RECHTZAKEN Het verzet der Leidse universiteit Bioscopen KLEIN NEST VRIJDAG 31 OCTOBER 1947 DE LEIDSE COURANT PAGINA 2 Ramadier staat nog FNE FRANSE minister-president Ra- *^madier heeft de stryd tegen twee fronten opgenomen en is Dinsdag j.L voor het vervroegd bijeengeroepen parlement getreden met een gere construeerd kabinet. Het betoog, dat hij daar gehouden heeft, bracht weinig nieuws. Hij voer heftig uit tegen de communisten en eveneens wat minder heftigte gen de Gaulle, zodoende zijn positie demonstrerend van het midden: noch naar. links noch naar rechts. Een nieuw program heeft zijn nieu we regering niet ontvouwd; zij zong een oud bekend liedje op een bekende wijs. Stabilisatie van prijzen en lonen, een budgetair evenwicht, bezuini ging op militaire en civiele uitgaven, wie kan hierover nog in vervoering raken? En zo gaat het verder: ex porteren om aan deviezen te komen, leve het Marshall-plan, nauwe sa- mewerking met Amerika, enz., enz- Zelfs minister Lieftinck zou zulk een rede gehouden kunnen hebben. Het voornaamste, althans het meest sensationele, was de lange scheldrede van de communist Duclos. De Fran sc communisten, die bij de laatste ge meenteraadsverkiezingen van Zon dag j.l. een geduchte klap hebben ge kregen. schijnen te menen, dat zij het nu toch verkorven hebben en het derhalve zo bont kunnen maken als ze maar willen. Na noor hun drijven en door het uitroepen van stakingen het succes van De Gaulle veroorzaakt te hebben, hebben zij het Dinsdag klaar gespeeld om in het parlement een duidelijk waarneembare antipathie tegen hen te ontwikkelen en het scheelde niet veel of er was een algemeen handge meen ontstaan. De vergadering van het Franse parlement leek toen veel op de vroegere vergaderingen van de Rijksdag te Berlijnvoordat Hitler aan de macht kwam. Het kwaad straft zichzelf. Ook nu zijn de Franse com munisten door het dolle heen en de natuurlijke reactie daarop is, dat de „sterke man" de wind in de zeilen krijgt. QF HET OPTREDEN van De Gaulle ^dat vandaag of morgen te ver wachten is, enige gelijkenis zal gaan vertonen met de dictatuur, zal moe ten worden afgewacht. De secretaris van de Gaulle heeft uitdrukkelijk verzekerd, dat de generaal geen dic tatoriale neigingen heeft. Wij willen het graag geloven. Maar aan de an dere kant is er maai; weinig bekend van wat de Gaulle nu eigenlijk wel wil en daarbij komt, dat een situa tie zich geleidelijk kan ontwikkelen en iemand onmerkbaar maar onhoud baar kap stuv/en in een bepaalde richting. Tonelen, zoals zich Dins dagavond te Parijs afspeelden, kun nen daarop van grote invloed zijn- Vele duizenden betogers hebben onder leiding van communisten ge tracht in het Etoille-kwartier van Parijs een door oud-senator Gauthe- rot georganiseerde vergadering te verstoren, waar uit Oost-Europeese landen uitgewekenen het woord zou den voeren ten gunste van „door de Sovjet-Unie onderdrukte volken." Er verzamelde zich zoveel publiek bij het vergaderlokaal, dat het ver keer werd gestremd en de politie ge noodzaakt was de straat schoonste veeen. De menigte verbrak toen het poli tie-cordon en raakte slaags met de politie. Wanneer zulke wanordelijkheden schering en inslag gaan worden, zal het voor iemand als de Gaulle moei lijk kunnen worden om geen dictato riale neigingen te krijgen, ^OVER IS HjST echter nog niet Donderdag heeft Ramadier juist weer een meerderheid voor zijn be leid in het parlment gevonden, zij het een zeer kleine en afbrokkelende meerderheid. Sinds Ramadier 9 maanden gele den aan het bewind kwam, heeft hy niet minder dan 7 maal de vertrou wenskwestie gesteld en telkens werd zijn meerderheid in het parlement een stukje kleiner In Januari kreeg hij 548, in Maart 411, in Mei 360, in Juli 331, in Augustus 404 en op 5 September 292 stemmen. Thans staat hij op 300. Ramadders stoeltje staat dus nog, doch zijn basis wordt heel klein. Wanneer zal hij er vanaf glijden? Merkwaardig was ook bij de zit t:ng van Donderdag, dat de commu nisten volkomen geisoleerd stonden: de Assemblée bleek over de hele linie anti-comnlunistisch te zijn. Wy gaan vooruit. Wat is er aan de hand met het brood? Reeds geruime tijd is het de fijnproever opgevallen dat het Tar webrood van de brood fabrieken de L. B. F. en De Zeeuw van hoogfijne kwaliteit en zeer smakelijk is. Wat toch is hiervan de oorzaak? De L. B. F. en De Zeeuw kopen door middel van een speciaal hier voor aangewezen deskundige in Zeeland hun eigen Zeeuwse Tarwe, de z. g. ALBA-Tarwe. Hierdoor zijn zij er van verzekerd het beste te ontvangen, wat te ver krijgen is. De vermaling tot Tarwe meel geschiedt overeenkomstig hun eigen wensen. Door genoemde broodfabrieken wordt nu van deze uitgezochte tarwesoort het heerlijke en zo begeerde Zeeuw se Tarwebrood gebakken, vrij van Mais en Aardappelmeel.' (Adv.) y 9375 HAAGSE RECHTBANK. Aanrijding te Lisse. De chauf feur W. H. v. d. W. had op de Heren weg te Lisse met een door hem be stuurde vrachtauto, een stilstaande auto aangereden, tengevolge waarvan verschillende personen werden ge wond. In verband hiermede \orderde de officier tegen hem vier maanden hechtenis. De rechtbank heeft v. d. W. veroordeeld tot 200 boete of 50 dagen hechtenis. Hond gestolen. H. T. van B. te Leiden had een hond gestolen; de eigenaar zag het dier bij een hande laar en zo werd de dief ontdekt. De officier vond het een ernstig gev&l, want het was 'zuiver een geldzaak geweest van verdachte. De eis luidde zes weken gevangenisstraf, waartoe de rechter veroordeelde. Peen gestolen, J. N. te Leiden was in de nacht naar een tuin ge gaan en had er peen gestolen. Dat was een lelijke streek, vond de of ficier, die er zes weken gevangenis straf voor eiste, omdat men moet we ten dat een tuin niet leeg geplunderd kan worden. De rechter was het hier mede eens en veroordeelde conform de eis van de officier. HAAGSE RECHTBANK. Auto verduisterd. Een arts te Wassenaar had aan de chauffeur J. G. F. opdracht gegeven een auto te verkopen, maar F. had de auto ge ruild voor een motor en geld toe. De eigenaar van de auto zag daar echter niets van, zodat wegens verduiste ring F. zich te verantwoorden heeft gehad en de Officier een jaar gevan genisstraf eiste. De rechtbank heeft hem veroordeeld tot acht maanden gevangenisstraf, waarvan vier maan den voorwaardelijk met drie jaar proeftijd. HAAGSE POLITIERECHTER. Z'n hemd was wegToen de monteur G. B. in „De Schakel" te Katwijk geïnterneerd was, had hij op zekere dag 'z'n hemd vermist. Daar om had hij dat van een ander geno men, die dus op zijn beurt het hemd kwijt was. Men zou zo door kunnen gaan, maar allen zouden zich dan aan diefstal schuldig maken, waarvoor B. terecht stond. De Officier vorderde een maand gevangenisstraf, waartoe de rechter veroordeelde. Diefstal van steenkool. De los- werkman A. P. te Leiden schepte een paar mud kolen teveel op, die ver^- kocht zou worden ten eigen bate. Dat was omdat hij te weinig 1 on had, zo vei telde hij bij de Politierechter, die dit niet de gewenste manier voor aan vulling vond. De Officier eiste twee weken gevangenisstraf, waartoe de rechter veroordeelde. Tuin-roof. De grondwerker J. T. W. te Leiden was op 12 Juli er op uit getrokken om gratis aan groenten te komen, waartoe hij een bezoek bracht aan een tuin en er een hoe veelheid wortelen meenam. De inlich tingen over verdachte waren niet zo erg best, waarom de Officier zes we ken gevangenisstraf vorderde. Het vonnis werd conform die eis. Clandestien geslacht. De veedrij ver L. A. G. O. te Oegstgeest had clandestien geslacht, en zyn verdedi ger vond dat de twee maanden, die hy nu daarvoor preventief heeft door gebracht, voldoende waren. De Offi cier dacht er anders over en vorder de vyf maanden gevangenisstraf, om dat het slachten enkele malen had plaats gevonden en niet kon worden gebruik bestemd was. De rechter ver oordeelde conform de eis met aftrek van preventief. HET CONGRES VAN EX-POLITIEKE GEVANGENEN DE DEELNEMERS aan het congres van ex-politieke gevangenen zijn gisteravond in het Groot-auditorium der universiteit ontvangen door de senaat der Leidse Universiteit, in welke bijeenkomst de hoogleraren mr. J. C. van Oven, mr. R. D. Kollewijn en dr. W. v. d. Woude het een en ander hebben verteld over het verzet en de lotgevallen van de Leid se Academie in de bezettingstijtd. Met het voltallig hoofdbestuur van de Ned. Ver. van E.P.G. waren hier mede aanwezig dr. A. Neuman, vice- president van de Intern. Fed. van Ex-politieke gevangenen Fiapp, de burgemeester, jhr. mr. F. H, van Kinschot, verschillende professoren en vele anderen. leerdheid, zijn historische rede in het Groot-auditorium der Universtiteit, waarin de gehate bezetter werd dui delijk gemaakt, dat wat hij hier deed een groot onrecht was. Na het uit spreken van deze voor de geschiede nis van ons land en de Leidse Uni versiteit zo klemmende rede zongen de aanwezigen spontaan het Wilhel mus. De Duitsers reageerden op deze rede snel,, want reeds de volgende dag (27 November 1940) werd prof. Cle- veringa in zijn woning gearresteerd en werd de Universiteit gesloten. De historische rede van prof. Cievêringa Nadat de rector-magnificus, prof. mr. J. C. van Oven, de gasten op deze historische plaats namens de senaat had verwelkomd, voerde als eerste spreker prof. mr. R. D. Kollewijn het woord, die er aan herinnerde, dat men direct na de capitulatie op de Universiteit bijeenkwam om zich te bezinnen op de vraag, wat of onder de gewijzigde omstandigheden dien de te geschieden. Aanvankelijk betrof het hier nog niet het verzet, doch het universiteitswerk. Met uitzondering van het college van wijlen prof. mr. B. M. Telders over Volkenrecht wer den alle colleges op 20 Mei 1940 her vat. ,A1 spoedig daarop kwam een kleine kring van hooglelaren op voor stel van prof. van Asbeck bijeen met het doel het geestelijk verzet te sti muleren en het contact met andere hogescholen op te nemen. Uit deze kring van hoogleraren ontstond „De kleine krans", welke overtuigd was, dat tegenover de practijken van het nationaal-socialisme de eerbied voor de waarde van de individuele mens diende te worden gesteld. Vanuit de ze „Kleine krans" is het geestelijk verzet gerijpt en is in feite ook de ci- vitasgedachte naar voren gekomen. Uitvoerig weidde spr. vervolgens uit over de reactie, welke de uitsluiting van Joodse ambtenaren tengevolge had, welke voor de Leidse Universi teit haar hoogtepunt bereikte in het ontslag van de hoogleraren Meijers en David. Dezelfde dag, dat prof. Meijers zyn ontslag als hoogleraar op een gestencild blaadje papier ontving, hield prof. mr. R. P. Cleveringa, als decaan der faculteit der rechtsge- Prof. mr. J. C. van Oven, die vanaf die tijd als decaan der faculteit op trad, vertelde vervolgens het een en ander van de vele besprekingen, wel ke in het geheim ten huize van prof. Telders werden gehouden en die alle ten doel hadden om het verzet, dat ook onder de studenten weerklank had gevonden, te steunen. Kort op elkaar volgden in deze tijd de arres tatie van prof. Telders, het verbod tot het afnemen van examens, dat ech ter in Mei 1941 wederom werd toe gestaan, het aftreden van de presi dent-curator, mr. A. v. d. Sande Bak- huyzen, waarvoor burgemeester De Ruyter van Steveninck in de plaats kwam, terwyl aan het eind van alles ook de nazificering der Universiteit van zekere zijde werd bewerkstelligd en waartoe men reeds een voordracht van zeven nieuwe hoogleraren dacht te moeten doen. Tegen al deze maat regelen heeft men zich scherp verzet, niet in het minst tegen de dreigende nazificering, welek echter nooit is ge lukt. Vervolgens ging spr. na. dat het verzet der Leidse .Universiteit in die dagen ook veel kwaad bloed heeft gezet in kringen der toenmalige re geerders, hetgeen er toe heeft geleid, dat Van Genechten zich op 15 Novem ber 1941 in een rede uitdrukte, „dat het horzelnest in Leiden maar moest worden uitgeroeid". Tenslotte herin nerde spr. nog aan het moedig optre den van 56 hoogleraren, die zich niet met de maatregelen van de bezetter konden verenigen, en hun ontslag na men. De nazi-bacil. Prof .dr. W. v. d. Woude, die hier na nog het woord voerde, vertelde vervolgens het een en ander van de besprekingen, welke hij in zijn kwa liteit als wnd. rector-magnificus ge voerd heeft met burgemeester De Ruyter van Steveninck, dr. Wirnmer en de secretaris-generaal van Onder wijs, prof. van Dam en die alle be trekking hadden op het van vreemde smetten vrij houden van de Universi teit. Zeer in het bijzonder noemde spr. in dit verband ook nog de naam van de toenmalige secretaris van het college van curatoren mr. P. J. Iden. burg, die vele besprekingen heeft bij gewoond en ook al zijn krachten heeft aangewend om de Universiteit van de nazi-bacil schoon te houden. Mr. Stomps, voorzitter van de Ned. Ver. van ex-politieke gevangenen uit de bezettingstijd, sprak een dank woord, waarin hy namens- het onder gronds verzet diepe eerbied uitsprak voor het bovengronds verzet, dat ook met zulk een kracht is gevoerd, en waaruit hem is gebleken, dat soms het geestelijk verzet jiog doeltreffen der kan zijn dan enig vuurwapen ooit in de ondergrondse strijd gebruikt. Aan het eind van de avond heeft dr. Neuman in zijn kwaliteit als vice- president van de Intern. Federatie van Ex-politieke gevangenen uit de bezet tingstijd aan de leden van het D. B. van de Ned. Ver. van E.P.G., de he ren mr. B. W. Stomps, drs. J. K. A. van Nooy, B. Moerman, W. Bakker, W. Oh. J. M. van Lanschot en N. A. Mourer het herinneringskruis van de Tsjechische regering uitgereikt, een onderscheiding, welke nog niet eer der aan buitenlanders is verleend. In de gisteren gehouden huishou delijke zitting van het hoofdbestuur herkozen de heerem mr. B. W. Stomps, G. Ch. Aa'ders. W. Bakker W. Ch. J. M. van Lanschot, P. Ma liepaard, B. Moerman. N. A. Mauer, mevr. B. v, d- MuijzenbergWillem- se crs. J. K. A. van Nooij, C. van Rhy'n, J. de Swart en Th. Verhageq, terwijl tot nieuwe leden werden ge kozen de heren H. A. M. van Ban- nin te Voorburg, W. F. K. Bisschoff van Heemskerck Den Haag, R. J. Ebens te Groningen, L. H. Koning Amsterdam en A. Treurniet Den Haag. Het beleid van het H. B. ten op zichte van het niet-doorgaan van het Congres te Maastricht met grote meerderheid van stemmen goedge keurd. Hedenmorgen werd» in de Harte- brugskerk een plechtig gezongen Re quiemmis opgedrajgen voor de zie- lerust van de in de bezettingstijd gevallen kameraden, welke door talrijke congressisten werd bijge woond- De H. Mis werd opgedragen door de weleerw. pater J. Gillis, C.s.s.R. uit Wittem (L.). met assistentie van de weleerw. paters G. Hogenelst en S. Booms. Het zangkoor voerde de driestem mige Requiemmis van Perosi uit ALLE DAGEN VAN ONS LEVEN. Alle dagen van ons leven is het he laas geen kermis. Maar juist daarom is het zaak om van de dagen, waarop het wel kermis is, te profiteren. In het begin van de week konden wij u reeds mededelen, dat er een reuze kermis op komst is ten bate van het Francisca Romanawerk. Wij hebben beloofd eens poolshoogte te gaan nemen, om te voorkomen, dat u eventueel een kat in de zak zou kopen. Het is tenslotte niet plezierig als er duizenden mensen naar de Pieterskerkkoorsteeg trekken en er bijna niets te beleven is. Nu voor dit laatste behoeft u zich niet bezorgd te maken. Vissen, schie ten, grabbelen, stukken maken en koek slikken; het zijn n?aar enkele punten van het uitgebreide program ma. De leukste attracties vertellen we u echter niet. Dat moet een ver rassing blijven. De grote mogendhe den vertellen elkaar toch ook niet, hoever zy met hun atoomonderzoek zyn. U hebt echter geen geheime dienst nodig om na te gaan, wat er „in de vrolijke ark" gebeurt. Komt op 8, 9 en 10 November naar bovenvermeld adres en u zult ongetwijfeld een ge zellige avond hebben. 'Portemonnaies niet vergeten s.v.p. VERGADERING „ST. ANTONIUS". Door de Ned. R.K. Bond van Ho tel-, Café- en Restaurant-geëmpl. „St Antonius", afd. Leiden, werd Woens dagnacht 20 Oct. j.l. in het café van de heer H. Rooyakkers, Korevaar- straat, een vergadering belegd. De opkomst der leden was goed, tevens waren belangstellenden aanwezig. De voorzitter, de heer P. Feiten, ver welkomde in zyn openingswoord de geest. adv. kap. W. Bende, de hoofd bestuurders de heren W. J. L. v. d. Bol en Th. Doove en het bestuur van de R.K. Bond van Musici en Artis- ten, terwyl ook de belangstellenden en leden, die hun nachtrust hadden opgeofferd een bijzonder welkom werd toegeroepen. Na voorlezing van de notulen en ingekomen stukken werd het winter- programma van de K. A. B., afd. Lei den, voorgelezen en door de voorzit ter uiteengezet. By de behandeling van enige orga nisatorische problemen naar aanlei ding van een recensie in de Leidse Courant over het organiseren van feestavonden en laten optreden -ran artisten werd besloten een protest in te dienen bij de K.A.B. te Utrecht. De voorzitter van de R K. Bond van Musici en Artisten stelde voor de kath. georganiseerde musici en artis ten op het winterprogramma van de K.A.B. te laten werken, om te laten zien wat zij kunnen presteren en in lichtingen bij deze afdeling in te win nen. Bij het agendapunt „St. Nicolaas- feest" gaf het bestuurslid, de heer Van Asperdt een uiteenzetting aan gaande de ayoeilijkheden, die er aan verbonden zyn om de kinderen van het Carmelitessenklooster en de kin deren van de leden een goed St. Ni- colaasfeest aan te bieden. Hij memo reerde de ontvangsten van geldelijke giften en natura, die reeds door ver schillende particulieren geschonken waxen. Door de verschillende aanwe zigen werden op- en aanmerkingen en goede voorstellen gedaan om het St. Nicolaasfeest goed te doen sla gen. Hoofdbestuurder W. J. L. v. d. Bol sprak een kort propagandistiscn woordje tot de belangstellenden over de bond van „St. Antonius". Dat ieder bedrijfsgenoot georganiseerd moet zijn, dat er twee bonden zyn: voor de niet-katholieken, de moder ne bond en voor de katholieken „St. Antonius", waar hun belangen het best behartigd kunnen worden. A! komt onze organisatie het laatste te genover de andere kath. vakorgani saties, wy hebben achter ons de K AB. met zijn groot ledenaantal. Treedt toe, stelt uw beste krachten in dienst Van de R.K. organisatie en maakt propaganda onder uw colle ga's, aldus eindigde spreker. Verder sprak de hoofdbestuurder Th. Doove over de retraite, die a.s. Dinsdag 4 November te Noordwijkerhout voor de bedrijfsgenoten gehouden wordt en spoorde de leden aan om zoveel mogelijk aan deze retraite deel te ne men. Zelfs zij, die financiële moei lijkheden hebben, kunnen gratis daaraan deelnemen. Daarna werd de gelegenheid ge boden om vragen te stellen in ver band met het gesprokene en naar aanleiding van bestaande moeilijk heden. Toen de vragen naar tevredenheid waren beantwoord dankte de voor zitter de sprekers voor hun uiteen zettingen. Deze avond kan weer dui delijk blijken, dat onder kellners, koks en buffetpersoneel enz. in het algemeen te veel personen zyn, die te weinig oog hebben voor de prin cipiële vakorganisatie. Het zou te ver voeren de punten te beschrijven, welke ook voor hen, die afzijdig blij ven, van belang zijn. Laten zij zich eens laten voorlichten door de leden van „St. Antonius" over hetgeen reeds is bereikt en wat nog om een oplossing vraagt. Om circa 3 uur in de nacht .nadat de belangstellenden zich als lid hadden opgegeven, sloot de voorzitter de vergadering met de chr. groet. LEIDSE UNIVERSITEIT. Geslaagd doctorala examen rechts, geleerdheid: de heren G. J. Vermeu len te Leiden, D. A. Slagtr te Schoon hoven, A. P. H. de Lange te Alk maar; candidaatsexamen rechtsge leerdheid: de dames J. I. van Osna- brugge te Rotterdam, I. M. A. Mathij- sen Gorst te Eindhoven, P. C. Wa ning te Rotterdam, E. Roder te Rot terdam. W. F. Hoopenkamp te 's-Gra- venhage, J M Piek te Rotterdam, E. J. Posthuma te Overveen, A. C. Kooomans te Leeuwarden, H. Bras te Rotterdam; de heren F. M. Ver hoeve te 's-Gravenhage, J. A. Jager te Nijmegen. WEERSVERWACHTING 8 VERANDERLIJKE WIND. g 8 Vry veel bewolking met hier 5 en daar enige lichte regen en in g de nacht plaatselijk vorming van g g nevel of mist. Veranderlijke o 9 wind. Iets hogere temperatuur, o oooooooooooooooooooooooooooooooooo Trianon brengt deze week „Wal vis in zicht" het knappe werk van de cineast de Boer, die de reis van de „Willem Barendsz" op werkelijk boeiende wjjze in beeld heeft weten te brengen. Het is geen speelfilm, maar toch is de reis en de walvis vangst .zodanig weergegeven, dat men zich geen ogenblik verveelt, ook al heeft de film de lengte van een nor male speelfilm. 'Wat weet een ge middelde „landrot" van het leven op een walvisvaarder? Alles is een open baring voor hen en de vuiligheid zien wij slechts op een afstand, ter wyl naar de stank slechts te raden valt. Voor alle leeftijden. Luxor heeft „Gevangenen van het verleden" op zijn programma staan. Het is het verhaal van een officier, die aan geheugenisstoornis lijdt en een nieuwe leven begint. Een nieuwe schok doet de geesteszieke zijn pas verworven geluk weer vergeten; zyn bewustzijn knoopt weer aan bij de op het slagveld afgebroken draad. Hoe langzaam-aan de herinnering aan de totaal uitgewiste tussenperiode weer opleeft verhaalt het tweede meest interessante deel dezer rol prent. Voor alle leeftijden. In Lido draait de grote film „Ma dame Curie". Hoe kan het anders of deze film vertelt van de ontdekking van het radium, waaraan de naam van madame Curie onafscheidelijk is verbonden. De toeschouwer leeft mee met het zwoegen van het echtpaar Curie, met hun hoop, hun spanning en hun teleurstellingen. Totdat het verhoopte resultaat is bereikt. Ook deze film is toelaatbaar voor alle leeftijden. Casino heeft een avonturenfilm, n.l. „Internationale Lady", een ge schiedenis van de Amerikaanse ge heime inlichtingendienst, waarbij Scotland Yard een belangrijke rol speelt. Toegang 14 jaar. In Rex draait een kleurenfilm „De Lafaard", 'n smokkelaarsverhaal, dat minder geschikt is voor jeugdige ogen Gereserveerd tot personen boven de 18 jaar. EEN-ACTER TOURNOOI IN DE SCHOUWBURG. De afdeling Leiden van de Ned. Amateurtoneel Unie houdt op 7, 14 en 21 November in de Leidse Schouw burg een één-acter-tournooi. waar aan door 10 van de bij deze afdeling aangesloten amateur-toneel-vereni gingen wordt, deelgenomen. De Ned. Amateurtoneel Unie, afge kort Natu stelt zich ten doel 't spelpeil van het amateurtoneel op te voeren en wendt daartoe verschillende mid delen aan. Zo is er een centrale bi bliotheek, waarin de diverse spelen slechts worden opgenomen, indien zij aan bepaalde eisen voldoen, er wor den centrale gezelschappen samen gesteld, cursussen georganiseerd en toneelkampen gehouden. Ook het één-acter-tournooi behoort tot deze middelen en het is dus dui delijk, dat men hierin niet zozeer een wedstrijd-element moet verwachten als wel een toneelpaedagogisch ele ment. Iedere afdeling van de Natu houdt deze tournooien. De winnaren kunnen deelnemen aan de geweste lijke tournooien, terwyl het landelijk tournooi tenslotte het hoogst bereik bare is. Het is de gewoonte, dat na het op voeren van ieder stuk ogenblikkelijk critiek wordt geleverd op de fouten, die werden begaan. Deze critiek wordt in het openbaar ge?even. Bij het Leidse tournooi zal de Haagse to neelcriticus Hessel Jongsma aan het einde van iedere avond een nabe schouwing geven, waarin hij alle misstappen zal behandelen. Het gemeentebestuur heeft zijn waardering voor dit streven getoond door voor de winnende vereniging een verblijf van vier personen in een van de a.s. zomer te organiseren to neel kampen te bekostigen. Burge meester F. H. van Kinschot heeft reeds toegezegd bij deze toneelge beurtenis aanwezig te zullen zijn, ter wijl hij eveneens op de eerste avond het tournooi zal openen. Waar vele plaatsen in ons land bij hun ontspan ningsmogelijkheden geheel op het amateurtoneel zyn aangewezen, ho pen wij, dat deze onderneming vruch ten mag afwerpen en bijdragen tot een innerlijke groei van het amateur toneel. ROMAN VAN CHARLES GAR VICE Geautoriseerde vertaling door F. VAN VELSEN 42) „Prachtig," zei Daan. „Een siga ret?" Hij schoof de doos naar zijn op- Sigaretten gebruikte Daan nooit, hij zichter, maar stopte z'n eigen pijp. was zijn lievelingspijp trouw geble ven. „Valt de nieuwe ploeg arbeiders nog al mee?" „Uitstekend, nu ze eenmaal gewend zijn," zei Grey en schonk zich een glas water in uit een aarden kruik. „In 't begin zyn die mensen moei lijk te regeren, maar als je ze goed weet aan te pakken beginnen ze el heel gauw te spinnen als een poes op 'n haardkleedje en eten uit je hand. Ik bofte er by, dat Anderson weg was. toen deze ploeg arbeiders hier kwam," voegde hij er op ge dempte toon bij. Er verschenen een paar rimpels op het voorhoofd van Daan, toen hij Andersons naam hoorde. Anderson was een nagel aan Daans doodkist. De bekwaamheid van Anderson, zijn ondervinding, kennis en vindingrijk heid waren boven alle twijfel ver heven en voor die bekwaamheden had Daan alle respect, doch het was onmogelijk Anderson als mens te respecteren. Evenals mijnheer Mountjoy, was hij als matroos begon nen en daarna op een fabriek ge komen, waar hij het tenslotte zover had gebracht, dat hem de leiding van grote werken werd toevertrouwd. In tegenstelling met zijn patroon was net Anderson onmogelijk geweest z'n zeemansmanieren af 'te leren. doch het moet gezegd, niet wanneer hij nuchter was, want dan was hij een behoorlijke kerel en redelijk tegen over de werklieden. Doch wanneer hij alcohol had gebruikt, dan ge droeg hij zich als een slavenjager, waardoor hij de haat van de in heemse arbeiders op zich laadde, ter wijl Daan en Grey door hun goede behandeling alles van de mensen konden gedaan krijgen, zodat terwijl Anderson door hen gevreesd en ge haat werd, de twee jongere mannen gerespecteerd en bijna op handen gedragen werden. Wat ook niet medewerkte om de stemming onder de inboorlingen te verzachten was het feit. dat Ander son, die zelf ongeloofelij ke hoeveel heden sterke drank kon gebruiken, zonder echter haveloos beschonken te worden, hun geen borrel gtfnde. Hij was enige dagen afwezig geweest naar het havenstadje, om de leiding bij het uitladen van materiaal en het ontschepen van werklieden op zich te nemen. Doch hij werd elk ogen blik terug verwacht en de gedachte aan z'n terugkeer was noch voor Daan, noch voor Grey prettig; even min voor de mierenhoop, die ginds beneden in de vallei aan 't werk was. Met een rustige openhartigheid en het verlangen, goed over zijn meer dere te spreken, zei Daan kalm: ,,'n Pientere kerel, die Anderson!" „En of!" stemde Grey onmiddellijk toe. Hij is goed genoeg, als hij maar wat verstandiger met de mensen omging, zich kalm hield en niet zo barbaars zoop." ,Ja," zei Daan peinzend. „Maar als ie die gebreken niet meetelt is hy hier de rechte man op de rechte plaats. Hij heeft een buitengewone kijk op rotsblokken. Met beslistheid stelt hij vast. dat er een scheur moet zijn op 'n plek waar iemand anders 't nooit zou verwacht hébben. En dan het laten springen van zo'n rots en de blokken laten terechtkomen waar hij ze wil hebben- 't Is gewoon fantastisch! De manier waarop hij laatst imet die spanning manoeu vreerde was beslist een geniaal stuk werk. Ja hij is een reuze kerel!" |,Ja,' beaamde Grey, „als hij z'n mond in meer dan een opzicht kon dichthouden zou hij onovertrefbaar zyn." „Och, hij behoort tot de oude school," zei Daan, die steeds bereid was een verontschuldiging aan te voeren, die vast overtuigd is, dat de enige manier om de werklui aan de gang te houden is, op hen te vloe ken. Misschien was dat vroeger in Engeland mogelijk en wellicht loopt 't nu ook goed af, als je met een troep dago's te doen hebt maar met deze mensen lukt het niet, of slecht." „Dat is zo," gaf Grey toe. „Deze in boorlingen zijn trots en stijfhoofdig en vatten onmiddellyk vuur en vlam. In 't begin viel 't me op dat ze zo beleefd tegenover elkaar waren; maar spoedig begreep ik hen; op een meningsverschil volgen klappen en op klappen volgen messteken." „Ze zyn heel bruikbaar, als je maar met hen weet om te gaan," ver klaarde Daan; „zé zijn gewillig ge noeg, als je hen maar niet beledigt. Ik voor mij heb geen klagen over die mensen." „Ik ook niet", zei Grey. Een paar minuten zwegen beide jongemannen. Dan keek Grey naar Daan, wiens gelaat tekenen van ver- moeiheid vertoonde. „Zoudt u niet eens een wandelin getje gaan doen?" opperde hij. „U heeft veel te lang achter elkaar aan dat ingewikkelde werk gezeten." „Ja, dat was niet tovaad," ant woordde Daan, terwijl hij opstond en zich uitrekte, „maar ik moest eigenlijk eerst deze detailtekening ar maken." „Laat mij 't restje van u overne men. U werkt veel te hard." „Och, ik doe het graag," zei Daan en haalde z'n schouders op. „Dat doe ik ook, maar genoeg is genoeg.. Ik zou graag zien, dat u wat meer en langer vrijaf nam." „Ja, dat komt wel goed hoor!" lach te Daan, maar het klonk hem toch dankbaar tegenover de bezorgdheid van Grey. „Ik zal eens naar het dorp wandelen en tevens naar de nieuwe peiler gaan kijken." „Neen maar!" protesteerde Grey lachend. „Dan blyft u 'bij het werk en zal u drommels weinig van het dorp te zien krijgen." „Neen, ik blijf er maar een paar minuutjes," verzekerde Daan. „Hij trok z'n witte stofjas aan, zette z'n breed gerande Panamahoed op en begaf zich, na z'n pijp aange stoken te hebben, op weg. Met een kameraadschappelijke be wonderende blik oogde Grey hem na; dan zette hij zich aan de tafel en ging met het werk van Daan verder. Spoedig had Daan langs het hel lende voetpad de vallei bereikt en keek met welgevallen, evenals een vader naar een flink uit de kluiten geschoten zoon, naar de in aanbouw zijnde brug. Bij zijn verschijning in hun midden, staakten de werklieden een ogenblik hun praten en lachen en groetten de inlandse arbeiders hem op hun gewone hoffelijke manier O' oon de Engelse werklieden hem nie„ groetten, keken zij toch naar hem op met dezelfde uitdrukking in hun ogen, als Grey had gedaan. Enige ogenblikken bleef Daan zwijgend bij hen staan en bekeek aandachtig het pas gemaakte metselwerk. Dan zei hy eenvoudig: ,,'t Gaat best zo, jongens." Meer niet. Maar 't was .voldoende; de inboorlingen vertoonden een bre dere glimlach dan gewoonlijk en krabden op hun hoofd, onet een ka rakteristiek gebaar van voldoening, terwijl enige van de Engelse werk lieden een zacht gebrom lieten ho ren, hetgeen dezelfde betekenis had. Overeenkomstig zijn belofte aan Grey, stak Daan de rivier over en begaf zich naar het dorp, dat sedert de aanleg van de eerste spoorlijn, welke Mountjoy had uitgevoerd, reeds bijna een stad was geworden. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1947 | | pagina 2