S)e CcidóeSoti/fcci/iit De crisis in Tsjecho-Slowakije Geweldige explosie in Jeruzalem Joden geven de Britten de schuld Uitbreiding van bevoegdheid voor Commissie van«Goede diensten MAANDAG 23 FEBRUARI 1948 39ste JAARGANG No. 11322 Directeur: C M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMEK KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSl REKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Jeruzalem schudde onder hevige explosie Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advect, 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0.30 p. w., 11.30 p. mud., 13.90 p. kwart. Franco p. p. 14.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Teleloontjes 11.50 Een praatje over onderwijs |7 R is misschien niets, waarover zo vp> wordt geschreven en gespro- Ven, en waaraan zo weinig wordt ge daan, als onderwijs-vernieuwing. En dat is heel verklaarbaar! Het is heel verklaarbaar, dat over onderwijs-vernieuwing zoveel wordt geschreven en gesproken. Wij hebben immers zichtbaar en tastbaar vóór ons resultaten van een intellectualistisch onderwijs, zonder vorming van de persoonlijkheid, zonder vorming van de gehele mens. Het is óOk heel verklaarbaar, dat aan onderwijs-vernieuwing zo weinig wordt gedaan. Om verschillende re denen. Vooreerst omdat de meningen, hoe de vernieuwing moét zijn, zozeer verdeeld zijn. Vervolgens omdat in de practijk de ene school zich vaak moet aansluiten bij de andere, omdat m.a.w. de ene school afhankelijk is van de andere b.v. door toelatings- en eind examens. Wij willen op die verschillende me ningen inzake onderwijs-vernieuwing hier niet uitvoerig ingaan, maar slechts een enkele opmerking plaat- De strijd van de opderwijs-vernieu wers gaat algemeen tegen het intel lectualisme- in het onderwijs. Uitstekend, als die strijd geschiedt zonder overdrijving, als die strijd... niet over het doel heenschiet. - Wij hebben er herhaaldelijk op ge wezen dat het lager-onderwijs voor vele leerlingen is gericht op het daar na te volgen onderwijs, terwijl deze leerlingen na de school het leven in gaan. Zij worden volgestampt met veel kennis, waaraan zij in het later leven niefs_hebben, terwijl hun wordt onthouden zoveel, waar zij later zo veel profijt tfan zouden kunnen heb ben. Dat is een intellectualisme, waar aan zo gauw mogelijk een eind moet komen doordat verstandige ouders hun kinderen, die niet voor verder onderwijs moeten worden ongeleid, zenden naar scholen Voor eindonder wijs, voer welke scholen de beste leerkrachten niet te góed mogen wor den geacht. Het is feitelijk onverant woordelijk de kinderen als 't ware te drijven naar opleidingsscholen scholen, die oDleiden 'voor verder on derwijs, terwijl die kinderen moeten worden opgeleid direct voor bet leven. Wij ziin hf?t ook volkomen eens met Godfried Bomans in „Elseviers Week blad" van j.l Zaterdag, als hij schrijft en dat geldt voor heel het onder wijs dat loutere feiten-kennis van de meest uiteenlopende gebieden, zonder onderling verband gedoceerd, en vooral: zonder enige vorm van aanschouwelijkheid en toepassing, langs zuiver inteltectualisttische weg verkregen, onherroepelijk tot verge telheid is gedoemd. Tegen het hier bedoelde intellec tualisme gaat de strijd voor onder wijs-vernieuwing. Maarmen schiete daarbij niet over het doel heen. De wezens-kenmerken van de mens zijn verstand (intellect) en wil; niet alléén het intellect, maar ook niet alléén de vil Hoe meer beide worden ontwikkeld, des te volmaakter wordt het mens-zijn. En daarom moet er naar| onze mening worden gewaar schuwd voor een overdrijving in de strijd te^en het intellectualisme, wel ke noodlottige gevolgen kan hebben voor het beschavingspeil van een volk. Men kan constaterei. dat er zijn, die het intellectualistisch onder wijs willen vervangen door het leren van nuttige, practische dingen; zij zijn geen voorstanders van b.v. de studie van Grieks en Latijn, zoals die geschiedt op het gymnasium, geen voorstanders van wat men noemt de studie der klassieken. Het deed ons werkelijk goed, toen we Zaterdag hadden gelezen boven bedoeld artikel van Godfried Bomans (die het onderwijs in de klassieken bestrijdt), kennis te nemen van een artikel in de „Maasbode" van die zelfde dag, waarin dr. Caiasanctius. Capucijn, een pleidooi houdr voor de vormende waarde der klassieken. En hij doet dat aan de hand van een zere interessant rapport van pater dr. Cleyn S.J., die op een studiereis door N.-Amerika heeft opgetekend, van De eerste nationale langebaan- wedstrijden zijn te Aalsmeer gehou den Koning Jr. 'en Siem van der Hoorn tijdens de 1500 m, in een snerpende koude. De belangstelling was ondanks de koude zeer groot. Koning was de favoriet van de dag. hoe grote waarde óók voor de zaken man, die ook buiten zijn vak een lei dende positie inneemt, daar de studie van Latijn en Grieks wordt geacht. De studie van Latijn en Grieks kan men beschouwen als een paeda- gigsch gymnastieklokaal. Niet alleen deze studie, mdar ook de studie van andere „vakken", dié, bij oppervlak kige beschouwing, nutteloos worden geacht. Al is 't waar, dat vóóral bij de hier bedoelde vakken alles afhangt van de leraar, die, waar mogelijk, bij zijn onderwijs contact moet weten te leggen met het dagelijks leven, dat de leerling interesseert. Wij hebben hier s'echts voor belang stellende lezers enkele vluchtige ge dachten willen neerschrijven over de onderwijs-hernieuwing: vernieuwing," verfrissing van het intellectualistisch karakter, maar niet vervanging van een utiliteits-systeem. Wee hen"l 55 ÏÏ5IJ zijn afscheid als Deken van Nij- megen heeft dr. J. Teulings ge wezen op de trage gang var. zaken bij de woningbouw aldaar en na een krachtig protest uitgeroepen: wee hen, die hier verantwoording'^dragen. Ook daar dus klachten over de tra ge gang. Zoals in Leiden. Over het algemeen gaat het in héél het land met de woningbouw traag. Maar de ene plaats slaat toch een minder slecht figuur dan de ander. Leiden heeft in 1947 een zéér slecht figuur geslagen: met niet één woning van het voor 1947 bestemde quantum is in dat jaar een begin gemaakt. Slechts is toen een klein aantal wo ningen van het plan 1946 gereed ge komen. In de Raad is met klem het verlan gen uitgesproken, dat deze gang van zaken zich in 1948 niet herhale. Maar: wat wordt er nu gedaan, om dat te voorkomen? De drie Russische schaakmeesters Keres, Botwinnik en Smislof zijn in Hoek van Holand aangekomen, waar zij verwelkomd werden door dr Max. Euwe. V.l.n.r. Keres, Botwinnik Euwe, Smislof. AAN DE NOORDPOOL IS HET BETER! Enige Britse Lancasters hebben een vlucht^ gemaakt naar het Noordpool gebied, vanwaar zij inmiddels behou den zijn teruggekeerd. Zij keerden in Schotland terug, met zorg ingepakt in speciale warme kleding. Zij ver klaarden echter, deze kleding in het Poolgebied niet nodig te hebben ge had. Op het Beren-eiland was geen sneeuw meer te bekennen geweest. ISTERMORGEN bij het aanbrek en van de dag heeft een geweldige explosie in de Jehoedastraat in het hart van het Joodse zakencen trum van Jeruzalem twee kleine hotels, drie huizen en een dozijn win kels Imet de grond gelijk gemaakt. Het aantal slachtoffers loopt in de tientallen en over de honderd gewond en zijn de ziekenhuizen binnenge bracht. Noodziekenhuizen zyn ingericht. Over het juiste aantal der slachtoffers en gewonden is nog niets te zeggen, daar de omgeving een grote chaos van puin is, waaronder zich tal van slachtoffers bevinden. Kilometers ver waren de straten met een „glastapijt" bedekt. Het is de grootste gewelddaad, die. tot dusver in Palestina heeft plaats gevonden. In de avond werd eén tweede zware ontploffing gehoord, waarop het gehele verkeer werd stilgelegd. van ce stad vertonen, moeten wor den gedood. De radiozender van de Haganah heeft ipeegedeeld, dat by de bom aanslag 42 mensen zijn gedood en 120 gewond. De Haganah heeft een be roep op de Joden gedaan zich niet aan werknemingen te buiten te gaan. De tweede explosie. De tweede explosie, welke zich Zondagavond voordeed, werd ver oorzaakt door drie mortiergranaten, die achter de centrale gevangenis te Jeruzalem vielen. Hierbij werden drie Arabieren gedood en drie ge wond. Geheel Palstina wacht, thans op de represaille-maatregelen van de Ir- goen Zwai Leoemi, die door de com mandant van deze Joodse verzetsor ganisatie zijn aangekondigd. Naar men meent te weten zouden landmijnen gelegd zyn rondom de Joodse wijk van Jeruzalem, die langs electrische weg tot ontploffing zouden worden gebracht, indien Britse militairen de wijk binnenko men. De toestand pchijnt zó gespan nen te zyn, dat een enkel incident tot een bloedige veldslag aanleiding zou kunnen geven. Op strategische pun ten in Jeruzalem staan pantserwa gens gereed om in actie te komen, evenals extra manschappen van po litie en leger. Twee vrachtwagens met explosieve stoffen De explosie in de Jehoedastraat is, rtaar is komen vast te staan, ver oorzaakt door het tot ontploffing brengen van de inhoud van twee vrachtwagens. In de vroege ochtend waren drie auto's de straat ingere den. De inzittenden, in de uniform van Britse politie-agenten, sprongen uit de wagens, parkeerden er twee en gingen er in dé derde van door. nadat zij schoten op de twee andere wagens hadden gelost, blijkbaar om de explosieve inhoud tot ontploffing te brengen. Enige minuten later volgde de ramp. Anti-Britse relletjes. Van Joodse zijde vond men in het feit, dat even voor de ramp in ds onmiddellijke nabijheid personen in Brits uniform waren gezien en in een Arabisch dementi over de schuldvraag aanleiding tot hei ont ketenen van een anti-Britse bewe ging, doch de Engelsen wijzen alle vei antwoordelykheid af. In totaal weiden bij vuurgevechten zes Britse mil tairen door Jocen gedood en een pater gewond. B'j cfr ontploc'ing zou den F Britse md'tairen om het levci zyn gekomen. Dreigement van de Irgoen. De Joodse verzetsbewegirg Ir goen Zwai Leoemi, die de Britten "erar.twoordelijk stelt voor de bom aanslag heeft te kennen gegeven, dat alle Britse strijdkrachten m uni form die zich in de Joodse wijken Grote Franse vliegboot verongelukt Het zesmotorige,. reusachtige Fran se watervliegtuig Latecoère 631 is Za terdag met 19 personen aan boord op een vlucht van Le Havre naar zijn basis te Discarose aan de Golf van Biscaje, boven de zee verongelukt." Resten van het vliegtuig, zwemgor dels en" het lijk van één der inzitten den zijn gevonden. Het toestel was het laatst te Cherbourg gezien, ter wijl het zich een weg baande door een sneeuwstorm. De vlucht was Vrijdag reeds uitgesteld, omflat men afzetting van ijs op de vleugels ducht te. Het vertrek vond Zaterdag onder uitmuntende omstandigheden plaats, Aan boord bevinden zich, behalve de bemanning, 5 luchtvaartautoritei ten 7 leden der vliegtuigsmaatschap- py Nord Cy, die het toesel bouwde. Het toestel werd enige jaren gele den gebouwd. Het zou het grootste worden voor de vlucht op de landen aan de Zuidelijke Atlantische Oceaan. AUTOBUS IN RIVIER GEREDEN. j| Niet ver van de Italiaanse grens is een autobus met wintersportliefheb- bers, van Valloires op weg naar Lyon, J geslipt en in een rivier gereden. Tot dusver zijn 9 lijken geborgen. Spoorwegongeluk in Zwitserland Negentien doden Naar de Zwitserse radio meldt is een trein, die onderweg was naar Zü rich, te Waedenswil, aan de linker oever van het nieer van Zürich, ont spoord en tegen een gebouw gereden. Vier wagens werden in elkaar ge drukt. Zestien personen, allen Zwit sers, zijn daarbij om het leven geko men. De trein was overvol met mensen, die van de wintersport terugkeerden. Te Waedenswil, waar moest worden gestopt, weigerden- de remmen. De trein reed met grote snelheid een zij spoor op met het gemelde gevolg. Nader wordt gemeld: Het aantal doden tengevolge van het trein-on-' geluk aan de oever van het meer vin Zürich is gestegen tot negentien, on der wie zes vrouwen en een twaalf jarige jongen. Van de 48 naar het zie kenhuis gebrachte gewonden ver keerden sommigen hedenmorgèn in ernstige toestand. GEEN APOSTOLISCH VISITATOR VOOR POLEN. De verwachtingen welke de Poolse regering aan de reis van de aartsbis schop van Warschau, kardinaal Hlond, had verbonden, zullen niet vervuld worden. Het Vaticaan blijft gereserveerd te genover het stpeven van de Poolse re gering om de diplomatieke betrelv kingen met de Heilige Stoel weer op te nemen, zolang de vrije ontwikke ling van het kerkelijk leven in Polen niet officieel gegarandeerd wordt. MA EEN DEMONSTRATIE op het communistische premier Gottwald Gottwald aan president Benesj een aangeboden van de volgende inhoud: met de meeste aandrang ontslagaan tijen te aanvaarden. Wij wensen een naire ministers." President Benesj communistische druk en tot nu toe communistische leden van het kabi Benesj weigert ontslag te aanvaarden Hij deelde zowel Gottwald als een arbeidersdelegatie mede, dat hij uit sluitend- een parlementaire regering wenste, waarin de partijen zitting zouden hebben, die ook thans in de regering van het Nationale Front vertegenwoordigd zijn. Dit antwoord van de president werd bekend gemaakt na een reeks conferenties met o.a. een aantal so ciaal-democratische leiders. Daarna begaf hij zich naar zijn buitenver blijf Lany. Terwijl Benesj aldus de commu nistische plannen tegenwerkte, ver vulde hij evenmin de wens van de anti-communistische partijen. Deze hadden n.l. gehoopt op parlements- ontbinding en nieuwe verkiezingen binnen 6'weken. Men speculeerde er op, dat verkiezingen binnen een zo korte termijn de communisten niet gelegen zouden komen. „Wij zijn bereid". In zijn rede op het Raadhuisplein, te Praag eiste Gottwald een volko men nieuwe regering. i De menigte ondersteunde zijn eisen met uitroepen als „we zijn be reid" en „lang leve de regering- Gottwald zonder de reactionnairen" Gottwald noemde de afgetreden ministers „agenten van de buiten landse reactie", die niet in het kabi net mogen terugkeren. Hij eiste de reorganisatie "an de plaatselijke en gewestelijke comités van actie van het nationale front ihet nieuwö pro gressieve leden er in en met uitslui ting van degenen, die de staat onder graven of de voruitgang in weg staan. De „Slowaakse volksrepubliek". Husak, de communistische voor zitter van de Slowaakse raad, heeft de SloWaaks-democralische leden van deze raad ontslagen. Op een massa-vergadering te Bratislava heeft Husak, volgens radio-Praag. Zaterdagavond verklaard: „Wij zijn niet meer een bourgëois-reoubl'ek doch een volksrepubliek. Ik doe een beroep op de vertegenwoordigers van alle verzetsbewegingen, op alle ar beiders, opdat wij definitief de fun damenten van de republiek kunnen leggen." Raadhuisplein van Praag, waar de zyn volgelingen toesprak, heeft bij acclamatie aangenomen resolutie „Wij verzpeken president Benesj vrage van de ministers der drie par- regering-Gottwald zonder reactio- heeft echter niet toegegeven aan de geweigerd het ontslag van de niet- net-Gottwald te aanvaarden. INDONESIË IN DE VEILIGHEIDSRAAD Zaterdag zijn in de Veiligheidsraad tijdens de behandeling van de Indi- dische kwestie twee amendementen ingediend, ter versterking van de Ca nadese resolutie, (waarbij wordt voorgesteld, dat de Commissie vah Go**de Diensen haar arbeid zal voortzettend Het eerste werd ingediend door Co lumbia, doch kwam kennejija uit de koker van Australië en de Republiek Djokja. Toen echter bleek, dat dr. Al fonso Lopez, de Columbiaanse afge vaardigde, niet ver genoeg gegaan was, diende Australië zelf ook een amendement in, dat er feitelijk op neerkomt, dat de Commissie de vrije hand gelaten wordt om voorstellen te doen en deze te publiceren, zo zij dat wenst. iedere boom en iedere zijmuur, die zich daartoe leent, zijn door de commissie van voorbereiding .der conferentie biljetten aangeplakt, waarop in het Soedanees is vermeld, dat een staat West-Java veiligheid, vrijheid en welvaart zal brengen en dat zij een vijand 'is van terreur en vernieling en onrust. De Nederlandse vertegenwoordiger, dr. Van Klef fens maakte een voorbe houd aangaande het publiceren der voorstellen, zonder voorafgaande m stemming der partijen, daar dit in be paalde gevallen uitoefening van druk kan betekenen op een of beide par tyen. Vooral echter tegen het Chinese voorstel om de Commissie de be voegdheid van arbitrage te verlener, waarschuwde Van Kleffens iyet de grootste nadruk. Dr. Van Kleffens achtte dit in ge nen dele verenigbaar met het karak ter van goede diensten. Een „opge legde" oplossing, aldus de Nederland se vertegenwoordiger, zou tot wrij ving „en erger" leiden. OPENING VAN DE DERDE WEST- JAVACONFERENTIE Hedenmorgen om 9 uur werd de derde West-Javaconferentie, die 7 dagen ^al duren, door de recomba van West-Java, Hilman Djajadinin- grat officieel te Bandoeng geopend. Onder de genodigden waren ge- neraal-majoor Dürst Britt, comman dant van de zeven-December-divisie en de resident van Bandoeng, de heer van der Harst. Als toehoorder voor Oost-Indonesië was aanwezig J. Tahya, politiek vertegenwoordi ger van Oost-Iridonesië te Batavia, alsmede vertegenwoordigers van Zuid-Sumatra en Madoera en een vertegenwoordiger van het kabinet van de luitenant-gouveneur-gene- raal. De stad Bandoeng staat geheel in het teken van de conferentie. Op In een communique der Chinese re gering wordt medegedeeld, dat de communistische troepen na dagen strijd van man tegen man het geïso leerde garnizoen van Ansjan het voornaamste antrum yan de staal industrie in Mandsjoerije, negentig km. ten duiden van Moekden, heb ben veroverd. SAMENWERKING VAN ALLE CHRISTELIJKE GEZINDTEN IN EGYPTE Alle Christelijke hiërarchieën van Esypte hebben hun goedkeuring ge hecht aan het besluit, genomen door een groep theologen, geleerden en schrijvers, leken en geestelijken, om in de loop van het jaar 1948 het XVIde eeuwfeest van de dood van de H. Pachomius deEgyptenaar, pio nier van het comtnuniteitsleven en stichter van de kloosters, met bij zondere luister te vieren. In de Christelijke kringen van Egypte wordt verklaard, dat deze viering in een geest van eenheid van het XVIde eeuwfeest van de dood van St. Pachomius, soldaat, monnik en wetgever, aan de verdeelde we reld een voorbeeld van vrede en een-dracht kan stellen: De plaatsvervangers voor Oosten rijk der „Grote Vier" zijn het niet eens kunnen worden over de eisen van de Sowjet-Unie ten aanzien van Oostenrijk met betrekking tot Duitse Activa. Engeland, Frankrijk en de V.S. vonden de lasten, die op Oosten rijk zouden drukken, te zwaar. Daar bij kwamen aanspraken der S.U. in discussie betreffende de Donau- scheepvaartmaatschappij, betalingen in geld en petroleumconcessies. Oos tenrijk zou de geëiste tweehonderd- millioen dollar, aldus Majeribanks (Gr. Br.) nimmer kunnen opbrengen in tweè jaar. De Sowjet-vertegen- woordiger, Koktimof, kon geen spe cificatie geven van de door de S.U. verlangde Duitse activa. Een telegram, dat het prinselijk paar zond naar aanleiding van de zending speelgoed, vervaardigd door herstellende piilitairen in Indië van de zee-, land- en luchtmacht, voor de eerste verjaardag van prinses Marijke, luidde: „Marijke dankt u hartelijk voor het prachtige speel goed. Onze beste wensen voor de herstellende militairen van land-, zee- en luchtmacht". Ook zond het prinselijk paar de luitenant gouver neur-generaal het volgende tele gram: „dank u hartelijk voor uw goede wensen eerste verjaardag Ma rijke. Juliana Bernhard". RUG. inabo De minister van Lanabouw, Visse rij en Voedselvoorziening, de heer S. L. Mansholt, is Zaterdagmorgen per KLM-toestel uit Rome op Schip hol gearriveerd. De minister, die hls voorzitter der Nederlandse delegatie aan de vijf daagse besprekingen der FAO (food and agriculture organization) te Rome heeft deelgenomen, verklaar de bij zijn aankomst, dat de bespre kingen, waarbij voornamelijk orga nisatorische kwesties aan de orde waren, een gunstig verloop hebben gehad. INTERNATIONAAL FONDS TER BESTRIJDING. VAN DE COLORADOKEVER. Op het Zaterdag in Utrecht gehou den tuinbouwcongres van de Partij van de Arbeid, deelde minister Mans- holt tijdens zijn inleiding mede. dat te Rome op de conferentie van Euro pese land- en tuinbouworganisaties is «esticht een internationaal fonds voor de bestrijding van de Coloradokever in Frankrijk, België, Engeland en Nederland. UITSPRAAK IN HET LTTN AP ARK PROCES IN EGYPTE. De rechtbank te Cairo heeft thans uitspraak gedaan in het „Lunapark proces", dat aldaar gevoerd i«'. Zoals bekend procedeerden de Ne- derlanase Lunaparkexoloitanten, die in Maart van het vorige jaar 'naar Egypte waren vertrokken, tegen de impressario Ali Hassan wegens het niet nakomen van contractuele ver dichtingen. Ali Hassan daarentegen had beslag laten legden op Luna parkinstallatie en eiste van de Neder- ^ndse exploitanten schadevergoeding. De rechtbank heeft thans beslist, dat het contract tussen de Nederlan ders en Ali Hassan is verbroken en dat geen van de partiien schadever goeding zal kunnen eisen. Het grootste deel v^n de Nederland se Lunaexoloitanten zal nu ?ijn mate riaal van het terrein van Ali Hassan aan de Nijl weghalen. Men hoopt nu spoedig in Cairo op een ander terrein onder leiding van een andere im pressario een nieuw Lunapatk te ope nen, terwijl het in de bedoeling ligt 1949 een Lunapark in te richten bij de a.s. wereldtentoonstelling te Cairo. RESTITUTIE* KOLENGELD Dinsdag zijn zij, wier naam be gint met de letter Was t.m. ,Woe aan de beurt om de terugbetaling op het kolengeld in ontvangst te nemen Bonnen thuis afknippen s.v.p. Het postkantoor is geopend van 9 tot 3 uur. Sen koMzttfe... „Geen boek is zoo prachtig en dik wijls gedrukt als de Heilige Schrift. Op het Laatste Oordeel zal blijken, welke Christenen de goddelijke spijt- Het gretigst hebben genoten". Aldus prof. dr. Fr. v. d. Meer in de Maasbode" van j.l. Zaterdag. Zoals onze lezers hebben kunnen consta teren, geeft onze courant gedurende de Vasten iederen dag een korte be schouwing over de Heilige Schrift in de liturgie van de volgende dag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1