RUSSEN zien dit alles met lede ogen aan en laten niets na om het herstel van Europa te saboteren, daarbij geholpen door hun trawan ten. Zij hebben geweigerd om met het Herstel-plan mede te werken», omdat hun daardoor dé kans ontnomen zou worden om in troebel water te vissen. En omdat'het plan nu toch door gaat zondei;hen en met een versterkte tendenz tegen hen, trachten zij op alle mogelijke manieren roet in hpt eten te gooien. Eén van die uitingen van sabotage en tegenwerking is de verscherpte •Russische controle aan de grens van de Sovjet-zóne, in Duitsland, hetgeen geleid heeft tót een volkomen stop zetting van het treinverkeer met Ber lijn. Zoals men weet, ligt Berlijn'in de Russische zóne, maar men was over eengekomen, dat de voormalige hoofdstad van het Rijk" onder bestuur zou staan van de vier bezettende mo gendheden. Daartoe was Berlijn zelf in vier zones verdeeld en was er een corridor opengelaten, waardoor de Westelijke zones van Berlijn in vér binding zouden- blijven met de Wes«- telijk zones van Duitsland. Natuurlijk bestaat in een dusdanige situatie de mogelijkheid, dat er misbruik wordt gemaakt van e'en dergelijk lek in de Sovjetgrens1, zodat de Westelijke mo gendheden dan ook geen aanmerking kunnen, maken op een cpntrole» van de zijde der Sovjet-autoriteiten. Maar waar zij aanmerking op maken, is de eenzijdige verscherping van de con trole, op een wijze, dat daardoor het gehele verkeer van Berlijn met het Westen onmogelijk wordt- gemaakt. De hele opzet van de Russen is dui delijk: ^ij willen de Westelijke geal lieerden uit Berlijn hebben en plagen hen net zolang totdat zij er uit trek ken. Maar1 de Amerikanen, Engelsen en Fransen zijn. niet van plan, zich te laten „wegpesten" en voorlopig bereiken de Sovjets met deze plage rijen slechts, dat de volksvertegen woordigers van de Westerse staten gealarmeerd worden en bereid zijn afweermaatregelen te aanvaarden, welke zij wellicht in andere omstan digheden niet zo voetstoots- hadden aangenomen, ^öoral de Amerikanen en Engelsen worden vechtlustig en zijn bereid alles op haren te zetten. Intussen heeft het er wel alle schijn Van alsof de Russen - inzien, dat zij het einde van hun iilvloedssfeer in Europa hebben bereikt. Zij gaan zich verschansen aphter het ijzeren gor dijn. 'Reeds zijn langs de grens van de Sovjefzóne in. Duitsland de in de grensstrook wonende personen geëva. cu'eerd,, om de grensbewaking te kun nen versterken en in kdeze opzet past natuurlijk de aanwezigheid van Wes. terse pottekijkers in Berlijn aller minst. Tussen Oost- en West-Europa wordt het rolluik neergelaten. Het Westen gaat zijn eigen gang en het Oosten ook. Maar de wereld wordt er niet be ter mee. 1MTADAT ZOWEL de Amerikaanse Senaat als het Huis van Afgevaardig den het Marshall-plan hadden aanvaard hebben gisteren beide Hui zen het hulpprogramma voor het bui tenland, ten bedrage vaxi 6.098.000.000 dollar definitief aangenomen en het wetsontwerp naar. het Witte Huis ge zonden, waar president Truman het zal ondertekenen./Volgens Lovett, de onderminister van buitenlandse za ken, treedt het plan van Marshall Maandag in werking. militaire hulp voor Griekenland en vens vervoerd. Turkijk, 463 millioen voor economi sche en militaire hulp aan China en 60 millioen voor het kinderfonds van de Uno. De wet is precies drie en een halve maand, nadat Truman voor het eerst een beroep deed op het Congres-om het herstelprogram -goed te keuren, ter ondertekening Weggezonden. De aanvarding is een week vóór op het rooster, dat door de leidérs van het Congres was opgesteld. Robert Lovett, onder-minister van buitenlandse zaken, verklaarde, dat de verschepingen van goederen krachtens het Europese herstel-pro gram Maandag zullen beginnen. De goederen worden reeds naar de ha- RUSSEN VERLATEN BERLIJNSE KOMMANDANTURA TET IS THANS volmaakt duidelijk wat de Russen van plan zijn. De laatste vorm van samenwerking met de Westelijke geallieérden heb ben' zij afgebroken door zich gisteren terug te trekken uit de Komman- dantura, het geallieerde militaire bestuursbureau te Berlijn. In de laatste vergadering richtten zij felle beschuldigingen tegen de Wes telijke geallieerden, die bezig zouden zijn, Berlijn „leeg te roven en te plunderen". Waarop de Westerse vertegenwoordigers antwoordden, dat niet zij het waren, die Berlijn leeggestolen hadden, maar de Sovjets. OOK SCHEEPVAART STILGELEGD Na het treinverkeer is thans ook alle verkeer over de binnenwateren tussen de Britse en de Sovjet-zóne van Duitsland stilgelegd, aldus héb ben de Britse bezettingsautoriteiten Vrijdagavond officieel' medegedeeld. Deze maatregeel is genomen, om dat de Sovjet-autoriteiten de geldig heid van de papieren van. de binnen schippers niet meer wilden erken- nen. t Wederzij'dse aanvoer van strijdkrachten? De geruchten over troepenbewe gingen rondom Berlijn worden' veel- vuldiger en gedetailleerder. JHet is mogelijk dat zij een onderdeel vor men van de lente-manoeuvres van het Rode Leger. Voor de eerste maal sinds maan den verschenen Amerikaanse P-47 gevechtsvliegtuigen op de Rhein- Main luchthaven. Na de landing startten zij weer in gevechtsforma tie ©voor een vlucht naar hun basis in Neubiburg. Ambténaren op de luchthaven zeiden, dat deze machi nes een gewone oefenvlucht hielden. Het feit, dat zij op Rhein-Main ver schenen werd te Frankfort echter ge ïnterpreteerd als een bewijs van de vastbeslotenheid van de Amerikaan se luchtmacht, om Berlijn ondanks de Russische uitdaging verder te be voorraden. De totstandbrenging van de lucht lijn op Berlijn trekt de belangstelling van de Russische militaire missie in Frankfort. Vrijdag hebben drie Rus sische officieren een bezoek aan de luchthaven gebracht, om het lucht- vaartverkeer op Berlijn in ogen schouw te nemen. De eerste Amerikaanse goederen trein, die het Amerikaanse militaire bestuur heeft besloten naar de Ame-, rikaanse sector van Berlijn te zen| den sedert de nieuwe vervoersrege- ling, is gisteravond zonder moeilijk heden de grens te Mariënborn gepas seerd. De trein werd in de loop van de ochtend te Berlijn verwacht. Plaatsvervangers, weer op het dode punt fra, tijdens de besprekingen van de laatste twee dagen in verhouding vrij goed te zijn opgeschoten, zijn de onderhandelingen van de plaatsver vangers der ministers van Buiten landse Zaken van de Grote yier op Vrijdag vaster gelopen dan ooit. Nikolai Koktomow, de Russische afgevaardigde, gebruikte 't grootste deel van de zitting van Vrijdag, in Lancasterhouse, met vast té houden aan de Sovjeteis om het totale be drag van de schadevergoeding, die Oostenrijk aan Rusland moet beta len, eerst vast te stellen vóór met andere zaken voort te gaan. Op de zitting van Woensdag had hij een concessie gedaan door de Russische eis te verlagen tot 150.000.000, en hoewel de Westelijke mogendhéden eventueel haar goedkeuring kunnen hechten aan dit bedrag, houden zij toch vast aan een gelijktijdige afban-, deling van andere schadevergoe dingskwesties. James Marjowtauts, de Britse af gevaardigde, trachtte de besprekin gen van Vrijdag af te leiden op an dere vraagstukken, n.l. die met be trekking tot Oostenrijkse olieproduc tie en raffinaderij, doch Koktomow was niet af te brengen van de kwes tie van het totaal bedrag. BELGIë KRIJGT TEVEEL NEDERLANDSE SIGAREN. Een afvaardiging van de Belgisch- Luxemburgse federatie der tabak verwerkende industrieën heeft bij het ministerie van economische za ken protest aangetekend tegen de massale invoer van Nederlandse si garen in België, die in Februari 45 procent van de Belgische productie en 60 prpcent van de totale omzet vertegenwoordigde. Üe afvaardiging wees er op, datdeze toestand een catastrophe betekent voor de Belgi sche sigaren- en cigarillosindustrie. De delegatie heeft de Belgische re gering verzocht, tussenbeide te wil den komen, opdat op basis van we derkerigheid de uitvoer van Belgi sche sigaren naar Nederland moge lijk wordt. Een stroom van Duitsers, die de Russische zóne probeert te ontvluchten, ziet men langs de weg bij Helmstedt op de grens van de Britse en Russi sche zóne. Hun schamele bezittingen dragen zij bij zich en het vervoer ge schiedt of lopend of met allerlei oude karren. De laatste maatregelen van de Russische bezettingsautoriteiten doen de vluchtelingen* jachten om toch maar nog op tijd er door heen te kunnen komen, voordat het ijzeren gordijn ook daar volledig zal vallen. Voorstellen tot Grondwetsherziening Het blijkt, dat de regering het oorspronkelijk gedachte wetsontwerp be treffende de nodig geachte wijzigingen in de grondwet gesplitst heeft in één betreffende de nieuwe Rechtsorde en één aangaande de invoering van het instituut van staatssecretarissen. „NEEN" ZEI TRUMAN. „JA" ZEI CONGRES pRESIDENT TRUMAN heeft gisteren zijn veto uitgesproken over een wetsontwerp waarbij qe belastin g in de Verenigde Staten met bijna vijf milliard dollar zou zijn verlaagd Het veto werd echter door het Huis met 311 tegen 88 stemmen overstemd. Het ontwerp ging vervolgens naai de Senaat, waar het veto met 77 tegen 10 stemmen werd verwbrpen Het wetsontwerp is hiermede wet geworden. Truman had verklaard, dat het ontwerp niet verenigbaar was met de eisen van de kritieke internatio nale toestand. De wet zou leiden tot een financieel "tekort, en Amerika heeft juist een behoorlijk overschot nodig om op alle eventualiteiten voorbereid te zijn. Bovendien zou men' de staatsschuld, niet kunnen verminderen en zoithet gevaar van verdere infla'tie gaan dreigen.. Tenslotte zou bijna veertig procent van de voorgestelde verla ging ten goede komen aan personen met een jaarlijks inkomen van meer dan vijfduizend dollar, en de verla ging van successierechten slechts van voordeel zijn - voor ongeveer twaalfduizend van 'de rijkste fami lies. Arabisch offensief in voorbereiding J*^E MEESTE MILITAIRE Arabisch e leiders in Palestina zijn Vrijdag naar Damascus gegaan, om strategische besprekingen te houden, die volgens de mening van waarnemers hier het algemene offensief tegen de Joden» zullen versnellen. "Men denkt nu, dat het offensief midden April zal beginnen, terwijl men eerst van p^an was te wachten tot het eind van het Britse mandaat op 15 Mei. Men gelooft algemeen, dat de eer ste operatie zal bestaan in eeif aan val, die zal worden ondernomen op een paar dozijn Joodse nederzettin gen, in het gebied van de Boven- Jordaan. Een Arabische' woordvoerder in Jeruzalem zei, dat Jeruzalem geen frontaanval zou hebben te doorstaan, doch door een blokkade geworgd zou worden. Intussen heeft reeds een ware veld slag plaats op de weg van'Tel, Aviv naar Jeruzalem tussen afdelingen van de Haganah, die het door de Ara bieren omsingelde Jeruzalem trach ten binnen te komen, en dé Arabie» ren, die versterking hebben óntvanf- gen. Alle telefonische verbindingen tussen Jeruzalem en Tel Aviv z/n verbroken. -SI DE WERELD-VOEDSELSITUATIE. Maandag zal te Washington een zit ting van de Wereld"oedselraad wor den geopend, welke twee weken za] duren en waaraan 18 landen, waar onder Nederland, zuilen deelnemen. Deze bijeenkomst zal ten doel heb. bén de ontwikkeling van de wereld- voedsel- en landbouwsituatie opnieuw in ogenschouw te nemen. Men, ver wacht, dat de raad aan de regerin gen van de deelnemende landen en aan de Int. Voedsélorganisatie een groot 'aantal programma's zal voor stellen, .teneinde het acute wereldte kort aan voedsel te bestrijden. Gedurende dezelfde période, dat de raad bijeenkomt, zal er tevens te Washington een speciale conferentie van de Voedsel- en Landbouworga nisatie gehouden worden, waar 55 landen zullen deelnemen, en welke 6 April a.s geopend zal worden. DE BRITTEN BEREIDEN ZICH OF ALLES VOOR. Jordan, de voorzitter van de En gelse geme'enschap in Jeruzalem, heeft tegenover leden van de ge meenschap verklaard, dat de Britse regering ernstige - botsingen in de Heilige Stad verwacht na de ophef fing van het. mandaat. De Britse re- gtfring achtte het raadzaam, dat de Engelsen, die niet te zeer met Pales tna verbonden zijn, het land verla den. Jordan noemde 15 April als laat- /jte datum, waarop de autoriteiten vervoersfaciliteiten zouden verlenen. Voor de achterblijvende Britten- zijn beveiligingsmaatregelen getroffen. De stad zal in vier zones verdeeld worden, die alle via een permanente. radioverbinding met eikaar contact aan grootmoeders tijd denken? Het Nimmer in de historie van het Ko ninkrijk heeft een regering zich ge noopt gezien de medewerking van de Staten Generaal in te roepen voor een ontwerp van wet van zo ingrijpende aard als het onderhavige. De regering zet de uitvoering uit een, waarom de door haar voorgestel de grondwetsherziening nodig is, in overeenstemming met de feitelijke toedracht.van zaken. Het nieuwe 14e hoofdstuk, zoals dit wordt voorgesteld, luidt: Artikel 207. Voor de in artikel 1 genoemde grondgebieden zal, op de grondslag van de uitkomst van het reeds ge pleegde en nog te plegen gemeen overleg met en tussen vertegenwoor digers van de bevolkingen, een,nieu we rechtsorde worden, gevestigd, waarbinnen deze gebieden de eigen belangen zelfstandig behartigen en op de voet van gelijkwaardig zijn ver bonden tot verzorging van de ge meenschappelijke belangen en tot wederkerige bijstand. Een ei. ander onder waarborgen voor de rechtsze kerheid, de fundamentele menselijke rechten en vrijheden, en deugdelijk bestuur. Art. 208. 1. Bij dè voorbereiding en vestiging van de nieuwe rechtsorde zal worden in acht genomen de uit komst van het reeds gepleegde ge meen overleg, zoals deze in de vol gende leden van dit artikel is om schreven. 2. Er zal een Unie worden gevormd, waarin als gelijkwaardige staten deel nemen het in het vijfde lid bedoelde koninkrijk en de Verenigde Staten van Indonesië. Indien de uitkomst van het voortgezet gemeen overleg daartoe.leidt, treedt Nederland in de plaats van dit Koninkfijk. 3. Aan het hoofd der Unie staat Hare Majestéit Koningin Wilhelmina, Prinses van Oranje Nassau, en bij op volging hare wettige opvolgers in de Kroon der Nederlanden. 4. De Unie zal door eigen organen, on verminde ,d hètgeen overigens ter vervulling van haar doelstellingen kan strekken, de samenwerking tus sen de deelnemende staten verwezen lijken inzake buitenlandse betrekkin gen, defensie en voor zover nodig fi nanciën, alsmede nopens ondervfer- pen van .economische en culturele aard. Zij zal de rechtszekerheid, de fundamentele menselijke rechten en vrijheden, en deugdelijk- bestuur waarborgen. De Unie zal op eigen naam aan het internationaal rechts verkeer deelnemen. 5. Er zal tussen Nederland, Surina me en de Nederlandse Antillen een koninkrijk worden gevormd, aan het hóófd waarvan staat Hare Majesteit Koningin Wilhelmina, prinses van Oranje-Nassau, en bij opvolging hare wettige opvolgers in de Kroon der Nederlanden. 6. Pe Verenigde Staten van Indo nesië zullen federatief zijn. opge bouwd uit onderling gelijkwaardige deelstaten. 7. Voor zover 'enig deel van Indone sië zich niet aansluit bij de Verenig de Staten van Indonesië, zal het deel uitmaken van het koninkrijk, be doeld in het vijfde lid van dit artikel. Art. 210. 1. De nieuwe rechtsorde komt onverrpinderd het in het tweede lid bepaalde, tot stand door vrijwil lige aanvaarding langs democratische weg in elk der in artikel 1 genoemde grondgebieden. 2. Zij behoeft de bevestiging door Hare Majesteit Koningin Wilhelmina, prinses van Oranje-Nassau, of haar wettige opvolger in de Kroon der Ne derlanden en wordt plechtig afgekon digd. STAATSSECRETARISSEN. Aan, de toelichting betreffende het ontwe'r$*met betrekking tot de invoe- ring van het instituut van staatsse cretarissen is ontleend: De wenselijkheid van invoering van het instituut van staarts-secretarissen mag naar het voorkomt als in begin sel algemeen erkend worden be schouwd. i Zij biedt zelfs de gelegenheid om het aantal-departementen en minis ters door samenvoeging te verminde ren, hetgeen, voor wat de minister raad betreft, van grote betekenis is voor het bepalen van he,t beleid 'ter zake van de algemene beginselen van de regeringspolitiek. Het is wel in de eerste plaats met het oog op de verdere voorbereiding van een nieuwe rechtsorde voor de grondgebieden van hét Koninkrijk, dat sterk, de behoefte wordt gevoeld aan d<j mogelijkheid om lij het de partement van Overzeese gebiedsde len een of meer staatssecretarissen te benoemen. De hoofdgedachtê van de voorge stelde regeling van het instituut is: de staatssecretaris is intern ondei-minis ter; extern is Hij in elk geval, waar in hij optreedt, de minister, zowel te- genpver de burgers, ook in zake.de wettelijke bevoegdheden van de mi nister, alsook tegenover de volksver tegenwoordiging, doch dit laatste on verminderd de interne «onderschik king aan de minister en de verant woordelijkheid van deze. De oude tijden herleven! Doet deze witte kant versierde blouse gedragen op een tamelijk lange wijde rok niet kunnen houden. Voor het geval Je ruzalem een „slagveld" zou - worden, was er een voedselvoorraad v^or drie maanden gevormd. fluwelen strikje om de hals maakt het geheel nog echter. Dit lanceert de nieuwe damesmode. EEN COLLECTE Morgen wordt in de kerken een collecte gehouden, waarvoor de Nederlandse Bisschoppen de steun der katholieken hebben gevraagd. Aan die. oproep van onze Bisschoppen zullen wij ge hoor geven. Het is een collecte voor de noodlijdende buiten landse kinderen. Die kinderen, die dp toekomst moeten vormen, moeten wij trachten te helpen in hun ellende. Ned. verliezen in Indië De regeering maakt tot haar leedwezen bekend, dat in de af gelopen week de navolgende ver liezen zijn gerapporteerd. Kon. Ned.-Indisch leger: Sergt. radiomonteur militaire luchtvrt. L. H. Schipper, afkom stig uit Leiderdorp, gesneuveld 14 Maart 1948. Tim. kor-pl. Infie Leedeworo. afkomstig uit Ned.-Indië, gesneu veld 28 December 1947. Sold. 2e kl. Infie C. Jansen, af komstig uit Ned. Indië, gesneu veld 22 Maart 1948.' Koninklijke Landmacht. Heeft in de periode van de af gelopen week geen verliezen ge rapporteerd. Koninklijke Marine: Heeft in de periode van de af gelopen week geen verliezen ge rapporteerd. BLINDEN KUNNEN TELEFOON CENTRALES BEDIENEN. De P.T.T. zal op do komende Jaar beurs een speciaal door haar vervaar digd centraal telefoontoestel demon streren, dat accoustisch werkt. Daar dit toestel ook door blinden zal kun nen worden bediend, betekent dit een belangrijke sociale vooruitgang.. £en koJVieli\e.... s Velen verbeelden zich' mensenken nis t^ bezitten, wanneer zij veel kwaad van'anderen weten te vertel len.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1