S)e CddóeSotvtottt Naar een Interim-Regering in Indonesië „Harder werken!" zegt de Gaulle Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" MAANDAG 5 JANUARI 1948 '38ste JAARGANG No. 11280 Weldra een interim regering in Indonesië "Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w., f 1.30 p. mnd., f 3.90 p. kwart. Franco p. p. f 4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 1.50 Vijftig jaar geleden 117IJ moeten werken aan sociale verbeteringen. En wij mogen niet tevreden zijn met wat tot op heden bereikt is en veroverd is op de liberale economie. De kern van de sociale verbeterin gen, welke moeten worden geëist, ligt in de practische erkenning van het volwaardig mens-zijn van de arbei ders. Wie deze eis niet begrijpt, staat büi- tén zijn tijd. Doch men mag toch ook wel eens hierbij bedenken, wat er is verwor ven door de strijders voor sociale rechtvaardigheid in de achter ons liggende halve eeuw. Een enkel voorbeeld ter illustratie. Een der bladen citeerde dezer da gen een bericht uit de pers van een halve eeuw geleden, n.l. het vol gende: Door de Gebr. Stork in Henge lo werd in 1897 besloten aan hun werklieden bij wijze van proef 3 vacantiedagen toe te staan met behoud van loon. Deze maatregel schijnt meer duurzaam te zullen worden, omdat de proef zeer in de smaak is gevallen. Althans de „Kern" heeft besloten 2000 van de door de firma aan de „Vereniging ter bevordering dei- belangen van de aan de machi nefabriek verbonden werklieden" toegestane 14.000 winstaandeel te reserveren voor de ook in 1898 aan het personeel te vergunnen 3 vacantiedagen met behoud van loon. En dat was in een tijd, toen er van een achturendag en een vrije Zater dagmiddag nog geen sprake was. De arbeidstijd was heel wat langer dan acht uur; men begon toen te strij den voor een algemene invoering van een maximale tienurige arbeidsdag. Van wat op een rechtspositie geleek was ernog niets. De waardering van de belangrijke resultaten, die in een voorafgaande periode der geschiedenis op sociaal terrein zijn bereikt, kan ons, die deze tijd leven, begeesteren, om de strijd voor de vernieuwing van wat er nog in het sociale leven ontbreekt en nu verworven moet worden, met evenveel kracht en overtuiging en toewijding te voeren. BELANGRIJKE BESLISSINGEN IN BATAVIA De bijeenkomst, die gisteren tussen de viér ministers, dr. Van Mook.en de vertegenwoordigers van de nega ra's en daerah's is gehouden, heeft tot zeer belangrijke beslissingen op de weg naar de instelling van een inte rim-regering geleid. De vertcgenwoor digers van de negara's en daerah's hebben, naar de R.V.D. te Batavia in een communiqué mededeelt, twee re soluties aangeboden, welke tijdens het langdurig onderling overleg van Zaterdag waren opgesteld. Aandrang van Negara's en Dearah's In de eerste resolutie, die door de vertegenwoordigers van Oost-Indone- sië, Oost-Borneo, Groot Da jak, West- Borneo, Banka, Riouw, Oost-Sumatra het Comité daerah Istimewa West- Sumatra, het Comité van voorberei ding Negara West-Java, Madoera en het Komité Indonesia Serikat Zater dag tijdens hun onderling overleg is opgesteld, wordt met de meeste aan drang in overweging gegeven om on verwijld stappen te nemen tot: 1. De instelling van een interim regering ter voorbereidnig van de tot standkoming van souvereine Verenig de Staten van Indonesië. 2. De regeling van medezeggen schap van de interim-regering in het gebruik van de strijdkrachten, die in Indië aanwezig zijn als gezagsappa- raat ter verzekering van de binnen landse veiligheid 3. Herziening van de Nederlandse Grondwet. Een afschrift van deze resolutie zal v/orden aangeboden aan de Neder- landsch-Indische regering, de Com missie van Goede Diensten, de repu blikeinse regering te Djokja en het Nederlandse parlement. In de tweede resolutie brengt de conferentie van vertegenwoordigers de eerste aan de Nederlandse rege ring aangeboden resolutie ter kennis van de republikeinse regering en no digt de regering der Republiek Indo nesia uit, deel uit te maken van de souvereine Verenigde Staten van In donesië. ZIEKENVERVOER PER HELICOPTER. Voor het eerst in Nederland is Za terdagmiddag een zieken per hef- schroefvliegtuig vervoerd. Het was een employé van het vliegveld Ypen- burg, die een hersenschudding had gekregen en nu moest worden over gebracht naar Gelderland. Het vliegtuig dat hem vervoerde, was dl Sikorsky S 51. In veertig mi nuten was de patiënt op de plaats van bestemming. De helicopter heeft op andere vervoersmiddelen dit voor, dat men geen last van intrekken heeft en dat zij op de meest afgele gen plekken in dit geval was het in de buurt van Kootwijk kan lan den. E'en nieuw type dieselmotor, ont worpen door ir. G. J. Lugt, construc teur bij Werkspoor,, is gereed om zijn entrée op de markt te maken. De motor een internationale primeur is eenvoudiger dan de bestaande types, dus economischer. Tweetact in plaats van viertact en kleiner van .afmetingen en gewicht Dit laatste is vooral voor schepen van belang, die kleiner en dus sneller kunnen wor den of meer lading kunnen innemen. In de werkplaats staat thans de -uitgebalanceerde proefmotor van 1200 p.k. met twee cylinders. Al naar gelang de vereiste capaciteit kunnen er drie, vier of nog meer cy linders aan gekoppeld worden, om dat iedere cylinder een volkomen zelfstandige eenheid vormt. De nieuwe^ motor kan een zeer be langrijk exportproduct worden. Wintelaer der Katholieke Jeugdbe weging in het R.A.I.-gebouw te Am sterdam. Foto gedurende de demon straties. ONMIDDELLIJKE UITVOERING? Minister Beel, die de bijeenkomst van gisteren presideerde, kon na een uitvoerige gedachtenwisseling en toe lichting van de in resoluties neerge legde uitspraken zijn instemming be tuigen met de strekking van de eer ste resolutie; hij sprak de verwach ting uit, dat de tweede resolutie tot een oplossing yan de moeilijkheden met de Republiek belangrijk zou kun nen bijdragén en tot een goed resul taat van de arbeid der commissie van de Verenigde Naties. De uitwerking van het eerste punt van de eerste resolutie zal volgens,de ze verwachting aanstonds door de lui tenant gouverneur-generaal, te za- men met de verschillende gebieden en groepen alsmede met vertegen woordigers van de minderheden ter hand genomen worden. Het communiqué brengt ten slotte in herinnering, dat de grondwetsher ziening in Nederland reeds wordt voorbereid. De voorzitter van het „Komité In donesia Serikat", prof. dr. Hoessein Djajadiningrat, heeft Zondagavond tegenover Aneta verklaard, dat het comité, zodra de interim-regering zal zijn gevormd, zal worden ontbonden. RAPPORT AAN DJOKJA. De republikeinse delegatie, belast met de politieke onderhandelingen, en de republikeinse militaire commis sie, gevormd om de effectieve toepas sing van de order „staakt -iet vuren" van de Veiligheidsraad te bestuderen, zijn Zondagmorgen naar Djokja ver trokken om het republikeinse kabinet op de hoogte te stellen van het ver loop van de besprekingen aan boord van de „Renville". Verklaring van de minister-president De minister-president dr. L. J. M. Beel, heeft heden tijdens een bijeen komst met een aantal corresponden ten een verklaring afgelegd, waarin hij zeide, dat ten aanzien van de vor ming van het zgn. collegiale orgaan in beginsel overeenstemming is be reikt en dat het veelvuldig contact met de Commissie voor goede dien sten, naar hij hoopte, geleid heeft tot verdere verduidelijking van het standpunt der Nederlandse regering. De Ned. regering verlangt van de Re publiek reële doorvoering van het staken der vijandelijkheden in de ruimste zin van het woord, vooraleer zij zich in verdere politieke bespre kingen met haar kan begeven. Desbetreffende vragen beantwoor dend zeide dr. Beel nog, dat het tot zijn leedwezen onmogelijk is geweest de uitnodiging om een bezoek aan Australië te brengen aan te nemen. Ten aanzien van de wapenstilstand zeide hij nog: „Ik vertrouw, dat de republikeinse regering de redelijk heid van het Nederlandse standpunt zal inzien en deze kwestie binnen en kele dagen tot klaarheid zal zijn ge bracht." GERUCHTEN TE BATAVIA. Het „Dagblad" te Batavia meldt he den: „Naar wij vernemen is tussen de Nederlandse regering en de ver tegenwoordigers van de niet-republi- keinse gebieden in principe overeen gekomen, dat de interim-regering zal bestaan uit negen ministers, waarvan zes op zeer korte tei-mijn benoemd zullen worden. De 3 resterende por tefeuilles zullen ter beschikking ko men van de eventuële later tot de fe deratie toetredende negaras. Dit laatste zal echter geschieden in onderling óverleg tussen alle betrok kenen". Het „Dagblad" zegt voorts, dat er in Batavia hardnekkige ge ruchten lopen, volgens welke de Re publiek zich tot de Nederlandse re gering zou hebben gewend om toe te treden tot de federatie op voorwaar de echter, dat zij in de interim-rege ring minstens 5 plaatsen krijgt, zodat dan slechts 4 plaatsen bezet zouden kunnen worden door de niet-republi- keinen. Als republikeinse candidaten in de interim-iegering werden dan génoemd: Hatta, Sjahrir en Samsoed- drin. LERAARS-SALARISSEN ZIJN AANZIENLIJK VERBETERD. De onderhandelingen over de sa ri rissen van leraren bij het V. H. en VI. O. tussen de Regering en de com- nissie Kok zijn thans definitief af gesloten. Als resultaat hiervan wor- len de salarissen met ingang van 1 3ept. 1947 als volgt gewijzigd: Oude regeling Nieuwe regeling HEVIG GEVECHT BIJ DE KLAAGMUUR. Joodse bronnen melden, dat zwaar bewapende Arabieren Zondag vroeg de ommuurde Joodse wijk in het oude deel van Jeruzalem zijn binnenge drongen en dat er een hevig gevecht ls ontstaan bij de Joodse klaagmuur. Twee duizend Joden zijn in deze wijk practisch ingesloten. Redden wat er te redden valt. Op vele plaatsen in ons land zijn de gro te rivieren buiten hun oevers getre den en hebben vele streken onder water gezet. De nog op het land staande boerenkool wordt met behulp van een bootje binnen gehaald. BIRMA ONAFHANKELIJKE REPUBLIEK. Tijdens een historische plechtig heid is Zaterdag te Rangoon twee uur vóór de dageraad de Britse souverei- niteit over Birma geëindigd en de republiek Birma geboren. De Britse vlag is van het gebouw van de Con stituerende Vei-gadering neergehaald de met sterren bezette driekleur van de nieuwe republiek gehesen. Birmaanse leiders en vertegenwoor digers van -buitenlandse mogendhe den waren hierbij aanwezig. Onge veer 2.000 personen woonden de pro clamatie van de overdracht bij. On middellijk na de stilte, die tijdens de plechtigheid heerste, brak er een krankzinnig lawaai in de stad los. Zware ontploffing te Jaffa Volgens berichten uit Arabische bron werden 70 personen gedood, toen gisteren een jeep in het drukke centrum van Jaffa in de lucht vloog. Volgens de eerste officiële Britse ge gevens zijn 59, mensen gedood of ge wond. Er hielden twee jeeps voor het gebouw van de Barclays bank stil. De inzittenden van de ene, waarschijn lijk Joodse verzetslieden, stapten snel in de tweede over, die wegreed in de richting van Tel Aviv. Enkele minuten later vloog de achtergeble ven wagen met een oorverdovende knal de lucht in. Te Jersey City heeft de Ameri kaanse polity 74 kisten met 7400 pond explosieven, die ingeladen wer den in een schip met bestemming voor havens in Palestina, in beslag genomen. De voorraad was voldoeh- de om vijf steden als Jersey City op te blazen. Ex-koning Michael verlaat Roemenië Op 3 Januari om drie uur 's nachts heeft ex-koning Michaël per speciale trein Roemenië verlaten. In het ge zelschap van de ex-koning bevond zich o.m. zijn moeder, Helena. De speciale trein bestond uit vijf gons. Nader wordt gemeld, dat de ex- koning en zijn moeder nieuwe repu blikeinse paspoorten bezitten, die hen in staat, stellen naar Roemenië terug te keren. De paspoorten van het gevolg van de ex-koning bevat ten echter de clausule „niet geldig voor terugkeer naar Roemenië." Generaal de Gaulle heeft Zondagmiddag in de belangrijke industrie stad Saint Etienne (midden Frankrijk) een grote bijeenkomst van ar beiders toegesproken. Hij bepleitte de vorming van een nieuw staats lichaam, een „verbond" van onderne mers en arbeiders, en xvaarschuwde, dat Frankrijk moest kiezen tussen h arder werken en de ondergang. Men kon niet alleen rekenen op de hulp van de er. Staten. „Het is hoog tijd", zo vervolgde de Gaulle, „dat degenen, die Frankrijk in het verderf willen storten, om hun dictatuur namens de veroveraars uit het Oosten te vestigen, hun kansen zien verdwijnen. Die kansen zouden zij hebben in onze armoe en verval. Het is hoog tijd, dat onze republiek gronidiig hervormd wordt". Het partij stelsel in Frankrijk achtte de Gaulle onverenigbaar met een werkelijke re gering. Lx de afgelopen twee jaar had Frankrijk zes regeringen gehad, die het telkens naar een lager plan voerden. Constitutionele hervoi-min- gen zouden, als zij eenmaal bereikt waren, niet voldoende zijn. De red ding van Frankrijk ligt ip zijn pro ductie. In dit verband legde de Gaulle de nadruk op een organisatie van de arbeid op „associatieve basis". Be drijfsleiders en arbeiders in dezelfde groepen ondernemingen zouden als gelijken de arbeidsvoorwaarden en de lonen moetexx vaststellen. Hierdox-o zou een nieuwe vakbeweging, vrij van politieke invloeden, vex'kregen worden. KERKNIEUWS Z. H. Exc. de Bisschop van Haar lem heeft benoemd tot: Kapelaan te Pijnacker de weleerw. heer G. C. J. Suyker; te Sassenlxeim de weleerw. heer A. M. Vulsma; te Leiderdorp de weleerw. heer J. J.^Loerakker. Vervolgens tot Kapelaan te Over- schie de weleerw. heer J. Dekker, die kapelaan was te s-Gravenhage (H. Martha). Leraren met 26 lesuren niet gepromoveerd f 3.354—6.350 3.900—7.080 gepromoveerd 4.286—6.576 f 5.160—7.380 Leraren met 30 lesuren niet gepromoveerd 3.575—6.910 4.140—7.560 gepromoveerd 4.575—7.242 5.400—7.860 :Directeux-.en en Rectoren bij een school met minder dan tien klassen 6.354—7.464 6.900—7.620 met tien of meer klassen 6.686—7.799 f 7.260—7.980 „Binnenhof" VATICAANSCHE SCHATTEN TE AMSTERDAM. Dit jaar zal, naar de „Nieuwe Courant" bericht, in het Rijksmu seum te Amsterdam een zeer belang rijke tentoonstelling worden gehou den van de kunstschatten uit het Va- ticaan. Tot dusverre zijn deze nooit buiten Rome geëxposeerd geweest. Volgens het „Binnenhof" is dit be richt niet geheel juist. Wel is, aldus het blad, eexx gx-ootse x-eligieuse ten toonstelling, te houden in het Rijks museum, voor het volgende jaar in voorbereiding. BELANGRIJKE WONINGBOUW TE HILVERSUM. Dit jaar zullen in Hilversum, dat ook in bijzondei'e mate met een wo ningtekort sukkelt, enkele honderden nieuwe woningen in gebruik worden genomen. Omstreeks 70 nieuv/e ar beiderswoningen zijn reeds bewoond, terwijl een complex van 102 wonin gen belangrijk vordert. De gemeen te gaat thans weer een dertigtal wo ningen bouwen, terwijl de bouwver enigingen er tezamen 150 zullen doen verrijzen. Alle complexen komen ixx de wijk over het spoor, nabij de Ka- merlingh Onnesweg. Rechtsherstel aan Ir. Roebroek De nieuwe Amerikaanse auto-modellen Binnenkort zullen de eerste wer kelijke na-oorlogse auto's op de Ame rikaanse markt verschijnen. Tot dus verre waren de auto's die sedert '.-dag de fabrieken in Detroit en elders verlieten, niets dan herziene modellen 1942, die met dezelfde stern- gels vervaardigd waren als de laat ste vooroorlogse modellen en waar van slechts een wijziging in het roos terwerk, of iets meer chronium, „het type een ander aanzien gaf. Thans bereidt vrijwel iedere Amerikaanse autofabriek nieuwe modellen voor de verkoop in 1948 voor. Te rekenen naar de voorlopige be richten zullen alle fabrieken zich richten op de „New Look", waar van de Kaiser Frazer het initiatief heeft genomen. De carrosseriën wor den daarbij breder en hangen over de wielen en spatborden en treeplan ken, als bij vroegere modellen, ont breken. Het nieuwe Ford-model wordt zorg vuldig geheim gehouden, doch vol gens Henri Ford jr. is het van bum per tot bumper geheel nieuw en een verwezenlijking van zijn vastbeslo tenheid, om iets van het terrein, dat aan de voornaamste concurrenten op het gebied van de laaggeprijsde auto mobielen Plymouth en Chevrolet moest worden afgestaan in de laatste dertiger jaren, te herwinnen. Het Ford-model- zal in het begin van de lente aan de markt komen. Che vrolet en Plumouth zullen slechts wijzingen van minder betekenis aan brengen in hun modellen van 1948. De „Tucker-torpedo', het nieuwe model van de nieuwe Tucker-auto- fabriek, zal de motor achterin heb ben en voorzien zijn van lange op vallende spatborden en aan de voor zijde drie lichten hebben, waarvan het middelste bij het draaien van het stuurdeel flikkert. De prijzen der nieuwes modellen zullen bijna 50 pet. boven de voorloorlogs liggen en het zal nog geruime tijd moeilijk zijn de nieuwe modellen te bemachtigen. Het staaltekort, dat door de uitvoe ring van het plan Marshall nog lan ger zal duren, zal volgens de auto fabrikanten het nog 2 jaar doen du ren alvorens de productie kan wor den opgevoerd, tot zodanige hoogte, dat aan de vraag voldaan kan wor den. Op 1 December van het afgelopen jaar, is ir. Alph. Roebroek, tot na de capitulatie in 1940 secretaris-gene raal van het depaxiement van Land bouw en tot aan zijn afzetting door de Duitsers directeur-generaal van de Landbouw, benoemd tot directeur- generaal in algemene dienst van het departement van Landbouw, Vissexbj en Voedselvoorziening. Naar aanleiding van deze benoe ming geeft ae „Maasbode" van j 1. Zaterdag een uitvoerige beschouwing over wat zich rondom deze benoe ming heeft afgespeeld en nog af speelt. Ook vele onzer lezers zullen zich daarvoor interesseren. En daarom ontlenen wij aan het artikel in de Maasbode het volgende: Tijdens de landbouwbegroting vroeg het anti-revolutionnaixe Ka- mexdid van de Heuvel aan de minister: „Mij is ter ore gekomen, dat per 1 December de secretaris-generaal Roebroek weer in functie is ge steld. Gaarne zou ik vernemen, of dit juist is en hoe de minister deze functie regelt, waar er reeds een directeur-generaal is." Hierop antwoordde de minister letterlijk; „Voorts is door de afgevaardig de van de Heuvel gevraagd, of het juist is, dat de vroegere directeur- generaal van de Landbouw, de heer Roebroek, weer hersteld is in zijn functie en hoe dat is opgelost. In derdaad is het zo, dat als een ge volg van een besluit van „Rechts herstel Personeel in Overheids dienst", de heer Roebroek in zijn functie is hersteld, maar dat hij op dezelfde dag ontslag heeft ge nomen, dus een formeel herstel in functie." In de stukken van de Tweede Ka mer kwam echter later een brief van de minister van Landbouw aan de voorzitter van de Tweede Kamer, inhoudende de beantwoording van enkele vragen, waarop de minister een schriftelijk antwoord had toege zegd. In deze brief van de minister wordt ook het volgende meegedeeld: „Voorts moge ik (minister) op merken, dat ik in antwoord op de desbetreffende vraag van de heer v. d. Heuvel tot mijn leedwezen een onjuiste mededeling heb daan (vet van ons „Msb.") over de positie van de oud-directeur-gene' raai vgan de Landbouw ir. A L. H. Roebroek. Dienaangaande kan ik u mededelen, dat aan ir. Róebroek ingevolge de wet Rechts herstel Overheidspersoneel, rechts herstel is verleend en dat hij met ingang van 1 December j.l. is be noemd tot directeur-generaal in algemene dienst. Deze benoeming heeft geen andere bedoeling gehad dan aan de heer Roebroek formeel rechtsherstel te verlenen. Er zijn thans met de heer Roebroek be sprekingen gaande over de wijze, waarop zijn aangelegenheid het best kan worden afgewikkeld". Nu door de behandeling in de Twee de Kamer deze zaak in de publieke belangstelling is gekomen, wensen wij de feiten te vex-melden. En deze feiten zijn, dat de heer Roebroek door de Duitse autoriteiten is ontsla gen. Dat bij zijn ontslag door de Pi-essebeauftragte Janke met nadruk verboden werd over het ontslag van de heer Roebroek te schrijven. Dat verschillende Landbouwbladen zich aan dat verbod niet stoorden en zeer waarderende artikelen over het werk van de heer Roebroek publiceerden. Dat spoedig daarna radio Oranje te Londen sympathieke woorden wijdde aan <fe persoon en de arbeid van de heer Roebroek. Dat de heer Roe broek spoedig daarna ook moest af treden als voorziter van de Neder landse Pachtraad. Dat de heer Roe broek na zijn ontslag een werkzaam aandeel had in het illegale werk. Om al deze rekenen kan men zich ver heugen dat nu eindelijk aan de heer Roe broek rechtsherstel is verleend vooral de Landbouworganisaties zullen zich verheugen, tegen wier opheffing hij zich met kracht ver zette, door met ontslagneming te dreigen, met het gevolg, dat hij zijn functie moest neerleggen. Toch bl.\jven er enkele dingen on verklaarbaar in deze zaak. De wet „Rechtsherstel Overheidspersoneel", waarop dit rechtsherstel is gebaseerd, kwam in 1946 tot stand en trad 1 Mei 1947 in werking. En we vragen ons af, hoe het mogelijk is geweest, dat 'de functies van seci'ctaris-gene- raal en directeur-generaal beide be zet werden, terwijl het toch in de geest van de wet was, dat allen, die tijdens de bezetting uit hun functie werden ontslagen, weer in hun oude rechten moesten worden hersteld. Het gegeven rechtsherstel is vol ledig indien de functie, waarin de heer Roebroek nu tenslotte is be noemd, een inhoud heeft, welke overeenkomt met de functie, welke hij bekleedde. (Naar verluidt, heeft deze functie een weinig betekenende inhoud Red. L. Crt.) Voldaan zijn we dus nog niet. En wij wachten af, waarop de onderhandelingen van de minister met de heer Roebroek zul len uitlopen. £en fcoAAeltje.... „tets moge nog zo onbeduidend zijn, zodra het ongeregeld bemind en beoogd woi;dt, houdt het u terug van het hoogste Goed en bezoedelt de ziel". Thomas a Kempis.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1