©e£eidoe(Bou/tciTit Arabieren overvallen Joodse kolonie Rechtstreeks contact van Spaak met Leopold .J Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" 38ste JAARGANG N< ZA1TTRDAG 10 JANUARI 1948 Nederland en het Marschall-plan Bur. Papengracht 32, TeleE. Redacüe 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 0.30 p. w., 1.30 p. mnd., 3.90 p. kwart. Franco p. p. f 4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 1.50 DOLLAR-REGEN TWEE EN EEN KWART millioen ton graan, anderalf millioen ton steenkool, staal, machines en olie dat alles staat op het lijstje, dat het hulpverleningsprogramma, bekend onder de naam van het Marshall plan, ons heeft toegedacht. Allemaal begeerlijke dingen voor een land, dat niets liever wil dan zijn welvaart van vor de oorlog te her winnen, maar dat zich gehandicapt voelt door gebrek aan materiaal en door gebrek aan geld om het te ko pen. Wij krijgen het wel niet cadeau Uncle Sam is geen Sinterklaas maar als wij dat krijgen, zullen wij eindelijk beschikken over de hulp middelen om er weer boven op te komen. Als wij het krijgen Het antwoord hangt af van het Congres te Washington, dat deze week begonnen is met de behande ling van het Marshall-plan. Truman heeft het ingeleid met een rede voor de beide Huizen van het Congres en krachtig aangedrongen op aanvaar ding. En Marshall's pleidooi voor de commissie, die het eerst de gedetail leerde plannen te bestuderen krijgt, was nog krachtiger. Marshall kent zijn Pappenheimers en waarschuwde: Niet pingelen, want anders wordt het plan waardeloos. Een ontoereikend plan is nog erger dan helemaal geen plan, want een ontoereikend plan is geldverspilling. En bovendien: op schieten; want het plan moet uiter- op 1 April in werking treden, anders missen wij de voorwaarden, waarop het plan is gebaseerd en dan komt alles weer op losse schroeven te staan. Risico's zijn er aan verbon den, Marshall gaf dat direct toe, maar het herstel van Europa is deze risico's waard. Want blijft Europa zonder hulp, dan zinkt het terug in een chaos en daarvan zal Rusland de profijten' trekken. Europa is dan als klant voor Amerika verloren en dat zal Amerika geducht in de portemon- naie voelen. Dat is in ronde woorden uitge drukt de kern van het plan en de achtergrond van de strijd in het Con gres. Over het algemeen is men in Ame rika wel overtuigd van de noodza kelijkheid om Europa te helpen, maar velen zijn huiverig voor de enorme bedragen, die daarvoor nodig blijken te zijn en vragen zich af of 't voor wat minder ook niet kan. En daarom is het de vraag, of Marshall's waar schuwing van „niet pingelen" vol doende zal worden begrepen. UUROPA wacht thans in spanning op de uitslag van de besprekin gen in Washington. Wat zullen de gevolgen zijn, als deze uitslag niet zó is als gehoopt mag worden? Wat zal er dan in Nederdand ge beuren? „Dan zal de regering ingrijpende maatregelen moeten treffen, aldus schrijft de „Tijd", om het zeer ernsti ge gevaar, dat onze toch al zo zorg wekkende begrotingspositie zou ople veren, enigermate het hoofd te kun nen bieden. Want hoezeer de gewel dige uitgaven, die het land zich ge troost voor onze militaire inspannin gen, voor het herstel van de indus triële en arbeidsproductiviteit en voor de subsidie op consumptie-artikelen ter bestrijding van prijsstijging en in flatie, ook gericht mogen zijn op het bereiken van een gezonde economie, in welk doel ze hun rechtvaardiging vinden, ook aan onze capaciteit tol het brengen van deze offers is een grens, die weldra bereikt zal zijn." WIJ HEBBEN reeds gezegd, dat Uncle Sam geen Sinterklaas is en dat wij zijn goede gaven niet ca deau krijgen. Het Marshall-plan is niet ingegeven door motieven van liefdadigheid of onbaatzuchtige men- senmin, doch door welbegrepen eigen belang. Steekt hierin geen gevaar voor Europa? Moskou en allen, die achter Mós kou aan zeulen, schreeuwen het van dc daken: Europa verkoopt zichzelf aan het „dollar-imperialisme". Natuurlijk verliest iemand, die in welke vorm ook hulp van een an- .der aanvaardt, een stuk van zijn on afhankelijkheid. Dat is reeds het ge val met een doodgewone geldlening, waaraan ook voorwaarden zijn, waar aan men heeft te voldoen. Maar is dat een reden om de hulp af te wij zen? Moeten wij ons soms aan Moskou uitleveren? Moeten wij onafhanke lijk en trots ten ondergaan en ons straks kalmpjes laten inpikken op het voorbeeld van de Oost-Europese staten? De keus tussen Oost en West niet moeilijk, zelfs al zouden aan de hulpverlening van Amerika voor waarden verbonden worden, welke wij niet prettig zouden vinden. Eén daarvan zal natuurlijk een zekere controle zijn van Amerikaanse zijde op het besteden van de gelden en op de verdeling van de leveran ties in natura. Amerika stelt zich op het standpunt, dat Europa zelf moet meewerken en daartoe de nodige maatregelen moet nemen om zijn eco nomische en financiële positie te sa neren. De deelnemende zestien lan den zullen nolens volens moeten sa menwerken en zij zullen de verkre gen hulpmiddelen moeten aanwen den uitsluitend voor hersteldoelein den en monetaire hervormingen. Dé Ver. Staten willen vanzelfsprekend een oogje in het zeil houden, dat dit ook gebeurt. Vervolgens willen ze ook graag toezien, dat de Europese landen van de hulpmiddelen niet een zodanig gebruik maken, dat zij Amerika gaan beconcurreren. Ameri ka heeft niets aan een insolvente de biteur, maar voelt er ook weinig voor om kunstmatig concurrenten te gaan fokken. Hierin schuilt natuurlijk een gevaar, dat ook voor ons land na delige gevolgen kan hebben. Wan neer wij bijv. onze handelsvloot wil len uitbreiden, om onze oude repu tatie van de vrachtvaarders der we reld te herstellen, dan zegt Amerika: Jullie krijgen daarvoor geen geld, maar kunnen een stel oude schuiten van ons krijgen, die wij over heb ben. Wanneer Amerika liever zijn vleesexport naar Nederland wil handhaven, heeft het de voor onze veestapel nodige levering van voe- dergranen in zijn macht, waarvan het gebruik kan maken om het herstel van onze veestapel tegen te houden. En zo zijn er vele mogelijkheder. Die mogelijkheden zal men onge twijfeld trachten uit te buiten, want de Yankees zijn zakenlui. Maar moeten wij daar al te bang voor zijn? Wij hebben geen keus. Eerst moeten wij zien er boven op te komen en daarbij gaat nu eenmaal ,.de cost voor de baet uit". En dan zijn de Nederlanders toch ook nog zakenlui genoeg, om zich aan te pas sen aan veranderde omstandigheden. Alle afstand valt weg OP een voortreffelijke wijze heeft de K.R.O. gisteravond van 11.20 tot 12.00 een reportage gegeven van de Kerstnacht-viering der katholieke militairen uit alle delen van de Archi pel. Deze reportage wordt vervolgd Zondagavond cm tien voor elf. Terecht mocht de reporter de jour- nalist J. W. Hofwijk verklaren: alle afstand valt weg. Niet bedoeld werd: door de koste lijke gave van de radio, die in zekere zin alle afstand overbrugt. Bedoeld werd: door de eenheid in Geloof, de eenheid in Gebed, die wer kelijk alle afstand overkoepelt. „Zij zijn bij U. Zij zijn samen met U". Dat begrepen we en dat voelden we, toen wij onze militairen in Indië de Mis gezangen hoorden zingen, hoorden smeken het Kyrië, hoorden jubelen het Gloria. God God, wat zijt Gij goed voor ons! zo zal menigeen, misschien door zijn tranen heen, God hebben gedankt, dat hij zich bij de pijnlijke scheiding van zijn dierbaren kan troosten met de zekerheid, dat hij met hen kan zijn één in geloven, in hopen, in beminnen Onze katholieke militairen in Indië vonden elkaar in de Kerstnacht in het Heilig Misoffer en in de Heilige Com munie, zoals zij elkaar iedere Zondag kunnen vinden en hervinden. En zij zijn dan ook bij ons en met ons, zo als wij kunnen zijn bij hen en met hen, in werkelijkheid; in de werke lijkheid, die wij kennen door het Ge loof. Dat hebben wij weer zo goed begrepen en zo diep doorvoeld bij de schone radio-uitzending van gister avond, die zoals gezegd morgen wordt vervolgd. Terug in het Vaderland. Met het s.s. „Nieuw Holland" keerden de eerste gedemobiliseerde soldaten uit Indonesië in het vaderland terug. Het schip dat 1200 militairen aan boord had, stoomt de sluizen te IJmuiden binnen. Op de grote verkeersweg Den HaagUtrecht is een groot Sinfinatank- station geopend, dat in een zeer grote behoefte zal voorzien. Ook des nachts kunnen automobilisten hier benzine krijgen, d.w.z. zij kunnen dan blik ken met benzine uit de telefooncel van het station nemen. Aan de auto mobilisten wordt hierbij verzocht door middel van een aan de blikken be vestigde label het verbruik te willen gireren en de bus te laten staan. Het is een experiment waarbij men op de eerlijkheid van de bestuurders rekent. DRIEHONDERD vrijwilligers van 't Arabische volksleger zijn Vrijdag van Syrië uit de Palestijnse grens overgestoken en de Joodse nederzet ting Kfctrszold in Opper-Galiela binnengevallen. Tijdens de gevechten zijn drie Joden gedood en acht gewond, hebben Joodse woordvoerders te Tel Aviv medegedeeld. Naderhand zijn Britse militaire eenheden de Jo den te hulp gekomen en met de Arabieren slaags geraakt. Naar het schijnt, zijn er nog meer acties der Arabieren ou komst. Ara bische autoriteiten hebben Vrijdag n.l. openlijk vedklaard, dat een groep deskundigen bestaande uit Arabieren en Duitsers, zich concentreert in het Noorden van Palestina, terwijl n Je ruzalem voorberednen worden getrof fen voor een grootscheepse actie. Voorloper van groter actie Dit is de eerste maal, dat het Ara bische volksleger de grens van Sy rië is overgestoken. Volgens onbeves tigde berichten werden de Arabieren aangevoerd door Fawzi Kawukji, een van de leiders van de Arabische op stand, die Palestina van 1936 tot 1939 heeft geteisterd. De eerste aanval op Kfarszold had plaats om 8 uur. Een uur later kwam een tweede groep Arabieren in actie. In totaal namen 600 Arabieren aan de gevechten deel. De schietpartij duurde drie uur. Al die tijd was de watertoevoer der ne derzetting door de Arabieren afge sneden. Om 12 uur arriveerden ed eerste Britse troepen, die in de loop van de middag versterkingen ontvingen. De Palestijnse regering heeft de Britse gezant te Damascus verzocht in verband met deze aanval een ern stig proest in te dienen bij de Syri sche regering. Gedemobiliseerden uit Indië terug Gistermiddag is de Nieuw Holland met de eerste grote groep gedemobi liseerde militairen uit Indonesië in Amsterdam binnengelopen. Er waren 1188 manschappen aan boord: 83 van de landmacht. 149 ma rinemannen met hun vrouwen en kinderen en 181 beroepsmilitairen van het K.N.I.L. met hun gezinnen. De laatsten komen met verlof naar Nederland. Over de reis waren allen zonder uitzondering tevreden. Het eten was bijzonder goed en zij legden hierop de nadruk, omdat dit in Indonesië niet altijd het geval was geweest. Vooral de mariniers klaag den hierover erg. Ook verhaalden zij van de slechte sigaretten, die zij in Indonesië hadden gekregen, maar zij wilden het nu maar liefst zo gauw mogelijk vergeten. Voor hun toekomst hebben velen nog geen vaste plannen: sommigen willen de toestand in Nederland aan zien om eventueel, als zij geen be hoorlijke baan kunnen krijgen, weer naar Insulinde terug te keren, ande ren hadden reeds van hun verblijf in de tropen gebruik gemaakt om con necties aan te knopen en gaan weer spoedig terug. „EVERTSEN" VAART THUIS. Hr. Ms. torpedobootjager „Evert- sen", die op 15 December onder com mando van kapitein-luitenant ter zee S. den Boeft uit Batavia is ver trokken, wordt Donderdag 15 Januari te Den Helder verwacht. Het is de bedoeling van de commandant der zeemacht in Nederland, schout bij nacht J. J. L. Willingen, om 8.45 uur op de reede aan boord te gaan ter verwelkoming van de bemanning. Om 10.00 uur zal het schip de haven bin nenvallen. De bemanning zal dan tot 25 Januari met verlof gaan. DE „ORANJE" HEEFT MACHINESCHADE. Het m.s. „Oranje", dat op weg van Amsterdam naar Batavia is, heeft ge rapporteerd, dat, wegens warmlopen vari de middenmotor, deze motor ge stopt moest worden, waarop het schip op twee motoren de haven van Gibraltar is binnengelopen om te re pareren. De directie hoopt, dat in enkele da gen middenmotor hersteld zal zijn. Zeventien linkse leden van de Fran se socialistische partij, die Donderdag j.l. voor de discipline-commissie der partij moesten verschijnen, hebben een nieuwe partij opgericht: die der Democratische Eenheidssocialisten. De oppositie-greep der oude socia-" listische partij heeft reeds enige tijd critiek geóefend op leiders als Leon Blum, die volgens hen te veel con cessies doen aan de Republikeinse Volkspartij (M.R.P., de partij der Ka tholieken). De nieuwe partij staat samenwerking met de communisten voor en verlangt vrede met de Indo- chinese nationalisten in Vietnam. IN 1950 WAARSCHIJNLIJK WEER PASSIESPELEN TE OBERRAMMERGAU. Voorzien wordt, dat in 1950 de be roemde passiespelen in Oberammer- gau weer zullen kunnen worden op gevoerd. Onder de jongeren van dit dorp be vonden zich talrijke opmerkelijke krachten, doch voor een volledige to neelbezetting is het wachten op ve len, die zich nog in krijgsgevangen schap bevinden .De terugkeer van de ze laatsten, die nog in Britse en Fran se gevangenschap zijn, wordt nog dit jaar verwacht. Het zal echter een groot probleem zijn, om de gasten in 1950 onderdak te verschaffen, aange zien Oberammergau evenals vele an dere Beierse dorpen reeds met vluch telingen overstroomd is. Sovjet-maatregelen in Oost-Duitsland Berichten uit verschillende steden der Sowjet-zöne in Duitsland gewa gen van nieuwe arrestaties van plaat selijke leiders der Christelijk Demo cratische Unie (C.D.U.) door het Sow- jet-Russisch militaire bestuur. Te Frankfurt a. d. Oder, Branden burg, Maagdenburg, Doebeln, Dres den en Neu Strelitz werden door de Sowjet-Russische Kommandantur functionarissen der partij ter verant woording geroepen, die niet meer zijn teruggekeerd. Van alle functionaris sen der partij wordt thans een verkla ring geëist, dat zij afwijzend staan tegenover de politiek der bezetters in het Westen en het plan-Marshall, Men neemt aan, dat de gearresteer den hebben geweigerd een dergelijke verklaring af te leggen. Voorts is te Berlijn bericht ontvangen, dat een be- langrijk aantal C.D.U.-leiders spoor loos verdwenen en-waarschijnlijk naar de Westzóne gevlucht is. Het heeft te Berlijn veel-aandacht getrokken, dat een der vooraanstaande officie ren van 'de Sowjet-Russische inlich. tingendienst, Nazarof, tegenover de voorzitter der Berlijnse afdeling van de liberale partij, Schwennicke, ge dreigd heeft „dat er in Berlijn bin nenkort nog slechts één bezettings macht zal zijn". Deze verklaring werd afgelegd te Weimar, waar Schwen nicke werd ondei'houdcn over zijn te genstand tegen de politiek der Sow- jetbezetting. PROF. PARHON STAATSHOOFD VAN ROEMENIë. Naar Agence France Presse meldt, zal professor Parhon president van het presidium der Roemeense Volks republiek worden. Het presidium is uit 5 personen sa mengesteld en heeft het recht leden van de regering te benoemen en te ontslaan, het diplomatieke corps te benoemen en medailles en decoraties toe te kennen. Belgische Koningskwestie niet onoplosbaar £^E MEDEDELING van gisteren, dat de Belgische koningskwestie voor lopig als onoplosbaar moet worden beschouwd, wordt thans achter haald door een officieel bericht uit Brussel, volgens hetwelk de Belgische minister-president Paul Henri Spaak zich rechtstreeks in verbinding zal stellen met koning Leopold van België, die thans in Zwitserland verblijf houdt, in een poging een oplossing te vinden voor de reeds drie jaar oude Belgische konings-kwestie. Na een kabinetsvergadering, die gisteren ruim drie uur geduurd heeft, heeft de minister van binnenlandse zaken aan de pers een communiqué voorgelezen, waarin wordt gezegd, dat de regering, na van de inhoud van de brief van koning Leopold aan mi nister Spaak in kennis te zijn ge steld, besloten had de premier te machtigen zich rechtstreeks met de koning in verbinding te stellen om een oplossing van de konings-kwestie te zoeken binnen het kader van de regeringsverklaring van Maart j.l. Volgens deze regeringsverklaring moet een oplossing van de konings kwestie worden gevonden „in over eenstemming met 's lands nationale instellingen en in samenwerking met de politieke partijen. Ned. verliezen in Indië De regering maakt Bekend, dat tot haar leedwezen in de afgelo pen week de navolgende verlie zen zijn gerapporteerd: KONINKLIJKE MARINE: Vliegtuigmaker W. A. Honing u Vledder (D.), telegr. F. Mat- teman uit Amsterdam. KONINKLIJKE LANDMACHT: Sold. P. Niehuis, uit Rotter dam; serg. D. Miedema, uit Min- nertsga (F.), korp. H. L J. El- senburg, uit Rotterdam, sold. J. C. L. Meijer, uit Stokkum 51 (gem. Bergh), sold. M. C. Kriste- lyn, uit Ellemeet (Z.), sold. J. Noel, uit Maastricht, sold. G. Dia mant, uit Rotterdam. KON. NED. IND. LEGER: De brief van de koning aan Spaak zal niet worden gepubliceerd, zo deelde de minister van binnenlandse zaken mee, daaraan toevoegende, dat hij niet kan zeggen of Spaak de ko- ding nu of na zijn voorgenomen reis naar Amerika zal ontmoeten. Naar verluidt is de brief het ant woord op een in December door Spaak gezonden persoonlijke boodschap, waarin deze uiteenzette, dat de Belgi sche partijen op hun standpunt ble ven staan. Verder zou Spaak er toen bfj de koning op hebben aangedron gen zijn drie kinderen naar België te zenden als eerste stap naar de ver zoening. EERSTE ZITTING COMMISSIE VAN PALESTINA GEOPEND. Trygve Lie, secretaris-generaal der V.N., heeft de eerste zitting van de Commissie van Palestina geopend met de waarschuwing, dat haar pad niet over rozen zou gaan, doch dat zij op de steun van de Veiligheidsraad kon rekenen. ,.U kunt er zich op verlaten, dat voor het geval het nodig mocht blijken, de Veiligheidsraad de volle dige verantwoordelijkheid op zich zal nemen bij dé tenuitvoerlegging van de resolutie der Algemene Vergade ring de verdeling van Palestina behelzende". De zitting van de commissie werd onder weinig belangstelling van de zijde van het publiek geopend. De commissie bestaat uit vijf leden. Dr. Karl Lisicky (Tsjecho-Slowakije), werd éénstemmig tot voorzitter ge kozen. Lisicky verklaarde o.m.: „Hoewel de commissieleden hun best zullen dóen, kan niemand wonderen ver wachten van vijf eenzame pelgrims, die op het ogenblik alleen de vlag der V. N. bezitten als middel om de ver- deling *van kracht te laten worden" Baby-taal „Bèèèèè", schreeuwt de baby en tnoeder vraagt bezorgd: „Wat is er dan, kindje". „Bèèèèè", brult de baby -terug, rood van kwaadheid omdat nie mand begrijpt wat hij bedoelt. Alles is in orde: flesje gehad, schone luier, geen prikkende vei ligheidsspeld. Misschien zit een „boertje" in de weg? Wie zal het zeggen? Stil laten schreeuwen. Neen, zegt een Londense kin derarts, de moeders moeten we ten, wat zo'n baby bedoelt en daarvoor moeten ze de baby-taal kennen. Hij wil een serie gra- mofoon-platen laten vervaardi gen met opnamen van de ver schillende huilgeluiden, met bij behorende uitleg van hun bete kenis. De moeders zouden aldus in staat gesteld worden, him kin deren veel moeilijkheden in het latere leven te besparen, door de in de eerste levensdagen geuite „opmerkingen" naar behoren te „beantwoorden". Zodra ik dit gelezen had, heb ik direct eenserie platen be steld en tegen mijn vrouw ge zegd: „Je gaat de baby-taal le ren, want je kunt niet eens een behoorlijk gesprek met je eigen kind voeren." „Maar zijn er ook platen bij om te leren, hoe je terug moet huilen, als je wat van de baby gedaan wil krijgen?" Ja, dat wist ik niet, maar het leek mij een object van ernstige studie. Wij zitten ons nu te oefenen in de baby-taal en blerren in alle mogelijke toonaarden om de juiste uitdrukking te vinden van wat wij in gewoon Hollands zouden zeggen: „Schei uit met dat gejank, want je mankeert niks, maar bent doodgewoon on deugend. Ga maffen!" Wij hebben 't nog niet gevon den. Nederland en het Marshall-plan NEDERLANDSE WERKGEVERS EN WERKNEMERS OVER HET MARSHALL-PLAN Een aantal voor ons economisch leven representatieve oi'ganisaties van ondernemers en werknemers heeft dezer dagen onderling contact gelhad over het ontwerp van een Europees herstelprogramma (Mar shall-plan) dat op 19 December '47 door de president van de Verenigde Staten bij het congres werd inge diend. Het contact heeft plaatsgevonden tussen; de hoofdgroepen ambacht, banken, handel, industrie, verkeer, verzekering, de stichting van de Landbouw, de stichting van de Ar beid, het Nederlandse verbond van Katholieke Arbeidersbeweging en het Christelijk Nationaal vakverbond. Na afloop van de besprekingen werd van de zijde dezer organisaties medegedeeld, dat zij de indiening van dit wetsontwerp beschouwen als een daad van historische betekenis, welke ertoe kan leiden, dat de zo zwaar getroffen economie van de West-Europese landen een periode van herstel tegemoet kan zien. Zij zijn van mening, dat hoe es- sentieël ook de door de Verenigde Staten te verlenen hulp voor deze landen moge zijn, het allereerst de taak van de 16 deelnemende landen tezamen en van ieder der landen af zonderlijk moet zijn om al het mo gelijke in het werk te stellen, uit eigen kracht dit hei-stel te bevor deren en te voltooien. „Het bedrijfsleven in Nederland en allen, die daarbij in de ruimste zin van het woord betrokken zijn, heb ben bij djt herstel een voorname taak te vervullen. De organisaties stellen zich voor, het contact voort te'zetten, teneinde gezamelijk en ieder op hun terrein alles in 'het werk te stellen, deze taak te helpen volbrengen in het bewust zijn, dat door de samenvoeging van de hulp der Verenigde Staten en eigen krachtsinspanning voor de deelnemende landen in het algemeen en voor ons land in het bijzonder een nieuw uitzicht op economisch her stel wordt geopend" aldus het com munique. £m &<me£éje... Geen armer wees op aarde zwerft, Dan die der wezen vader derft. Der wezen vader derft hij niet, Die wezen troost in hun verdriet: Dus sla uw ogen op ons nêer, 'Ons aller Vader trooste u wêer. Door Vondel ©e dicht voor een weeshuis.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1