RECHTZAKEN
Het verzet der Leidse universiteit
Bioscopen
KLEIN NEST
VRIJDAG 31 OCTOBER 1947
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 2
Ramadier staat
nog
FNE FRANSE minister-president Ra-
*^madier heeft de stryd tegen twee
fronten opgenomen en is Dinsdag j.L
voor het vervroegd bijeengeroepen
parlement getreden met een gere
construeerd kabinet.
Het betoog, dat hij daar gehouden
heeft, bracht weinig nieuws. Hij voer
heftig uit tegen de communisten en
eveneens wat minder heftigte
gen de Gaulle, zodoende zijn positie
demonstrerend van het midden: noch
naar. links noch naar rechts.
Een nieuw program heeft zijn nieu
we regering niet ontvouwd; zij zong
een oud bekend liedje op een bekende
wijs.
Stabilisatie van prijzen en lonen,
een budgetair evenwicht, bezuini
ging op militaire en civiele uitgaven,
wie kan hierover nog in vervoering
raken? En zo gaat het verder: ex
porteren om aan deviezen te komen,
leve het Marshall-plan, nauwe sa-
mewerking met Amerika, enz., enz-
Zelfs minister Lieftinck zou zulk een
rede gehouden kunnen hebben.
Het voornaamste, althans het meest
sensationele, was de lange scheldrede
van de communist Duclos. De Fran
sc communisten, die bij de laatste ge
meenteraadsverkiezingen van Zon
dag j.l. een geduchte klap hebben ge
kregen. schijnen te menen, dat zij het
nu toch verkorven hebben en het
derhalve zo bont kunnen maken als
ze maar willen.
Na noor hun drijven en door het
uitroepen van stakingen het succes
van De Gaulle veroorzaakt te hebben,
hebben zij het Dinsdag klaar gespeeld
om in het parlement een duidelijk
waarneembare antipathie tegen hen
te ontwikkelen en het scheelde niet
veel of er was een algemeen handge
meen ontstaan. De vergadering van
het Franse parlement leek toen veel
op de vroegere vergaderingen van de
Rijksdag te Berlijnvoordat Hitler
aan de macht kwam. Het kwaad straft
zichzelf. Ook nu zijn de Franse com
munisten door het dolle heen en de
natuurlijke reactie daarop is, dat de
„sterke man" de wind in de zeilen
krijgt.
QF HET OPTREDEN van De Gaulle
^dat vandaag of morgen te ver
wachten is, enige gelijkenis zal gaan
vertonen met de dictatuur, zal moe
ten worden afgewacht. De secretaris
van de Gaulle heeft uitdrukkelijk
verzekerd, dat de generaal geen dic
tatoriale neigingen heeft. Wij willen
het graag geloven. Maar aan de an
dere kant is er maai; weinig bekend
van wat de Gaulle nu eigenlijk wel
wil en daarbij komt, dat een situa
tie zich geleidelijk kan ontwikkelen
en iemand onmerkbaar maar onhoud
baar kap stuv/en in een bepaalde
richting. Tonelen, zoals zich Dins
dagavond te Parijs afspeelden, kun
nen daarop van grote invloed zijn-
Vele duizenden betogers hebben
onder leiding van communisten ge
tracht in het Etoille-kwartier van
Parijs een door oud-senator Gauthe-
rot georganiseerde vergadering te
verstoren, waar uit Oost-Europeese
landen uitgewekenen het woord zou
den voeren ten gunste van „door de
Sovjet-Unie onderdrukte volken."
Er verzamelde zich zoveel publiek
bij het vergaderlokaal, dat het ver
keer werd gestremd en de politie ge
noodzaakt was de straat schoonste
veeen.
De menigte verbrak toen het poli
tie-cordon en raakte slaags met de
politie.
Wanneer zulke wanordelijkheden
schering en inslag gaan worden, zal
het voor iemand als de Gaulle moei
lijk kunnen worden om geen dictato
riale neigingen te krijgen,
^OVER IS HjST echter nog niet
Donderdag heeft Ramadier juist
weer een meerderheid voor zijn be
leid in het parlment gevonden, zij
het een zeer kleine en afbrokkelende
meerderheid.
Sinds Ramadier 9 maanden gele
den aan het bewind kwam, heeft hy
niet minder dan 7 maal de vertrou
wenskwestie gesteld en telkens werd
zijn meerderheid in het parlement
een stukje kleiner In Januari kreeg
hij 548, in Maart 411, in Mei 360, in
Juli 331, in Augustus 404 en op 5
September 292 stemmen. Thans staat
hij op 300.
Ramadders stoeltje staat dus nog,
doch zijn basis wordt heel klein.
Wanneer zal hij er vanaf glijden?
Merkwaardig was ook bij de zit
t:ng van Donderdag, dat de commu
nisten volkomen geisoleerd stonden:
de Assemblée bleek over de hele linie
anti-comnlunistisch te zijn.
Wy gaan vooruit.
Wat is er aan de hand
met het brood?
Reeds geruime tijd is het de
fijnproever opgevallen dat het Tar
webrood van de brood fabrieken de
L. B. F. en De Zeeuw van hoogfijne
kwaliteit en zeer smakelijk is.
Wat toch is hiervan de oorzaak?
De L. B. F. en De Zeeuw kopen
door middel van een speciaal hier
voor aangewezen deskundige in
Zeeland hun eigen Zeeuwse Tarwe,
de z. g. ALBA-Tarwe.
Hierdoor zijn zij er van verzekerd
het beste te ontvangen, wat te ver
krijgen is. De vermaling tot Tarwe
meel geschiedt overeenkomstig hun
eigen wensen.
Door genoemde broodfabrieken wordt
nu van deze uitgezochte tarwesoort
het heerlijke en zo begeerde Zeeuw
se Tarwebrood gebakken, vrij van
Mais en Aardappelmeel.'
(Adv.) y 9375
HAAGSE RECHTBANK.
Aanrijding te Lisse. De chauf
feur W. H. v. d. W. had op de Heren
weg te Lisse met een door hem be
stuurde vrachtauto, een stilstaande
auto aangereden, tengevolge waarvan
verschillende personen werden ge
wond. In verband hiermede \orderde
de officier tegen hem vier maanden
hechtenis. De rechtbank heeft v. d.
W. veroordeeld tot 200 boete of 50
dagen hechtenis.
Hond gestolen. H. T. van B. te
Leiden had een hond gestolen; de
eigenaar zag het dier bij een hande
laar en zo werd de dief ontdekt. De
officier vond het een ernstig gev&l,
want het was 'zuiver een geldzaak
geweest van verdachte. De eis luidde
zes weken gevangenisstraf, waartoe
de rechter veroordeelde.
Peen gestolen, J. N. te Leiden
was in de nacht naar een tuin ge
gaan en had er peen gestolen. Dat
was een lelijke streek, vond de of
ficier, die er zes weken gevangenis
straf voor eiste, omdat men moet we
ten dat een tuin niet leeg geplunderd
kan worden. De rechter was het hier
mede eens en veroordeelde conform
de eis van de officier.
HAAGSE RECHTBANK.
Auto verduisterd. Een arts te
Wassenaar had aan de chauffeur J.
G. F. opdracht gegeven een auto te
verkopen, maar F. had de auto ge
ruild voor een motor en geld toe. De
eigenaar van de auto zag daar echter
niets van, zodat wegens verduiste
ring F. zich te verantwoorden heeft
gehad en de Officier een jaar gevan
genisstraf eiste. De rechtbank heeft
hem veroordeeld tot acht maanden
gevangenisstraf, waarvan vier maan
den voorwaardelijk met drie jaar
proeftijd.
HAAGSE POLITIERECHTER.
Z'n hemd was wegToen de
monteur G. B. in „De Schakel" te
Katwijk geïnterneerd was, had hij op
zekere dag 'z'n hemd vermist. Daar
om had hij dat van een ander geno
men, die dus op zijn beurt het hemd
kwijt was. Men zou zo door kunnen
gaan, maar allen zouden zich dan aan
diefstal schuldig maken, waarvoor B.
terecht stond. De Officier vorderde
een maand gevangenisstraf, waartoe
de rechter veroordeelde.
Diefstal van steenkool. De los-
werkman A. P. te Leiden schepte een
paar mud kolen teveel op, die ver^-
kocht zou worden ten eigen bate. Dat
was omdat hij te weinig 1 on had, zo
vei telde hij bij de Politierechter, die
dit niet de gewenste manier voor aan
vulling vond. De Officier eiste twee
weken gevangenisstraf, waartoe de
rechter veroordeelde.
Tuin-roof. De grondwerker J. T.
W. te Leiden was op 12 Juli er op uit
getrokken om gratis aan groenten te
komen, waartoe hij een bezoek
bracht aan een tuin en er een hoe
veelheid wortelen meenam. De inlich
tingen over verdachte waren niet zo
erg best, waarom de Officier zes we
ken gevangenisstraf vorderde. Het
vonnis werd conform die eis.
Clandestien geslacht. De veedrij
ver L. A. G. O. te Oegstgeest had
clandestien geslacht, en zyn verdedi
ger vond dat de twee maanden, die
hy nu daarvoor preventief heeft door
gebracht, voldoende waren. De Offi
cier dacht er anders over en vorder
de vyf maanden gevangenisstraf, om
dat het slachten enkele malen had
plaats gevonden en niet kon worden
gebruik bestemd was. De rechter ver
oordeelde conform de eis met aftrek
van preventief.
HET CONGRES VAN EX-POLITIEKE GEVANGENEN
DE DEELNEMERS aan het congres van ex-politieke gevangenen zijn
gisteravond in het Groot-auditorium der universiteit ontvangen door
de senaat der Leidse Universiteit, in welke bijeenkomst de hoogleraren
mr. J. C. van Oven, mr. R. D. Kollewijn en dr. W. v. d. Woude het een
en ander hebben verteld over het verzet en de lotgevallen van de Leid
se Academie in de bezettingstijtd. Met het voltallig hoofdbestuur van de
Ned. Ver. van E.P.G. waren hier mede aanwezig dr. A. Neuman, vice-
president van de Intern. Fed. van Ex-politieke gevangenen Fiapp, de
burgemeester, jhr. mr. F. H, van Kinschot, verschillende professoren en
vele anderen.
leerdheid, zijn historische rede in het
Groot-auditorium der Universtiteit,
waarin de gehate bezetter werd dui
delijk gemaakt, dat wat hij hier deed
een groot onrecht was. Na het uit
spreken van deze voor de geschiede
nis van ons land en de Leidse Uni
versiteit zo klemmende rede zongen
de aanwezigen spontaan het Wilhel
mus. De Duitsers reageerden op deze
rede snel,, want reeds de volgende dag
(27 November 1940) werd prof. Cle-
veringa in zijn woning gearresteerd
en werd de Universiteit gesloten.
De historische rede van
prof. Cievêringa
Nadat de rector-magnificus, prof.
mr. J. C. van Oven, de gasten op deze
historische plaats namens de senaat
had verwelkomd, voerde als eerste
spreker prof. mr. R. D. Kollewijn het
woord, die er aan herinnerde, dat
men direct na de capitulatie op de
Universiteit bijeenkwam om zich te
bezinnen op de vraag, wat of onder
de gewijzigde omstandigheden dien
de te geschieden. Aanvankelijk betrof
het hier nog niet het verzet, doch het
universiteitswerk. Met uitzondering
van het college van wijlen prof. mr.
B. M. Telders over Volkenrecht wer
den alle colleges op 20 Mei 1940 her
vat. ,A1 spoedig daarop kwam een
kleine kring van hooglelaren op voor
stel van prof. van Asbeck bijeen met
het doel het geestelijk verzet te sti
muleren en het contact met andere
hogescholen op te nemen. Uit deze
kring van hoogleraren ontstond „De
kleine krans", welke overtuigd was,
dat tegenover de practijken van het
nationaal-socialisme de eerbied voor
de waarde van de individuele mens
diende te worden gesteld. Vanuit de
ze „Kleine krans" is het geestelijk
verzet gerijpt en is in feite ook de ci-
vitasgedachte naar voren gekomen.
Uitvoerig weidde spr. vervolgens uit
over de reactie, welke de uitsluiting
van Joodse ambtenaren tengevolge
had, welke voor de Leidse Universi
teit haar hoogtepunt bereikte in het
ontslag van de hoogleraren Meijers en
David. Dezelfde dag, dat prof. Meijers
zyn ontslag als hoogleraar op een
gestencild blaadje papier ontving,
hield prof. mr. R. P. Cleveringa, als
decaan der faculteit der rechtsge-
Prof. mr. J. C. van Oven, die vanaf
die tijd als decaan der faculteit op
trad, vertelde vervolgens het een en
ander van de vele besprekingen, wel
ke in het geheim ten huize van prof.
Telders werden gehouden en die alle
ten doel hadden om het verzet, dat
ook onder de studenten weerklank
had gevonden, te steunen. Kort op
elkaar volgden in deze tijd de arres
tatie van prof. Telders, het verbod tot
het afnemen van examens, dat ech
ter in Mei 1941 wederom werd toe
gestaan, het aftreden van de presi
dent-curator, mr. A. v. d. Sande Bak-
huyzen, waarvoor burgemeester De
Ruyter van Steveninck in de plaats
kwam, terwyl aan het eind van alles
ook de nazificering der Universiteit
van zekere zijde werd bewerkstelligd
en waartoe men reeds een voordracht
van zeven nieuwe hoogleraren dacht
te moeten doen. Tegen al deze maat
regelen heeft men zich scherp verzet,
niet in het minst tegen de dreigende
nazificering, welek echter nooit is ge
lukt. Vervolgens ging spr. na. dat het
verzet der Leidse .Universiteit in die
dagen ook veel kwaad bloed heeft
gezet in kringen der toenmalige re
geerders, hetgeen er toe heeft geleid,
dat Van Genechten zich op 15 Novem
ber 1941 in een rede uitdrukte, „dat
het horzelnest in Leiden maar moest
worden uitgeroeid". Tenslotte herin
nerde spr. nog aan het moedig optre
den van 56 hoogleraren, die zich niet
met de maatregelen van de bezetter
konden verenigen, en hun ontslag na
men.
De nazi-bacil.
Prof .dr. W. v. d. Woude, die hier
na nog het woord voerde, vertelde
vervolgens het een en ander van de
besprekingen, welke hij in zijn kwa
liteit als wnd. rector-magnificus ge
voerd heeft met burgemeester De
Ruyter van Steveninck, dr. Wirnmer
en de secretaris-generaal van Onder
wijs, prof. van Dam en die alle be
trekking hadden op het van vreemde
smetten vrij houden van de Universi
teit. Zeer in het bijzonder noemde
spr. in dit verband ook nog de naam
van de toenmalige secretaris van het
college van curatoren mr. P. J. Iden.
burg, die vele besprekingen heeft bij
gewoond en ook al zijn krachten heeft
aangewend om de Universiteit van de
nazi-bacil schoon te houden.
Mr. Stomps, voorzitter van de Ned.
Ver. van ex-politieke gevangenen uit
de bezettingstijd, sprak een dank
woord, waarin hy namens- het onder
gronds verzet diepe eerbied uitsprak
voor het bovengronds verzet, dat ook
met zulk een kracht is gevoerd, en
waaruit hem is gebleken, dat soms
het geestelijk verzet jiog doeltreffen
der kan zijn dan enig vuurwapen ooit
in de ondergrondse strijd gebruikt.
Aan het eind van de avond heeft
dr. Neuman in zijn kwaliteit als vice-
president van de Intern. Federatie van
Ex-politieke gevangenen uit de bezet
tingstijd aan de leden van het D. B.
van de Ned. Ver. van E.P.G., de he
ren mr. B. W. Stomps, drs. J. K. A.
van Nooy, B. Moerman, W. Bakker,
W. Oh. J. M. van Lanschot en N. A.
Mourer het herinneringskruis van de
Tsjechische regering uitgereikt, een
onderscheiding, welke nog niet eer
der aan buitenlanders is verleend.
In de gisteren gehouden huishou
delijke zitting van het hoofdbestuur
herkozen de heerem mr. B. W.
Stomps, G. Ch. Aa'ders. W. Bakker
W. Ch. J. M. van Lanschot, P. Ma
liepaard, B. Moerman. N. A. Mauer,
mevr. B. v, d- MuijzenbergWillem-
se crs. J. K. A. van Nooij, C. van
Rhy'n, J. de Swart en Th. Verhageq,
terwijl tot nieuwe leden werden ge
kozen de heren H. A. M. van Ban-
nin te Voorburg, W. F. K. Bisschoff
van Heemskerck Den Haag, R. J.
Ebens te Groningen, L. H. Koning
Amsterdam en A. Treurniet Den
Haag.
Het beleid van het H. B. ten op
zichte van het niet-doorgaan van het
Congres te Maastricht met grote
meerderheid van stemmen goedge
keurd.
Hedenmorgen werd» in de Harte-
brugskerk een plechtig gezongen Re
quiemmis opgedrajgen voor de zie-
lerust van de in de bezettingstijd
gevallen kameraden, welke door
talrijke congressisten werd bijge
woond-
De H. Mis werd opgedragen door
de weleerw. pater J. Gillis, C.s.s.R.
uit Wittem (L.). met assistentie van
de weleerw. paters G. Hogenelst en
S. Booms.
Het zangkoor voerde de driestem
mige Requiemmis van Perosi uit
ALLE DAGEN VAN ONS LEVEN.
Alle dagen van ons leven is het he
laas geen kermis. Maar juist daarom
is het zaak om van de dagen, waarop
het wel kermis is, te profiteren.
In het begin van de week konden
wij u reeds mededelen, dat er een
reuze kermis op komst is ten bate
van het Francisca Romanawerk. Wij
hebben beloofd eens poolshoogte te
gaan nemen, om te voorkomen, dat
u eventueel een kat in de zak zou
kopen. Het is tenslotte niet plezierig
als er duizenden mensen naar de
Pieterskerkkoorsteeg trekken en er
bijna niets te beleven is.
Nu voor dit laatste behoeft u zich
niet bezorgd te maken. Vissen, schie
ten, grabbelen, stukken maken en
koek slikken; het zijn n?aar enkele
punten van het uitgebreide program
ma. De leukste attracties vertellen
we u echter niet. Dat moet een ver
rassing blijven. De grote mogendhe
den vertellen elkaar toch ook niet,
hoever zy met hun atoomonderzoek
zyn.
U hebt echter geen geheime dienst
nodig om na te gaan, wat er „in de
vrolijke ark" gebeurt. Komt op 8, 9
en 10 November naar bovenvermeld
adres en u zult ongetwijfeld een ge
zellige avond hebben.
'Portemonnaies niet vergeten s.v.p.
VERGADERING „ST. ANTONIUS".
Door de Ned. R.K. Bond van Ho
tel-, Café- en Restaurant-geëmpl. „St
Antonius", afd. Leiden, werd Woens
dagnacht 20 Oct. j.l. in het café van
de heer H. Rooyakkers, Korevaar-
straat, een vergadering belegd. De
opkomst der leden was goed, tevens
waren belangstellenden aanwezig. De
voorzitter, de heer P. Feiten, ver
welkomde in zyn openingswoord de
geest. adv. kap. W. Bende, de hoofd
bestuurders de heren W. J. L. v. d.
Bol en Th. Doove en het bestuur van
de R.K. Bond van Musici en Artis-
ten, terwyl ook de belangstellenden
en leden, die hun nachtrust hadden
opgeofferd een bijzonder welkom
werd toegeroepen.
Na voorlezing van de notulen en
ingekomen stukken werd het winter-
programma van de K. A. B., afd. Lei
den, voorgelezen en door de voorzit
ter uiteengezet.
By de behandeling van enige orga
nisatorische problemen naar aanlei
ding van een recensie in de Leidse
Courant over het organiseren van
feestavonden en laten optreden -ran
artisten werd besloten een protest in
te dienen bij de K.A.B. te Utrecht.
De voorzitter van de R K. Bond van
Musici en Artisten stelde voor de
kath. georganiseerde musici en artis
ten op het winterprogramma van de
K.A.B. te laten werken, om te laten
zien wat zij kunnen presteren en in
lichtingen bij deze afdeling in te win
nen.
Bij het agendapunt „St. Nicolaas-
feest" gaf het bestuurslid, de heer
Van Asperdt een uiteenzetting aan
gaande de ayoeilijkheden, die er aan
verbonden zyn om de kinderen van
het Carmelitessenklooster en de kin
deren van de leden een goed St. Ni-
colaasfeest aan te bieden. Hij memo
reerde de ontvangsten van geldelijke
giften en natura, die reeds door ver
schillende particulieren geschonken
waxen. Door de verschillende aanwe
zigen werden op- en aanmerkingen
en goede voorstellen gedaan om het
St. Nicolaasfeest goed te doen sla
gen. Hoofdbestuurder W. J. L. v. d.
Bol sprak een kort propagandistiscn
woordje tot de belangstellenden over
de bond van „St. Antonius". Dat
ieder bedrijfsgenoot georganiseerd
moet zijn, dat er twee bonden zyn:
voor de niet-katholieken, de moder
ne bond en voor de katholieken „St.
Antonius", waar hun belangen het
best behartigd kunnen worden. A!
komt onze organisatie het laatste te
genover de andere kath. vakorgani
saties, wy hebben achter ons de K
AB. met zijn groot ledenaantal.
Treedt toe, stelt uw beste krachten in
dienst Van de R.K. organisatie en
maakt propaganda onder uw colle
ga's, aldus eindigde spreker. Verder
sprak de hoofdbestuurder Th. Doove
over de retraite, die a.s. Dinsdag 4
November te Noordwijkerhout voor
de bedrijfsgenoten gehouden wordt
en spoorde de leden aan om zoveel
mogelijk aan deze retraite deel te ne
men. Zelfs zij, die financiële moei
lijkheden hebben, kunnen gratis
daaraan deelnemen.
Daarna werd de gelegenheid ge
boden om vragen te stellen in ver
band met het gesprokene en naar
aanleiding van bestaande moeilijk
heden.
Toen de vragen naar tevredenheid
waren beantwoord dankte de voor
zitter de sprekers voor hun uiteen
zettingen. Deze avond kan weer dui
delijk blijken, dat onder kellners,
koks en buffetpersoneel enz. in het
algemeen te veel personen zyn, die
te weinig oog hebben voor de prin
cipiële vakorganisatie. Het zou te ver
voeren de punten te beschrijven,
welke ook voor hen, die afzijdig blij
ven, van belang zijn. Laten zij zich
eens laten voorlichten door de leden
van „St. Antonius" over hetgeen
reeds is bereikt en wat nog om een
oplossing vraagt. Om circa 3 uur in
de nacht .nadat de belangstellenden
zich als lid hadden opgegeven, sloot
de voorzitter de vergadering met de
chr. groet.
LEIDSE UNIVERSITEIT.
Geslaagd doctorala examen rechts,
geleerdheid: de heren G. J. Vermeu
len te Leiden, D. A. Slagtr te Schoon
hoven, A. P. H. de Lange te Alk
maar; candidaatsexamen rechtsge
leerdheid: de dames J. I. van Osna-
brugge te Rotterdam, I. M. A. Mathij-
sen Gorst te Eindhoven, P. C. Wa
ning te Rotterdam, E. Roder te Rot
terdam. W. F. Hoopenkamp te 's-Gra-
venhage, J M Piek te Rotterdam, E.
J. Posthuma te Overveen, A. C.
Kooomans te Leeuwarden, H. Bras
te Rotterdam; de heren F. M. Ver
hoeve te 's-Gravenhage, J. A. Jager
te Nijmegen.
WEERSVERWACHTING
8 VERANDERLIJKE WIND. g
8 Vry veel bewolking met hier
5 en daar enige lichte regen en in g
de nacht plaatselijk vorming van g
g nevel of mist. Veranderlijke o
9 wind. Iets hogere temperatuur, o
oooooooooooooooooooooooooooooooooo
Trianon brengt deze week „Wal
vis in zicht" het knappe werk van de
cineast de Boer, die de reis van de
„Willem Barendsz" op werkelijk
boeiende wjjze in beeld heeft weten
te brengen. Het is geen speelfilm,
maar toch is de reis en de walvis
vangst .zodanig weergegeven, dat men
zich geen ogenblik verveelt, ook al
heeft de film de lengte van een nor
male speelfilm. 'Wat weet een ge
middelde „landrot" van het leven op
een walvisvaarder? Alles is een open
baring voor hen en de vuiligheid
zien wij slechts op een afstand, ter
wyl naar de stank slechts te raden
valt.
Voor alle leeftijden.
Luxor heeft „Gevangenen van het
verleden" op zijn programma staan.
Het is het verhaal van een officier,
die aan geheugenisstoornis lijdt en
een nieuwe leven begint. Een nieuwe
schok doet de geesteszieke zijn pas
verworven geluk weer vergeten; zyn
bewustzijn knoopt weer aan bij de op
het slagveld afgebroken draad.
Hoe langzaam-aan de herinnering
aan de totaal uitgewiste tussenperiode
weer opleeft verhaalt het tweede
meest interessante deel dezer rol
prent.
Voor alle leeftijden.
In Lido draait de grote film „Ma
dame Curie". Hoe kan het anders of
deze film vertelt van de ontdekking
van het radium, waaraan de naam
van madame Curie onafscheidelijk is
verbonden. De toeschouwer leeft mee
met het zwoegen van het echtpaar
Curie, met hun hoop, hun spanning
en hun teleurstellingen. Totdat het
verhoopte resultaat is bereikt. Ook
deze film is toelaatbaar voor alle
leeftijden.
Casino heeft een avonturenfilm,
n.l. „Internationale Lady", een ge
schiedenis van de Amerikaanse ge
heime inlichtingendienst, waarbij
Scotland Yard een belangrijke rol
speelt. Toegang 14 jaar.
In Rex draait een kleurenfilm „De
Lafaard", 'n smokkelaarsverhaal, dat
minder geschikt is voor jeugdige ogen
Gereserveerd tot personen boven de
18 jaar.
EEN-ACTER TOURNOOI IN DE
SCHOUWBURG.
De afdeling Leiden van de Ned.
Amateurtoneel Unie houdt op 7, 14 en
21 November in de Leidse Schouw
burg een één-acter-tournooi. waar
aan door 10 van de bij deze afdeling
aangesloten amateur-toneel-vereni
gingen wordt, deelgenomen.
De Ned. Amateurtoneel Unie, afge
kort Natu stelt zich ten doel 't spelpeil
van het amateurtoneel op te voeren
en wendt daartoe verschillende mid
delen aan. Zo is er een centrale bi
bliotheek, waarin de diverse spelen
slechts worden opgenomen, indien zij
aan bepaalde eisen voldoen, er wor
den centrale gezelschappen samen
gesteld, cursussen georganiseerd en
toneelkampen gehouden.
Ook het één-acter-tournooi behoort
tot deze middelen en het is dus dui
delijk, dat men hierin niet zozeer een
wedstrijd-element moet verwachten
als wel een toneelpaedagogisch ele
ment. Iedere afdeling van de Natu
houdt deze tournooien. De winnaren
kunnen deelnemen aan de geweste
lijke tournooien, terwyl het landelijk
tournooi tenslotte het hoogst bereik
bare is.
Het is de gewoonte, dat na het op
voeren van ieder stuk ogenblikkelijk
critiek wordt geleverd op de fouten,
die werden begaan. Deze critiek
wordt in het openbaar ge?even. Bij
het Leidse tournooi zal de Haagse to
neelcriticus Hessel Jongsma aan het
einde van iedere avond een nabe
schouwing geven, waarin hij alle
misstappen zal behandelen.
Het gemeentebestuur heeft zijn
waardering voor dit streven getoond
door voor de winnende vereniging
een verblijf van vier personen in een
van de a.s. zomer te organiseren to
neel kampen te bekostigen. Burge
meester F. H. van Kinschot heeft
reeds toegezegd bij deze toneelge
beurtenis aanwezig te zullen zijn, ter
wijl hij eveneens op de eerste avond
het tournooi zal openen. Waar vele
plaatsen in ons land bij hun ontspan
ningsmogelijkheden geheel op het
amateurtoneel zyn aangewezen, ho
pen wij, dat deze onderneming vruch
ten mag afwerpen en bijdragen tot
een innerlijke groei van het amateur
toneel.
ROMAN VAN CHARLES GAR VICE
Geautoriseerde vertaling door
F. VAN VELSEN
42)
„Prachtig," zei Daan. „Een siga
ret?" Hij schoof de doos naar zijn op-
Sigaretten gebruikte Daan nooit, hij
zichter, maar stopte z'n eigen pijp.
was zijn lievelingspijp trouw geble
ven. „Valt de nieuwe ploeg arbeiders
nog al mee?"
„Uitstekend, nu ze eenmaal gewend
zijn," zei Grey en schonk zich een
glas water in uit een aarden kruik.
„In 't begin zyn die mensen moei
lijk te regeren, maar als je ze goed
weet aan te pakken beginnen ze el
heel gauw te spinnen als een poes
op 'n haardkleedje en eten uit je
hand. Ik bofte er by, dat Anderson
weg was. toen deze ploeg arbeiders
hier kwam," voegde hij er op ge
dempte toon bij.
Er verschenen een paar rimpels op
het voorhoofd van Daan, toen hij
Andersons naam hoorde. Anderson
was een nagel aan Daans doodkist.
De bekwaamheid van Anderson, zijn
ondervinding, kennis en vindingrijk
heid waren boven alle twijfel ver
heven en voor die bekwaamheden
had Daan alle respect, doch het was
onmogelijk Anderson als mens te
respecteren. Evenals mijnheer
Mountjoy, was hij als matroos begon
nen en daarna op een fabriek ge
komen, waar hij het tenslotte zover
had gebracht, dat hem de leiding van
grote werken werd toevertrouwd. In
tegenstelling met zijn patroon was
net Anderson onmogelijk geweest z'n
zeemansmanieren af 'te leren. doch
het moet gezegd, niet wanneer hij
nuchter was, want dan was hij een
behoorlijke kerel en redelijk tegen
over de werklieden. Doch wanneer
hij alcohol had gebruikt, dan ge
droeg hij zich als een slavenjager,
waardoor hij de haat van de in
heemse arbeiders op zich laadde, ter
wijl Daan en Grey door hun goede
behandeling alles van de mensen
konden gedaan krijgen, zodat terwijl
Anderson door hen gevreesd en ge
haat werd, de twee jongere mannen
gerespecteerd en bijna op handen
gedragen werden.
Wat ook niet medewerkte om de
stemming onder de inboorlingen te
verzachten was het feit. dat Ander
son, die zelf ongeloofelij ke hoeveel
heden sterke drank kon gebruiken,
zonder echter haveloos beschonken te
worden, hun geen borrel gtfnde. Hij
was enige dagen afwezig geweest
naar het havenstadje, om de leiding
bij het uitladen van materiaal en het
ontschepen van werklieden op zich
te nemen. Doch hij werd elk ogen
blik terug verwacht en de gedachte
aan z'n terugkeer was noch voor
Daan, noch voor Grey prettig; even
min voor de mierenhoop, die ginds
beneden in de vallei aan 't werk was.
Met een rustige openhartigheid en
het verlangen, goed over zijn meer
dere te spreken, zei Daan kalm:
,,'n Pientere kerel, die Anderson!"
„En of!" stemde Grey onmiddellijk
toe.
Hij is goed genoeg, als hij maar wat
verstandiger met de mensen omging,
zich kalm hield en niet zo barbaars
zoop."
,Ja," zei Daan peinzend. „Maar als
ie die gebreken niet meetelt is hy
hier de rechte man op de rechte
plaats. Hij heeft een buitengewone
kijk op rotsblokken. Met beslistheid
stelt hij vast. dat er een scheur moet
zijn op 'n plek waar iemand anders
't nooit zou verwacht hébben. En
dan het laten springen van zo'n rots
en de blokken laten terechtkomen
waar hij ze wil hebben- 't Is gewoon
fantastisch! De manier waarop hij
laatst imet die spanning manoeu
vreerde was beslist een geniaal stuk
werk. Ja hij is een reuze kerel!"
|,Ja,' beaamde Grey, „als hij z'n
mond in meer dan een opzicht kon
dichthouden zou hij onovertrefbaar
zyn."
„Och, hij behoort tot de oude
school," zei Daan, die steeds bereid
was een verontschuldiging aan te
voeren, die vast overtuigd is, dat
de enige manier om de werklui aan
de gang te houden is, op hen te vloe
ken. Misschien was dat vroeger in
Engeland mogelijk en wellicht loopt
't nu ook goed af, als je met een
troep dago's te doen hebt maar met
deze mensen lukt het niet, of slecht."
„Dat is zo," gaf Grey toe. „Deze in
boorlingen zijn trots en stijfhoofdig
en vatten onmiddellyk vuur en vlam.
In 't begin viel 't me op dat ze zo
beleefd tegenover elkaar waren;
maar spoedig begreep ik hen; op een
meningsverschil volgen klappen en
op klappen volgen messteken."
„Ze zyn heel bruikbaar, als je
maar met hen weet om te gaan," ver
klaarde Daan; „zé zijn gewillig ge
noeg, als je hen maar niet beledigt.
Ik voor mij heb geen klagen over die
mensen."
„Ik ook niet", zei Grey.
Een paar minuten zwegen beide
jongemannen. Dan keek Grey naar
Daan, wiens gelaat tekenen van ver-
moeiheid vertoonde.
„Zoudt u niet eens een wandelin
getje gaan doen?" opperde hij. „U
heeft veel te lang achter elkaar aan
dat ingewikkelde werk gezeten."
„Ja, dat was niet tovaad," ant
woordde Daan, terwijl hij opstond
en zich uitrekte, „maar ik moest
eigenlijk eerst deze detailtekening ar
maken."
„Laat mij 't restje van u overne
men. U werkt veel te hard."
„Och, ik doe het graag," zei Daan
en haalde z'n schouders op.
„Dat doe ik ook, maar genoeg is
genoeg.. Ik zou graag zien, dat u wat
meer en langer vrijaf nam."
„Ja, dat komt wel goed hoor!" lach
te Daan, maar het klonk hem toch
dankbaar tegenover de bezorgdheid
van Grey. „Ik zal eens naar het dorp
wandelen en tevens naar de nieuwe
peiler gaan kijken."
„Neen maar!" protesteerde Grey
lachend. „Dan blyft u 'bij het werk
en zal u drommels weinig van het
dorp te zien krijgen."
„Neen, ik blijf er maar een paar
minuutjes," verzekerde Daan.
„Hij trok z'n witte stofjas aan,
zette z'n breed gerande Panamahoed
op en begaf zich, na z'n pijp aange
stoken te hebben, op weg.
Met een kameraadschappelijke be
wonderende blik oogde Grey hem na;
dan zette hij zich aan de tafel en ging
met het werk van Daan verder.
Spoedig had Daan langs het hel
lende voetpad de vallei bereikt en
keek met welgevallen, evenals een
vader naar een flink uit de kluiten
geschoten zoon, naar de in aanbouw
zijnde brug. Bij zijn verschijning in
hun midden, staakten de werklieden
een ogenblik hun praten en lachen
en groetten de inlandse arbeiders
hem op hun gewone hoffelijke manier
O' oon de Engelse werklieden hem
nie„ groetten, keken zij toch naar hem
op met dezelfde uitdrukking in hun
ogen, als Grey had gedaan. Enige
ogenblikken bleef Daan zwijgend bij
hen staan en bekeek aandachtig het
pas gemaakte metselwerk. Dan zei
hy eenvoudig:
,,'t Gaat best zo, jongens."
Meer niet. Maar 't was .voldoende;
de inboorlingen vertoonden een bre
dere glimlach dan gewoonlijk en
krabden op hun hoofd, onet een ka
rakteristiek gebaar van voldoening,
terwijl enige van de Engelse werk
lieden een zacht gebrom lieten ho
ren, hetgeen dezelfde betekenis had.
Overeenkomstig zijn belofte aan
Grey, stak Daan de rivier over en
begaf zich naar het dorp, dat sedert
de aanleg van de eerste spoorlijn,
welke Mountjoy had uitgevoerd,
reeds bijna een stad was geworden.
(Wordt vervolgd).