Niet met z'n vieren, dan met
z'n drieën
Grondwetsherziening thans
gewenst
Er zijn honderden piloten tekort
Amsterdam en de communisten
Diretfteur. C. M. VAN HAMERSVELD
Hoofdredacteur: TH. WHjMER
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARI$ OPGENOMEN „DE BURCHT"
DONDERDAG 25 MAART .1948
39ste JAARGANG No. 11349
Staatscommissie oordee't:
Grondwetsherziening
gewenst!
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs £0.30 p. w., 1.30 p. mnd., f 3.90 p. kwarf. Franco p. p. f 4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50
■j
v 'y.
Naar Gustave Doré
Mijn volk, wat heb Ik u gedaanOf waarin heb Ik u bedroefd.'
Antwoord Mij.
(Uit de Improperia of „Verwijten" in de Mis van Goede Vrijdag)
De boycot der Russen te Berlijn
TVE RUSêlSCHE gouverneur te Berlijn, Sokolofski, heeft geweigerd een
bijéénkomst van de Geallieerde B estuursraad vóór 30 Maart bijeen te
roepen. Hij zal ook niet aanwezig zijn bij de vergadering, die door de
Amerikaanse gouverneur,, generaal Clay, vóór 10 April bijeengeroepen
zal worden. De militaire gouverneurs der Westelijke geallieerden zullen
deze impasse in de activiteit van de Bestuursraad aan hun regeringen ter
beoordeling voorleggen.* Vermoedelijk zullen zij de Russen een laatste ver
zoek tot medewerking doen toekomen. Indien Sokolofski hier niet op
ingaat, zullen de werkzaamheden in de Bestuursraad door de drie Wes
telijke mogendheden alleen worden uitgevoerd.
DEMOBILISATIE
VERTRAAGD
Inmiddels heeft generaal Clay, die
uit Washington orders heeft oritvan-
gen om voor onbepaalde tijd te blij
ven, meegedeeld, dat het tempo der
demobilisatie van de Amerikaanse
troepen vertraagd zal worden.
Dé vastberaden houding van de
Westelijke coalitie tegenover de
De arrestatie van
Mgr. Schramek en
Mgr. Hala
De beide leiders van' de Christe-
lijk-democratische partij- ih Tsjecho-
Slowakije, Mgr. Schramek en Mgr.
Hala, die bij hun poging ont het
land te verlaten gearresteerd zijn,
werden volgens het persbureau Ce-
teka in een klooster gevangen gezet.
Het bericht van de arrestatie van
beide geestelijken heeft in Franse
katholieke kringen een pijnlijke in
druk gemaakt. Men herinnert er
aan, dat de thans 77-jarige Mgr.
Schramek tijdens de eerste wereld
oorlog een der voorvechters was
vobr een vrij Bohemen. Tot aan de
stichting van het nationaal-socialis-
tisch Duitsland maakte hij deel uit
van alle opeenvolgende Tsjecho-
Slowaakse regeringen en tijdens de
Duitse bezetting vluchtte hij als
spoorwegarbeider vermomd, voor de
Gestapo. Voorts herinnert men aan
het bezoek dat Mgr. Hala het vorig
jaar aan Parijs bracht, waar hij als
pro-Russisch bekend was en na de
bevrijding van zijn land met maar
schalk 'Stalin de onderhandelingen
met de Sowjets voerde? In het blad
„l'Aube" schrijft Maurice Schu
mann, dat de Franse Katholieken de
onmiddellijke vrijlating vim beide
geestelijken eisen en hij voegt daar
aan toe, dat de 'communistische pre
mier Klement Gottwald zich niet
trots behoefde te gevoelen, toen hij
de order tot arrestatie gaf. Door te
beweren, dat beide mannen die hun
gehele leven geofferd hebben tot
vestiging en opbouw van de Tsje
chische democratie in 1948 wilden
vluchten, zoals zij in 1939 gevlucht
zijn, beschuldigt rrien niet doch be
kent men schuld.
Maurice Schumann besluit zijn ar
tikel met te zeggen, dat indien Mgr.
Schramek en Mgr. Hala niet spoedig
vrijgelaten worden, de ganse wereld
zal weten, dat met hen het gehele
Tsjecho-Slowaakse volk zich in ge
vangenschap bevindt.
Rysseh werd door de meeste Berlij-
ners met openlijk getoonde tevreden
heid ontvangen. Vooral omdat de
communistische pers had laten door
schemeren, dat de Westelijke geal
lieerden zich uit Berlijn zouden ter
rugtrekken en dat er represailles ge
nomen zouden worden tegen Duit
sers, die zich in het Westelijke kamp
geschaard hadden.
GEZELLIGE VERGADERING DER
PLAATSVERVANGERS.
Terwijl men nog 'steeds in het on
zekere verkeert over de toekomst
van de geallieerde bestuursraad en
zich afvraagt of de Russen hun boy
cot zullen opheffen of niet, zijn de
plaatsvervangers van de vier geal-
ïieérde opperbevelhebbers te Ber
lijn bijeengekomen. Tijdens de zit
ting heerste er, volgens een Franse
officier, de beste verstandhouding.
Een grof schandaal
In een paar Haagse bladen treffen
ij aldus de Msb. een sprekende
annonce aan van de Dancing „Taba-
ris" die voor de nacht van Donderdag
op Vrijdag a.s. een nachtfeest aan
kondigt met vele eerste klas-attrac
ties. Wij herinneren ons nog de tijd
dat in de Goede Week de Schouw
burgen gesloten bleven. Een erger
lijke miskenning van het christelijk
karakter onzer natie als blijkt uit het
organiseren van deze danspret „in
de nacht dat Hij verraden werd'', doet
de vraag rijzen 'of hier niet boosaardig
opzet in het spel is. En die andere
of de overheid niet tot plicht heeft
soortgelijke belediging van het chris
telijk gevoel te verbieden.
Het Amerikaans voorstel
inzake Palestina vindt
geen steun
Frankrijk en Canada hebben gis
teren in de Veiligheidsraad verklaard,
dat zij „in dit stadium" zich nog niet
achter het Amerikaanse voorstel voor
beheer van Palestina kunnen scha
ren
Paro'di (Frankrijk) stelde voor, dat
de .Veiligheidsraad een geheime zitr
ting zou houden ten einde meer ge
detailleerde voorstellen van de Ame
rikaanse delegatie te horen alvorens
tot het bijeenroepen van een zitting
van de Algemene Vergadering te be
sluiten. McNaughton (Canada) wilde
eerst enig bewijs hebben, dat de
meest direct er bij betrokken landen
enige overeenstemming van gevoelen
tonen over de vraag, welke weg men
het best kan inslaan.
Na de Franse en Canadese verkla
ringen is het duidelijk, aldus Reuter,
dat andere mogendheden niet bereid
zijn de V.S. in haar voorstel te steu
nen; tenzij de V.S. aan kunnen tonen,
dat er een redelijke kans op succes is.
,De aanbeveling tot verdeling van
Palestina is nog steeds van kracht,
totdat de algemene vergadering haar
besluit verandert.
INMIDDELS WORDT ER HEVIG
GEVOCHTEN.
Aan de rand van Jaffa zijn Joden
een hevige aanval öp Arabieren be
gonnen. Aan beide zij dén werd artil
lerie gebruikt. De Arabieren lieten
versterkingen aanrukken, doch de
strijders van de,Haganah an dt I,r-
goen Zwai Leoemi zijn tot in de vij
andelijke stellingen doorgedrongen.
Te Jeruzalem is een Joodse auto
bus op een mijn gereden, waardoor
elf Joden om het leven kwamen.
Een grote groep Arabieren deed
een aanval op de Joodse nederzetting
Neev Yaacob bij Jeruzalem, waarbij
acht Joden gedood zouden zijn.
Ledert van de Haganah hebben de
zetel van de Arabische paramilitaire
organisaties Nejada en Futawa te
Haifa opgeblazen.
SUCCES VAN GRIEKSE
REGERINGSTROEPEN.
Generaal-majoor James van Fleet,
leider van de Amerikaanse militaire
missie in Griekenland, heeft medege
deeld, dat het Griekse leger met on-
dersteunirig van de luchtmacht elf
honderd-vijfenvijftig guerillastrijders
heeft doen sneuvelen of gevangen ge
nomen bij „een schitterende overwin
ning" in het gebied van de Olympus.
De strijd duurde voort en de verlie
zen der guerillastrders namenij nog
steeds toe.
Rapport der Staatscommissie
De Denen zijn
op hun hoede
Een woordvoeder van de Deense
regering heeft via de radio aan alle
Denen, in het bijzonder aan de be
woners van kuststreken, een oproep
gericht om zonder uitstel melding te
maken van ongewone of verdachte
acties- en gebeurtenissen. Alle berich
ten over het in het geheim aan land
brengen van wapens zijn na een
grondig onderzoek - onjuist gebleken.
Toch* kunnen dergelijke dingen ge
beuren, aldus de woordvoerder.
In een officiële bekendmaking
wordt gelast het verwijderen van
schuilkelders in geheel Denemarken
stop te zetten. Nd de bevrijding zijn
ongeveer, zevenhonderd schuilkelders
opgeruimd. Er zijn er nog vijfduizend.
Het nieuwste
wapen
AMERIKA BEZIT RADIO-ACTIEVE
WOLK.
De Amerikaanse vliegtuigfabrikant
Glenn Martin heeft verklaard, dat-de
Verenigde Staten thans over radio
actieve wolken beschikken, wier uit
werking die van de atoombom aan
zienlijk overtreft. De Amerikaanse
marine bezit bestuurbare projectie
len, die vijandelijke doelen op grote
afstand automatisch onschadelijk
kunnen maken.
Vorig jaar, op 29 September, is een
Staatscommissie ingesteld, welke de
opdracht kreeg, het vraagstuk van
de Grondwetswijziging te bestude
ren, speciaal in verband met de ge
wijzigde verhoudingenten opzichte
van de Overzese Gebiedsdelen. Deze
Staatscommissie heeft thans haar
rapport gereed en is tot de conclusie
gekomen, dat inderdaad verandering
in de Grondwet gewenst is.
De commissie heeft zich allerëergt
uitgesproken over de vraag* of de
verandering van de Grondwet op dit
ogenblik gewenst is. Deze vraag is
na ampele overweging bevestigend
•beantwoord.
De tweede vraag, die daarop van
zelf aan de orde kwam, luidde: wel
ke weg dan zou moeten worden be
wandeld. Moet men de herziening
van de Grondwet nfogelijk maken
bij de wet, in afwijking van de
Grondwet zelf, of moet men de
nieuwe rechtsorde in het te ver
wachten wetsontwerp neerleggen en
zo ja, in hoe grote mate?
Vooral om wille van de eis, dat de
kiezers moeten weten, waarom het
gaat, heeft de commissie met grote
meerderheid tot het laatste besldten.
Een nieuw 14e hoofdstuk.
Zij stelt dus voor, óan de Grond
wet een veertiende hoofdstuk toe te
voegen, waarin bijzondere bepalin
gen worden opgenomen nopens de
overgang naar de nieuwe rechtsorde
voor de gebieden, welke in artikel 1
der Grondwet worden genoemd: het
Koninkrijk, Nederlands Oost-Indië,
Suriname en Curagao.
Dat hoofdstuk bevat in het voor
stel vier artikelen:
I. Het eerste artikel bepaalt: dat
op de grondslag van de uitkomst
van het reeds gepleegde en nog te
plegen gem'eeh overleg met en tus
sen vertegenwoordigers van de be
volkingen der juist genoemde ge
biedsdelen een nieuwe rechtsorde zal
worden gevestigd, waarin deze ge
bieden de eigen belangen zelfstan
dig behartigen, en op de voet van
gelijkwaardigheid zijn verbonden tot
verzorging van de gemeenschappe
lijke belangen en tot wederkerige
bijstand, een en ander onder waar
borgen voor de rechtszekerheid, de
fundamentele menselijke rechten en
vrijheden en deugdelijk bestuur.
n. 'Het volgende artikel luidt: Bij
de voorbereiding en vestiging van
de nieuwe^ rechtsorde zal worden in
acht genomen de uitkomst van het'
reeds gepleegde óverleg. Er zal dus
een Unie worden gevormd, waarin
als gelijkberechtigde staten deelne
men het Koninkriik en de Verenig
de Staten van Indonesië. Tn^'en de
uitkomst van het voortgezet gemeen
overleg daartoe leidt, treedt Neder
land in de plaats van r"t K^m^rük.
Aan het hoofd der Unie staat Hare
Majesteit Koningin Wilhelmina,
prinses van Oranje-Nassau, en hare
wettige opvolgers in de Kroon der
Nederlanden
De Unie zal door eigen organen,
onverminderd hetgeen overigens ter
vervulling van haar- doelstellingen
kan strekken, de samenwerking tus
sen dé deelnemende staten verwe
zenlijken in zake buitenlandse be
trekkingen, defensie en voor zover
nodig financiën, alsmede nopens on
derwerpen van economische en cul
turele aard, zij zal de rechtszeker
heid, de fundamentele menselijke
rechten èn vrijheden, en deugdelijk
bestuur waarborgen. De Unie zal op'
eigen naam aan het internationaal
rechtsverkeer deelnemen.
Tussen Nederland, Suriname en de
Nederlandse Antillen zal een ko
ninkrijk worden gevormd aan het
hoofd waarvan staat Hare Majesteit
Koningin Wilhelmina en hare wetti
ge opvolgers in de Kroon der Neder
landen. Nederland kan binnen de
Unie, rechtstreekse betrekkingen on
derhouden met de Verenigde Sta
ten van Indonesië.
De Verenigde Staten van Indone
sië zullen federatief zijn opgebouwd
onderling gelijkwaardige deel
staten.
Voor zover enig deel van Indone
sië niet gaat behoren tot de Ver
enigde Staten van Indonesië zal dit
deel uitmaken van het Koninkrijk.-
betrekkingen daarmede zullen
zoveel mogelijk in overeenstemming
jnet de beginselen van dit hoofdstuk
afzonderlijk worden geregeld.
III. Dan wordt vastgelegd, dat,
voor zover de,overgkng naar de nieu
we rechtsorde voorzieningen vor
dert, deze worden getroffen bij de
wet. De kamers der Staten-Generaal
kunnen het ontwerp van een zoda
nige wet niet aannemen dan met ten
Spoedcursussen voor
opleiding tot vliegenier
Er bestaat op het ogenblik bij de
Nederlandse burgerluchtvaart zulk
een nijpende behoefte aan Neder
landse piloten, aldus „De Tijd", dat
nog dit jaar begonnen zal worden
met een grote spoedopleiding voor
vliegers. Verwacht .wordt, dat Ne
derland in de komende jaren hon
derden vliegers nodig zal hebben.
De Nederlandse burgerluchtvaart
bestaat voor ongeveer de helft uit
buitenlandse piloten. Zij mogen dan
al aan de Nederlandse luchtvaart
goede diensten bewezenhebben,
mpn kan hier moeilijk van een
ideale toestand spreken.
In verband hiermede heeft de Mi
nister van Verkeer en Waterstaat
onlangs een folder gestuurd naar de
directie van de scholen van M. O. en
V. H. O., om' de leerlingen te ani
meren en zich voor te bereiden op
de toelatingseisen voor verkeers
vlieger.
In aanslufting op de spoedoplei
ding van de Rijksluchtvaartdienst
zal de K.L.M, proeven gaan nemen
met leerlingen van U.L.O.-scholen,
welke op kosten van de K.L.M. een
aanvullende cursus zullen volgen
öm daadwerkelijk aan de opleiding
voor vlieger, te kunnen deelnemen.
Voorts is besloten in de toekemst
de zweefvliegerij bij de pilotenop-
leiding in te schakelen. In verband'
daarmede zal op Teriet bij Arnhem
een groot zweefvliegcentrum wor
den ingericht. Verder zullen drie
zweefvliegscholen worden ingericht,
welke de jeugdclubs zullen bezoeken
om de zweefvliegtuigen bij de jeugd
ingang te doen vinden.
De Motorvliegeropleiding, welke
nu .op Yfcenburg en Gilze-Rijen is
ondergebracht, zal in de toekomst it
Eindhoven worden geconcentreerd.
STEMMEN DOOR MILITAIREN.
Bij beschikking van de Minister
van Binnenlandse Zaken zijn, ter uit
voering van de Wet, houdende voor
schriften betreffende 't stemmen door
militairen bij een in 1948 te houden
vefkiezing voor de Tweede Kamer»
der Staten-Generaal, de modellen
vastgesteld voor het door de onder de
werkingssfeer *van de wet vallende
militairen» in te dienerf verzoekschrift
om bij volmacht te mogen stemmen
voor de lijst, waarop de turgemees
ter de niet op de kiezerslijst voorko
mende militairen, die 'bevoegd zfln
bij volmacht te stemmen voor de eer
der genoemde verkiezing, plaatst en
voor de kaart, die de aan té wijzen
gemachtigde ontvangt van de burge
meester der gemeente, op welker kie
zerslijst *de militair voorkomt. Het te
bezigen verzoekschrift» is -blauw ge
kleurd en van watermerk voorzien:
de kleur van vorenbedoelde kaart is
oranje.
TOT NOG TOE 398 DIENST
WEIGERAARS ERKEND.
Op vragen aangaande diènstweige-
raaxs die hem gesteld zijn in de Twpe-
de Kamer heeft de minister van Oor
log geantwoord, dat in Februari het
aantal ingekomen verzoeken 1249 be
droeg. Wegens intrekking vielen 126
buiten behandeling, wegens onge
schikt verklaring 72; 398 verzoeken
werden erkend, 273 werden afgewe
zen. Het overige deel is nog in behan
deling. Tot op heden werdep 264 er
kende principiële dienstweigeraars
bpgeroepen.
BERICHT
Morgen, Goede Vrijdag, zal „De
Leidse Courant" niet verschijnen en
zijn onze bureaux die dag gesloten.
DE DIRECTIE.
minste twee derden der uitgebrachte
stemmen.
En eindelijk wordt de nadruk er
op gelegd, dat de nieuwe rechtsorde
tot stand moet komeh door vrijwil
lige aanvaarding langs democrati
sche weg in elk, der grondgebieden.
Zij behoeft de bevestiging door
Hare Majesteit Koningin Wilhelmina,
prinses van Oranje-Nassau, of haar
wettige opvolger in de Kroon der
Nederlanden en wordt plechtig af
gekondigd.
Deze wijzigingen zullen een ver
sterkte meerderheid van ten minste
tweederden der" uitgebrachte stem-
men in de Staten-Generaal moeten
krijgen; de meerderheid der commis
sie heeft gemeend, dat de te nemen
beslissingen van te grote draagwijd
te en ingrijpende betekenis zijn om
ze niet te doen gedragen worden
door een zo krachtig mogelijke meer
derheid.
Twee leden hefcben zich niet bij
de meerderheid der commissie kun
nen aansluiten. De commurtist mr. J.
B. Stokvis die nochtans -van oordeel
is, dat herziening der Grondwet op
korte termijn geboden is en de heer
J. Schouten, de fractievoorzitter der
anti-revolutionaire partij in de Twee
de Kamer, die meent, dat het rege
ringsbeleid ten aanzien vhn de Over
zeese Gebiedsdelen op een herzie
ning vón de Grondwet zal moeten
uitlopen, maar dat deze voorafge
gaan dient te worden door een Rijks
conferentie.
Rumoer in de
gemeenteraad
De Amsterdamse gemeenteraad
heeft gisteren in een nogal rumoerige
zitting een motie tegen de communis
ten besproken. De communist Gort
zak begon met een toespraak van 2"lA
uur, waarna de fractie-voorzilter het
woord voerden. Wegens het tumult
werd de vergadering 10 minuten ge
schorst. In een avondvergadering
konden de besprekingen niet worden
beëindigd, zodat de raad spoedeisend
hedenavond weer bijeenkomt.
De motie die werd ingediend na
mens alle fracties in de raad, behal
ve die der C. P. N., luidt:
#De Raad heeft kennisgenomen van
een drukwerk, dat op grote schaal is
verspreid in de stad, behelzende een
„Oproep aan de Amsterdamse Bevol
king".
Blijkens deze oproep heeft de Am
sterdamse raadsfractie van de C.P.N.
het initiatief genomen tot de vorming
van „het Voorlopig Welv.aartscomite
Antserdam".
Deze oproep is ondertekend o.m.
door: L. Seegers, wethouder-VQorzit-
ter en B. Polak, \vethouder.
In dit stuk wordt de Amsterdamse
bevolking opgewekt over te gaan tot
het stichten van comité's voor natio
nale welvaart in buurten en bedrij
ven met het doel, op grondslag van
een program van directe eisen, een
gemeenschappelijke strijd te voeren.
Voorts nam de Raad kennis van een
manifest, dat eveneens yp straat werd
verspreid en waarvan het opschrift
luidt: „Praag enDen Haag Dit
drukwerk is ondertekend door de
„Communistische Partij van Neder
land .(De Waarheid)". Deze partij
geeft in dit stuk haar lezing van de
revolutie in Praa/ met de opwekking
die weg ook hier te gaan.
Uit de berichtgeving omtrent de ge
beurtenissen in Praag is gebleken, dat
de communisten bij hun greep naar
de macht zich bedienen van comité's
van actie, waaraan de plaatselijke be
sturen en de gemeenteraden onder
geschikt worden gemaakt en die tot
taak hadden de overheidsdiensten en
de particuliere bedrijven te bezetten
en te „zuiveren?.
De leden der raadsfracties, 'waar
van de ondertekenaars van deze mo
tie-de voorzitters zijn, hebben bij de
verkiezing van wethouders in Sep
tember 1946 medegewerkt aan de ver
kiezing van de heren Seegers en Po
lak tot wethouders, in het vertrou
wen, dat de-e gedurende de tijd, dat
zij deel uitmaken van het college van
Burgemeester en Wethouders, de ré
gels der democratie, zoals deze in Ne
derland 'geldend zijn, niet zouden
schenden. 0
De Raad beschouwt, gelet op de in
houd en de strekking van genoemde
publicaties, het initiatief tot het stich
ten van zogenaamde Welvaartscomi-
té's te Amsterc^m, genomen ook door
de genoemde wethouders, onverenig
baar met de regels der democratie
zoals deze in Nederland geldend zijn,
waardoor het bedoelde .vertrouwen
niet mqer bestaat.
Op grond van vorenstaande over
wegingen nodigt de Raad de heren
L. Seegers en B. Polak uit. hun zetels
in het college van Burgemeester en
Wethouders ter beschikking fe stel
ler
de overval op de vloei-
WEIDE.
De Bijzondere Raad, van Cassatie
zal op 19 April de zaak behandelen
tegen 6 verdachten in*de zaak van
de overyal op de Vldeiweide (ten
Z.W. van Breda), 'gepleegd even
vóór de bevrijding op illegale wer
kers, die in de kelder van een bos
wachterswoning waren gevlucht,
welk huis door de onverlaten, die
tot het N.S.K.K. behoorden, in sa
menwerking met de Duitsers in
brand gestoken werd.
Twee der verdachten zijn in eer
ste instantie ter dood veroordeeld,
één tot levenslang en de overigen
tot gevangenisstraffen van 17, 14 en
By, jaar.
Het inzamelen van aardappelen
voor onze landgenoten in Duitsland
is een groot succes. Honderden kis
ten worden er dagelijks opgehaald,
die geheel kosteloos worden afge
staan. Door de medewerking van al
le autoriteiten, zowel hier als de be-
zettingsautoriteiten in Duitsland
wordt aan deze actie de meest-moge
lijke steun gegeven, zodat het ge-
schonkene absoluut op de' juiste
plaats komt.
Een HaM&Uje...
De katholieke voorbijganger neemt
de hoed voor het kruis af; ik liet
me daarvan niet terughouden- Ik zie
ze gaarne, die opgerigte teekenen
des heils; ons natuurgenot loopt zo
ligt gevaar heidensch te worden.
(A. des Amorie van der
Hoeven jr. 1843).