i6e(2ou/fca/nt Vijfmogendhedenverdrag te Brussel ondertekend Gesloten voor de tijd van 50 jaar Dr. Beel over het gesloten pact Militaire dienstplicht door Truman voorgesteld Het „Verenigd Koninkrijk der Nederlanden" Directeur: C M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" DONDERDAG 18 MAART 1948 39ste JAARGANG Nc West-Europa veilig onder Amerikaanse garantie Bnr. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs £0.30 p, w„ £1.30 p. mnd„ £3.90 p. kwart. Franco p. p. f4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50 OM TE KUNNEN ARBEIDEN IN VREDE |7 EN VERDRAG voor vijftig jaar is Woensdag door België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Luxemburg en Nederland te Brussel getekend. De Nederlandse minister van buitenlandse zaken van Boetzelaer zeide in een rede, dat dit verdrag definitief een einde maakte aan de neutraliteits politiek van Nederland. andere hulp en bijstand verlenen, welke in haar vermogen ligt. Ten einde onderling overleg te ple gen omtrent alle vraagstukken, die het onderwerp van dit verdrag uit maken, zullen de verdragsluitende partijen een consultatieve raad in stellen, die aldus zal worden georga niseerd dat hij zijn werkzaamheid permanent kan uitoefenen. Op verzoek van een harer zal de Consultatieve Raad onmiddellijk worden bijeengeroepen teneinde de hoge verdragsluitende partijen in staat te stellen overleg te plegen om trent elke toestand die een bedrei ging voor d, vrede zou kunnen vor men, waardezezichook voor doet, omtrent de aan te nemen hou ding en de te nemen maatrege' in geval van hervatting van een aan- valspolitiek van Duitsland of omtrent elke toestand, die de economische stabiliteit in gevaar brengt. Vreedzame regeling van geschillen. Partijen zullen, zolang dit verdrag "van kracnt is, alle geschillen beoogd in artikel 36, lid 2, van het statuut van het Internationaal Gerechtshof beslechten door deze voor het Ho*, te brengen. Alle andere geschillen dan die, voorzien in artikel 36, lid 2, zul len aan een verzoeningsprocedure worden onderworpen. De verdragsluitend^ partijen kun nen, na gemeen overleg, iedere an dere staat uitnodigen tot dit verdrag toe te treden op de voorwaarden, diè tussen haar en de uitgenodigde staat zullen worden overeengekomen. Het verdrag zal in werking treden op de datum van de nederlegging van de laatste akte van bekrachtiging en zal gedurende 50 jaren van kracht blijven. Harmonisering der productie Blijkens art. 1. willen de hoge ver dragsluitende partijen haar economi sche activiteit op dusdanige wijze or ganiseren en coördineren, dat deze het grootst mogelijke resultaat zal op leveren door opheffing van tegen stellingen in haai economische poli tiek, door harmonisering van haar productie, en door ontwikkeling van haar onderlinge handelsverkeer. Partijen zullen gemeenschappelijk er haar streven, zowel langs de weg van rechtstreeks overleg als in de ge specialiseerde organisatie, de levens standaard van hun volken te verho gen en op harmonische wijze de na tionale werkzaamheden op sociaal terrein te bevorderen. Partijen zullen met elkander over leg plegen teneinde zo spoedig mo gelijk de aanbevelingen te kunnen toepassen op sociaal gebied afkom stig van gespecialiseerde organisaties, met welke aanbevelingen zij in deze organisaties zich hebben verenigd en die van direct practisch belang zijn. Zjj zullen er naar streven onderling zo spoedig mogelijk overeenkomsten te sluiten betreffende de sociale ze kerheid. WEDERZIJDSE MILITAIRE STEUN. Art. 4 zegt: „Indien een der hoge verdiagslui- tende partijen het voorwerp zou zijn van een gewapende aanval in Euro pa, zullen de andere hoge verdrags- sluitende partijen, in overeenstem ming met de bepalingen van artikel 51 van het Handvest, aan de aldus aangevallen partij alle militaire en Harmonische ontwikkeling Europese samenleving ^■ISTERMIDDAG om half zes heeft in de voortgezette vergadering van de Tweede Kamer de minister-president, dr. L. J. M. Beel een verkla ring afgelegd. De Vijf Landen aldus dr. Beel geven de mogelijk heid van neutraliteit, die onder het Handvest van de Verenigde Naties bij onenigheid der vijf grote mogendheden, althans theoretisch, nog be staat, prijs, waartegenover zij echter, bij aanval in Europa, van de onmid dellijke bijstand der overige verdragstaten verzekerd kunnen zijn een zekerheid, die het Handvest niet verschaft. De drie Benelux-landen hebben gemeend, dat, in aanmerking geno men de politieke en militaire ont wikkeling, de veiligheid hunner lan den het noodzakelijk maakte, mili taire samenwerking met gelijkgezin de staten te aanvaarden. Zij hebben echter gemeend, dat, het verdrag meer zou moeten inhou den dan een wederzijdse toezegging tot militaire bijstand. Zij zijn van oordeel geweest, dat voor de Vijf Landen, die in zo hoge toiate zich door gemeenschappelijk politieke economische, culturele en geestelijke opvattingen kenmerken, het ogen blik gekomen was zich nauwer aan één te sluiten, ten einde aldus een kern te vormen tot bescherming van hun gemeenschappelijke beschaving en ter bevordering van hun gemeen schappelijke belangen. Zij hebben van de aanvang af de onderlinge mi litaire bijstand willen beschouwen als met deze gemeenschappelijkheid ten nauwste verbonden. Het verdrag heeft geen ander doel, aldus vervolgde dr. Beel, dan de bevordering van de vrede en de bescherming van de belangen der West-Europese staten. Het richt zich tegen geen enkele ander staat. Het beoogt integendeel bij te dragen tot een harmonische ontwikkeling der Europese samenleving. Toetreding van andere staten is geenszins uit gesloten: wel echter menen de Bene lux-landen, dat eerst de aaneenslui ting der vijf staten zich moet conso lideren en verdiepen, alvorens tot uitbreiding kan worden overgegaan. Het middel daartoe is gegeven in de vorm van een Consultatieve Raad, die door de vijf staten zal worden ge vormd. Aan de Regeringstafel hadden me de plaats genomen de ministers Vos, Lieftinck en Jonkman. Overeen komstig het voorstel van de voorzit ter werd besloten de beraadslaging over deze Regeringsverklaring aan de orde te stellen in de vergadering, welke morgenavond teacht uur aan vangt. Deze beraadslaging wordt sa mengevoegd met de interpellatie- Van der Goes van Naters. Geweld in Palestina moet uit zijn PALESTIJNSE KWESTIE KOMT VOOR VEILIGHEIDSRAAD. De commissie van de „grote vier" voor de Palestijnse kwestie (bestaan de uit China, Frankrijk, de Sovjet- Unie en de V. S.) is het er practisch over eens geworden, dat er „een be dreiging van do vrede" bestaat in Palestina, veroorzaakt door gewa pende interventie ten behoeve van beide zijden. Aanstaande Vrijdag zal de commissie de Veiligheidsraad verzoeken onmiddellijk stappen nemen om een eind te maken aan het geweld in Palestina. order „staakt het vuren" voor beide zijden. Het Joods Bureau heeft echter in antwoord op een desbetreffend ver zoek verklaard, dat de Joden een wa penstilstand alleen zullen aanvaar den, indien deze wordt gesloten in het kader van het verdelingsplan van de Algemene Vergadering. De Arabieren daarentegen zullen alleen een wapenstilstand accepteren, in dien deze geen verdeling insluit. Een hopeloos geval. DE EXPLOSIE IN DE BEN JEHOEDASTRAAT. Een commissie van» drie man van het Joods Bureau, dat een onderzoek heeft ingesteld naar de oorzaak van de ontploffing in de Ben Jehoeda- straat *e Jeruzalem, heeft verklaard, dat is komen vast te staan, dat de pantserauto, die de drie met explo sieven geladen vrachtauto's in de Ben Jehoedastraat achterliet, een Britse pantserwagen was en dat de personen, die zich in de pantserwa gen en de vrachtwagens bevonden, Britten waren. In het door de commissie uitge brachte rapport wordt verder ver klaard, dat er geen bewijzen zijn, dat Arabieren bij de aanslag betrok- De ondertekening van het verdrag in het Paleis der Academiën te Brus sel. Bidault, Franse minister van Buitenlandse Zaken, tekent voor Frankrijk. Te oordelen naar de toon van de I ken waren, besprekingen van Woensdag zijn I De explosie in de Ben Jehoeda- waarnemers van mening, dat de Vei- straat geschiedde 22 Februari en eis- ligheidsraad Vrijdag wellicht zal be- te meer dan 100 slachtoffers onder sluiten tot het afkondigen van een wie 50 doden. Het nieuwe koninkrijk zal ver enigd zijn onder koningin Wilhelmi- na en haar wettige opvolgers in de Kroon der Nederlanden en steunen op drie zuilen: vrijheid, gelijkwaar digheid en verbondenheid. In Suri name en de Nederlandse Antillen zal de koning een vertegenwoordiger hebben, die daar de rechten van de Kroon uitoefent. Er zal ook zijn een Rijkskabinet, waarin de door de Koning benoemde ministers zitting hebben. Onder hen is tenminste een minister voor Suri name en een voor de Nederlandse Antillen. Over de verhouding van dit nieu we „Verenigd Koninkrijk der Neder landen" tot Indonesië zal nader overleg moeten worden gevoerd, waarbij Nederland rechtstreeks met Indonesië kan onderhandelen. Voor delen van Indonesië, die deel van dit nieuwe koninkrijk willen uitma ken, dient daartoe de mogelijkheid te bestaan. Rijksgrondwet Er zal een ontwerp- Rijksgrondwet moeten worden ontworpen door een commissie aan te wijzen door de drie landen (Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen). In die Grond wet zal moeten worden vastgesteld wat behoort tot algemene Rijksaan gelegenheden en wat tot de be voegdheid van de verschillende sta ten. Gemeenschappelijke aangelegen heden ziin onder meer de regeling van de troonsopvolging, de handha ving van de Rijksgrondwet, het waarborgen van een democratisch staatsbestel, de inwendige veilig heid van het koninkrijk en de bui tenlandse betrekkingen, de verde diging der onafhankelijkheid en het r grond?ebied van het Verenigd Ko- 1 ninkrijk, het waarborgen van de zelf standigheid en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, de rege ling van ontvangsten en uitgaven. Er zal een Rijkshof moeten komen dat de landswetten kan toetsen' aan de R:-':swetten en de Rijks grond wet. Elk lctnd krijgt namelijk een eigen Grondwet. Bij de Rijksgrondwet dient te wor den ingesteld een Rijksraad, die ad viezen zal geven en waarvan de le den benoemd moeten worden door de Kroon. In de Rijksgrondwet moet worden Amerika achter Vijfmogendhedenpact rvE PRESIDENT der Verenigde Staten, Harry Truman, heeft gisteren in een rede over de buitenlandse po litiek der V.S., gehouden voor het Congres, voorgesteld tijdelijk de militaire dienstplicht in de Verenigde Staten opnieuw in te stellen. Hij stelde eveneens voor, de algemene mili taire oefening ten spoedigste ten uit voer te leggen en „de werkzaamhe den met betrekking tot het hulpprogramma voor Europa spoedig te vol tooien". Hij verklaarde, dat deze aanbevelingen beschouwd dienden te worden als „de meest spoedeisende stappen om de vrede te beveiligen en oorlog te voorkomen." Toestand in Europa critiek Ontwerp-resoluties der Rondetafel-conferentie IN DE LAATSTE openbare vergadering van de Ronde-Tafelconferen tie zullen niet minder dan zestien ontwerp-resoluties worden be handeld, waarvan de redactie is vastgesteld in een laatste besloten ver gadering van de conferentie, welke gisteren is gehouden. De nieuwe struc tuur van het in wording zijnde „Verenigd Koninkrijk der Nederlan den" is er in uitgestippeld. opgenomen de bepaling, dat er zal komen een Rijksoarlement, dat zal bestaan uit een Senaat en een Ka mer van Afgevaardigden. De Kaïmer zal worden gevormd door de Tweede Kamer en de Staten van Suriname en die van de Nederlandse Antillen. De Senaat zal worden gevormd door de leden der Eerste Kamer aange vuld met vijf leden uit Suriname en vijf uit de Nederlandse Antillen. De Kamer van Afgevaardigden kan verenigd vergaderen, doch ook in afzonderlijke afdelingen voor elk der landen Overdracht van stem men zal bij een verenigde vergade ring mogelijk zijn, zodat niet alle af gevaardigden naar de vergaderplaats behoeven te reizen. De Rijks wetgevende macht zal worden uitgeoefend door de Koning en het Rijksparlement Overwogen moet worden hoe in spoedgevallen een snelle beslissing kan worden verkregen. Handhaving van orde en rust zijn taken van de verschillende lands- overheden. De Rijksregering kan ech ter tijdelijk ingrijpen, als belangen van het koninkrijk worden bedreigd. In elk der landen zal het beginsel van de dienstplicht moeten worden aanvaard. Voor de toekomstige regeling van de kwestie der nationaliteit is in be ginsel vastgesteld, dat het Nederlan derschap de nationaliteit zal zijn van het Verenigd Koninkrijk. De zestiende resolutie bepaalt, dat in het kader van de grondrechten en van de vrijheid van opvoeding en on derwijs en geloofsbelijdenis in het beginsel van de financiële gelijkstel ling nader gemeenschappelijk on der de ogen behoort te worden ge zien. Tsjecho-Slowakije voor de Veiligheidsraad De kwestie Tsjecho-Slowakije is gisteren met negen tegen twee stem men op de agenda van de Veilig heidsraad geplaatst. Tegen stemden natuurlijk de Sowjet-Unie en de Oekraine. De Sow jet-Russische vertegen woordiger, Gromyko, verklaarde zich tegen het in behandeling nemen van de Chileense Klacht omdat dit „een flagrant ingrijpen" zou betekenen in de „aangelegenheden van Tsjecho- Slowakije'', hetgeen „duidelijk ver boden is door het handvest der Ver enigde Naties." Volgens Gromyko behoorde Jan Papanek, de door Praag ontslagen vertegenwoordiger van Tsjecho-Slo wakije bü de V. N.t niet tot het de bat te worden toegelaten. Je symphonie van de landman, zou onder deze foto kunnen staan. Hier ziet u een z.g. „zaaiviool", die vroe ger veel gebruikt werd voor het zaaien van klaverzaad, wortelenzaad, fijne zaden en kunstmestzaaien. In de grotere bedrijven is dit handige machinetje verdrongen door meer moderne grotere zaaimachines, doch bij de kleinere bedrijven ziet men de zaaiviool nog gebruiken. Het instru ment bestaat uit een zaaibak, waar onder zich een draaiende schrijf be vindt, die door middel van de strijk stok in het rond wordt gedraaid. Het zaad wordt zodoende regelmatig over het veld geslingerd. Truman kenschetste de situatie iri Europa als „kritiek" en hij drong er op aan, dat het Congres maatregelen zou treffen en de volgende drie aan bevelingen in overweging zou ne men: „Het programma voor hulp aan Europa, de algemene militaire oplei ding en de militaire dienstplicht Hij achtte die maatregelen, die „naar mijn mening het best geschikt zijn om steun te geven aan de vrije de mocratische naties van Europa en om de hechte grondslag van onze eigen nationale kracht te versterken". Hij voegde er aan toe, dat de ver antwoordelijkheid voor „de kritieke toestand" hoofdzakelijk lag bij één natie, die „niet alleen geweigerd heeft om samen te werken bij het sluiten van een rechtvaardige en fatsoenlijke vrede maar die, nog erger, metter daad getracht heeft die vrede te ver hinderen". „Eén land heeft het werk van de Ver. Naties hardnekkig tegengewerkt door voortdurend gebruik te maken van het recht van veto", zo zeide Tru man, „Doch dit is nog niet alles. Sinds het einde der vijandelijkheden heb ben de USSR en haar agenten de on afhankelijkheid en het democratisch bestel van een gehele serie landen in Oost- en Midden-Europa vernietigd. Het klaarblijkelijke voornemen om deze politiek voort te zetten met be trekking tot de overgebleven vrije landen van Europa, heeft de critieke situatie, waarin dit werelddeel heden verkeert, te weeg gebracht." De president steunde het Vijfmo gendhedenpact, dat gisteren te Brus sel werd getekend, met de volgende woorden: „Ik vertrouw er op, dat de Ver. Staten met de daartoe dienstige middelen aan de vrije landen die steun zullen geven, die door de toe stand noodzakelijk is geworden.'' „Ik ben er zeker van, dat de vast beslotenheid van de vrije landen van Europa om zich zelf te beschermen geëvenaard zal worden door een ge lijke vastbeslotenheid onzerzijds hen daarbij te helpen." (Luid applaus). Er zijn tijden in de wereldgeschie denis, waarin het veel verstandiger is te handelen dan te aarzelen. In han delen schuilt enig risico dat is er altijd doch er schuilt meex risico i, als men in gebreke blijft te han delen." „We moeten ons er op instellen de prijs des vredes te betalen, anders zullen wij zeker de prijs des oorlogs hebben te betalen". Truman wees nogmaals op „de hechte trouw van de Verenigde Sta ten aan de Verenigde Naties en hij deed een beroep op de Sowjet-Unie om oprecht samen te werken voor het behoud van de vrede. „De deur is nimmer gesloten achter de Sowjet- Unie of enige andere natie, die op recht wil meewerken aan het behoud van de vrede en de deur zal ook niet gesloten worden. Daarnaast moet er geen verwarring heersen omtrent de voornaamste problemen, waar de we reld heden ten dage tegenovei staat. De tijd is gekomen, dat de vrije man nen en vrouwen van de wereld eer lijk en moedig de bedreiging van hun vrijheid onder het oog moeten zien". Truman besloot zijn rede met een beroep op de leden van het congres om alle overwegingen van partijpoli tiek opzij te zetten. Van zekere republikeinse zijde werd Truman gecritiseerd als zou hij een crisis veroorzaken; andere repu blikeinen steunen daarentegen zijn voorstellen. De meeste parlements leden wensten tijd om het verzoek tot invoering van de dienstplicht te bestuderen. De rede van Truman heeft een die pe indruk gemaakt in officiële Fran se kringen en bij het pubjiek in het algemeen, zo deelt Reuter mede. Men had een scherp gestelde verklaring verwacht, doch de ondubbelzinnige waarschuwing gericht tot de Sowjet- Unie en de concrete voorstellen gin gen alle verwachtingen te boven, al dus Reuter. De beloofde steun aan het Vijflandenverdrag doet de volle dige betekenis van het verdrag uit komen, doordat, zo meent men in voornoemde kringen, Amerikaanse militaire steun wordt gegarandeerd in geval de vijf landen gedwongen zul len zijn zich in bepaalde, in het ver drag voorziene omstandigheden te verdedigen. Vooral het nadrukkelijk betoog van de noodzaak voor Ameri ka om tot positiev actie over te gaan inplaats van zich te bepalen tot drei gementen jegens de Sowjet-Unie werd toegejuicht, aldus Reuter. Grofnyko, de Sowjet-gedelegeerde bij de V.N., antwoordde, toen men hem naar zijn mening over de rede van Truman vroeg.: „Ik geloof, dat hier slechts sprake is van propagan da voor binnenlands gebruik Een belofte van garantie. In diplomatieke en politieke krin gen te Washington zie' men in de re de een krachtige belofte tot garantie aan de vijf landen, die te Brussel zo juist een verdrag gesloten hebben en een duidelijke verklaring aan het adres der uowjet-Unie, dat de V.S. niet werkeloos een eventuele poging tot expansie van de Sowjet-Unie zul len gadeslaan. In bepaalde diploma tieke kringen te Washington hecht men veel waarde aan de passage waar de president over „druk op Finland" spreekt Men ziet hierin een aanmoe diging, zo niet voor Finland, dan toch voor de Scandinavische landen, weer stand te bieden aan een eventuele „pressie van Sowj et-zij de". In het al gemeen is men in Amerikaanse krin gen van oordeel, aldus Agence Fran co Presse, dat hetgeen Truman gezegd heeft het uiterste is, dat hij zeggen kon zonder een toeneming van de heersende spanning te provoceren. CONGRES NIET OP PAASRECES. De voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Martin, heeft meegedeeld, dat het Congres niet op Paasreces zal gaan vanwege de internationale situatie. Dhr JAAR 140 BEDEVAARTEN IN LOURDES VERWACHT. Kanunnik Laribère, secretaris generaal van het Werk van Lourdes, heeft aangekondigd, dat er dit jaar 140 bedevaarten in Lourdes worden verwacht. Amerikaanse vliegtuigen zullen uit Philadelphia, Pittsburg en Boston enkele honderden pelgrims overbrengen onder leiding van P. Cox, pastoor van de St. Patrick in Pittsburg. Verder heeft Kan. Lari bère ook medegedeeld, dat Mgr. Théas een aantal buitenlandse pre laten heeft uitgenodigd, o.w. Mgr. von Preysmg, Aartsbisschop van Berlijn, om deel te nemen aan de grote internationale bedevaarten, die dit jaar naar Lourdes worden ondernomen. Mgr.1 Lorenz Jaeger, Aartsbisschop van Paderborn, heeft voor het cul turele leven in Duitsland een be slissing van zeer verstrekkende be tekenis genomen: te Paderborn zal de eerste katholieke Universiteit worden opgericht in een Duitsland, dat sinds 150 jaar nog slechts Staatsuniversiteiten kende Volgens Dr. Ruether, de voorzitter van het Stichtingscomité, wordt de organisatie der Universiteit thans bestudeerd en hij voorziet, dat bij de aanvang van het Zomersemester van 1949 de universiteit voor de eerste inschrijving zal kunnen wor den opengesteld. Volgens een bericht van persbu reau Ins heeft het orgaan van het militaire Sovjetbestuur in Duits land „Taegliche Rundschau", bijzon derheden over een zwarte-markt- schandaal gepubliceerd, waarbij Amerikaanse officieren betrokken zouden zijn. Het schandaal zou aan de dag zijn gekomen tengevolge van de ontdek king van het verminkte lichaam van de „koningin van Garmisch", die be hoorde tot een bende handelaren in verdovende middelen, die zich te vens zou hebben bezig gehouden met handel in blanke slavinnen. De be trokken vrouw zou zich in het bezit hebben gesteld van 750.000 dollar in goudstaven en twee een een half millioen dollar in bankpapier. Offi cieren van het Amerikaanse mili taire bestuur in Beieren zouden le den van de bende zijn. MIJNRAMP IN JOEGO-SLAVIë Tanjoeg, het Joego-Slavische pers bureau, meldt dat 71 mijnwerkers om het leven zijn gekomen zijn ge komen en nog tien vermist worden tengevolge van een explosie in de Racha-mijnen (Joego-Slavië), die Zondagmorgen j.L heeft plaats ge had. £&n En de arme Franciscus van Assisië zal zonder twijfel de schoonheid der Umbische velden meer gesmaakt heb ben dan hun rijke bezitters. (p. dr. Th. Piket S.J.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1