S)e C<2icbe6oii4cmt Europa bereidt zich voor op het Marshall-plan Communisten horen niet in sleutelposities Soldaten lieten zich beetnemen Directeur: C M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSl REKEN DINSDAG 16 MAART 1948 39ste JAARGANG No. 11341 NAAR UITWERKING VAN HET MARSHALL-PLAN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur Papenyracht 32, Telel. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f 0 30 p. w., f 1.30 p. innd., f 3.90 p. kwart. Franco p. p. f 4.65 - Advert.: 15 ct p. man. Telefoontjes 11.50 DE ZESTIEN BIJEEN TE PARIJS D E CONFERENTIE van de 16 landen van het economisch herstel van Europa is Maandag te Parijs beèonnen. Het hoogtepunt van de eer ste dag was Bidault s oeroep op de 15 landen, om zich bij Frankrijk aan te sluiten bij- het opstellen van een „handvestvan Parijs'" voor een permanente Europese organisatie. Dit handvest, aldus Bidault; zou een multi-lateraal verdrag zijn van de 16 landen, die deelnemen aan het Euiopese herstelprogramma, om Jiun economische en sociale politiek in nig met elkaar te verbinden. Voorts hebben de Benelux-landen een reeks voorstellen ingediend voor een geregelde en onbelemmerde goe derenstroom tussen de Europese landen en voor vergroting van de pro ductie. met vreugde vernemen,- dat wij meer en meer gaan in de richting, die alleen de vérlossing kan brengen. Een goed georganiseerd Europa kan een van de meest onafhankelijke eenheden in de wereld worden, in het bijzonder wanneer het met Afri ka verbonden zou zijn. De Griekse minister van Buiten landse Zaken, Tsaldaris was de eer ste uit wiens woorden was op te ma ken, dat hij een aansluiten bij het nieuwe vijfmogendhedenpact op het oog had. De verscheurdheid is verschrikkelijk De Franse minister van buiten landse zaken Bidault betreurde het, dat Europa is teruggebracht tot de IS landen; die hier vertegenwoor- - digd zijn. De verscheurdheid in het werelddeel is verschrikkelijk gewor den. Bevin en ik, zo zeide hij, kon den in Jurii 1947 niet verhinderen, dat bepaalde landen weigerden aan het plan-Marshall deel te nemen, waardoor Europa verscheurd werd die verdeeldheid heeft zich thans toegespitst op een wijze, die zoweL verschrikkelijk als zeer onfortuinlijk is. De reoente gebeurtenissen, die op het ogenblik in de -gedachten van een ieder een grote plaats innemen, tonen met dramatische kracht, waar om Europa thans tijdelijk, indien onze wens in vervulling gaat nog slechts de 16 hier vertegenwoordigde landen bestaat, De economische situatie in Europa is op het ogenblik precair en gevaar lijk zowel op zichzelf als wat be treft de consequenties die, bij voort duren ervan, er. uit zullen voort vloeien. BEVIN SPREEKT.' Bevin verklaarde in een formele uiteenzetting van de Britse politiek, dat»Engeland van plan was, zich de nodige opofferingien.te getroosten, maar dat net niet van zins was daar aan zijn speciale banden met de overzeese gebiedsdelen of zijn oude relaties in de wereldhandel op té offeren. Bevin vermeed in zijn rpde de be spreking van politiekq kwesties. ALLEN VERKLAREN ZICH k BEREID. De Deense minister van Buiten landse Zaken, Gustav Rasmussen, verklaarde daarna, dat de Scandina- vische landen in hun kortgeleden te Oslo gehouden bijeenkomst besloten hadden tot grotere economische sa menwerking onderling ,;binnen het kader van 't Europese herstelpro gramma". Graaf Carlo Sforza, de Italiaanse minister van Buitenlandse .Zaken, verklaarde, dat het Europese herstel programma uitwerking zou hebben op de mening in zijn land. Italië zal Wat Paasikivi aan Stalin schreef Maandag is de brief van de presi dent van Finland, Paasikivi, aan maarschalk Stalin gepubliceerd, die 9 Maart verzonden is en «een ant woord vormt op de voorstellen van Stalir om onderhandelingen aan te knopen over een verdrag door tus- sen de S. U. en Finland. Hoewel een uiteindelijk verdrag door de verte genwoordigers van het Finse volk goedgekeurd moet worden, aldus de brief, heeft d'e Finse regering de voorstellen aan de parlementaire cojnmissies voorgelegd ter voorlopi- ge bespreking. Hierbij is enige twij fel omtrent een te sluiten verdrag gerezen, daar Finland na de harde ervaringen, hoofdzakelijk in de afge lopen oorlog, buiten internationale conflicten wenst te blijvenen door een nauwkeurig naleven van het vre- desverdrag vriendschappelijke rela ties .met S. TJ'. wil handhaven. De Finse regering, aldus vervplgt de brief, neemt aan, dat gedurende de besprekingen de inhoud van het verdrag in ieder opzicht £onderworpen zal worden aan een vrij onderzoek en dat er vrij over beslist zal wor den. Verder verklaart de president in de brief, dat de regering er in toestemt, dat een delegatie na%28 Maart naar Moskou op een datum, die' de Sowjét-regering past, ver trekt om een aanvang met de onder handelingen te maken. Te Helsinki wordt vernomen, zo seint Reuters correspondent, dat de Finse delegatie geïnstrueerd is om te trachten de verzekering te krijgen, dat in geval van oorlog alleen op spe- ciafcl verzoek van de Finse regering Sowjet-troepen naar Finland gezon den zullen worden en dat Finse troe pen slechts gebruikt zullen worden uitsluitend op Fins grondgebied. Voorts moet de delegatie trachten vermindering te krijgen van de her stelbetaling ter waarde van-300 mil- lioen gouddollars in de komende acht jaar. De Finse delegatie zal aanstaande Zaterdag naar Moskou vertrekken, aldus Reuters corres pondent. DE VOORSTELLEN VAN BENELUX. Te Parijs wordt uit -gezaghebben de bron vernomen, dat herstel van een geregelde en ongehinderde goe derenstroom tussen de Europese' lan den en vergroting van de productie de hoofdpunten vormen van de voorstellen, die de Beneluxlanden op de Parijse conferentie zullen indie nen. De gedelegeerden van de Bene luxlanden zullen him argumenten baseren op de zes maanden lange er varing bij de ten uitvoerlegging van de betalingsovereenkomst, die bij de vorige conferentie van de 16 Mar shall-landen in de zomer van het vo rige jaar tussen de Benelux, Frank rijk en Italië is gesloten. Deze over eenkomst voorzag in een verreke ningssysteem tussen de vijf larlden door middel van de bank van inter nationale betalingen te Bern. OOK SPANJE? Volgens® het Britse ministerie van buitenlandse zaken, zal -er op de Pa rijse conferentie' een poging worden gedaan om ook Spanje deel te laten nemen aan de uitvoering van het plan van Marshall. ROEMEENSE OLIE-INDUSTRIE WORDT GEBOYCOT. Ladingen rollend materieel ter waarde van elf millioen dollar, be stemd ,voor Roemeensfe oliemaat schappijen,zijn in Amerikaanse ha vens aan de Atlantische kust, opge houden. Drie verschepingen, oor spronkelijk vastgesteld op 28 Fe bruari, zijn uitgesteld. Roemeense politici menen, dat de regering van de Verenigde Staten stappen hëeft genomen om de voor ziening van de Roemeense' olie-in dustrie met Amerikaans, materieel tegen te gaan. Deze actie, van de Amerikaanse regering zou moeten wopden vergeleken met de handel wijze van de Koninklijke Shell, die zich uit Roemenië heeft teruggetrok- .ken. De Britse en Amerikaanse olie maatschappijen in Roemenië overwe gen de terugtrekking van buiten lands personeel uit Roemenië, als mede het afstand doen van de plaat selijke filialen. De Nederlandse politie en in het bijzonder de motorpolitie wordt be hendigheid en .durf op alle ^moge lijke manieren bijgebracht,want vooral het grote stadsverkeer eist dat de motorpolitie doortastend en snel moet kunnen optreden. De Rot terdamse motorbrigade heeft Haar eigen wijze om dit haar mannen bij te brengen. Met flinke gang een zwaluwstand, op motor met zijspan waarvan het wiel van de zij pan is afgehaald. COMMUNISTEN CONTRA COMMUNISTEN. Op een bijeenkomst van com munisten nam men een resolutie aan om te protesteren tegen dt regiems-wisseling in.... Tsje- cho-Slowakije. Dit gebeurde te Namsos in Noorwegen op een vergadering waarongeveer 200 Noorse communisten bijeen wa ren. De resolutie werd aanvaard met 187 tegen 13 stemmen. De organisatoren zullen wel heel iets anders verwacht hebben. Het onoplosbaar Palestina-probleem Arabieren houden vast Isa Nachleh, eep vertegenwoordi ger van het Arabische hoge comité, heeft tijdens het debat van de Pales tijnse commissie, bestaande uit vier permanente leden van de Veilig heidsraad (China, Frankrijk, Rus land en de Verenigde Staten), elke bespreking over de verdeling van Palestina van de "hand gewezen en opnieuw de eis gesteld dat er in Pa lestina een onafhankelyke staat zal worden gevormd. Naar Associated Press nader meldt zou het Arabische hoge comité zich alsnog bereid Htbben verklaard met de grote mogendheden overleg te plegen over de Palestijnse crisis. Tevoren hadden de Grote Vier te- STAATSGREEP IN PARAGUAY? Volgens passagiers van een militair vliegtuig uit Asuncion, dat aan de Braziliaanse grens is aangekomen, hebben partijgangers van president Natalicio Gonzalez in Paraguay een staatsgreep uitgevoerd en de chef van de generale staf, de minister van buitenlandse zaken van de oude re gering van Morinigo en tachtig of ficieren gevangen gezet. Sumatra moet het nu zelf doen EERSTE ZITTING VERTEGENWOORDIGEND^ RAAD Bij de opening van de eerste zit ting van de vertegenwoordigende raad van de Negara Sumatra Ti- moer, waarbij vele genodigden, o.w dr. van Möok assisteerden, zeide de Wali Negara, dr. Teungkoe Mansoer o.m., dat alle krachten zullen wor den ingespannen om de jongeren op te leiden opdat zij eenmaal de thans door Nederlanders bezette functies zullen kunnen overnemen. Hij vroeg van zijn medewerkers bezinning en werkelijkheidszin; en van de Neder landers begrip voor de nieuwe ver houdingen en vertrouwen in de jon ge Negara. Dr. Mansoer zeide ook: „Wij zien wel degelijk in, dat de productenuit- voer voor de opbouw van de staat zeer belangrijk is. De rechten van hen, die van oudsher op de Oostkust Engelse regering zal hen weren jl/ÏINJSTER-PRESIDENT ATTLEE heeft in het Britse Lagerhuis meege- deeld, dat de regering niemand van wie zij weet, dat hij tot de com munistische partij behoort, in dienst zal nemen voor werkzaamheden, „die van belang zijn voor de veiligheid van de staat". De beslissing van de regering heeft eveneens- betrekking op die personen, van wie bekend is, dat zij actief betrokken zijn bij fascistische organisaties. Ook personen, die zodanig met de communistische par lij in betrekking staan, dat men ge rechtvaardigde twijfel kan koesteren wat betreft hun betrouwbaarheid, vallen onder de maatregel. dat de staat zich niet h,eeft in te laten met de politieke overtuiging als zoda- r.ig4 van zijn dienaren en hij legde er de 'nadruk op, dat de maatregel al leen uit veiligheidsoverwegingen was genomen. Gallacher verweet de regéring, dat zij „in het stof kruipt voor de conser vatieven en voor de grote dollarbon- zen varr de Ver. Staten". Attlee antwoordde, dat de houding van de corrftnunistischp partij in 1939, 1940 en 1941 geleerd had, dat men met deze parQj v-oorzichtig moet zijn. Attlee zeide desgevraagd, dat een door de regering ingesteld lichaam voor onderzoek van de activiteit der communistische partij niet noodzake lijk is. Ook een voorstel om een klein tri bunaal te benoemen, dat zou moeten uitmaken, wie communist is en wie, niet, wees Attlee af. Hij zeide, dat de civiele dienst slechts zeer weinig communisten telt. VERKLARING VAN ATTLEE. Een der twee communistische afge vaardigden, Gallacher, begon „De ro de vlag" te zingen, wat zowel aan re- gerings- als oppositie-afgevaardigden een boos geroep ontlokte. j De minister-president verklaarde, vergeefs getracht een verklaring te geven, waarin de voornaamste fei ten in Palestina zouden moeten voor dien omschreven, alsmede de oor sprong en de aard van de ongere geldheden. Geen opvatting kehbaar maken. Aan het eind van het debat vroeg men aan Nachleh, -of de Arabieren bereid waren mee te werken aan het tot stand £rengen van een wapen stilstand in Palestina. Nachleh ant woordde, dat hij de vraag, die ver vat was in een verzoek, over zou brengen Dezelfde vraag zal aan alle' Ara bische leden van de Uno en aan het Joodse agentschap worden gesteld. DEMOBILISATIE OUDERE LICHTINGEN SÖWJET-LEGER. Tegen het eirnjp van Maart zal de demobilisatie van alle- oudere lich tingen in het Sowjet-leger hebben plaats gevonden. Het decreet daartoe is in Februari uitgevaardigd. Aldus meldt Tass, het Sowjet-nieuwsbureau. Als gevolg van deze demobilisatie zal 't Sowjet-Russréche leger hoofdza kelijk samengesteld blijven uit man schappen van twee lichtingen, name lijk zy die geboren zijn in 1926 en 1927. Communistische leiders te Sevilla gearresteerd Volgens een officiële mededeling te Sevilla is de gehele communistische organisatie te Sevilla en omgeving door de politiè opgebroken. De com munistische partij eri de door, de com munisten beheerste „partij der ver enigde socialistische jeugd" zijn ont bonden na de arrestatie van haar lei ders. Volgens de mededeling zouden de gearresteerde leiders uit Frankrijk zijn binnengekomen na in onder grondse activiteit te zyn opgeleid. MET DE TROEPEN NAAR DE TROPEN SUEZ, 11 Maart. Dinsdagmiddag 9 Maart, zijn wij na veel gedobber en gemanoeuvreer de haven van 'Port Said binnenge gleden. De Egyptische dokter heeft geconstateerd, dat er geen besmette- lij ke< ziekten aan boord zijn en een waarlijk bijzonder decoratieve en uiterst beleefde luitenant van de Egyptische politie heeft een stempel in mijn paspoort gedrukt en daar mede te kennen gegeven, dat de autoriteiten van het land van koning Faroek er geen* bezwaar tegen heb ben, dat ik een kort bezoek ban Port Said breng; een vooVrecht ons jour nalisten aan boord uitsluitend ver leend, omdat wij de enige „burgers" op dit troepenschip zijn en de Egyp tische bevolking nog altijd weinig voelt voor de Nederlandse soldaten. De kooplui huldigen' dit standpunt niet, want reeds lang voordat hel schip een ligplaats heeft gevonden, waar water en brandstof ingenomen zal worden, zijn van alle kanten bootjes, zwaar belade^, met duizend en een artikelen, langszij gekomer en is een drukke handel ontstaan. Over het algemeen is het rommel, dat deze kooplieden aanbieden, rom mel, welke bovendien nóg veel te duur is, maar het sp.elletje van „Ko- pe, kope", halleve prijs", is een ge zelüge afwisseling na ;tien dagen zee. Port Said heeft nog steeds een En gelse bezetting, welke ondanks he* fqit, dat de Britten officieel Egypte hebben verlaten, voorlopig wel ge handhaafd zal "blijven als bescher ming van het Suez-kanaal. In het enige Europese hotel, dat Port .Said bezit, is de club voor de Engelse officieren. De man in wiens handen het wel en wee van de Nederlandse troepen- schepön ligt is majoor G. H. J. Rose, vertegenwoordiger van het directo raat-generaal voor het verkeerswe zen te Port Said, met de persoonlijke titel van vice-consul dei^ Nederlan den. Majoor Rose is in feite de post besteller van Port Said. Zijn eerste en voornaamste taak is n.l. er voor te zorgen, dat de jongens aan boord van de troepenschepen hun eerste post krijgen en hun briefen ook wer kelijk in Nederlaijd komen. Maar na verloop van tijd is deze functie uitgegroëid tot "steunpunt van de troepenschepen". Dat post vervoer is aanzienlijk uitgebreider; dan men zich voorstelt. De „Volen- dam" liet bijvoorbeeld 25.000 brieven achter. De „Voïendam", het troepentrans- portsohip vaart momenteel door het Suezkanaal op weg naar Inodesië. De Arabieren laten geen gelegen heid voorbij gaan om de jongens aan boord hun handelswaar te verkopen. Tijclens het onderhandelen over de prijs. hebben gewerkt, zullen worden ge ëerbiedigd - doch met de rechten van het volk zal ter deze rekening moe ten worden gehouden." Pr. van Mook zeide o.m.: „De tijd, dat wij veel voor u dachten en deden is voorbij. De tijd, dat ge uw eigen zakèn met eigen hand regelt is thans aangebroken. Gij moet nu zelf de hand aan de ploeg slaan en met steeds vaster greep." De mijnwerkers van Lewis staken weer Reeds iheer dan <00.0|00 Ameri kaanse mijnwerkers van de vetko- lemmijnen van Noord-Virginië, West- Pennsylvanië, Ohio, Illinois en Ken tucky zijn in staking gegaan. Volgens John Lewis, de leider van het vakverbond der mijnwer kers, is de reden van de staking het feit^ dat de directies der mijnén de pensioenregeling; welke in het col lectieve arbeidscontract is ongeno- men, niet instellen. Een woordvoerder van het departe ment van buitenlandse zaken te Washington heeft verklaard, dat „er geen sprake meer zou zijn van enige steunverfening aan Italië, wanneer de communisten er bij de verkiezin gen de overwinning zouden beha len". De taak van majoor Rose gtrekt zich ook uit tot de verzorging van militairen, die bijvoorbeeld onderweg van Rotterdam naa? Port Said be- "richt hebben gekregen, dat zij toch een vrijstelling voor de dienst in de tropen hebben en dus per vliegtuig weer haar Nederland moeten. Dit komt een enkele maal wel voor en dan is het de zaak van majo<?r Rose er voor te zorgen, dat, de jonge man toestemming krijgt de Egyptische wal te betreden, burger kleding krijgt, in het bezit komt van een vi sum, reisgeld ontvangt, enz., enz. Vanmorgen, Woensdag 10 Maart, omstreeks zeven u. hebben wij Port- Said verlaten en zijn wij met een gangetje van zeven mijl per uur het Suez-kanaal in gestoomd. Vaandag is er geen „dienst" en de jongens hebben de gehele dag de t$d om dit prachtige voorbeeld van waterbouw kunde te bewonderen. Het is gezel lig aan de wal. Overal zitten Egyp- tenaren langs de oever en regelma tig passeren wij groepjes Engelse soldaten. Bovendien loopt er langs het kanaal een spoorlijn en een ver keersweg, terwijl wijregplmatig „tegenliggers" voorbij varen op de daarvoor aangebrachte plaatsen, waar het kanaal verbreed is. Omstreeks acht uur in de avond ar riveerden wij in Suëz aan het eind van het. kanaal en toen behoorde een gezellige onderbreking van het „zon, zee en water" tot het verleden. Nu gaan wij de warmte in, hoewel het deze reis wel zal meevallen, want het is nog vroeg in het jaar. Ons eerste poststation is Colombo, waar wij omstreeks 20 Maart zullen aankomen. Vermoedelijk zijn onge veer een week later onze brieven in Nederland. Schoenen waarschijnlijk van de bon Herwaardering van de textielpunten Het ligt in het voornemen van de minister van Economische Zaken, de textielvoorziening in de naaste toe komst enigermate te vérruimen. Men heeft het plan de puntenwaar dering te veranderen, met die.ver stande, dat men voor minder pun ten meer textielgoed zal kunnen kopen. Voorts vernemen wij, dat als 'het Marshall-plan doorgaat, de schoe2 nen zeer waarschijnlijk vrij zullen komen. De productie van schoenen in Nederland is zo groot, dat men ze thans wel zqu kunnen vrij geven. Duizenden bonnen, die voor schoe nen worden uitgegeven, wofden niet eens meer besteed, Mocht het Marshall-plan niet doorgaan, dan zou er. wellicht binnen korte tijd weer een tekort aan schoenen zijn, aangezien dan de import van hui den belangrijk verlaagd zou m'oeten worden. Er is echter goede hoop, dat men binnen niet al te lange tijd zonder distributiebon naar de win kel kan gaan om zich een paar schoenen uit te zoeken. Weer gesplitste broodbonnen Destijds werd een aer m.iddelen om tot bezuiniging voor het Rijk te ko men gevonden ;n het aanwijzen van bonnen voor een groter hoeveelheid brood per bon dan tot dan toe ge bruikelijk was. Deze reeds lang voor bereide maatregel zou gesn moeilijk heden hebben veroorzaakt, indien niet korte tijd na de invoering de keuze- bonnen voor brood/gebak en brood/ vermicelli waren ingevoerd. Toen de ze keuzebonnen mgevoerd moesten worden, zijn moeilijkheden ontstaan door de vele soorten bonnen,welke #n omloop kwamen. Dp vraag", of tot wijziging van het systeem van bon aanwijzing moest worden overgegaan, heeft nadien tot verschillende bespre kingen aanleiding gegeven, o.a. met een werkcommissie uit de bakkerij. Het cerltraal distributiekantoor deelt ons thans mede, dat beslist is, dat bij. handhaving van de keuzebon van 4 Juli 1948 af bonnen voor 200, 400 en 800 gram zullen worden aan gewezen. Deze bonnen zullen gedu rende één week geldig zijn. De aan duiding „brood" zal wederom op de bonnen voorkomen, tefwijl bon nen vqn alle kaarten zoveel moge lijk dezelfde nummers zullen dragen. iVie nu naar de winkels gaat om serviesgoed, komt nog steeds veelal onbevredigd weer thuis. Beziet men echter de huidige pro ductiecijfers, dan is wel hoop op een, zij het zeer langzame,, verbetering in de bevoorrading der winkeliers. De productie is in de loop van dit jaar Van 60 pet!" tot 90 f>ct. van het voor oorlogse peil gestegen. In 1939 werd 8960 ton serviesgoed vervaardigd, in 1947 7000 ton. Daar naast echter staat een invoer van 6000 ton in 1939, terwijl in het afge lopen jaar slechts 50Ö ton geïmpor-.' teerd werd. Ten einde de Nederlandse productie zoveel mogelijk op te voeren, werden thans door fabrikanten de mogelijk heden voor giftere mechanisatie on derzocht. In Amerika worden bor denmachines gebruikt, die enige dui- zenden'borden per uur kunnen fabri ceren. Deze machi».zullen waar schijnlijk ook in Nederlandse fabrie ken.geplaatst worden. ten (kaAAettfe... Moge dan de eeiste b*>ik v?.n mijn Meester, wanneer IV; zijn heil'.g Aan schijn zal aanschouwen, een blik zijn, die mij gerust stelt. Bernanos.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1