3)e CeicLc Ineenstorting van Republikeinse tegenstand binnen één week verwacht een Kamerdebat over de Regeringsverklaring Bevin wil de zaak niet voor de Veiligheidsraad brengen DONDERDAG 24 JULI 1947 bureaux: Papengracht 32, Giro 103003. Télef.: Administratie, Advertenties 20826, Redactie 20015, Directie, drukkerij en abonnementen 20935. Directeur: C. M. VAN HAMERS VELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 11146 Abonnementsprijs f 0.26 per week, 11.10 per maand, f 3.25 per kwartaal. Franco per post J 4. Advertenties: 15 cent per mm. Ingez. tpededelingen dubbel tarief. Bij contract belangrijke korting. Telefoontjes: 30 woorden f 1.50. Oost-Java is reeds geheel afgesneden rvRIE DAGEN na het begin van de politieke actie" voorspellen neutra- le waarnemers te Batavia, dat dc militaire ineenstorting van de repu bliek binnen een week verwacht kan worden. Volgens berichten te Bata via is de val van Malang, het republikeinse bolwerk op Oost-Java, aan staande. terwijl, naar verluidt, de tangbeweging van de Nederlandse troe pen van Semarang naar Djokjakarta snelle vordering maakt. Na de be zetting van de grootste plaatsen op Oost-Java. binnenv48 uur na de eer ste amphibielanding, zijn de Nedeilanders thans ten Zuiden van La- wang in hevige gevechten gewikkeld met de republikeinen, die de toe gang tot Malang wanhopig verdedige n. In Midden-Java is de tangbeweging van Semarang uit tot halverwegè Djokjakarta en Soerakarta gevorderd. Zal zich een guerilla ontwikkelen? MINDER TEGENSTAND DAN VERWACHT WERD. Volgens het republikeinse leger communiqué zijn vele burgers, onder wie enige Chinezen, gedood toen Ne derlandse vliegtuigen de stad Garoet bombardeerden. Gebouwen in de stad werden vernield. Tevens werd ge meld. dat de* plaats Soemedang 35 Km N.O. van Bandoeng, in brand stond, nadat Nederlandse eenheden met vijftig tanks hier waren gepas seerd bij het oprukken naar Cheri- bon. Het officiële Nederlandse com muniqué en ook andere berichten, welke Batavia bereiken, melden, dat de weerstand der republikeinen niet zo groot is geweest als verwacht werd. Waarnemers hebben hiervoor twee verklaringen: 1. De republikeinse troepen zijn te slecht uitgerust en te onvoldoende ge organiseerd om de aanval van een modern gemechaniseerd leger te weerstaan. 2. Daar zij er zich van bewust zijn de oprukkende Nederlanders niet'te kunnen tegenhouden, laten de repu blikeinse troepen toe. dat de grote steden van Java bezet worden en bieden zij slechts aanvankelijk tegen stand teneinde hun strijdkrachten te spreiden alvorens een volledige guerilla te beginnen. Hiermee zou den zij de Nederlanders wellicht nog jaren kunnen bezig houden, terwijl Nederland er economisch door wordt uitgeput, totdat het instemt met bui tenlandse bemiddeling. De «komende dagen of misschien weken zullen le ren, welke verklaring de juiste is. STERKERE TEGENSTAND BIJ MED AN. In de plaats Arnhemia, bij Medan, zijn honderd woningen in brand ge stoken. doordat leden van het „volks leger" er flessen met vloeibare brand stof in hebben geslingerd, aldus wordt van officiële Nederlandse zijde gemeld. Volgens berichten uit andere bron wordt de langzame voortgang, die de Nederlandse troepen aan het front van Medan maken, verklaard door de sterke tegenstand der republikei nen. Het Indonesische nieuwsbureau Antara deelt mede, dat Atjehso strijd krachten een aanval hebben gedaan op Medan, waarbij een deel van de stad op de Nederlanders veroverd werd. Volgens dezelfde bron hebben de Nederlanders Pematang-Siantar, ongeveer zegtig km. ten Z.O. van Me dan, gebombardeerd. Volgens egn re publikeins communiqué van gister avond hebben Indonesische troepen de „verschroeide-aardetactiek" toege past na de'ontruiming van La wang. 18 km ten Noorden van Malang. GENERAAL SPOOR GEEFT OVERZICHT De Nederlandse strijdkrachten heb ben geheel Oost-Java afgesneden, zo heeft lt.-generaai Spoor meegedeeld. Aan het front van Soerabaja zijn vier steden bezet en tevens vier steden op West-Java. Generaal Spoor verklaarde, dat de Nederlanders gistermiddag de haven stad Cheribon hadden bezet. Tijdens zijn opmars langs de weg van Ban doen door het West-Javaanse berg land heeft het leger zich meester kunnen nfaken van dertigduizend ton rubber. De operaties op Java en Sumatra, aldus generaal Spoor, zullen beperkt blijven. De geheele republiek zal niet worden bezet. Er waren geen tekenen, die er op wezen, dat zich een guerilla ontwik kelde doch zuiveringsoperaties zou den wel noodzakelijk zijn. De operaties van Padang uit had den alleen ten doel de bezette zóne uit te breiden terwille van de voed selvoorziening. Aan de rand van de zone duurden de gevechten nog voort. Generaal Spoor deelde mede, dat de laatste berichten van de com mandant van Medan geen melding maakten van ernstige tegenstand. Disciplinaire maatregelen, aldus géneraal Spoor, zouden worden ge nomen tegen de Nederlandse vlie gers, die ,,een trein en enige voer tuigen hadden beschoten". In het kader van de oneraties van Semarang uit waren, de Nederlandse troepen stationnair in Toentang en Ambarawa. Generaal Spoor weigerde zich er ever uit. te laten, of de eenheden, die van Semarang naar het Zuiden op rukken Djokjakarta en Soerakarta zullen gaan bezetten. Op Sumatra hebben drie colonnes bij de oliehaven van Palembang olie velden van de Shell en de Standard Oil bezet, zonder dat ernstige tegen stand werd geboden. Republikeinse berichten, dat Neder landse vliegtuigen Indonesische ste den bombarderen, zijn „grove leu gens", verklaarde ge.neraal Spoor. ,.Wij hebben alleen vliegvelden be schoten". Hij beschreef de toestand in de be zette steden van West-Java als „rus tig, terwijl de bevolking hulpvaardig is". De meeste republikeinen >waren gevlucht zonder dat het tót ernstige botsingen v/as gekomen. De bevol king, die in de gevechtsgebieden was geëvacueerd, keerde thans weer te rug. Geen belangrijke botsingen hebben plaats gehad bij de bezetting van Cheribon. doch tijdens de opmars werd in de nabijheid van Soemedang enige tegenstand ontmoet. De waarschuwing Van het Neder landse leger had de Indonesiërs niet van de „verschroeide aarde" afgehou den. Toen Probolingo in N.O. Java werd bezet, brandde de stad op ver- schilende plaatsen. Overal waren Chinese slachtoffers gevallen en wa ren eigendommen vernield. De generaal geloofde niet, dat bij de laatste gevfchten ernstige verlie zen geleden waren. DE BEZETTING VAN SOEKABOEMI. Aneta's speciale correspondent, die gisteren uit Soekaboemi terugkeerde, schrijft, dat afdelingen Nederlandse troepen Maandag bij het vallen van de duisternis Soekaboemi bereikten. De volgende morgen om acht uur was de stad in Nederlandse handen. Verscheidene malen werd met mi trailleurs tegenstand geboden. Twee maal werd daarom aan Nederlandse zijde artillerie in stelling gebracht. Aan Nederlandse zijde waren geen doden te betreuren, doch één militair werd zwaar en drie licht gewond. Aan Indonesische zijde viel een zeer klein aantal sluipschutters, die van uit de bomen op de Nederlanders schoten. Op de hoofdweg naar Soe kaboemi werd een groot aantal De kogel, waarmede de Belgsche ge leerde. prof. Piccard en zijn assistent Cosyns hun diepzeetocht zullen ma ken tot het doen van wetenschappe lijke onderzoekingen, wordt te Ant werpen aan boord var\ de „Schaldis" getransporteerd. schoenien gevonden, welke aan repu blikeinse soudaten, die vermoedelijk thans in burgerkleren in de kam pongs zitten of wellicht reeds op de sawahs werken, toebehoorden. De re publikeinse legercommandanten had den reeds de stad verlaten evenals eert aantal burgerlijke autoriteiten. Uiteraard is de voedselvoorziening van Soekaboemi gestagneerd, doch men verwacht nog heden tien ton rijst voor distributie onder de bevol king. De handel in vruchten tussen de Nederlandse soldaten en de be volking geschiedt in Nederlands-Indi sche courant. Tussen de nog scmeuT lende puinhopen in de goeddeels ver-, nielde Chinese wijk zoeken de Chi nese toko-houders naar hun huis raad. Zij vertelden laconiek, dat de republikeinse troepen Maandag dy- namietpatronen in hun huizen gooi den en direct daarna de stad verlie ten. „Waarom, wisten wij niet, maar wij vermoeden omdat zij wisten, dat wij over grote rubbervoorraden be schikken." VERKLARING VAN SJAHRIR. Bij zijn aankomst te Rangpon op weg naar New Delhi, heeft Sjahrir verklaard: „Wij zullen vechten tot de laatste man; wij zullen overwinnen of wij gaan ten onder." De spreker deze ''„krachtige" taal is er ech ter zelf tussen uit geknepen. Abdoel Hadi Noor, secretaris van de vereniging voorIndonesische on afhankelijkheid op Malakka, deelde mede, dat de op Malakka woonach tige Indonesiërs maatregelen troffen voor een algehele boycot op Neder landse goederen en dat Indonesische jongeren een bataljon zouden vor men om tegen de Nederlanders te vechten. Voor dit betaljon zouden ai- leen zij in aanmerking komen, die in de Japanse tijd een militaire trai ning hadden ontvangen. De laatste weken zijn reeds Indonesiërs over Straat Malakka naar Sumatra ge bracht om de republikeinen te hel pen. GEHEIME ZENDERS ONTDEKT? Volgens het Chinese blad „Keng Po" zouden door de Nederlandse mi litaire autoriteiten in het vroegere Hotel du Pavilion in Batavia vijf ge heime zenders zijn ontdekt, welke tot Zondagnacht in handen waren van het republikeinse Rode Kruis. SAMENWERKING IN PALEMBANG De correspondent van Aneta in Palembang meldt, dat de republikein se onder-gouverneur van Zuid-Suma- tra. dr. Mohammed Isa, zich bereid heeft verklaard van advies te dienen en mogelijke inlichtingen te verstrek ken. Hij wees er echter uitdrukke lijk op, dat hij niet in dienst treedt van de Nederlands-Indische overheid. Na een officiële Nederlandse ver klaring aan de republikeinse ambte naren betreffende de nieuwe situatie, ontstaan door de militaire operaties, deelde dr. Isa mede, dat hij de nieuwe situatie in beraad zou nemen tenein de zijn houding te bepalen. Na lang durige beraadslagingen werd door de republikeinse leiders bij monde van dr. Isa drie resoluties opgesteld, wel ke gebaseerd zijn op de feiten be treffende de militaire acties en de Het Prinselijk Gezin weer hereenigd. Na een verblijf van ongeveer 5 weken in het Nederlandse Gasthuis voor Ooglijders te Utrecht tot het onder gaan van een operatieve oogbehande ling, welke met goede uitslag is be kroond. keerde ons jongste prinsesje in het Prinselijk Gezin terug, tot grote verheugenis van haar ouders en van haar zusjes. gewijzigde verhoudingen, officieel door de Nederlandse autoriteiten meegedeeld. De resoluties waren de volgende: 1. De Republikeinse ambte naren protesteren tegen de beslissing van de Nederlands-Indische rege ring. 2. De ambtenaren van de repu bliek zijn met het oog op het welzijn van het volk bereid hun werkzaam heden voort te zetten tot een beslis sing van de regering van de Indone sische republiek is ontvangen. 3. Dr. Isa is bereid van advies te dienen, maar treedt als zodanig niet in dienst van de Nederlands-Indische overheid. De „Recoma" van Zuid-Sumatra, mr. H. J. Wijnmalen, achtte deze resolu ties een voldoende basis voor samen werking in de nieuwe verhoudingen. De algemene besprekingen met de republikeinse ambtenaren werden onmiddellijk voortgezet. Intussen functioneren de Indonesische dien sten normaal, terwijl de stad vol maakt rustig is. Motie van de Communisten Verdeeldheid in de Partij van de Arbeid? De minister-president, dr. L. J. M. Beel, begeeft zich over het Binnenhof naar de Tweede Kamer voor het af leggen van de regeringsverklaring. LIET DEBAT over de regeringsverkl aring' begon gisteravond met een re- 11 de van de communist De Groot, die een aanklacht inhield tegen de regering. Linggadjati (destijds ook door de communisten gaarne geaccep teerd), noemde hij thans een imiddel om de Indonesiërs aan het praten te houden, totdat men voldoende militaire voorbereidingen getroffen zou hebben. De heer De Groot kondigde een 1 motie aan, waarin wordt uitgespro- ken dat de Kamer niet mee kan gaan met het door de regering genomen j besluit en door haar gevolgde ge- I dragslijn en dat de regering het be- vel moet geven, onmiddellijk een ein de te maken aan de -vijandelijkheden. De heer v. d. Goes van Naters (P. v. d. A-) verdedigde zich tegen de aanval van de heer De Groot op de P. v. d. A. Spr. wees op de verhouding tussen Frankrijk en Vietnam. In Frankrijk hechtte de communisten hun goedkeuring aan een militaire actie in Indo-China. De P. v. d. A. zal al het .mogelijke doen om aan de ze periode van afbraak zo spoedig mogelijk een einde te maken. Daarna was weer het woord aan een communist, de heer Schonenberg. Ook deze herinerde de leden van de P. v. d. A- aan tal van uitspraken, door hen bij vorige gelegenheden ge daan. De heer Tilanus (C. H.) merkt op. dat de voorgenomen interim-regering in strijd is met de grondwet en dat de Commissie-Generaal haar betekenis heeft verloren. Aan velen heeft het een gevoel van opluchting gegeven, dat de re gering een einde gemaakt heeft aan het onderhandelen. Ons volk is niet militairistisch, maar de overheid is krachtens haar roeping verplicht haar souverein gezag te handhaven. Op een kleine revolutionnair-commu- nistische groep na staat ons volk in zijn geheel achter de regering.. Wij zullen thans de loop der din gen afwachten, aldus de heer Tila nus. Men heeft aangekondigd, dat de actie zo beperkt mogelijk zaj zyn. Wij staan thans aan het begin van een periode waarin met de werkelij ke opbouw in Indië kan worden be gonnen. Dan is het woord aan de heer Schouten (A.R.). Wij staan, aldus spr., voorv de betreurenswaardige si tuatie, dat een vreedzame oplossing in Indië niet mogelijk was. Wij er-' kennen deze onmogelijkheid en aan vaarden derhalve d» beslissing. De regering kon uit hoofde van haar verantwoordelijkheid niet anders handelen dan zij deed. Al te lang verwierp zij het gebruiken van machtsmiddelen. Men moet echter niet ménen, dat de verschillen tussen ons en de rege ring uit dè weg zijn' geruimd. De in stelling van de regering tegenover deze concrete republiek is een ande re dan de onze. Wij willen daarom enze vrijheid ten aanzien van de po litiek van de regering in Indonesië in het algemeen uitdrukkelijk voor behouden. Wy willen con amore medewerken aan het verlenen van zelfstandigheid aan de volken van Indonesië binnen het Rijksverband. Deze doelstelling dient men te verwezenlijken langs constitutionele weg. De regering moet rekening houden met de wensen en verlangens van alle volken van In dië, ook van Ambonnezen. Madoe- rezen, Timorezen, Soendanezen, enz. Wij staan thans voor een werke lijke opbouw van Indië. Mogen onze troepen in staat zijn, hun opgedra gen taak te volbrengen en moge .ons leger en ons volk gespaard blijven vcor grote verliezen. Ook de heer Romme (K.V.P.), die hierop het woord verkreeg, bleef uitermate beknopt in zijn betoog, om dat zo kort geleden, op 11 Juli, fei telijk een beslissing is genomen, de beslissing, waarop thans, nu helaas die beslissing ten uitvoer wordt ge legd, niet behoeft en kan worden te ruggekomen. Dat de regering niet an ders doen kan dan zij heeft gedaan, wordt diep en ernstig betreurd, voor al om de mensenlevens, die de strijd zal vergen; niet alleen aan deze zijde van de demarcatielijn, maar ook aan de andere 'kant. De offers, die wor den gevergd en gebracht, mogen niet tevergeefs zijn. Zij moeten doeltref fend zijn voor het bereiken van de nieuwe staatkundige constructie van de Nederlands-Indonesische Unie. De katholieke fractievoorzitter ver klaarde nadrukkelijk in te stemmen met de uitspraak van de minister president, gedaan in zyn radio-rede en herhaald in de regeringsverkla ring, dat de Republiek, zodra dit mo gelijk zal blijken wederom als gelijk berechtigde zal worden beschouwd bij het uitwerken van Linggadjati. Mevr. v. d. Muizenberg (C.P.) nam nog weer eens de^P. v. d. A. onder vuur. Zij deed een beroep op de re gering, in naam van de menselijkheid de strijd te staken. De heer Zandt (S;G.) acht het po litioneel. optreden noodzakelijk. Er had eerder moeten worden ingegre pen. Prof. Logeman (P. v. d. A.) noem de de gang van zaken een morele ne derlaag. Wij zijn niet groot genoeg De moordenaars van Birmaanse ministers gearresteerd De Birmaanse politie heeft dege nen, die verleden Zaterdag zich toe gang verschaften tot de vergaderzaal van de Birmaanse uitvoerende raad en Oe-Aoeng-San, de vice-voorzitter, en zes andere leden van de raad ver moordden, gearresteerd, aldus wordt van gezaghebbende zijde vernomen. Een der arrestanten, die uit een jeep sprong, welke hem van Pegoo naar Rangoon moest brengen, werd dood geschoten. Hij bleek een oud-officier van de tijdens de oorlog bestaande anti-Japanse verzetsbeweging te zijn. De identiteit van de andere gearres teerden is nog niet bekend. Men heeft echter vastgesteld, dat zij Bir- manen zijn, die een militaire oplei ding schijnen te hebben gefrad. gebleken, het ideaal, dat wy ons ge sold hadden, te bereiken. De regering moet haar optreden niet alleen voor de Kamer maar ook voor het land rechtvaardigen. Er heerst twijfel in het land of geweld noodza kelijk was. De regering moet duide lijk maken, dat haar eisen, of liever haar voorstellen fair en constructief waren. Er zyn aan onze zijde fouten ge maakt, maar zwaarder weegt, dat de regering van de Republiek niet tot faire samenwerking in staat bleek. De enige rechtvaardiging is voor de P. v. d. A., dat de toestanden onhoudbaar werden. De Republiek heeft het tem po der ontwikkeling niet kunnen bijhouden. Dit is het tragische in dit gebeuren. De heer Nederhorst (P. v. d. A.) verklaart van mening te zijn, dat niet tot militair geweld had moeten wor den overgegaan, alvorens de punten, die partijen scheiden, ter beslechting waren voorgelegd aan een neutraal scheidsgerecht. Het stellen van een ultimatum achtte spr. al onjuist, om dat dit het begin van oorlog was. In den brede zet hij uiteen, dat hy het gevoerde regeringsbeleid niet kan goedkeuren. Als een middel tot oplossing ziet hij aanvaarding van de Britse vriendenhand. De heer Wagenaar (C.P.) gaat in op de opmerkingen van enige spre kers. De heer Tilanus merkt hij op, dat deze gesproken heeft over de drie vakcentrales, doch deze hebben zich nog niet uitgesproken. Bestuur ders dier centralen hebben zich doen horen, maar niet de leden. De P. v. d. A. vraagt hij of zij nu de conse quenties zal trekken; haar aanwe zigheid in de regering zou immers een garantie tegen een oorlog zijn? Mede in verband met publicaties van de heer Van der Goes van Naters vraagt spr. wat de lijn is in de po litiek der Partij van de Arbeid. Z.i. zit er geen lijn in. Devergadering wordt ruim half twaalf verdaagd tot hedenmiddag één uur. Dan komt de minister van Over- zese Gebiedsdelen aan het woord. INDONESISCHE KWESTIE IN HET LAGERHUIS Ï^E MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN, Ernest Bevin, beeft gis- teren in het Lagerhuis verklaard, dat de Nederlandse regering „goede nota" heeft genomen van het Britse aanbod om goede diensten te verlenen bij een oplossing van de Indonesische kwestie. Bevin zeide vervolgens: „Ik houd ten nauwste contact met de gebeurtenissen en zal geen enkele gelegenheid laten voorbijgaan om een vreedzame oplossing tot stand te brengen. Op dit ogenblik kan ik echter geen enkel gezichtspunt naar vo ren brengen aangaande de snelste en beste weg om dit conflict te doen eindigen". Na een overzicht te hebben gege ven van de Britse pogingen ter voor koming van het afbreken der onder handelingen, zeide Bevin: „Ik heb het besluit van de Nederlandse regering om haar toevlucht tot de wapens 4'e nemen met diepe teleurstelling ver nomen". Op desbetreffende vragen ant woordde Bevin, dat hij de mogelijk heid om de zaak voor te brengen aan de UNO ernstig overwogen had. „Na tuurlijk schakel ik deze oplossing niet uit, maar ik moet mij hierbij laten leiden door de ondervinding". Bevin verklaarde verder, dat verschillende kwesties, welke de laatste tijd voor de Veiligheidsraad gebracht waren, toch niet op definitieve en vreedza me wyze waren opgelost, en hij voeg de hieraan toe: ,,De zaak wordt ge rekt met veto's en alle mogelijke moeilijkheden, hetgeen teleurstellend is". De Britse regering zal trachten haar goede diensten te verlenen óm deze zaak zo snel mogelijk tot een definitieve oplossing te brengen. Op eefi vraag van captain Gam- mans (conservatief) in hoeverre de Indonesische regering, die de opder- handelingen met de Nederlanders voerde, in feite de macht verloren had en in hoeverre deze macht was overgegaan op meer extreme elemen ten, antwoordde Bevin: „Ik kan deze vraag niet beantwoorden, maar de gehele geschiedenis bewyst, dat, wat er ook moge gebeuren zolang de on derhandelingen gaande zijn, zodra men de geweren afschiet, schept men een volkomen andere situatie. Tho mas Driberg (Labour) vroeg aan Be vin of hij bereid was1 Siahrir te ont moeten, indien deze Engeland zou be zoeken. Hij wilde vervolgens van Be vin de verzekering hebben, „dat nu de oorlog in feite begonnen is, En geland geen wapen of uitrustingen meer zal leveren voor de Nederlandse troepen en ook geen Nederlandse troepen meer voor training in Enge land zal toelaten". Minister Bevin antwoordde: ,,Ik voel geen neiging bedreigingen van welke aard dan ook te uiten. Soetan Sjahrir is momenteel geen eerste mi nister en ik kan daarom geen enkel nut ontdekken in een ontmoeting met hem. Wij werken op dit ogenblik aan een andere methode, welke meer ge- eigend is, indien zij tenminste uit voerbaar zal blijken. Ik zou er daar om in dit stadium niet veel vopr voe len mij aan een bepaalde beslissing, welke de regering mij zou doen ne men, te binden". OOK WASHINGTON WIL V.N. BUITEN GESCHIL HOUDEN. Een woordvoerder van het Ameri kaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft verklaard, dat de rege ring van de Verenigde Staten op dit ogenblik niet de bedoeling heeft de toestand in Indonesië voor de Ver enigde Naties te brengen. Diplomatie ke kringen in Washington zijn niet van mening dat het Nederlands-In donesische geschil door een „andere mogendheid", die lid is van de orga nisatie, aan de arbitrage van de V.N. zal worden onderworpen. £en „Het is noodzakelijk, dat niet al leen op bepaalde uren godsdienst on derwijs aan de jeugd wordt gegeven, ook de gehele overige vorming moet de geur der christelijke godsvrucht ademen". Paus Leo XIII in zijn encycliek Miltantio Ecclesiae.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1947 | | pagina 1