S)e GoidócSoti^cmt
De grenzen zijn dicht. Politie
zoekt naar samertzweerders
Uitnodiging tot de Benelux-landen
II ClCd de heide
frCaeit
Directeur: C M. VAN HAMERSVELD
Hoofdredacteur: TH. W1LMER
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN O MSI REKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG 24 FEBRUARI 1948
39ste JAARGANG No. 11323
Wat gebeurt er achter
de 'gesloten
Tsjechische grens?
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0-30 p. w„ f 1.30 p. mnd„ f3.90 p. kwart. Franco p. p. f4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1 ^50
DE CRISIS TE PRAAG
pOLITIE MET HELMEN OP HET HOOFD en zwaar gewapend pa
trouilleert door de Praagse straten. De ambassades en alle regerings-
bureaux worden bewaakt. Qommunisten zijn belast met de controle over
de kranten en de radio. Overal hoort men de eis: „arresteert Zenkl!"
Zenkl is de plaatsvervangende premier en lid van de nationale socialis
tische partij. De zitting van het Parlement is voor onbepaalde tijd ver
daagd. President Benesj, die gisteren de gehele dag besprekingen heeft ge
houden, zal heden'een radiorede houden. De telefoonverbinding tussen
Praag en Bratislava, de hoofdstad van Slowakije, dat tot „volksrepubliek"
uitgeroepen was, is verbroken. Het is thans ook verboden zonder een spe
ciale militaire pas Tsjecho-SlowakyV binnen te komen. De'grens is herme
tisch gesloten. Gistermiddag viel de electrische stroom in Praag uit, zo
dat de stad in het donker zit, de trams niet rijden en de radio zwijgt.
De politie omsingelt de
gebouwen
Het optreden van dé politie volgde
op de stopzetting van de aflevering
van paspoorten aan Tsjecho-Slowaak-
se burgers. Zij, die 'nog in het bezit
zijn van een geldig paspoort, moeien
dit op het ministerie van binnenland
se zaken c^erleggen om een nieuw
stempel te verkrijgen. Het hoofd
kwartier van de nationale socialisti
sche partij is door de politie bezet,
die onmiddellijk huiszoeking heeft
gehouden. Zij houdt het gebouw om
singeld.
„SAMENZWEERDERS-PLANNEN".
Twee kapiteins van het Tsjecho-
Slowaakse leger, Tfeichman en Neme-
cek, beiden leden van de nationale so
cialistische partij, zijn gearresteerd
„omdat zij van plan waren het Praag
se radiostation te bezetten of, indien
zij hierin niet zouden slagen, de zend
apparaten te vernielen". Zij zouden
papieren bij zich gehad hebben, wel
ke aantoonden, dat zij betrokken wa
ren bij spionnage voor de nationale
socialistische partij om een actie te-
v gen de staat te beginnen, openbare
gebouwen te bezetten en tot een
broederstrijd op te hitsen. De orde is
De „zakken" op
Java zijn leeg
Evacuatie is beëindigd
De Commissie van Goede Diensten
heeft gisteravond een communiqué
uitgegeven, waarin wordt medege
deeld, dat de Nederlandse en repu
blikeinse commandanten zijn over
eengekomen, dat de evacuatie der z.g.
„Pockets" 22 Februari middernacht
werd beëindigd. Het communiqué
meldt, dat het totale aantal uit de
pockets geëvacueerde republikeinse
militairen volgens de laatste gege
vens der Commissie 29.000 bedraagt.
Het communiqué vervolgt: „Tien is
het er over eéns, dat de republikein
se regering dus geen verantwoorde
lijkheid kan nemen voor enige strijd
krachten aan Nederlandse zijde der
statusquolijnen, die zich niet voor
evacuatie hebben gemeld of voor
eventuele daden door hun verricht"
Het communiqué zegt, dat „een vei
ligheidscommissie", welke de voor
malige commissie tot uitvoering van
het Bestand vervangt en bestaat uit
vertegenwoordigers van beide par
tijen en van de C.G.D. deze week
tweemaal heeft vergaderd ter bespre
king van de vraagstukken, welke
door het „steeringcomittee" naar deze
veiligheidscommissie waren verwe
zen. De partijen kwamen overeen, al
dus het communiqué, dat de status-
qüolijnen en de gedemilitariseerde
zones op bevredigende wijze zijn in
gesteld, behalve in Kemit (sector
Midden-Java) en Pronodjiwo (sector
Oost-Ja va). De veiligheidscommissie
heeft een militaire subcommissie in
gesteld om de situatie in die gebieden
te observeren op basis van de rappor
ten der plaatselijke commandanten
en de rapporten van de militaire
waarnemers der C.G.D.
MINISTER NEHER NAAR
NEDERLAND.
Naar Aneta verneemt, is minister
Neher voornemens 8 Maart voor be
sprekingen naar Nederland te ver-
trekkep. Het verblijf in Nederland zal
circa veertien dagen duren.
Het nieuwe lid van de Commissie
van Goede Diensten, de Amerikaan
Coert Dubois is in Indortesië aan
gekomen en heeft reeds een bezoek
aan Djokja gebracht.
gehandhaafd doordat de minister van
defensie en binnenlandse zaken bij
tijds de instigators- van een gewapen
de staatsgreep door organisaties der
nationale socialisten hebben ontdekt.
De plannen ft>t een staatsgreep waren
tot in de kleinste details uitgewerkt
en hielden in het verkrijgen en de
bezetting van het gebouw van de
Tsjecho-Slowaakse omroep alsmede
het. in handen krijgen der wapensr van
de cjviele verdedigingsorganisati^s.
In.het kwartier, waar het omróep-
gebouw staat, waren papieren ge
vonden met de plannen voor de bezet
ting van de omroep. Volgens de docu
menten moesten de leden der organi
satie zich op 21 Februari gereed hou
den. In de nacht van Zondag op
Maandag hebben de civiele en mili
taire veiligheidsdienst bewijsstukken
gevonden, die een helder licht werpen
op de gebeurtenissen in de afgelopen
dagen. Deze zouden gepubliceerd wor
den zodra het onderzoek dit toelaat.
Bovenstaande gegevens worden ver
meld in een communiqué van het mi
nisterie van binnenlandse zaken.
DE POLITIEKE ONTWIKKELING.
De Tsjecho-Slowaakse communisti
sche premier, Klement Gottwald,
heeft medegedeeld, dat er zeer spoe
dig een nieuwe regering gevormd zou
worden. In de laatste 48 uur, zo zei
hij, 'waren de standpunten van presi
dent Benesj en van hem „elkaar ge
naderd" en Gottwald geloofde, dat
Benesj na de politieke leiders geraad
pleegd te hebben, zeker de lijst van
ministers zou accepteren, die hij hem
zou voorleggen.
De premier, die voor een vergade
ring van afgevaardigden van natio
nale organisaties en politieke partijen
het woord voerde, voegde er aan toe,
dat hijj ernaar streefde de crisis op
te lossen op een democratisch-consti-
tufiopele manier en langs parlemen
taire'weg, doch dat geen der minis
ters, die hun ontslag hadden aange
boden. zou kunnen terugkeren.
Voorts was het naar zijn mening
niet voldoende andere mensen neer
te zetten. Gottwald wenste niet meer
samen te werken n^et de partijleiders,
die de crisis veroorzaakt hadden.
Regeringscrisis in Tsjecho-Slowa
kije. De communistische premier
Gottwald ariveert in Praag op een
openluchtmeting waar hij» het woord
tot het volk richtte. Zullen de so
ciaal-democraten stand houden?
De Londense conferentie
f^E LANDEN VAN BENELUX zijn inderdaad uitgenodigd tot de confe
rentie van de Verenigde Staten, Frankrijk en Engeland over het Duit-
;?b vraagstuk, maar alleen voor zover het agendapunten betreft, waarbij
België, Nederland en Luxemburg direct zijn betrokken. De uitnodiging,
waartoe op de eerste dag van de conferentie eenstemmig is besloten, is
door Engeland gedaan.
Waarover meepraten?
Het is niet bekend, in welke ter
men zij is vervat, zodat het ook nog
niet duidelijk is, of de landen van
Benelux zelf mogen bepalen, welke
punten van de agenda voor hen van
belang zijn.
De agenda luidt als volgt:
1. De bepaling van de plaats, welke
Duitsland zal innemen in het Mars
hall-plan.
2. de rol van Duitsland in de Euro
pese economie en het regiem voor de
Ruhr;
3. veiligheid tegenover Duitsland;
4. herstelbetalingen;
5. de ontwikkeling van de politieke
en economische organisatie van Duits
land;
6. voorlopige territoriale regelingen.
Over al deze punten zouden de Be
nelux-landen gevoegelijk'een woordje
kunnen meespreken.
Hongarije »zuivert«
weer eens
Naar bericht wordt, verlaten lei
ders der Hongaarse sociaal-democra
tische partij met spoed het land we
gens de „zuivering", die thans in de
partij plaats heeft Onder hen zou
zich de oud—minister van industrib
Antalban bevinden. De zuivering
heeft ook plaats in de socialistische
sportclubs e.d. Met spanning wacht
men op de thuiskomst van de plaats-,
vervangende eerste minister en lei
der partij, Arpad Szakosits, die een
bezoek aan Moskou brengt.
Imre Molnar, sociaal-democraat,
is gekozen tot vice-voorzitter van 't
Hongaarse parlement. Zijn voorgan
ger was mevr. Anna Ketly, die de vo
rige week uit de sociaal-democrati
sche partij gestoten is, omdat zij zich
niet aan de „partjj-discipline" hield
Met haar werden nog 24 andere
vooraanstaande partijleden ge
royeerd.
In Den Haag had men gisteravond
nog geen uitnodiging ontvangen. Men
wist dus ook nog niet, op welke pun
ten Benelux aan de besprekingen
mag deelnemen.
Er wordt op gewezen, dat de drie
landen reeds meermalen zijn gehoord
maar no^it gelegenheid hebben gehad
om alles uit te spreken wat zy op het
hart hebben. Het gaat er om dat de
drie landen, die zo nauw getrokken
zijn bij het Duitse vraagstuk, over de
oplossing daarvan willen meespreken.
Een protest uifrhet Oosten.
De regeringen van Zuid-Slavië, Po
len en Tsjecho-Slowakije hebben bij
de Britse regering tegen hét houden
van de Londense conferentie gepro
testeerd, daar deze een poging vormt
om het Duitse vraagstuk te regelen
op een wijze, die in strijd is fnet de
vitale belangen van de Europese na-
RUSSISCH VOORSTEL VOOR
ONTMOETING STALIN-TRUMAN?
Het Parijse blad .J'Intranssigeant"
meldt, dat een zekere generaal Mali
nin, die als Sowjet-Russische verte
genwoordiger zou zijn opgetreden, de
Amerikaan Robert Murphy een ont
moeting te Stockholm van Truman en
.Stalin neeft voorgesteld.
Malinin zou hebben verklaard, dat
hij van zijn kant bij het regelen van
een dergelijke ontmoeting weinig
moeilijkheden verwachtte. Murphy
zou hebben gezegd, dat de aanvallen
in de Russische pers niet de geschikte
sfeer voor een bijeenkomst van Tru
man en Stalin hadden geschapen,
waarop Malinin zou hebben geant
woord, dat de aanvallen zouden op
houden, wanneer Wallace president
zou zijn geworden.
Murphy antwoordde hierop, aldus
l'Intranssigeant, dat Wallace mogelijk
niet zou worden gekozen, docv de
Russische generaal zou hebben ge
zegd, dat dit bij de volgende v~rkle-
zingen wel het geval zou kunnen zijn.
DE PAUS ONTVANGT FAO-
GEDELEGEERDEN.
V
„Al leert de Kerk, dat de mens
niet van brood alleen leeft...."
Tijdens een audiëntie die de H. Va
der aan de Europese vertegenwoor
digers van de Food Agriculture Or
ganisation van de V.N. verleende,
wees de Paus er op, dat, al leert de
Kerk, dat de mens niet van brood al
leen leeft, zij een diep medelijden
heeft met de massa, die honger lijdt.
De Paus prees deze internationale
organisatie voor haar wijsheid en de
manier, waarop zij streeft naar een
oplossing van de vele vraagstukken
van deze benauwende na-oorlogse
tijd door middel van de voedselvoor
ziening.'
De Paus voegde hieraan toe, dat het
rechtvaardig is, dat men er tegelij
kertijd aandacht schenkt aan de
verbetering van de bestaansvoor
waarden van de landbouwers om
dat zij steeds de voornaamste slacht
offers zijn van slechte weersgesteld
heden en van de verwoestingen door
de oorlog aangericht.
De ontploffing te
Jeruzalem
Arabieren nemen de
verantwoordelijkheid
op zich
De Arabische guerrillaleider heeft
verklaard, verantwoordelijk te zijn
voor de hevige ontploffing, welke
zich kort geleden te Jeruzalem
heeft voorgedaan. Hij zeide, dat dit
een represaille was voor de aanslag
met de in een mand verborgen bom
op de Arabische markt, waarbij zes
Arabieren gedood en 32 gewond
werden. Abdoel - Hoesseinni, die nu
bevelhebber is van de Arabische
strijdkrachten in Jeruzalem, dreig
de met „nog meer strenge represail
les".
In een radio-uitzending verklaar
de de Haganah, dat de Rfoefti vap
Jeruzalem Agboel Kader gelast had
de verantwoordelijkheid voor de
daad op zich te nemen.
Het Palestijnse bestuur heeft de
eis van het Joodse bureau, dat alle
Britten uit de Joodse stadskwartie
ren van Jeruzalem zouden worden
teruggetrokken en dat de Britse le
ger- en politie-auto's bij het binnen
rijden der Joodse wijken door Jo
den zouden worden doorzocht, afge
wezen.
Het is niet bereid de verantwoor
delijkheid voor rust en orde af te
staan. -■
Uit de ruïne van de Ben Jehoeda-
straat zijn Maandag ópnieuw zes lij
ken opgedolven. Volgens Joodse
kringen zijn er reeds meer dan 50
doden te betreuren.
Maandag hebben Joden in het
Joodse deel van Jeruzalem een land
mijn onder een Britse pantserwa-r
gen tot ontploffing gebracht.
Geen Engelsman werd gewond,
doch wel een Joodse .vrouw, die door
stenen getroffen werd, toen een
huis door de kracht van de ontplof
fing instortte.
KONING VAN JEMEN BLIJKT
VERMOORD TE ZIJN.
Van officiële zyde verneemt Reu
ter, dat Imam Jahia, de gestorven
koning van Jemen, vorige maand
door leden van „het Jemenitische
bevrydingsfront" in ztfn bed ge
worgd is.
Wandbord voor de Leidse Lichtfabrieken
Toen het vorig jaar de Stedelijke
Electriciteitsfabriek te Leiden haar
veertigjarig bestaan mocht herden
ken, werd door mr. W. J. Woldringh
van der Hoop, burgemeester van
Katwijk, namens de gemeenten, die
door Leiden van stroom voorzien
worden, medegedeeld, dat als een
feestgeschenk een herinneringsbord
zou worden aangeboden. Dit bord
JVHJNVRIJE ZONE LANGS DE
KUST WORDT VERBREED.
De Kon. Marine heeft het plan der
mijnenveegoperaties voor 1948 aan
zienlijk uitgebreid. Zo zal het twee
mijl brede geveegde kanaal langs on
ze kust bezuiden Den Helder «tot vier
myl worden verbreed.
NIEUW FEUILLETON
De muziek uit het Doden-
steegje is verstomd en de span
nende geschiedenis van Jupp,
Gerda en prof. v. Hagen ten
einde. Het verheugt ons daarom
onze lezers te kunnen medede
len dat wij beslag wisten te leg
gen op een nieuw vervolgver
haal „Als de heide bloeit", een
roman van Anny van Panhuys.
Het zijn nu geen geheimzin
nige- laboratoria of dode poe
sen in een prieeltje, die dè
spanning er in houden, doch
de geschiedenis van een jong
kunstenaar, die door zijn leer
meester, uit zucht naar eigen
roem, miskend werd en daar-
dodr tot wanhoopsdaden kwam,
die hem van zijn verloofde ver
wijderde, om tenslotte in een
happy end elkaar weer terug te
vinden. Daar tussen in speelt
het zoete melodietje „Als hei
de bloeit", een product van de
grote componist, die eindelijk
de juiste weg naar roem en suc
ces toch gevonden heeft.
Krachtens- de onlang^ tussen Ne
derland en Engeland gesloten han
delsovereenkomst is ongeveer 24 mil.
lioen pond sterling van de totaal voor
34 millioen pond sterling te exporte
ren goederen bestemd voor agrarische
producten.
Wat het fruit betreft, worden door
Engeland maximum honderd ton kas-
aardbeien geïmporteerd vóór een na
der te bepalen datum.
Tienduizend ton peren zullen door
Engeland worden ingevoerd. De En
gelse regering zal in de loop van het
seizoen beslissen, of import tot 15.000
ton toelaatbaar is in verband met de
marktvoorziening in Engeland.
Dit jaar is de mogelijkheid geopend,
kersen in verse toestand naar Enge
land te exporteren tot een maximum
van 500 ton op individuele vergun
ning.
Engeland zal maximaal 6000 ton
druiven uit ons land invoeren. De En
gelsen overwegen een maximum
prijs voor de invoer van (lit fruit vast
te stellen. Een maximumprijs was
voor het afgelopen jaar ook vastge
steld.
Door Nederland zullen maximaal
honderd ton perziken mogen worden
uitgevoerd in 1948. Voor kruisbes
sen, bosbessen, diepgevroren fruit,
vruchtenpulp en vruchtensappen zijn
eveneens afspraken gemaakt.
«ïTKWfe
BINNENLAND.
Twee bloeddorstige honden
hebben Zondagmorgen een bezoek
gebracht aan het Holmonde herten
kamp, waar zij twee volwassen en
twee jonge herten hebben doodgebe
ten. De honden zyn opgespoord en
met goedvinden van'de eigenaars
doodgeschoten.
Vermoedelijk tengevolge van
moedwillige brandstichting zijn 75
H.A. van de Hoog Buurloze heide en
5 H.A. van een heideveld nabij Koot
wijk in de vlammen opgegaan.
De heer D. F. van O, landbou
wer te Willemsoord bij Steenwijk
is gisteren tegen een vrachtauto var.
de Landbouwbank gebotst Hij werd
op slag gedood.
BUITENLAND.
Een Poolse mijnwerker is gear
resteerd in Frankrijk. Hij had be
langrijke documenten ontvreemd uit
het kantoor van de ijzermijn van
Meerville en .heeft bekend deze do
cumenten te willen overhandigen
aan een vreemde mogendheid. Een
andere Pool, die 'n staking had geor
ganiseerd, is uit Frankrijk uitgewe
zen. De vijfde colonne is aan het
werk.
In Tunis schijnt een grote
droogte te heersen, tengevolge waar
van verschillende stammen door de
honger gedecimeerd worden.
Luigi Rossignani, een zwager
van Z.H. de Paus, is tengevolge vvan
een hartaanval in Vaticaanstad ovel
leden.
DE STRIJD IN GRIEKENLAND.
Vanmorgen vroeg zijn de verster
kingen van het Griekse leger naar de
stad Aighion, ten Oosten van Patras,
in de Peloponnesus gezonden. De
guerillastrijders hebben de stad gis
teren aangevallen en de voorposten
overmand. Er wordt thans gestreden
in de stad zelf.
De regering heeft van gezagheb
bende zijde inlichtingen ontvangen,
dat de guerillastrijders in de Pelopon
nesus onlangs van „onbekende vli?g-
tuigen" zyn voorzien, aldus wordt te
Athene verklaard.
Foto "N. v. d. Horst.
van Delfts blauw is thans gereed ge
komen en gistermiddag door een de
putatie van burgemeester, n.l. de lie-
reji mr. W. J. Woldringh v. d. Hoop.
K. van Diepeningen en C. J. v. d.
Iloeven, jesp. burgemeester van Kat
wijk, Leiderdorp en Voorschoten,
aangeboden.
Hierbij waren aanwezig de bur
gemeester van Leiden, jhr. mr. F. H.
v. Kinschot, weth. D. v. d. Kwaak,
de directeui der Sted. Lichtfabrie
ken, de heer ir. Y. Ykema, bene
vens de ad-jdirecteuren de heeren ir.
F. Fehmers en ir. F. Stokhuyzen.
H$t geschenk werd met enkele
woorden overhandigd door burge
meester Woldringh v. d Hoop, waar
op burgemeester —n Kinschot ant
woordde. Hij inerde daarbij
nogmaals aan de itengewone ver
houding tussen de Fabrieken en de
diverse gemeenten en zeide, dat dit
40-jarig feest der electriciteitsfa
briek als een voorloper kon worden
beschouwd van het grote feest dat
dit jaar herdacht wordt, het 100-ja-
rig bestaan der gasfabriek.
Op het gedenkbord staan aan de
achterzijde vermeld de namen van
dertig gemeenten, welke stroom be
trekken van Leiden.
De woningbouw
in onze stad
„Het Vrije Volk" (P. v. d. A.)
schrijft over de jongste gemeente
raadszitting o.m.:
„Een kenmerk van deze begro
ting is geweest het lawaai, dat
de rechterzijde heeft gemaakt
tegen de trage gang van de wo
ningbouw. Nu is het een feit, dat
die woningbouw heel langzaam
gaat en dat Leiden ver achter
staat bij andere gemeenten. Maar
wie is ten slQtte aansprakelijk
voor deze gang van zaken, de
huidige wethouder van fabrica
ge of het Leidse gemeentebe
stuur en de gemeenteraden, die
voor de oorlog iedere ontwikke
ling van de stad hebben tegen
gehouden en verzuimd hebben
grond aan te kopen, zodat de ge
meente nu de grond ontbreekt
om in voldoende mate te gaan
bouwen. Het is weer zoiets merk
waardigs, dat nu juist de groe
pen, die het vroeger voor het
zeggen hadden, zoveel critiek
hebben."
Hierbij willen wij opmerken:
lo. dat ons inziens de zakelijke
discussie over het won.ngvraagstuk
niet kan worden gekwalificeerd als
„lawaai".Had de gemeenteraad dan
over dit allerbelangrijkste onderwerp
maar moeten zwijgen?
2o. dat het beslist onwaar is, dat
de oorzaak" van het feit, dat „Lei
den ver achter staat bij andere ge
meenten'' inzake woningbouw (wij
citeren „Het Vrije Volk") ligt in het
gebrek aan grond. Er lag voldoende
grond gereed, om het voor 1947 toe
gewezen quantum woningen te gaan
bouwen. Trouwens men is er nü,
onlangs, mee begonnen. Wethouder
Jongeleen heeft dit argument dan
ook natuurlijk niet aangevoerd.
In het belang, het alles- overheer
sende belang ener goede volkshuis
vesting houde men-toch deze zaak
buiten „partij-politiek". Zoals ook de
„rechterzijde" in de Raad dat heeft
gedaan.
Men lichte het publiek in naar
waarheid. Men verdoezele niqt de
werkelijkheid, al is deze nog zo te
leurstelling en .al zou men het nog
zo graag anders willen zien.
Een tcoWuefJtii...
„Zeker, het roepen om hulp is niet
slechts te rechtvaardigen, maar ver
dienstelijk; onze Heer heeft 'immers
zelf om hulp geroepen. De fout ligt
niet in het om hulp roepen, maar in
het gevoel van bitterheid, vvaarmede
wij het doen".
R. H. Ben .son.