S)e CckLc öoiVta/nt
»De republiek is geen souvereine staat«
Afschuw over laaghartige daad
Malang is bezet, opmars naar Tjilatjap
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1947
bureaux: Papengracht 32, Giro 103003.
Telef.: Administratie, Advertenties 20826,
Eedactie 20015, Directie, drukkerij en
abonnementen 20935.
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 11153
Abonnementsprijs f 0.26 per week, 11.10
per maand, 3.25 per kwartaal. Franco
per post J 4.
Adveftenties: 15 cent per m.m. Ingez.
mededelingen dubbel tarief. Bij contract
belangrijke korting.
Telefoontjes: 30 woorden 1 1.50.
Sociale en
politieke actie
DEZER dagen is het volgende be
richt in de pers gepubliceerd:
De besturen van het Wereld vak
verbond, het N.V.V. en de E.V.C.
hebben na een gemeenschappelijke
vergadering in Amsterdam een te
legram aan de Regering gezonden,
waarin wordt gevraagd, direct het
militaire optreden in Indië te sta
ken, de Republiek voor te stellen
onmiddellijk besprekingen te ope
nen en bij weigering yan de Repu
bliek bemiddeling of arbitrage te
aanvaarden.
Een dergelijke actie kan onzè sym
pathie niet hebben.
Ook zou dat niet het geval zijn, als
de inhoud een tegenovergestelde
•trekking zou hebben gehad.
Ieder op zijn plaats.
De actie van sociale organisaties
moet aller aandacht hebben, als zij
betreft arbeidstijd, arbeidsloon, ex
port, import, medezeggenschap en al
dergelijke onderwerpen.
Onderwerpen van zuiver-politieke
aard, van zuiver-staatkundige aard,
onderwerpen van staatsmansbeleid
liggen niet op haar terrein.
Moet het volk dan maar altijd de
beslissing daarover laten aan de Re
gering zonder iets van zich te laten
horen?
Natuurlijk n.iet.
Maar daarvoor heeft het volk zijn
zelf gekozen vertegenwoordiging, de
Volksvertegenwoordiging.
En daarvoor heeft het volk zijn
staatkundige organisaties, waarin het
met zijn vertegenwoordigers contact
kan vinden; waarin het zich kan uit
spreken over staatkundige vraag
stukken.
De sociale actie blijve gescheiden
van de zuiver-politieke actie.
Dat het E.V.C. zich van die schei
ding niets aantrekt, wisten we en be
grijpen we. Het N.V.V. had een ander
standpunt moeten innemen.
Een enorme ontvangst is het Prinse
lijk Paar met de Prinsesjes in
Leeuwarden ten deel gevallen. Prin
ses Juliana en Prins Bernard pakken
voorzichtig het reismandje met Prin
ses Marijke uit de auto bij aankomst
aan het huis van de Comm. der
Koningin.- in de Provincie Friesland.
INDONESIË VOOR DE VEILIGHEIDSRAAD
/"\P VERZOEK VAN AUSTRALIë en India heeft de Veiligheidsraad
gisteravond de Indonesischè kwestie zonder debat op de agenda van
de Raad geplaatst. Nadat de Nederlandse vertegenwoordiger, mr. Van
Kleffens. tot de besprekingen was toegelaten, eiste zowel Australië als
Rusland een onmiddellijk begin van de discussies, waarbij de heer Gro-
myko naar voren bracht, dat in Indonesië een oorlog woedt en dat
derhalve spoed geboden is. Mr. Van Kleffens verzette zich tegen de toe
lating van een vertegenwoordiger der Republiek, daar Indonesië geen
souvereine staat is. Na uitgebreide discussies, waarbij de Belgische ver
tegenwoordiger de bevoegdheid van de Raad, om deze kwestie te be
handelen, in twijfel trok, werd de zitting verdaagd tot hedenmiddag.
De Sovjet-afgevaardigde, Andrei
Gromyko, verklaarde, dat de Veilig
heidsraad een Indonesisch vertegen
woordiger moest uitnodigen, doch hij
was van mening, dat er geen reden
was op de besprekingen uit te stel
len, totdat deze zou zijn gearriveerd.
Kolonel Hodgson (Australië) zei,
dat de vijandelijkheden in Indonesië
niet louter een „politieke actie" wa
ren, doch een feitelijke oorlog be
tekenden, welke hij omschreef als
„een gewapend conflict tussen twee
staten". Vervolgens diende de
Australische afgevaardigde een re
solutie in, waarin verklaard wordt,
dat de Veiligheidsraad met bezorgd
heid nota heeft genomen van de in
gang zijnde vijandelijkheden tussen
de gewapende macht van Nederland
en van de Republiek en, vaststel
lend, dat volgens het charter van de
De plaats der republiek
In zijn uiteenzetting wees mr. Van
Kleffens er op, dat het gevaarlijk is
zich te laten misleiden door de- term
„Republiek". Als geheel zullen de
Verenigde Staten van Indonesië,
waarvan de Republiek een onder
deel zal vormen, volgens de over
eenkomst van Linggadjati een sou
vereine, democratische staat worden
op federatieve grondslag.
De Republiek is geen souvereine
staat: evenmin West-Borneo en
Oost-Indonesië. Zij is net zo min
een souvereine staat als New York
en Utah in de Verenigde Staten van
Noord-Amerika. Het is niet te recht
vaardigen, aldus Van Kleffens, een
politieke eentyeid van deze orde toe
te laten tot de conferentietafel. Hij
herinnerde er verder aan, dat de
Republiek door de Japanners is ge
sticht, (waarvoor Soekarno een reis
naar het Japanse hoofdkwartier
moest maken), als een politiek wa
pen en ten slotte legde hij er de na
druk, op, dat zij nooit is erkend als
een souvereine staat door wie dan
ook.
Syrische opvatting.
De Syrische afgevaardigde was de
mening toegedaan, dat het niet het
kenmerk van een souvereine staat
.behoefde te zijn. dat zij volledig on
afhankelijk is. Hij vroeg de Repu
bliek daarom in elk geval te laten
delen in de voorrechten, die zij wel
zou hebben gehad als zij volledig
onafhankelijk was.
Vervolgens werd een voorstel be
sproken, waarin gevraagd wordt,
dat aan Nederland en de Republiek
zal worden opgedragen de vijande
lijkheden te staken, vóór dat men
verder gaat met de besprekingen
van de mérites van het geschil zeil
De vertegenwoordiger van India
wilde zelfs, dat de Nederlanders
zich op hun oorspronkelijke posities
zouden terugtrekken, omdat zij zich
anders in een voordelige positie
zouden bevinden.
Frankrijk kon hierover niet on
middellijk zijn stem uitbrengen, zo
verklaarde zijn vertegenwoordiger,
omdat hij de draagwijdte van de
kwestie nog niet kon overzien.
Competent.
De Belgische afgevaardigde, Fer-
nand van Langenhove, zei, dat de
Raad, hoewel de Indonesische kwes
tie op de agenda zou kunnen wor
den geplaatst, zich daarmee niet
verplichtte te beslissen, of de Raad
competent was de kwestie te be
handelen of om enig standpunt ten
aanzien van deze kwestie naar voren
te brengen, een opvatting, waarmee
de voorzitter het eens was.
DE MOORD BIJ NATHANIA
■^OALS MEN WEET, is men er in geslaagd, de lijken van de twee En-
gelse sergeants, die door de „Irgcen" om het leven zijn gebracht, te
vinden in een bos in de omgeving van Nathania. Nathania is de plaats, waar
do sergeants waren ontvoerd. Deze moord droeg een zo mogelijk nog af
schuwelijker karakter door het plaatsen van een trucmijn, die bij het weg
nemen van de lijken ontplofte en deze ernstig verminkte, terwijl voorts
nog een soldaat daarbij gewond werd. Het gehele bos nabij Nathania, net
woud van Saron, is zwaar ondermij na. Op een der gehangenen werd een
briefje gevonden met het opschrift: „Dit is het vonnis van de krijgsraad
der „Irgoen".
Onmiddellijk na de ontdekking
werd de gehele streeks door een po-
litiecordon afgezet.
Deze slag, door de „Irgoen" de Brit
ten toegebracht, is niet alleen in En
geland hard aangekomen, maar heeft
ook in de gehele wereld, inclusief
verantwoordelijke Joodse kringen,
onverholen afschuw gewekt.
De Britse minister van Koloniën,
Creech Jones, heeft in het onder
doodse stilte luisterende Lagerhuis
gezegd: „In de lange geschiedenis
van geweldpleging in Palestina is
zelden een meer lafhartige daad be
gaan dan de in koelen bloede en met
berekening gepleegde moord op deze
onschuldige jonge mannen, nadat zij
meer dan twee weken als gijzelaars
waren vastgehouden." Het woord laf
hartig werd door het Huis met een
manifestatie beantwoord.
Het Joodse Agentschap en de Vaad
Leoemi (Joodse Raad) te Jeruzalem,
Moshe Shertok, leider der politieke
afdeling van het Joodse Agentschap,
Joodse, organisaties in Londen, de
rabbijnen van Londen en Bristol heb
ben eenparig deze daad van de „Ir
goen" veroordeeld.
Hiermede stelt men zich echter in
Britse kring niet tevreden. Generaal
Sir Alan Cunningham, de Britse Ho
ge Commissaris in Palestina, heeft
het hoofd van de politieke afdeling
van het Joods Bureau voor een on
derhoud ontboden.
Ernstige incidenten.
Gisteravond hebben zich, naar Ass.
Press uit Jeruzalem meldt, in het cen
trum van de Joodse stad Tel Aviv
zeer ernstige incidenten voorgedaan.
Verscheidene Britse pantserwagens
hebben het vuur op een menigte Jo
den geopend, waardoor volgens de
eerste berichten 5 mensen zijn ge
dood en 18 werden gewond.
Het Joods bureau heeft de Britse
autoriteiten verzocht niet de staat
van beleg af te kondigen. Uit Londen
wordt echter bericht, dat deze afkon
diging spoedig zal plaats hebben.
De eerste pontonsteiger, voorzien
van eigen voortstuwingskracht, ligt
op zijn plaats en het zware materiaal
gaat aan wal.
Verenigde Naties deze vijandelijk
heden een inbreuk op de vrede be
tekenen. een beroep doet op de
twee regeringen om: le. de vijande
lijkheden onmiddellijk te staken;
2e. haar geschil op té lossen door
arbitrage, in overeenstemming met
artikel 17 van het accoord van Ling
gadjati. Hodgson was van mening,
dat met deze critieke raad de repu
tatie van de Veiligheidsraad staat
of valt.
Een royaal Ned. aanbod.
Aan het, slot van de discussies in
de Veiligheidsraad over Indonesië
legde mr. Van Kleffens de volgende
verklaring af:
De Indonesische aangelegenheid
valt buiten de jurisdictie van de
Veiligheidsraad, zoals die in het
Handvest is omschreven. Met het
oog hierop ben ik verheugd te kun
nen meedelen, dat mijn regering
van plan is de betreffende leden
van de UNO pit te nodigen, elk een
vertegenwoordiger te zenden naar
Indonesië om niet alleen een bezoek
te brengen aan de Republiek, maar
ook aan Oost-Indonesië en West-
Borneo, met het verzoek, dat zij de
wereld als mannen van eer hun be
vindingen zullen meedelen.
LEGERBERICHT
VAN HEDENMORGEN.
De Nederlandse troepen hebbep
gisteren Banjoemas, 75 km ten Zuid
oosten van Tegal, en Poer wared ja,
22 km ten Zuiden van Poerwokerto,
bezet en zijn vervolgens verder op
gerukt.
Verschillende bruggen over de ri
vier Serajoe zijn bezet en een repu
blikeinse tegenaanval op Tjibeber is
afgeslagen. In samenwerking met de
koninklijke marine heeft de Neder
landse luchtmacht republikeinse
kustbatterijen op het eiland Noesa
Kembangan buiten werking gesteld.
Op Zuid-Sumatra hebben republi
keinse eenheden verschillende po
gingen ondernomen tot infiltratie
rondom Batoeradja, 15 km ten Zuid
westen van Palembang,
Op Noord-Sumatra vinden ten
Westen van Medan opruimingsacties
plaats. Republikeinse aanvallen op
de bruggen over de rivier Soengel
Wampoe en op Arnhemia zijn afge
slagen.
Sedert het begin der militaire ac
ties zijn de Nederlandse verliezen:
57 doden, 124 gewonden en 15 ver
misten.
MIDDEN-JAVA DOORSNEDEN
Ï"\E STAD MALANG, de zetel /an het voorlopige republikeinse parle-
ment, is gistermorgen door Neder landse troepen bezet. De republikei
nen hebben de tactiek van de verschroeide aarde toegepast en Malang als
één grote wildernis achtergelaten. V oorts wordt melding gemaakt van de
op handen zijnde bezetting van de havenplaats Tjilatjap aan de Zuid
kust van Java. Nederlandse troepen zijn van het Noorden uit doorge
drongen tot Poerwokerto, welke pla ats volgens onbevestigde berichten
reeds zou zijn bezet. Aan de andere kant vinden landingsoperaties plaats
in de nabijheid van Tjilatjap om te beletten, dat de daar opgeslagen voor
raden rubber, sisal, kapok, suiker en thee vernietigd worden.
beschadigd in Nederlandse handen
gevallen, de residentiehoofdplaats
Banjoemas werd zonder tegenstand
bezet
De kans is groot, dat de Nederland
se troepen, die van het Noorden ko
men, in Tjilatjap reeds de landings
troepen, die van overzee zijn geko
men, zullen aantreffen. Betrouwbare,
hoewel nog niet officieel bevestigde
berichten maken n.l. melding van am-
phibie-operaties nabij de haven van
Tjilatjap.
Malang een dode stad
Aneta's bijzondere correspondent
te Malang meldt, dat de stad Ma
lang een woestenij is. Vele publieke
gebouwen, fabrieken, het klooster, de
bioscoop en de sociëteit zijn opgebla
zen of verbrand. Reeds dagen gele
den waren de winkelstraten leegge
plunderd. De stad is uitgestorven. Om
half negen gistermorgen bereikten de
eerste Nederlandse troepenafdelin
gen de straten van de stad, nadat zij
Woensdag wegens vernieling van
bruggen voorbij Singasarie en on
dermijning van de wegen moeilijk
vooruit kwamen. Het Raadhuis en het
postkantoor zijn door bommen ge
schonden. De winkelruiten in de
hoofd winkelstraat zijn vernield en uit
stalwaren zijn gestolen. Langzamer
hand komen enige achtergeblevenen
uit hun schuilplaatsen te voorschijn.
Zij toonden de correspondent van
Aneta het interieur van huizen,
waar zelfs het kapok uit de matras
sen gehaald was bij de toepassing
van de tactiek der verschroeide aar
de. Boven de stad hingen rookwolken.
De bevolking van meer dan honderd
duizend zielen was weggevlucht. De
achtergeblevenen warem voorname
lijk Chinezen, Europeanen en Ara
bieren.
Nederlandse patrouilles gaan thans
rond voor het uitvoereil van zuive
ringsacties. De bevolking vertelde,
dat verleden week reeds een aanvang
is gemaakt met de plundering van de
tokostraten. Onder deze plundering
hadden niet alleen Chinese winkels
te lijden, maar ook Indonesische
winkels. In de stad bevinden zich
nog enkele sluipschutters.
De actie tegen Tjilatjap
Volgens Republikeinse belichten
zouden Nederlandse troepen nog
slechts 32 kilometer verwijderd zijn
van de haven Tjilatjap aan de Zuid
kust, de laatste belangrijke haven,
die in Republikeinse handen is. Van
officiële Nederlandse zijde is meege
deeld, dat Nederlandse gemotori
seerde eenheden op 35 k.m. van Tji
latjap verwijderd zijn, dat volgens
de berichten in brand staat.
De lange strategische spoorburg
over de rivier Seraseruja, enige kilo
meters ten Westen van Kroja en
stroomafwaarts v. Banjoemas, is on-
Poerwokerto zou volgens eveneens
onbevestigde berichten door de Ne
derlanders zijn bezet, terwijl ten Zui
den van deze stad luchtaanvallen
zouden worden gedaan.
Het republikeinse legercommuniqué
bevestigde overigens deze berichten.
Volgens dat legerbericht hebben
vooruitgeschoven Nederlandse een
heden, gesteund door vijf gevechts
wagens, Soekaradja, 10 k.m. ten
Oosten van Poerwokerto bereikt. Dit
communiqué meldt voorts, dat een
convooi van Nederlandse vrachtwa
gens is waargenomen, dat zich be
weegt in de richting Poerbalingga, 15
k.m. ten Ncord-Oosten van Poerwo
kerto. Verder maakt het communiqué
melding van gevechten bij Kroja 30
km. ten Zuid-Westen van Poerwo
kerto.
SEMARANG SECTOR
^Vrouwenkracht^
Eén vrouw is duizend mannen
de baas.
Dat is een bekend feit, ik be
hoef onze mannelijke lezers
daarover heus niets meer te ver
tellen. Wanneer ze eenmaal hun
zinnen op iets gezet hebben, drij
ven zij door.
Het behoeft echter niet altijd
om 'n snoezig hoedje, een droom
van een jurk of een nylonnetje
te gaan. Waartoe de vrouwen in
staat zijn heeft onlangs de Ame
rikaanse stad St. Paul laten
zien.
St. Paul ligt aan de Mississippi
en aan de andere oever van deze
rivier ligt Minneapolis. En aan
gezien Minneapolis twee maal zo
groot is als St. Paul, liepen de
mensen van St. Paul nogal eens
naar Minneapolis om daar te
winkelen. Gevolg: de winkeliers
van Sint Paul leidden een kwij
nend bestaan, de winkels van
Minneapolis floreerden en er
kwamen steeds meer overlopers.
Toen staken de vrouwen van St.
Paul de blond en bruin gelokte
kopjes bij elkaar en richtten een
Vrouwen-Instituut van St. Paul
op. Dit Instituut organiseerde
een enquête en hield een grote
campagne onder het motto
„Koopt in St. Paul". De winke
liers snoven de zilveren haver
en zetten er de draf in. Er wer
den modeshows gehouden, ten
toonstellingen op huishoudelijk
gebied en van machinerieën ge
organiseerd, alsmede lezingen
over voeding en koken, en ver
volgens programma's van zuiver
culturele aard. Commissies van
het Instituut hebben nu ge
regeld samenkomsten met de
Kamer van Koophandel, de
Raad voor de Kleinhandel in St.
Paul, Het Centrale Comité voor
de ontwikkeling van het Zaken
leven, de Gemeenteraad, de Bur
gemeester en andere stedelijke
en landelijke instanties en voor
aanstaande persoonlijkheden.
De winkeliers van hun kant
verfraaiden hun winkels en thans
is er weer van alles te krijgen in
St. Paul. De vrouwen kunnen er
prettig winkelen en hoeven niet
meer zo ver te lopen.
Is dat niet iets ter navolging
voor onze Leidse vrouwen?
Nu is alles nog op de bon en
wat niet op de bon is, is niet te
krijgen. Noch hier, noch in Den
Haag. Maar als straks de geleide
economie geleidelijk wat is afge
leid, kunnen de vrouwen Leiden
gaan leiden naar betere tijden.
Demarcatielijn
Belangrijkste wegen
O Vliegvelden
JAVA I
INDISCHE OCEAAN
Engeland gaat drastisch
bezuinigen
In politieke kringen te Londen werd
gisteren gesproken over een bespa
ring van zeventig millioep pond ster
ling in zes maanden tijds, welke men
zou willen bereiken door onmiddel
lijke beperkingen van invoeren, als
een van de middelen om de econo
mische crisis in Groot-Brittannië te
bezweren.
Verder sprak men over nog meer
beperkingen met ingang van October
aanstaande, wanneer de toestand niet
voor die tijd verbeterd zou zijn.
Groot-Brittannië voert maandelijks
voor ongeveer honderdvijftig millioen
pond sterling in, tegen een uitvoer
van drie en negentig millè pond. Het
grootste gedeelte van het deficit
wordt aangevuld uit de Amerikaanse
lening.
Attlee, Bevin, Morrison, Dalton en
Stafford Cripps waren Donderdag nog
steeds doende met het uitwerken van
een crisis-program, waarover Attlee
komende week in het parlement me
dedeling zal doen en dat grote ver
sobering voor het gehele Britse volk
zal betekenen. Andere maatregelen,
welke verwacht worden, zijn: ver
kleining van het tekort aan buiten
landse valuta zonder Amerikaanse
hulp of resultaat van het plan-
Marshall af te wachten. 2? Beperkin
gen toe te passen zowel op voedings
middelen en grondstoffen als de ge
wapende machten. 3. Verlaging van
het voor vacanties in het buitenland
beschikbaar te stellen bedrag van 75
pond per jaar tot 50 pond per jaar
per hoofd, of tot nog minder. 4).
Steenkool en grondstoffen aan bin
nenlandse consumptie te onttrekken
ten behoeve van de export.
Men verwacht geen beperking op
de invoer van tabak en films.
De kwestie van de dollar-uitgaven
voor de bezetting van Duitsland is
nog in behandeling. De beperkingen
op de invoer van tabalj: zijn, aldus
Reuters correspondent, voor het ogen
blik tot het uiterste gegaan. De im
port van films zal waarschijnlijk niet
besnoeid worden in verband met de
overeenkomst, volgens welke men
van Amerikaanse firma's verwacht,
dat zq een aanzienlijk gedeelte van
hun dollar-tegoeden in Groot-Brit
tannië zullen besteden.
De verwachte beperkingen op ae
gewapende macht zullen waarschijn
lijk de vorm aannemen van versnel
de demobilisatie. Dit zou vooral van
toepassing zijn op Centraal Europa,
wa ar de Britse troepen in Oosten
rijk en Venezia Julia grote dollar
bedragen consumeren. De laatste
Britse troepen in Griekenland zullen
zeker snel gerepatrieerd worden.
Voorts verwacht men maatregelen om
de bij het Suez-kanaal opgehoopte
repatrierende troepen spoedig thuis
te krqgen.
UITWISSELING VAN JEUGDIGE
VACANTIEGANGERS VOORLOPIG
STOP GEZET.
De „World friendship association"
heeft de uitwisseling van kinderen
uit Engeland tegen kinderen van
het vasteland voor het doorbrengen
van de vacanties in het buitenland
tijdelijk stop gezet wegens het ge
vaar van kinderverlamming, welke
ziekte in Groot-Brittannië is uitge
broken.
Ruim twee honderd Engelse kin
deren, die dezer dagen in België
aankwamen, moesten op aanwijzing
van de Belgische gezondheidsdienst
onmiddellijk naar Engeland terug.
Alleen de ongeveer vijfhonderd
Nederlandse kinderen, die op 1 Aug.
in Engeland moeten arriveren, zul
len nog gehuisvest worden (voor de
225, die Donderdag zijn aangeko
men, is reeds gezorgd). De Britse
minister van Gezondheid, Bevin,
heeft verklaard, dat de kinderver
lamming in Groot-Brittannië niet
epidemisch is.
Sen koAAeUje...
„De ware christenen van alle tij
den moeten zijn mede-beziters van
de wereld, maar niet van de dwa-
ilng."
Paus Pius XI.