De nieuwe- of St. Ursulakerk
te Delft
VRIJDAG 23 JANUARI 1948
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD - PAGINA 2
Waardige omgeving voor
nationale herdenking
Nu Vrijdag 30 Jan, a.s„ vermoede
lijk in het bijzijn der Kon. familie, te
Delft het feit zal worden herdacht,
dat vóór 300 jaar de Vrede van
Munster werd getekend, welke een
einde maakte aan onze 80-jarige strijd
tegen Spanje, wordt daarmede te
vens de aandacht gevestigd op de
Nieuwe- of St. Ursulakerk, waarin de
herdenking plaats heeft.
Dit historische monument, manso-
leum der Oranjes, heeft een even rijk
als bewogen verleden. Aanvanke
lijk stond op dezelfde plaats, aan de
achterzijde van het Delftse markt
veld, een houten kerkgebouw, dat in
de vasten van het jaar 1381 werd in
gewijd door de toenmalige Bisschop
van Utrecht en als parochiekerk dien
de. Deze kerk bevatte drie altaren;
rondom was een kerkhof aangelegd,
zodat er nog heden, bij het verrich
ten van graafwerk, soms beenderres-
ten worden gevonden.
In 1384 werd, achter deze houten
kerk begonnen,met het metselen van
een stenen koor en vijf jaar later was
men zover met deze arbeid gevor
derd, dat de houten wand kon wor
den doorbroken en het hoogaltaar
naar dit stenen koor kon worden ver
plaatst.
In de volgende jaren, onder de
Bourgondische vorsten, toen Holland
zijn eerste gouden eeuw beleefde,
ging Delft, naar de Delftse historicus
Van Peer in zijn „Flitsen uit Delft's
verleden" aantekent, sterk in wel
vaart vooruit, zodat met milde hand
geofferd werd voor de afbouw van
het Godshuis, dat in 1430 werd vol
tooid. Het prijkte toen weldra, vol
gens Van Peer. met 27 kostbare alta
ren en vele kunstschatten, terwijl 32
vicariën en 22 broederschappen, o.w.
die van de ,,Sept dolores" (de Zeven
Smarten) wel de belangrijkste was,
binnen zijn muren gevestigd waren.
Daar de nieuwe kerk ook enige relie
ken van de H. Ursula bezat, werd zij,
ofschoon dé oude parochiekerk aan
O. L. Vrouw was toegewijd, onder
patronaat van St. Ursula gesteld.
De grote brand van Delft, welke op
3 Mei 1536 de stad voor een groot
deel verwoestte, liet gelukkig de St.
Ursulakerk gespaard. Niet zo even
wel de door de Reformatie ontketen
de beeldenstorm, die dertig jaar later
zich vergreep aan zovele religieuse
kunstwerken en monumenten, en al
dus een zwarte bladzijde toevoegde
aan onze vaderlandse historie, wijl
hij noodlottig was óók voor ons1 na
tionaal kunstbezit.
Deerlijk gehavend en van haar
luister ontdaan, werd eindelijk in 1572
de St. Ursula door de Hervormden
voor hun eredienst in bezit genomen.
Twaalf jaar later, in 1584, herkreeg
zij iets van haar oude glorie, toen het
stoffelijk overschot van de grondleg
ger van onze vrijheid, Willem de
Zwijger, de „Vader des Vaderlands",
er in werd begraven. Van toen af
werd de Nieuwe- of St. Ursulakerk
de laatste rustplaats der Oranjetel
gen, die bijna allen in haar Kon. graf
kelder, waarop 39 namen staan ver
meld, zijn bijgezet.
Bekend vooral is het monument
van de beeldhouwer Hendrik de Key-
ser, als praalgraf van Willem I van
Oranje, met de oprichting waarvan,
volgens de jongste gegevens, in 1614
werd begonnen en dat door Pieter de
Keyser, zijn oudste zoon. na de dood
zijns vaders in 1621, werd voltooid.
Aan.de Noordzijde van dit vorste
lijk praalgraf bevindt zich het een
voudige en sierlijke monument ter
ere van. de grote staatsman Hugo de
Groot, Delft's grootste zoon en Euro
pa's roem in 1781 opgerichc door de
Delftse beeldhouwer H. van ZwoR.
Een gebrandschilderd raam in
noordgevel van het dwarsschip der
kerk werd in 1931 ter ere van de
grondlegger van het Volkenrecht ge
plaatst, als geschenk van de Neder-,
landse-Amerikaanse Fundatie. Het
was ontworpen door Joep Nicolas, de
bekende Limburgse glazenier.
In 1923, bij de viering van het 25-
jarig regeringsjubileum van H.M. de
Koningin, heeft het Nederlandse volk
de restauratie mogelijk gemaakt van
het koor van hét kerkgebouw, dat
destijds in zeer bouwvallige staat ver
keerde. Deze restauratie was het Na
tionaal geschenk, dat onze Vorstin
toen werd aangeboden.
Ter herinnering aan dit zilveren
regeringsjubileum is later, in 1927,
in de Zuidgevel nog een gebrand
schilderd raam aangebracht, geschon
ken door Edward Bok, Amerikaans
staatsburger van Nederlandse af
komst en geboorte, ontworpen door
de kunstenaar W. A. van Konijnen
burg en vervaardigd in de ateliers
van ,,'t Binnenhof" te Delft.
Nog andere, in het koor geplaatste,
geschilderde ramen, verhogen met
hun rijke kleurenpracht de luister
van het kerkgebouw, dat zowel in
BINNENLAND.
De tuchtrechter voor de prijzen
te A'dam heeft de directeur van het -
hotel Het Hof van Holland te Hilver- historisch als m monumentaal opzicht,
sum, die in een jaar tijds voox onge
veer 2J.000 zwart had gekocht, tot
een boete van 10.000 veroordeeld.
In het water langs de Soestdijk-
sekade te Den Haag verdronk de 6-
jarige E. K., doordat hij op een-schuit
trachtte te springen, welke onder de
brug van de Troelstrakade voer. Hij
sprong daarbij mis en verdween on
middellijk in de diepte.
Op het kruispunt Nassaukade-
de Clercqstraat te Amsterdam is een
personenauto tegen de gevel van een
cafe opgereden waarbij twee bur
gers tussen auto en muur benlemd
geraakten. De 33-jarige Amsterdam
se stuurman H. A. liep zeer ernstige
verwondingen op. De 49-jarige M.
eveneens uit Amsterdam die minder
ernstig werd gewond, wist zichzelf
uit zijn benarde positie te bevrijden.
De personenauto wilde het kruispunt
in de richting Haarlemmerweg nog
passeren, hoewel het verkeerslicht
reeds op rood was gesprongen. Voor
het uit de Clercqstraat komende ver
keer moest hij echter remmen. Hier
bij slipte de wagen, vloog over de
trottoirrand met het bovenvermelde
gevolg.
Op de overweg bij de Scherpen-
drechtsekadc te Rotterdam is een
personenauto, die 'tijdens het passe
ren van de overweg van de biels
geraakt en niet meer los kon komen,
door een locomotief aangereden en
30 meter meegesleurd. De bestuurder
de 26-jarige bedrijfsleider P. de Ko
ning van de Hoofdweg en zijn pas
sagier, de °7-jarige monteur L. Ver
kerk, l:o V n, toen zij de fluitsi
gnalen hooiden, nog uit de wagen
stappen. De auto werd flink besaha-'
digd. De D-trein naar Hoek van Hol
land ondervond 3-0 minuten vertra-,
ging.
BUITENLAND.
Canada heeft de Sovjet militaire
vertegenwoordigers in Canada het
privilege om Canadese militaire in
stallaties te bezoeken ontnomen, daar
soortgelijke privileges niet worden
verleend aan de Canadese militaire
attaché te Moskou.
Te Berlijn is bekend gemaakt,
dat de Sovjets in de loop van de
tweede helft van 1947 365.000 Duitse
krijgsgevangenen gerepatrieerd heb
ben. Hoeveel zouden er nu nog zijn?
De Deense regering overweegt
een plan, om het schrijven van zelf
standige naamwoorden met_ een
hoofdletter af te schaffen. Niet te
lang piekeren!
In een circus te Manchester is
een koorddanser uitgegleden en in
een kooi met vijf leeuwen gevallen.
De leeuwentemmer snelde met een
stalen vork te hulp en droeg daarna
de acrobaat naar buiten. Tijdens de
avondvoorstelling trad de koorddan
ser. weliswaar met zijn aim in het
verband, weer op.
De Roemeense premier Groza is
gisteren te Boedapest aangekomen
om een verdrag van wederzijdse hulp
en bij'stand tussen Roemenië en Hon
garije te tekenen Groza verklaarde,
dat beide landen leden zijn van een
grote familie van vrije naties, welke
met de Sovjet-Unie, „de grote be
schermer van de kleine volkeren",
kan strijden „zelfs tegen de atoom
energie''. Hij is braaf!
zulk een waardige omgeving vormt
voor de ophanden zijnde, plechtige
herdenking van het oude Vredesver
drag, dat voor ons volksbestaan van
zo groote betekenis is gebleken.
Kamer voor naasting
der Nederlandse Bank
De Tweede Kamer heeft zich gis
teren met 52 tegen 23 stemmen uitge
sproken voor naasting van de Neder
landse Bank. De stemming tegen
kwam van de anti-revolutiönn ai-
ren, de christelijk historischen.
Partij van de Vrijheid en de Staat
kundig Gereformeerde Partij.
Tevoren hadden dr. Bierema
(vrijh.), mr. De Wilde (anti-rev.) en
mr. Van der Feltz (chr. hist.) zich
bij de replieken nog eens tegen na
tionalisatie van onze circulatiebank
verzet. Zij waren van oordeel, dat
daarmee de eerste stap op de weg
naar socialisatie zou worden gezet.
Toen de uitspraak was gevallen,
kwam het Bankstatuut aan de orde.
Lange tijd werd gestreden om artikel
9 van het statuut, waarin de voor-
naamste werkzaamheden Van de Bank
worden genoemd, zoals het reguleren
van de waarde van de Nederlandse
geldeenheid, de verzorging van de
geldsomloop, het toezicht op het cre-
dietwezen enzovoort. De heer De Wil
de wenste de bevoegdheid van de
Bank bij het toezicht op het crediet-
wezen, te beperken, maar minister
Lieftinck wilde slechts een klein
stukje van zijn terrein prijsgeven
Vandaag zou de Kamer hierover ver
der spreken.
DE BIOSCOOPTARIEVEN.
In aansluiting aan hetgeen de re
gering aèm de gemeentebesturen
heeft medegedeeld over de a.s wijzi
gingen in de belastingheffing op ver
makelijkheden. wordt erop gewezen,
dat vrijwel alle bioscopen 500 meter
culturele film brengen, zodat in het
algemeen het publiek niet duurder
zal uit zijn. Mocht in enkele gemeen
ten de vermakelijkheidsbelasting niet
worden verhoogd, dan zal de prijs
verlaging, waarvan in bedoelde me-
deling sprake is, ten goede komen
van het publiek. Daar waar aan be
doelde voorwaarden niet zou worden
voldaan, ontstaat een kleine prijsver
hoging (van 5 a 10 cent per plaats)
Bovendien kan de directeur-gene
raal voor de prijzen, wanneer de be
lastingverhoging niet door de exploi
tant uit de winst kan worden opge
vangen, dispensatie van prijsverla
ging geven.
LENTEBODEN.
Deze week trof de IJsselmeervisser
S. P. de Boer het eerste glasaaltje in
zijn netten aan. Voorzover bekend
was de vroegste vangst tot dusver 26
Februari. In visserskringen bestaat
voor het eerste glasaaltje grote be
langstelling, omdat men hierop de
berekeningen baseert voor de pa
lingtrek.
Ook in de vogelwereld zijn er teke
nen, die wijzen op een zachte winter.
Grote troepen zaagbekken staakten
hun trek naar het Zuiden en houden
thans verblijf op de Wadden of op
ihet IJsselmeer.
DE KONINGIN MAAKTE RIJTOER
DOOR DE JOKDAAN.
De Koningin heeft gistermiddag
de traditionele rijtoer door de Jor-
daan gemaakt Zij was vergezeld van
haar dame du palais, mevr. D. Th.
de Beaufort en een adjudant. Na de
rijtoer, waarvoor grote belangstel
ling bestond, maakte de Koningin
een rondvaart dor de Amsterdamse
havens.
Het ligt in het voornemen van de
Koningin om Zaterdagavond met
Prinses Juliana in de Stadsschouw
burg de vertoning bij te wonen van
Shakespeare's Richard de Derde.
MELKPRODUCTIE EN OMVANG
VAN DE VEESTAPEL.
De gemiddelde melkproductie per
koe wordt in ons land over 1947 ge
schat op 3000 liter. Voor de oorlog
was dit gemiddelde 3150 liter. Daar
echter de rundveestapel nog slechts
84 pet. van de voororlogse groot is,
is de totale melkproductie nog niet
oneer dan ruim 4/5 van vroeger. In
tussen zijn nog geen cijfers bekend
over de verliezen, die de veestapel
heeft geleden door de gedwongen
afslachting in de herfst van 1947 ten
gevolge van de droogte. Wanneer wij
een groeizaam jaar krijgen mag ver
wacht worden, dat mede door de rui
mere beschikbaarheid van kunst
meststoffen, de gemiddelde produc
tie per koe in 1948 minstens het vroe
gere gemiddelde zal halen. Of ech
ter de veestapel zijn volle omvang
terug ,zal krijgen in ddt jaar is nog
niet te bezien. Voor 1948 rekent men
op een melkproductie die het mo
gelijk. zal maken 13.000 ton kaas,
35.000 ton volle condens en 3000 ton
volle melkpoeder uit te voeren. Boter
zal nog steeds geen exportproduct
worden, ten eerste doordat voor con-
sumptiemelk meer nodig is dan
voor de oorlog, terwijl onze produc
tiekosten nog steeds veel te hoo
zijn om boaer zonder verlies te kun
nen exprteren.
RIJKSBUREAU GAAT FIETSEN
VERKOPEN.
Per 1 Januari is het invoerrecht op
complete rijwielen verhoogd, waar
door nog te importeren Franse fietsen
in prijs zullen stijgen. De vakgroep en
de groothandel in rijwielen wenst,
dat deze verhoging ten laste van het
Rijksbureau voor metalen komt. Dit
is hiertoe niet bereid. Per circulaire
heeft het aan de kleinhandel bekend
gemaakt, dat de Franse rijwielen
buiten de groothandel om recht
streeks van het Rijksbureau betrok
ken kunnen worden voor 95 a 110.
Het gaat om een betrekkelijk gering
aantal daar van de 100.000 stuks reeds
90.000 vóór 1 Jan. waren aangekomen.
Overigens kan op grond-van de
productie best tot afschaffing van
de rijwielbandendistributie worden
overgegaan hetgeen binnenkort dan
ook wel zal gescheden.
WERKLOOSHEID EN WERK
VERRUIMING.
Eind December j.l. bedroeg het
aantal geregistreerde geheel werklo
zen, volgens gegevens van de ai-beids-
bureaux, 30.600 tegen 24.600 eind No
vember, 47.000 eind December 1946
en 90.400 eind December 1945. Eind
1947 ontvingen 1400 (Nov. 1200- per
sonen geheel of gedeeltelijk wacht
geld en bedroeg het aantal geregi
streerde DUW-arbeiders 22.200
(13.700).
Bij de arbeidsbureaux waren eind.
December jl. 44.100 aanvragen van
manlijke werknemers aanwezig tegen
58.100 aanbiedingen van werknemers.
De vrouwelijke aanvragen op die da
tum waren groot 21.100 en de aanbie
dingen van werknemers 6900.
Het indexcijfer der lonen in de
landbouw, op basis Juni 1938 tot Juni
1939 100. bedroeg 243,9 en in de
nijverheid 173,6.
In het derde kwartaal van 1947
was, volgens het CBS, de personeel-
strekte in rond 9800 industriële on-
dernemnigen groot 754.796 personen
tegen 661,051 in het derde kwartaal
van 1946 en 447,092 in he derde
kwartaal van 1945. De totaal omzet
van deze ondernemingen maakte een
bedrag uit van 2,108,360.000 gulden
tegen 1,516,705.000 gulden in het der
de kwartaal van 1946 en 575,147.000
gulden in het derde kwartaal van
1945. Op basis van tweede halfjaar
1945 100. was de index voor de
personeelsterkte 153 en voor de om
zet 273.
NIEUWE FRANKEERZEGELS
ONTWERPER: S. L. HART2
ZEGELGROOTTE: 21 23 mm
KAMTANDING: 1 si/, 12«/, m„
WATERMERK: CIRKELTJES
45 cent blauw
50 cent sepia
60 cent oranjerood
4807 v. PELT
TWEEDE DRUK VAN DE
KATHOLIEKE ENCYCLOPAEDIE.
Hoewel de „Katholieke Encyclopae-
reeds geruime tijd uitverkocht
was. heeft men het raadzaam geacht
met een tweede druk te wachten tot
de historische gebeurtenissen en de
wetenschappelijke vorderingen van
de' oorlogsjaren vanuit Nederland en
Vlaanderen beter te overzien waren.
Reeds acht men, naar wij vernemen,
het ogenblik gekomen om aan de
voorbereiding voor de tweede druk
te beginnen. Prof. dr. P. v. d. Meer
O.P., hoogleraar aan de Amsterdam
universiteit, zal optreden als
hoofdredacteur voor Nederland, Prof.
dr. F. Bauer, hoogleraar aan de Gent
universiteit als hoofdredacteur
voor België. Over de verdere samen
stelling van de staf van redacteurs
en medewerkers zullen binnenkort
nadere mededelingen volgen.
De bedoeling is, ook deze tweede
druk tot een gezamelijk werkstuk van
de Katholieke geleerde wereld in Ne
derland en Vlaanderen te maken.
De uitgave is weer in handen van
de N.V. Uitgeversmij. „Joost van den
Vondel" te Amsterdam, en De Stan
daard Boekhandel te Antwerpen.
SITUATIE BIJ DE AMSTERDAMSE
MEELFABRIEKEN.
Aangaande de situatie de Meel
fabrieken „Holland" en "Ceres" te
Amsterdam, waar een deel van het
personeel thans bijkans vijf maanden
in staking is, delen de directies het
volgende medc
:Bij "deCeres" wordt sedert het be
gin van deze week weer in drie ploe
gen cpntinu gewerkt met het gevolg,
dat de - productie het normale peil
weer heeft bereikt, te weten 100 ton
per dag .De personeelsterkte bedraagt
ruim. 70 man, d.w.z. iets meer dan
voor de .taking. het geyal was. Deze
arbe'ders zijn allen in vaste dienst
genomen.
Bij de „Holland1" zijn uit het bui
tenland 11 jongeliedeh aangenomen,
die een driejarige molenaarscursus in
hun resp. landen, Frankrijk, België
en Engeland, hettben gevolgd en
thans voor enige maanden practische
kennis komen opdoen. Zij ontvangen
boven hel norrpale loon een vergoe
ding voor logieskosten een en ander
in overleg met de betrokken ii^stan-
iiès. -
Hiermede is de kern van geschoold
•personeel aanzienlijk uitgebreid.-Men
zal in de loop van de volgende week
de grote molen in continu-bedrijf
stéllen.
Het p irsoneel breidt zich na de
plaatsing van advertenties gestadig
uit en telt thans ruim 110 man.
S.O.S.-SEIN VEROORZAAKTE
VIER DAGEN VERTRAGING.
DE ERFENIS WORDT TOCH
VERDEELD.
Bij de Haagse recherche kwam een
man vertellen, dat hij bij een val
van zijn fiets 44.000 gulden had ver
loren. Dit bedrag zou in een porte
feuille uit zijn zak zijn gegleden. De
politiemannen vonden het verhaal
ongeloofwaardig en gingen de fiets
eens nauwkeuriger bekijken. Hun
wantrouwen bleek gegrond, want
het „verloren" bedrag vonden zij in
een 'linnen zakje, dat onder het za
deldek was verborgen. Het geld was
afkomstig van een erfenis en be
trokkene moest het onder enige fa
milieleden verdelen. Omdat hij daar
weinig lust toe had, wilde hij zich
met deze valse aangifte het hele be
drag toeeigenen,
AANVAL OP PRESIDENT BIJZ.
HOF HAD AVERECHTS GEVOLG.
Niet zonder nieuwsgierigheid
wachtten gisteren belangstellenden
op de publieke tribune van het Am
sterdams Bijzonder Hof bij de be
handeling van de zaak*tegen twee
Haarlemse vrouwen het moment af,
waarop getuige W. M. Willemsen
zou worden binnengeleid. Het was
deze reeds ter dood veroordeelde
agent van de Haarlemse inlichtin
gendienst, die 8 dagen geleden in
een andere zaak eveneens als ge
tuige a charge zou worden gehoord
en toen, over de groene tafel sprin
gend, president van Vught naar de
keel vloog. Ook gisteren presideerde
mr. van. Vught de zitting en i
verwachtte, dat ditmaal de nodige
maatregelen zouden zijh getroffen,
die een herhaling van de wilde
scène onmogelijk zouden maken.
Willemsen verscheen echter niet.
Ook vandaag, voor de zaak tegen
S. Th. Bakker uit Vlaardingen, was
Willemsen als getuige opgeroepen.
De president, mr. F. W. van Schaeck
Mathon, moest het echter eveneens
zonder de verklaringen van de in
lichtingenagent doen, want Willem
sen is opgenomen in de ziekenzaal
van het huis van bewaring m'et een
hersenschudding. Niet mr. v. Vught,
maar de ter dood veroordeelde zelf
.1. het slachtoffer geworden van
zijn plotselinge aanval op de man,
die hem zijn doodvonnis had voor
gelezen.
Blijkbaar zijn de klappen, die de
toegesnelde oarketwachten met hun
gummiknuppels op het hoofd van
Willemsen lieten neerdalen, toen de-
over de grond rolde met de pre
sident, zo hevig aangekomen, dat zij
een hersenschudding ten gevolge
hebben gehad.
AMSTERDAMS GEMEENTE
BEGROTING VOOR 1948 SLUITEND
B. en W. van Amsterdam hebben
de gemeenteraad de gemeentebegro
ting 1948 aangeboden. Voor het
eerst sedert jaren sluit deze begro
ting zonder een tekort. In inkomsten
en uitgaven sluit de begroting met
een bedrag van 176.358.555.
Het is aldus de toelichting
niet de opleving van handel, indus
trie en scheepvaart, die deze gunsti
ge becijfering mogelijk maakte; zij
is geheel gebaseerd op de verwach
ting van het wetsontwerp „Nood
voorziening voor de gemeente-fin an -
ciën".
Uit de toelichting valt voorts op te
maken, dat de tarieven van de ver
makelijkheidsbelasting wel tot ge
middeld 45 pet. zullen moeten wor
den opgevoerd1.
PATERS MARISTEN.
Z. H. de Paus heeft goedgekeurd
de stichting van een nieuwe provincie
van de paters Maristen, welke provin
cie België, Luxemburg, Nederland en
Noorwegen omvat. Tot provinciaal
hiervan werd benoemd pater dr.
Eduard Pisters, geboren te Hulsberg
(L.), in 1903. Pater Pisters was pro
fessor te Fuerstenzell (D.) en te Dif-
ferts (B.). In 1939 werd hij benoemd
tot overste van het scholasticaat der
paters te Diffelt, hij is lid van het
generaal kapittel der paters Maris
ten, dat binnenkort zal vergaderen
voor de verkiezing van een nieuwe
generale overste.
Met ruim vier dagen vertraging
liep gisteren de Union Vietorg de ha
ven van Rotterdam binnen. De ge
zagvoerder G. Eber bracht verslag
uit van zijn avontuurlijke tocht: „Op
dé tweede morgen na het vertrek
uit New York, melde de marconist
S.O.S.-seinen opgevangen te hebben
van de Joseph V Conolly, waar in de
machinekamer brand uitgebroken
was. De opgegeven ligging was on
geveer 60 mijl ten Z.O. van ons en
we veranderden onmiddellijk van
koers om assistentie te verlenen.
Binnen vier uur tijds legden we de
afstand af, maar vonden niets en wa
ren juist van plan na enige malen
rondgecirkel te hebben de reis te
vervolgen, toen een vliegtuig ons te
hulp kwam en de weg wees. Zo be
reikten we de Joseph V Conolly, die
brandde als een fakkel en waarvan
de" bemanning reeds in de redding
boten Haar toevlucht had gezocht.
Op enige afstand dobberden zij rond.
en wij slaagden er in allen aan
boord te krijgen, We moesten ze te
rugbrengen naar de diohtsbij zijnde
haven en verloren op de kop af vier
dagen en twee uur, maar hadden het
er graag voor over, aldus eindigde
captain Eber zijn verhaal.
FRAUDE OP ENSCHEDESE
POSTKANTOOR.
Bij de eind-controle van de afre
geling van financiële regelingen op
het postkantoor in Enschede is een
fraude aan het licht gekomen van
aanmerkelijks omvang Er zijn in
le loop van de ttfd op het Enschedese
postkantoor verscheidenen postwis
sels aangeboden, waarop nooit geld
is gestort. Het vermoeden bestaat,
dat zich aan deze fraude een of meer
ambtenaren van het Enscherese post
kantoor hebben schuldig gemaakt.
De lichamen van de uitbetaalde post
wissels, waarop zoals men weet de
adressen altijd staan, waren even-
wel verdwenen, zodat het moeilijk is
om op het juiste spoor te komen.
Intussen is wel komen vast te staan,
dat voor een bedrag van enige dui
zenden guldens is verduisterd. De
rijksrecherche die de Zaak onder
zoekt kon nog niet tot een arrestatie
overgaan.
Gistermorgen is de 15-jarige A. J.
L. M. uit de Berberisstraat te 's-Gra-
venhage door gasverstikking om het
leven gekomen, Bij onderzoek bleek,
dat-de slang van het gasstel, dat in
het vertrek stond waarin de jonge
man sliep was losgeraakt. Een en
ander werd ontdekt toen een kennis
een bezoek ging brengen. Deze rook
een gaslucht en toen met een andere
kamerbewoonster van dit perceel de
keuken werd betreden, werd M- in
nachtkleding bij de deur van de keu
ken aangetroffen. Een dokter van de
G.G. en .G.D. heeft de dood vastge
steld.
TWEE PAARDEN VERDRONKEN.
Woensdag geraakte op de los-
laadplaats nabij de Echteldsedijk te
Tiel een wagen bespannen met twee.
paarden, eigendom van O. te Maurik,
te water. Dit ongeluk gebeurde toen
de wagen, die juist geladen was- met
zand uit het schip „Stefania", weg
wilde rijden De dieren konden niet
tijdig uit de tuigen losgesneden wor
den, zodat zij verdronken. De wagen
geraakte onder het schip. Naar wij
vernamen is de eigenaar niet verze
kerd.
ACHT STOUTE MEISJES.
Acht Groningse meisjes van om
streeks dertien jaar oud maakten er
de laatste tijd een géwoonte van, om
van marktkramen en uit winkels
kleinigheden weg te nemen. Alles
was van hun gading, zoals lippenstif
ten, sigarettenkokers, potloden, zak
messen, poederdozen enz.
Een hunner werd dezer dagen door
een politie-agent op heterdaad be
trapt bij het stelen van een vulpen,
hetgeen tot gevolg had dat acht meis
jes uit de hoogste klasse van een
lagere school tegen de lamp liepen.
Dit is sinds 1 Januari 1948 het vier
de soortgelijke „bende-geval" onder
ide schooljeugd in Groningen.
BEURSOVERZICHT
Na de reactie, die zich Woensdag
onder nivloed van dé berichten uit
Indonesië op de effectenbeurs te Am
sterdam voltrok, trad gisteren wel-
is waar geen tekenend herstel in,
maar de markt was toch veel -beter
gedisponeerd en terwijl Woensdag
onder invloed van de berichten uit
n-edenwaartse richting volgden, kon
gisteren worden opgemerkt, dgt de
koersrichting naar boven was ge
richt. De fluctuaties tijdens het
beursuur waren echter niet van gro
te afmetingen. Oude en nieuwe Kon.
werden tamelijk druk verhandeld en
daarbij kon geleidelijk aan een ver
betering worden waargenomen. De
oude aandelen werden ingezet op 339
en stegen tot 342, terwijl de nieuwe
aandelen zioh bewogen tussen 326 en
339. De Amerikaanse markt was stil
en de koersen waren lager, in ver
band met de reactie in Wallstreet.
De beeggingsmarkt was rustig. De
conversielening 1947 was aan de ge
drukte kant en werd afgedaan tegen
98 9/16 bij de opening, terwijl daar
na werd gehandeld tegen 98 7/16
Pandbrieven waren goed prijshou
dend, zowel voor de 3 V- procents als
voor 3 procents pandbrieven. De han
del gemeentelijke en provinciale le
ningen was van geringe afmetingen
en de koersen waren bijna onver
anderd.
Prolongatie 2% procent.
LEIDEN
Mr. P. J. Oud sprak in
de academie
Mr. P. J. Oud, die met de voorz.
van de Partij van de Vrijheid, de
heer Stikker, het initiatief naam tot
oprichting van de Volkspartij voor
Vrijheid en Democratie, sprak in een
overvolle filmzaal van de academie
voor een bijeenkomst van studenten,
georganiseerd door de studentenver
eniging voor staatkunde, welke
avond door de heer Talsma werd
geopend.
Mr. Oud beschreef de ontwikke
ling van het politieke leven in Ne
derland, dat reeds sinds lange tijd
wordt gekenschetst door de tegen
stellingen tussen geloofsovertuiging
en de controverse tussen progressief
en conservatief. De schoolstrijd
bracht de geloofsovertuiging in de
politieke partijkeuze tot volle kracht
en deze heeft tot in het begin van
deze eeuw de oestand hier te lande
beheerst.
Omstreeks 1900 ontstond als reac
tie van het laissez faire der libera
len, dat bleek sociale misstanden
voort te brengen, de "socialistische
gedachte als andere uiterste, ftame-
lijk strenge staatsbemoeienis. Dat
socialisme hinkt, niet alleen hier te
lande doch evenzeer elders, op
tweeërlei gedachten, n.l de gedachte
van Marx en Engels dat slechts via
sociale ellende der arbeiders de ver
lossing brengende socialistische
maatschappij bereikt kan worden, en
de wens om in strijd met de als
noodzaak geziene ellende de so
ciale positie van de arbeidersmassa
omhoog te brengen en dus mede te
werken aan sociale overheidsvoor
zieningen. Hieruit vloeit het sterk
dualistische karakter, revolutionair
en parlementair tezelfdertijd, voort.
De grondwetsherziening van 1917
door Cort van der Linden bracht het
algemeen kiesrecht en het einde van
de schoolstrijd, doch niet wat
men wèl verwacht had de „door
braak" naar een nieuw partijenstel
sel, nu de schoolstrijd als basis voor
het confessionele stelsel was wegge
vallen. Tot 194Q bleef ons land daar
door in een doorlopende politieke
crisis verkeren.
In Michielsgestel ontstodn geduren
de de bezetting een nieuwe door
braak gedachte, gebaseerd op de in
het verzet gevonden eenheid van ons
vak, doch tezeer werd daar vergeten,
dat dit een eenheid naar buiten doch
geen innerlijke eenheid was. Spr. per
soonlijk heeft hier steeds huiverig
tegenover gestaan, doch wilde niet
breken met zijn politieke vrienden,
die als Vrijz. Democraten in de Partij
van de Arbeid zulk een doorbraak"
naar een nieuw partijenstelsel' voor
spelden. Bij de verkiezingen van 1946
beek duidelijk, dat deze doorbraak
niet gekomenis. en spr. is dan ook
van mening dat de. godsdienstige
overtuiging zo diep in aïle lagen van
ons volk worte't, d*t ö~ze steeds
richtlijn voor het gehele Jeven, dus
ook voor de politiek zal bTijven.
Het daardoor blijvend zuiver socia
listische karakter van de P. v. d. A.
werd oorzaak, dat sur. met zijn geest
verwanten naar een ander politiek
onderdak zocht, terwijl anderzijds de
Partij van de Vrijheid naar nieuwe
idealen streefde. Het „gesprek" Oud-
Stikker bracht toen een gemeen
schappelijke basis van politiek den
ken aan het licht, waarop de dezer
dagen op te richten Voks-par'tn voor
Vrijheid en Democratie wordt ge
bouwd.
Mr Oud omschreef de beginselen
der nieuwe partij.
Bovenal zal deze partij steeds stre
ven naar samenwerking met anders
denkenden naar de gemeenschappe
lijke idealen. (Wat ook de K. V. P.
krachtens haar beginselen beoogt
Red, L.C-). Slechts dan is het -moge
lijk het Nederlandse volk als geheel
te dienen.
Van groot belang is, dat de poli
tieke strijd op een open en behoor
lijke wijze wordt gestreden, op grond
van eerlijke overtuigingen.
De jeugd heeft daarbij een belang
rijke taak te vervullen, omdat zij eens
de leidinggevende krachten zal op
brengen. Ten bate van allen moet
derhalve ook de jeugd de schouders
zetten onder de zware taak van eer
lijke politieke opbouw van ons volk.
SENSATIONELE VERLOTING.
Voordat Mgr. Biiis, wiens naam in
Leiden alom bekend is, weer naar
zijn missiegebied zal terugkeren,
wordt er een verloting gehouden
van een gouden horloge.
Daar zult u waarschijnlijk ook wel
zin in hebben nietwaar? Zo'n gouden
tikkertje in uw vestzakje te kunnen
dragen. Op onze grote -sensationele
opruiming krijgt u de kans. Veel ge
gadigden zijn er reeds geweest, maar
we kunnen er nog veel meer ohtvah-
fen. Onze grote opruiming zal onze
laatste stoot moeten zijn. T;amand, die
onbekend wenst te bliiven heeft
reeds de spits er van afgebeten, De
ze onbekende wil door middel van
de horlogeloterij Mgr. Buis een bui-
t°nkansje bezorgen, en wat voor een?
Wanneer u 50,. 100 of meer loten be
stelt, neemt de onbekende eenzelfde
aantal loten voor zun rekening, tot 'n
maximum van 5000 loten, het geld
daarvoor berust reeds b'ü Monseig
neur. Hoe meer u bestelt des te
groter is uw kan-s endes te gro
ter het voordeel voor de missie.
Het aantal geldt tot en met Dins-,
dag 3 F-ebr. T.nten kunnen monde
ling. schriftelijk, per telefoon
C 25450) of per giro (4°414) besteld
worden bij kao. Joh. J/ Kooy, He
rensingel 3, Leiden.
Prijs per lot 10 cent.
Trekking waarschijnlijk^ half Fe
bruari. Datum wordt nader in de pers
bekend gemaakt,
LEIDSE UNIVERSITEIT.
Geslaagd voor het candidaatsexa-
mèn Rechtsgeleerdheid: de heer J.
- Haasnoot, te 's-Gravenhage.
