S)e GoidócSoti^cmt De grenzen zijn dicht. Politie zoekt naar samertzweerders Uitnodiging tot de Benelux-landen II ClCd de heide frCaeit Directeur: C M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. W1LMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN O MSI REKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" DINSDAG 24 FEBRUARI 1948 39ste JAARGANG No. 11323 Wat gebeurt er achter de 'gesloten Tsjechische grens? Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0-30 p. w„ f 1.30 p. mnd„ f3.90 p. kwart. Franco p. p. f4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1 ^50 DE CRISIS TE PRAAG pOLITIE MET HELMEN OP HET HOOFD en zwaar gewapend pa trouilleert door de Praagse straten. De ambassades en alle regerings- bureaux worden bewaakt. Qommunisten zijn belast met de controle over de kranten en de radio. Overal hoort men de eis: „arresteert Zenkl!" Zenkl is de plaatsvervangende premier en lid van de nationale socialis tische partij. De zitting van het Parlement is voor onbepaalde tijd ver daagd. President Benesj, die gisteren de gehele dag besprekingen heeft ge houden, zal heden'een radiorede houden. De telefoonverbinding tussen Praag en Bratislava, de hoofdstad van Slowakije, dat tot „volksrepubliek" uitgeroepen was, is verbroken. Het is thans ook verboden zonder een spe ciale militaire pas Tsjecho-SlowakyV binnen te komen. De'grens is herme tisch gesloten. Gistermiddag viel de electrische stroom in Praag uit, zo dat de stad in het donker zit, de trams niet rijden en de radio zwijgt. De politie omsingelt de gebouwen Het optreden van dé politie volgde op de stopzetting van de aflevering van paspoorten aan Tsjecho-Slowaak- se burgers. Zij, die 'nog in het bezit zijn van een geldig paspoort, moeien dit op het ministerie van binnenland se zaken c^erleggen om een nieuw stempel te verkrijgen. Het hoofd kwartier van de nationale socialisti sche partij is door de politie bezet, die onmiddellijk huiszoeking heeft gehouden. Zij houdt het gebouw om singeld. „SAMENZWEERDERS-PLANNEN". Twee kapiteins van het Tsjecho- Slowaakse leger, Tfeichman en Neme- cek, beiden leden van de nationale so cialistische partij, zijn gearresteerd „omdat zij van plan waren het Praag se radiostation te bezetten of, indien zij hierin niet zouden slagen, de zend apparaten te vernielen". Zij zouden papieren bij zich gehad hebben, wel ke aantoonden, dat zij betrokken wa ren bij spionnage voor de nationale socialistische partij om een actie te- v gen de staat te beginnen, openbare gebouwen te bezetten en tot een broederstrijd op te hitsen. De orde is De „zakken" op Java zijn leeg Evacuatie is beëindigd De Commissie van Goede Diensten heeft gisteravond een communiqué uitgegeven, waarin wordt medege deeld, dat de Nederlandse en repu blikeinse commandanten zijn over eengekomen, dat de evacuatie der z.g. „Pockets" 22 Februari middernacht werd beëindigd. Het communiqué meldt, dat het totale aantal uit de pockets geëvacueerde republikeinse militairen volgens de laatste gege vens der Commissie 29.000 bedraagt. Het communiqué vervolgt: „Tien is het er over eéns, dat de republikein se regering dus geen verantwoorde lijkheid kan nemen voor enige strijd krachten aan Nederlandse zijde der statusquolijnen, die zich niet voor evacuatie hebben gemeld of voor eventuele daden door hun verricht" Het communiqué zegt, dat „een vei ligheidscommissie", welke de voor malige commissie tot uitvoering van het Bestand vervangt en bestaat uit vertegenwoordigers van beide par tijen en van de C.G.D. deze week tweemaal heeft vergaderd ter bespre king van de vraagstukken, welke door het „steeringcomittee" naar deze veiligheidscommissie waren verwe zen. De partijen kwamen overeen, al dus het communiqué, dat de status- qüolijnen en de gedemilitariseerde zones op bevredigende wijze zijn in gesteld, behalve in Kemit (sector Midden-Java) en Pronodjiwo (sector Oost-Ja va). De veiligheidscommissie heeft een militaire subcommissie in gesteld om de situatie in die gebieden te observeren op basis van de rappor ten der plaatselijke commandanten en de rapporten van de militaire waarnemers der C.G.D. MINISTER NEHER NAAR NEDERLAND. Naar Aneta verneemt, is minister Neher voornemens 8 Maart voor be sprekingen naar Nederland te ver- trekkep. Het verblijf in Nederland zal circa veertien dagen duren. Het nieuwe lid van de Commissie van Goede Diensten, de Amerikaan Coert Dubois is in Indortesië aan gekomen en heeft reeds een bezoek aan Djokja gebracht. gehandhaafd doordat de minister van defensie en binnenlandse zaken bij tijds de instigators- van een gewapen de staatsgreep door organisaties der nationale socialisten hebben ontdekt. De plannen ft>t een staatsgreep waren tot in de kleinste details uitgewerkt en hielden in het verkrijgen en de bezetting van het gebouw van de Tsjecho-Slowaakse omroep alsmede het. in handen krijgen der wapensr van de cjviele verdedigingsorganisati^s. In.het kwartier, waar het omróep- gebouw staat, waren papieren ge vonden met de plannen voor de bezet ting van de omroep. Volgens de docu menten moesten de leden der organi satie zich op 21 Februari gereed hou den. In de nacht van Zondag op Maandag hebben de civiele en mili taire veiligheidsdienst bewijsstukken gevonden, die een helder licht werpen op de gebeurtenissen in de afgelopen dagen. Deze zouden gepubliceerd wor den zodra het onderzoek dit toelaat. Bovenstaande gegevens worden ver meld in een communiqué van het mi nisterie van binnenlandse zaken. DE POLITIEKE ONTWIKKELING. De Tsjecho-Slowaakse communisti sche premier, Klement Gottwald, heeft medegedeeld, dat er zeer spoe dig een nieuwe regering gevormd zou worden. In de laatste 48 uur, zo zei hij, 'waren de standpunten van presi dent Benesj en van hem „elkaar ge naderd" en Gottwald geloofde, dat Benesj na de politieke leiders geraad pleegd te hebben, zeker de lijst van ministers zou accepteren, die hij hem zou voorleggen. De premier, die voor een vergade ring van afgevaardigden van natio nale organisaties en politieke partijen het woord voerde, voegde er aan toe, dat hijj ernaar streefde de crisis op te lossen op een democratisch-consti- tufiopele manier en langs parlemen taire'weg, doch dat geen der minis ters, die hun ontslag hadden aange boden. zou kunnen terugkeren. Voorts was het naar zijn mening niet voldoende andere mensen neer te zetten. Gottwald wenste niet meer samen te werken n^et de partijleiders, die de crisis veroorzaakt hadden. Regeringscrisis in Tsjecho-Slowa kije. De communistische premier Gottwald ariveert in Praag op een openluchtmeting waar hij» het woord tot het volk richtte. Zullen de so ciaal-democraten stand houden? De Londense conferentie f^E LANDEN VAN BENELUX zijn inderdaad uitgenodigd tot de confe rentie van de Verenigde Staten, Frankrijk en Engeland over het Duit- ;?b vraagstuk, maar alleen voor zover het agendapunten betreft, waarbij België, Nederland en Luxemburg direct zijn betrokken. De uitnodiging, waartoe op de eerste dag van de conferentie eenstemmig is besloten, is door Engeland gedaan. Waarover meepraten? Het is niet bekend, in welke ter men zij is vervat, zodat het ook nog niet duidelijk is, of de landen van Benelux zelf mogen bepalen, welke punten van de agenda voor hen van belang zijn. De agenda luidt als volgt: 1. De bepaling van de plaats, welke Duitsland zal innemen in het Mars hall-plan. 2. de rol van Duitsland in de Euro pese economie en het regiem voor de Ruhr; 3. veiligheid tegenover Duitsland; 4. herstelbetalingen; 5. de ontwikkeling van de politieke en economische organisatie van Duits land; 6. voorlopige territoriale regelingen. Over al deze punten zouden de Be nelux-landen gevoegelijk'een woordje kunnen meespreken. Hongarije »zuivert« weer eens Naar bericht wordt, verlaten lei ders der Hongaarse sociaal-democra tische partij met spoed het land we gens de „zuivering", die thans in de partij plaats heeft Onder hen zou zich de oud—minister van industrib Antalban bevinden. De zuivering heeft ook plaats in de socialistische sportclubs e.d. Met spanning wacht men op de thuiskomst van de plaats-, vervangende eerste minister en lei der partij, Arpad Szakosits, die een bezoek aan Moskou brengt. Imre Molnar, sociaal-democraat, is gekozen tot vice-voorzitter van 't Hongaarse parlement. Zijn voorgan ger was mevr. Anna Ketly, die de vo rige week uit de sociaal-democrati sche partij gestoten is, omdat zij zich niet aan de „partjj-discipline" hield Met haar werden nog 24 andere vooraanstaande partijleden ge royeerd. In Den Haag had men gisteravond nog geen uitnodiging ontvangen. Men wist dus ook nog niet, op welke pun ten Benelux aan de besprekingen mag deelnemen. Er wordt op gewezen, dat de drie landen reeds meermalen zijn gehoord maar no^it gelegenheid hebben gehad om alles uit te spreken wat zy op het hart hebben. Het gaat er om dat de drie landen, die zo nauw getrokken zijn bij het Duitse vraagstuk, over de oplossing daarvan willen meespreken. Een protest uifrhet Oosten. De regeringen van Zuid-Slavië, Po len en Tsjecho-Slowakije hebben bij de Britse regering tegen hét houden van de Londense conferentie gepro testeerd, daar deze een poging vormt om het Duitse vraagstuk te regelen op een wijze, die in strijd is fnet de vitale belangen van de Europese na- RUSSISCH VOORSTEL VOOR ONTMOETING STALIN-TRUMAN? Het Parijse blad .J'Intranssigeant" meldt, dat een zekere generaal Mali nin, die als Sowjet-Russische verte genwoordiger zou zijn opgetreden, de Amerikaan Robert Murphy een ont moeting te Stockholm van Truman en .Stalin neeft voorgesteld. Malinin zou hebben verklaard, dat hij van zijn kant bij het regelen van een dergelijke ontmoeting weinig moeilijkheden verwachtte. Murphy zou hebben gezegd, dat de aanvallen in de Russische pers niet de geschikte sfeer voor een bijeenkomst van Tru man en Stalin hadden geschapen, waarop Malinin zou hebben geant woord, dat de aanvallen zouden op houden, wanneer Wallace president zou zijn geworden. Murphy antwoordde hierop, aldus l'Intranssigeant, dat Wallace mogelijk niet zou worden gekozen, docv de Russische generaal zou hebben ge zegd, dat dit bij de volgende v~rkle- zingen wel het geval zou kunnen zijn. DE PAUS ONTVANGT FAO- GEDELEGEERDEN. V „Al leert de Kerk, dat de mens niet van brood alleen leeft...." Tijdens een audiëntie die de H. Va der aan de Europese vertegenwoor digers van de Food Agriculture Or ganisation van de V.N. verleende, wees de Paus er op, dat, al leert de Kerk, dat de mens niet van brood al leen leeft, zij een diep medelijden heeft met de massa, die honger lijdt. De Paus prees deze internationale organisatie voor haar wijsheid en de manier, waarop zij streeft naar een oplossing van de vele vraagstukken van deze benauwende na-oorlogse tijd door middel van de voedselvoor ziening.' De Paus voegde hieraan toe, dat het rechtvaardig is, dat men er tegelij kertijd aandacht schenkt aan de verbetering van de bestaansvoor waarden van de landbouwers om dat zij steeds de voornaamste slacht offers zijn van slechte weersgesteld heden en van de verwoestingen door de oorlog aangericht. De ontploffing te Jeruzalem Arabieren nemen de verantwoordelijkheid op zich De Arabische guerrillaleider heeft verklaard, verantwoordelijk te zijn voor de hevige ontploffing, welke zich kort geleden te Jeruzalem heeft voorgedaan. Hij zeide, dat dit een represaille was voor de aanslag met de in een mand verborgen bom op de Arabische markt, waarbij zes Arabieren gedood en 32 gewond werden. Abdoel - Hoesseinni, die nu bevelhebber is van de Arabische strijdkrachten in Jeruzalem, dreig de met „nog meer strenge represail les". In een radio-uitzending verklaar de de Haganah, dat de Rfoefti vap Jeruzalem Agboel Kader gelast had de verantwoordelijkheid voor de daad op zich te nemen. Het Palestijnse bestuur heeft de eis van het Joodse bureau, dat alle Britten uit de Joodse stadskwartie ren van Jeruzalem zouden worden teruggetrokken en dat de Britse le ger- en politie-auto's bij het binnen rijden der Joodse wijken door Jo den zouden worden doorzocht, afge wezen. Het is niet bereid de verantwoor delijkheid voor rust en orde af te staan. -■ Uit de ruïne van de Ben Jehoeda- straat zijn Maandag ópnieuw zes lij ken opgedolven. Volgens Joodse kringen zijn er reeds meer dan 50 doden te betreuren. Maandag hebben Joden in het Joodse deel van Jeruzalem een land mijn onder een Britse pantserwa-r gen tot ontploffing gebracht. Geen Engelsman werd gewond, doch wel een Joodse .vrouw, die door stenen getroffen werd, toen een huis door de kracht van de ontplof fing instortte. KONING VAN JEMEN BLIJKT VERMOORD TE ZIJN. Van officiële zyde verneemt Reu ter, dat Imam Jahia, de gestorven koning van Jemen, vorige maand door leden van „het Jemenitische bevrydingsfront" in ztfn bed ge worgd is. Wandbord voor de Leidse Lichtfabrieken Toen het vorig jaar de Stedelijke Electriciteitsfabriek te Leiden haar veertigjarig bestaan mocht herden ken, werd door mr. W. J. Woldringh van der Hoop, burgemeester van Katwijk, namens de gemeenten, die door Leiden van stroom voorzien worden, medegedeeld, dat als een feestgeschenk een herinneringsbord zou worden aangeboden. Dit bord JVHJNVRIJE ZONE LANGS DE KUST WORDT VERBREED. De Kon. Marine heeft het plan der mijnenveegoperaties voor 1948 aan zienlijk uitgebreid. Zo zal het twee mijl brede geveegde kanaal langs on ze kust bezuiden Den Helder «tot vier myl worden verbreed. NIEUW FEUILLETON De muziek uit het Doden- steegje is verstomd en de span nende geschiedenis van Jupp, Gerda en prof. v. Hagen ten einde. Het verheugt ons daarom onze lezers te kunnen medede len dat wij beslag wisten te leg gen op een nieuw vervolgver haal „Als de heide bloeit", een roman van Anny van Panhuys. Het zijn nu geen geheimzin nige- laboratoria of dode poe sen in een prieeltje, die dè spanning er in houden, doch de geschiedenis van een jong kunstenaar, die door zijn leer meester, uit zucht naar eigen roem, miskend werd en daar- dodr tot wanhoopsdaden kwam, die hem van zijn verloofde ver wijderde, om tenslotte in een happy end elkaar weer terug te vinden. Daar tussen in speelt het zoete melodietje „Als hei de bloeit", een product van de grote componist, die eindelijk de juiste weg naar roem en suc ces toch gevonden heeft. Krachtens- de onlang^ tussen Ne derland en Engeland gesloten han delsovereenkomst is ongeveer 24 mil. lioen pond sterling van de totaal voor 34 millioen pond sterling te exporte ren goederen bestemd voor agrarische producten. Wat het fruit betreft, worden door Engeland maximum honderd ton kas- aardbeien geïmporteerd vóór een na der te bepalen datum. Tienduizend ton peren zullen door Engeland worden ingevoerd. De En gelse regering zal in de loop van het seizoen beslissen, of import tot 15.000 ton toelaatbaar is in verband met de marktvoorziening in Engeland. Dit jaar is de mogelijkheid geopend, kersen in verse toestand naar Enge land te exporteren tot een maximum van 500 ton op individuele vergun ning. Engeland zal maximaal 6000 ton druiven uit ons land invoeren. De En gelsen overwegen een maximum prijs voor de invoer van (lit fruit vast te stellen. Een maximumprijs was voor het afgelopen jaar ook vastge steld. Door Nederland zullen maximaal honderd ton perziken mogen worden uitgevoerd in 1948. Voor kruisbes sen, bosbessen, diepgevroren fruit, vruchtenpulp en vruchtensappen zijn eveneens afspraken gemaakt. «ïTKWfe BINNENLAND. Twee bloeddorstige honden hebben Zondagmorgen een bezoek gebracht aan het Holmonde herten kamp, waar zij twee volwassen en twee jonge herten hebben doodgebe ten. De honden zyn opgespoord en met goedvinden van'de eigenaars doodgeschoten. Vermoedelijk tengevolge van moedwillige brandstichting zijn 75 H.A. van de Hoog Buurloze heide en 5 H.A. van een heideveld nabij Koot wijk in de vlammen opgegaan. De heer D. F. van O, landbou wer te Willemsoord bij Steenwijk is gisteren tegen een vrachtauto var. de Landbouwbank gebotst Hij werd op slag gedood. BUITENLAND. Een Poolse mijnwerker is gear resteerd in Frankrijk. Hij had be langrijke documenten ontvreemd uit het kantoor van de ijzermijn van Meerville en .heeft bekend deze do cumenten te willen overhandigen aan een vreemde mogendheid. Een andere Pool, die 'n staking had geor ganiseerd, is uit Frankrijk uitgewe zen. De vijfde colonne is aan het werk. In Tunis schijnt een grote droogte te heersen, tengevolge waar van verschillende stammen door de honger gedecimeerd worden. Luigi Rossignani, een zwager van Z.H. de Paus, is tengevolge vvan een hartaanval in Vaticaanstad ovel leden. DE STRIJD IN GRIEKENLAND. Vanmorgen vroeg zijn de verster kingen van het Griekse leger naar de stad Aighion, ten Oosten van Patras, in de Peloponnesus gezonden. De guerillastrijders hebben de stad gis teren aangevallen en de voorposten overmand. Er wordt thans gestreden in de stad zelf. De regering heeft van gezagheb bende zijde inlichtingen ontvangen, dat de guerillastrijders in de Pelopon nesus onlangs van „onbekende vli?g- tuigen" zyn voorzien, aldus wordt te Athene verklaard. Foto "N. v. d. Horst. van Delfts blauw is thans gereed ge komen en gistermiddag door een de putatie van burgemeester, n.l. de lie- reji mr. W. J. Woldringh v. d. Hoop. K. van Diepeningen en C. J. v. d. Iloeven, jesp. burgemeester van Kat wijk, Leiderdorp en Voorschoten, aangeboden. Hierbij waren aanwezig de bur gemeester van Leiden, jhr. mr. F. H. v. Kinschot, weth. D. v. d. Kwaak, de directeui der Sted. Lichtfabrie ken, de heer ir. Y. Ykema, bene vens de ad-jdirecteuren de heeren ir. F. Fehmers en ir. F. Stokhuyzen. H$t geschenk werd met enkele woorden overhandigd door burge meester Woldringh v. d Hoop, waar op burgemeester —n Kinschot ant woordde. Hij inerde daarbij nogmaals aan de itengewone ver houding tussen de Fabrieken en de diverse gemeenten en zeide, dat dit 40-jarig feest der electriciteitsfa briek als een voorloper kon worden beschouwd van het grote feest dat dit jaar herdacht wordt, het 100-ja- rig bestaan der gasfabriek. Op het gedenkbord staan aan de achterzijde vermeld de namen van dertig gemeenten, welke stroom be trekken van Leiden. De woningbouw in onze stad „Het Vrije Volk" (P. v. d. A.) schrijft over de jongste gemeente raadszitting o.m.: „Een kenmerk van deze begro ting is geweest het lawaai, dat de rechterzijde heeft gemaakt tegen de trage gang van de wo ningbouw. Nu is het een feit, dat die woningbouw heel langzaam gaat en dat Leiden ver achter staat bij andere gemeenten. Maar wie is ten slQtte aansprakelijk voor deze gang van zaken, de huidige wethouder van fabrica ge of het Leidse gemeentebe stuur en de gemeenteraden, die voor de oorlog iedere ontwikke ling van de stad hebben tegen gehouden en verzuimd hebben grond aan te kopen, zodat de ge meente nu de grond ontbreekt om in voldoende mate te gaan bouwen. Het is weer zoiets merk waardigs, dat nu juist de groe pen, die het vroeger voor het zeggen hadden, zoveel critiek hebben." Hierbij willen wij opmerken: lo. dat ons inziens de zakelijke discussie over het won.ngvraagstuk niet kan worden gekwalificeerd als „lawaai".Had de gemeenteraad dan over dit allerbelangrijkste onderwerp maar moeten zwijgen? 2o. dat het beslist onwaar is, dat de oorzaak" van het feit, dat „Lei den ver achter staat bij andere ge meenten'' inzake woningbouw (wij citeren „Het Vrije Volk") ligt in het gebrek aan grond. Er lag voldoende grond gereed, om het voor 1947 toe gewezen quantum woningen te gaan bouwen. Trouwens men is er nü, onlangs, mee begonnen. Wethouder Jongeleen heeft dit argument dan ook natuurlijk niet aangevoerd. In het belang, het alles- overheer sende belang ener goede volkshuis vesting houde men-toch deze zaak buiten „partij-politiek". Zoals ook de „rechterzijde" in de Raad dat heeft gedaan. Men lichte het publiek in naar waarheid. Men verdoezele niqt de werkelijkheid, al is deze nog zo te leurstelling en .al zou men het nog zo graag anders willen zien. Een tcoWuefJtii... „Zeker, het roepen om hulp is niet slechts te rechtvaardigen, maar ver dienstelijk; onze Heer heeft 'immers zelf om hulp geroepen. De fout ligt niet in het om hulp roepen, maar in het gevoel van bitterheid, vvaarmede wij het doen". R. H. Ben .son.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1