Servië praat
in geheim
met Mladic
BUITENLAND
Scheiden mannen in Srebrenica geen probleem voor Karremans
Europese top zet grondwet eensgezind in de koelkast
Juncker: Invoering grondwet niet voor medio 2007
VS: extra zetels V-raad Aanblijven Kofi Annan bij VN twijfelachtig
Overgave aan Joegoslavië-Tribunaal
Servië veroordeelt Srebrenica
Non sterft aan het kruis
vrijdag 17 juni 2005
John C. Mabanglo
ep Throat Felt
boek en film
iington - De gewezen FBI-
tMark Feit, die afgelopen
id onthulde de bron te zijn
nformatie die leidde tot
fatergate-schandaal en de
in de Amerikaanse presi-
Nixon, heeft de rechten op
evensverhaal verkocht. De
levert hem en zijn familie
schatting 1 miljoen dollar
leidden Amerikaanse me
steren. Uitgever Public Af-
Books komt met een boek
de gewezen nummer twee
Ie FBI dat deels door Feit
geschreven. Filmstudio
•rsal Pictures heeft een
gekocht op de verfilming
iet verhaal.
iter sterft bij
v teling school
im penh - Een 3-jarige Ca-
r es jongetje is donderdag
et leven gekomen tijdens
ijzeling van tientallen peu-
fo kleuters en hun leraar in
jodja. De politie in de
jodjaanse stad Siem Reap
n rte na zeven uur een einde
^de gijzeling op de interna-
le school. De gijzelnemers
- en de peuter met een en-
I :hot in het hoofd hebben
51 od, toen de politie hun ei
nd reigerde in te willigen. Vol-
de politie zou het gaan om
ind van een Canadese
Ier en Nederlandse vader,
ne irmoedelijk vier gewapen-
)u mbodjaanse gijzelnemers
ra en geleid door een 23-jari-
ns in. Het zou gaan om een
po ligingsagent die op de in-
- tionale school werkte. De
re daders waren tieners.
onesië meldt
|ste vogelgriep
rA - In Indonesië is voor
:te een geval van de
^lelijke variant van vogel-
30 geconstateerd. De patiënt
boer uit het zuiden van
Sulawesi. Medische
in Hongkong hebben
®{j wezen dat de man het do-
9» evims 'H5N1' heeft. Niet-
5« 1 heeft de patiënt geen
gjj verschijnselen volgens de
90 iteiten in Jakarta. Een
ionaris van de Wereldge-
5™ leidsorganisatie (WHO),
90 Jakarta dat de besmetting
aanleiding geeft tot grote
50:n-
90
na leidt
tmetagent op
90
95 g - De Chinese autoritei-
55 cmteren en leiden zeker
95 ïxtra agenten op die acti-
90 in in internetcafés en be-
nin de gaten moeten
90 ïouden. De intemetagen-
90 illen activiteiten zoals het
g® ken van pornosites en het
90 1' naar beschermde gege-
50 melden bij de autoritei-
gp e zullen volgens het Pe-
90' e stadsbestuur ook alle
50 lijke schadelijke informa-
90 wijderen uit computers.
|se verkoopt
31:10.000 euro
0 - Een 32-jarige Poolse
laar pasgeboren kind
O.OOO euro verkocht aan
zin in de Duitse plaats
V d. De moeder en de ko-
jn aangehouden. Ook
luw die bemiddelde bij
lop van de zuigeling zit
Poolse bracht het kind
eek ter wereld in de
van de tussenpersoon,
itie kwam de illegale kin-
idel op het spoor door
van omwonenden.e po-
ïft de baby, die een
te vroeg geboren was en
twee kilo woog, inmid-
eggehaald bij het Duitse
Het meisje is overge-
naar een ziekenhuis.
cef geeft vijfde
lamihulp uit
Unicef, het kinderfonds
Verenigde Naties, heeft
- te zes maanden na de
liramp in Zuidoost-Azië
envijfde uitgegeven van
F ale bedrag dat het fonds
naties voor de getroffen
heeft gekregen. Tot nu
00 miljoen dollar aange-
oor de kinderen die
tfer zijn geworden van
uurgeweld. In totaal
nicef 522 miljoen dollar
gekregen. De rest van
1 zal daarna binnen drie
rden besteed.
den haag/gpd - Het scheiden
van moslimvluchtelingen in
Srebrenica, waarbij de mannen
werden afgezonderd, was 'op
dat moment' geen probleem.
Dit heeft de commandant van
de Nederlandse VN-militairen
ter plaatse (Dutchbat), kolonel
T. Karremans, voor de Haagse
rechtbank verklaard.
„Ik heb bij generaal Mladic (de
Bosnische-Servische leider van
de operatie, red.) bezwaar ge
maakt tegen de scheiding. Ik zei
hem dat het zinloos was omdat
vrijwel alle vluchtelingen vrou
wen, kinderen en bejaarden
waren.
Ik vatte wel wat er ging gebeu
ren. Een militair mag je als
krijgsgevangene aanhouden en
ondervragen. Maar het waren
burgers. Ik heb niet overwogen
om iets speciaals voor de man
nen te doen. Ik vond het op dat
moment geen probleem. Eigen
lijk een non-probleem."
Volgens de kolonel ging het om
25.000 vluchtelingen waaronder
600 tot 700 mannen. Een order
van minister Voorhoeve (defen
sie) om niet m^e te werken aan
een scheiding zei Karremans
niet te kennen. Ook van zijn
VN-superieuren zei hij geen in
structies te hebben gehad.
Karremans verklaarde dat hij al
op 10 juli, een dag voor de val
van Srebrenica, besefte wat
Mladic en de zijnen wilden. Hij
begreep toen ook dat bescher
ming van burgers eigenlijk niet
meer mogelijk was.
De kolonel erkende dat hij be
wust circa 4500 vluchtelingen
tot het Dutchbatkamp toeliet
en de rest buiten had onderge
bracht in fabriekshallen. Voor
hun bescherming postten 130
Nederlandse militairen in een
kordon om hen heen „maar
een beveiliging was niet serieus
mogelijk.
Dan had ik 3000 man moeten
hebben. Het kordon was een
gatenkaas, vooral 's nachts. Ser
viërs kwamen er door heen.
Binnen het kordon gebeurden
dingen die je niet kon voorko
men."
Karremans zei op 12 juli 's och-
tens van Mladic te hebben ge
hoord dat de moslimvluchtelin
gen werden geëvacueerd. Daar
bij stelde Mladic alleen eisen.
„Een paar uur later stonden de
bussen er ineens. Het was een
voldongen feit. Ik kon geen be
zwaar maken, want ik zat niet
in die positie. Alles wat ik zei
werd terzijde geschoven. Het
was een rijdende trein. Die kon
ik niet meer stoppen", aldus
Karremans.
De kolonel zei dat de VN hem
opdroeg humanitaire hulp te
geven bij de evacuatie en in de
gaten te houden wat er gebeur
de. Toezicht onderweg werd
echter gesabotteerd. Gebrekki
ge verbindingen deden de rest.
Op 12 juli 's avonds constateer
de Karremans dat hij het zicht
kwijt was. Zijn zorgen bracht hij
over aan zijn superieuren. Hij
kreeg geen reactie.
Karremans stelde dat de evacu
atie de enige oplossing was
voor de „onbeschrijflijk erbar
melijke situatie waarin we za
ten." De kolonel sprak van een
„naderende humanitaire
ramp" door gebrek aan voedsel
en medicijnen. Bovendien kon
Dutchbat de veiligheid van de
vluchtelingen niet garanderen,
moest gewelddadig ingrijpen
van de Serviërs voorkomen
worden en moest Dutchbat zelf
ook nog veilig weg kunnen ko
men.
Karremans verklaarde zelf gere
geld te hebben dat moslims die
voor Dutchbat werkten, met
zijn mensen weg konden mits
zij een VN-pas hadden. Dit ter-
wille van hun veiligheid. Zijn
rechterhand, Franken, had dat
betrokkenen ook als voldongen
feit meegedeeld.
brussel anp - De ratificatie van
de Europese grondwet in de
EU-landen kan niet voor medio
2007 plaatshebben. EU-landen
hebben meer tijd nodig.
Dat heeft premier Juncker van
huidig EU-voorzitter Luxem
burg gisteren gezegd na overleg
met de regeringsleiders van de
25 EU-landen.
De huidige deadline van no
vember 2006 is geschrapt.
Voorlopig komt er een periode
met meer reflectie en uitleg
over de grondwet.
Landen die dat willen, mogen
ondertussen wel een referen
dum houden of de ratificatie in
het parlement doorzetten.
Van nieuwe onderhandelingen
over de tekst zal geen sprake
zijn, stelde Juncker nadrukke
lijk. Hij bestreed de opvatting
dat het ontwerp 'dood' is. Inte
gendeel, hij prees de grondwet
als een tekst met veel antwoor
den op vragen van Europeanen.
Tot dusver hebben tien landen
de grondwet geratificeerd. Ne
derland en Frankrijk hebben
het in een referendum afgewe
zen. Nog dertien moeten een
besluit nemen. Enkele rege
ringsleiders hebben al gezegd
een besluit voorlopig uit te wil
len stellen.
Met hun gezamenlijke verkla
ring over de reflectieperiode
hebben de EU-leiders naar bui
ten toe een zekere eenheid uit,
alvorens zij vandaag de zware
discussie aan moeten gaan over
de Europese begroting van 2007
tot en met 2013. Mede vanwege
het Nederlandse verzet tegen
de hoge contributie eist Balke
nende een forse korting op de
nettobijdrage aan Europa.
De Franse president Chirac onderhoudt de Nederlandse premier Balkenende voor het begin van de Europese top in Brussel. Foto Reuters/Thierry Roge
door onze correspondenten
Hetty van Rooij en Hans Gertsen
brussel - De Europese rege
ringsleiders hebben de Europe
se grondwet in de koelkast ge
zet. Ze besloten gisteravond
een 'denkpauze' van een jaar in
te lassen. Landen die dat willen,
kunnen tijdens die pauze door
gaan met het ratificeren van de
grondwet; landen die meer tijd
nodig hebben, mogen die ne
men. Volgens premier Balke
nende maken de regeringslei
ders in juni volgend jaar de ba
lans op.
Daarmee is het streven om de
grondwet vóór november 2006
door alle landen te laten ratifi
ceren van de baan. De kans dat
de grondwet ooit in werking
treedt, is daarmee nog kleiner
geworden. Maar het uitgangs
punt van EU-voorzitter Juncker
blijft dat de grondwet op een la
ter tijdstip alsnog ingevoerd
kan worden. De EU en de lid
staten moeten de denkpauze
volgens Juncker gebruiken om
intensieve debatten te voeren
over de toekomst van Europa.
„Tijdens de referenda in Frank
rijk en Nederland is duidelijk
geworden dat veel burgers bang
zijn. Maar de grondwet is niet
de oorzaak. Die biedt juist een
antwoord tegen die angsten",
aldus Juncker.
Balkenende erkende gister
avond dat het Nederlandse
'nee' een complicatie vormt.
„Er komt geen nieuw referen
dum en we ratificeren de
grondwet niet. Voor de grond
wet heb je 25 lidstaten nodig.
We moeten de tijd nemen om
ons te bezinnen op de bestaan
de situatie".
Vandaag praten de regeringslei
ders over een ander moeilijk
onderwerp: de Europese meer
jarenbegroting. De kans dat ze
het daarover eens worden, is
bijzonder klein. ZoweLJuncker
als de Duitse bondskanselier
Schroder waren gisteren pessi
mistisch. Nederland vindt ook
het laatste compromisvoorstel
van Juncker 'volstrekt onvol
doende'. Groot-Brittannië wil
zijn forse korting op de EU-bij-
drage niet opgeven.
Nederland houdt voet bij stuk
en heeft ook een tweede com
promisvoorstel van voorzitter
Luxemburg afgewezen. Eerst
stelde de EU-voorzitter een ver
laging voor van de Nederlandse
EU-bijdrage van ongeveer 350
miljoen euro per jaar. Dat vond
premier Balkenende onvol
doende. Woensdagavond kwam
Luxemburg met een nieuwe te
gemoetkoming. Door Neder
land een iets groter deel van de
invoerheffingen uit de Rotter
damse haven te laten houden,
zou Nederland jaarlijks zo'n
450 miljoen euro minder aan
Brussel kwijt zijn.
Volgens een woordvoerder van
minister Zalm (financiën) is dat
nog altijd onvoldoende, omdat
Nederland dan tegelijkertijd
een aantal inkomsten dreigt
mis te lopen. In het laatste
Luxemburgse voorstel wordt
namelijk flink gekort op Euro
pese subsidies voor innovatie
en onderzoek; een van de wei
nige Brusselse subsidiestromen
waar Nederland goed van profi
teert. „Per saldo levert het veel
minder op dan 450 miljoen",
aldus Zalm's woordvoerder. De
kans dat er toch een compro
mis wordt gevonden, acht hij
'vrijwel uitgesloten'. Als de re
geringsleiders niet tot een ak
koord komen tijdens de top,
gaat er veel tijd verloren. De
kans dat de Britse premier Tony
Blair, die per 1 juli het wisselen
de EU-voorzitterschap be
kleedt, de regeringsleiders ko
mend half jaar wel op een lijn
weet te krijgen, lijkt klein.
Ton Karremans
Foto EPA/Ed Oudenaarden
Woonplaats geheim
De oud-commandant van de
Nederlandse VN-militairen
in Srebrenica, kolonel T.
Karremans, wil niet dat zijn
huidige woonplaats bekend
wordt „Ik woon, om rede
nen, in Spanje. Ik wil geen
volledig adres geven", aldus
Karremans voor de Haagse
rechtbank waar hij gehoord
werd over de val van Srebre
nica in juli 1995, en het af
voeren van 25.000 moslim
vluchtelingen voor Bosni
sche Serviërs. Karremans
(56) is inmiddels beroepsmi
litair af.
Een laatste voorstel van Luxem
burg om Nederland een jaar
lijkse korting van 460 miljoen
euro te geven, door lagere btw-
afdrachten aan Brussel en com
pensatie voor de kosten van
douanepersoneel in de haven
van Rotterdam, is volgens Bal
kenende 'echt niet toereikend'.
„Hier kunnen we echt niet mee
uit de voeten."
londen-brussel/anp - De Servi-
sche autoriteiten voeren gehei
me gesprekken met Ratko Mla
dic om de Bosnisch-Servische
oud-legerieider over te halen
zich over te geven aan het Joe
goslavië-Tribunaal in Den Haag.
Dit heeft de Britse krant The Ti
mes gisteren gemeld op gezag
van Westerse diplomatieke
bronnen.
Volgens een Britse diplomaat is
er 'meer beweging in de zaak'
bij de Servische regering. „Zij
hebben met Mladic gepraat om
hem over te halen", aldus de
diplomaat.
Volgens een bron in Belgrado
zijn er 'enkele kanalen' naar
Mladic toe, 'via mensen in Bel
grado en in Bosnië. De regering
is zeer discreet te werk gegaan,
maar nu dit publiek is gewor
den, zijn ze er niet zeer gelukkig
over'.
De Servische premier Kostunica
kwam gisteren met een nieuwe
ontkenning van onderhande
lingen met Mladic. De Servi
sche regering onderhoudt mo
menteel geen contacten met
Ratko Mladic en onderhandelt
derhalve ook niet over een mo
gelijke overgave, aldus Vojislav
Kostunica gisteren in Brussel.
'Halve waarheden en manipu
laties' in de media bemoeilijken
de Servische pogingen om Mla
dic te lokaliseren, aldus de re
geringsleider na een onderhoud
met de EU-commissaris voor
uitbreiding Rehn. NAVO-diplo-
maten in Brussel verklaarden
echter, net als de bron van The
Times, dat zij geloven dat Mla
dic, van wie wordt aangenomen
dat hij gezondheidsproblemen
heeft, via tussenpersonen
spreekt met de autoriteiten. Hij
zou onderhandelen over de
voorwaarden waaronder hij
zich over zou willen geven.
Hoofdredacteur Grujica Spaso-
vic van de liberale Servische
krant Danas is telefonisch met
de dood bedreigd door iemand
die zei te spreken namens de
'beveiliging' van Ratko Mladic.
Dit schreef SEEMO, een vereni
ging van uitgevers en hoofdre
dacteuren uit Zuidoost-Europa,
gisteren in een brief aan Kos
tunica. Danas had vorige week
geschreven te weten in welke
Servische stad de vroegere Bos
nisch-Servische legerleider zich
schuilhoudt.
Belgrado - De Servische minis
terraad heeft de oorlogsmis
daad tegen moslimgevangenen
en burgers in Srebrenica (juli
1995) scherp veroordeeld. Dit
in tegenstelling tot het parle
ment dat het niet over de zaak
eens kan worden.
De ministerraad geeft aan dat
het land de misdaad nooit zal
vergeven, noch enige andere
misdaad zal vergeten. De be
windslieden spreken hun diep
ste medeleven uit met de fami
lie van slachtoffers. Ze verzoe
ken hen een onderscheid te
maken tussen misdadigers en
de gewone burgers van Servië-
Montenegro. „Degenen die de
moorden in Srebrenica hebben
gepleegd en die deze volkeren
moord bevolen en organiseer
den, waren geen vertegenwoor
digers van Servië-Montenegro,
maar van een ondemocratisch
regiem dat terreur en dood ver
spreidde. Een regiem dat de
overgrote meerderheid van de
burgers van Servië-Montenegro
keihard bestreden."
In de verklaring worden niet al
leen de direct betrokkenen bij
de misdaden in Srebrenica ver
oordeeld. „Wij vinden dat al de
genen die oorlogsmisdaden be
gingen, organiseerden en bevo
len, niet aleen iij Srebrenica,
vervolgd moeten worden."
boekarest/anp-afp - Een jonge
Roemeense non is gisterenge
storven nadat zij eerder door
een priester en twee andere
nonnen was vastgebonden aan
een kruis en drie dagen geen
water of voedsel had gekregen.
Volgens de plaatselijke politie
wilden de bewoners van het
christelijk-orthodoxe klooster
in de plaats Tanacu de duivel
uit de vrouw drijven, die vol
gens hen bezit van haar had ge
nomen. Enkele nonnen belden
uiteindelijk de politie, die de
vrouw aan het kruis vonden
met een prop in haar mond.
Medische hulp kwam te laat.
Het hoofd van het klooster liet
aan een Roemeens persbureau
weten dat de maatregelen die
tegen dé vrouw waren geno
men 'uit religieus standpunt
correct waren'. Zij was volgens
de abt 'ziek en bezeten'.
De orthodoxe patriarch van
Roemenië zei niet te kunnen
oordelen over de zaak. Hij zei
'niet te weten wat dat meisje
had gedaan'.
washington/anp-afp - De Ver
enigde Staten gaan akkoord
met de uitbreiding van de VN-
Veiligheidsraad met minstens
twee permanente zetels. Een
daarvan zou in dat geval naar
Japan moeten gaan. Dat heeft
onderminister van Buitenland
se Zaken Nicholas Burns giste
ren gezegd.
Naast Japan willen ook India,
Brazilië en Duitsland een per
manente zetel in het belangrijk
ste VN-orgaan.
De VS vinden wel dat het veto
recht voorbehouden moet blij
ven aan de huidige vijf perma-
ïente leden van de Veiligheids
raad. Dat zijn, naast de VS zelf,
Groot-Brittannië, Frankrijk,
China en Rusland. Japan, India,
Brazilië en Duitsland willen ook
vetorecht als zij blijvend een
plaats in de Veiligheidsraad
krijgen.
VN-secretaris-generaal Kofi An
nan heeft de Amerikaanse voor
stellen verwelkomd. De uitbrei
ding van de Veiligheidsraad is
een van de belangrijkste onder
delen van een hervormingspro
gramma dat Annan eerder dit
jaar presenteerde. De hervor
mingen moeten de zestig jaar
oude volkerenorganisatie mo
derniseren.
door onze correspondent
Bob Kroon
geneve/new vork - Na nieuwe onthullingen over mo
gelijke betrokkenheid van Kofi Annan en zijn zoon Ko-
jo bij het olie-voor-voedsel schandaal, is het volgens
VN-diplomaten en internationale juristen niet uitge
sloten, dat de secretaris-generaal van de Verenigde Na
ties nog dit jaar aftreedt.
Aanleiding is de heropening van het onderzoek naar
Annan's rol bij het toekennen van een lucratief con
tract aan de in Genève gevestigde firma Cotecna, waar
zijn zoon Kojo een belangrijke functie had.
In november 1998, enkele dagen na een gesprek in Pa
rijs van Kofi Annan met zijn zoon Kojo en Cotecna-di-
recteur Michael Wilson, wees de VN een inspectie
contract van 10 miljoen dollar toe aan het bedrijf. Het
ging om controle op voedsel en medicijnen, die Irak in
de jaren negentig in ruil voor olie mocht invoeren.
De onafhankelijke Volcker-commissie die sinds vorig
jaar probeert het olie-voor-voedsel schandaal te ont
warren, pleitte dit voorjaar Annan vrij van persoonlijke
betrokkenheid.
Maar toen de commissie onlangs een memo in handen
kreeg van de toenmalige Cotecna-directeur Michael
Wilson, waarin wel degelijk sprake was van een ont
moeting in Parijs met de secretaris-generaal, besloot
Paul Volcker, tot een nieuw onderzoek.
Oud-directeur van Cotecna, Michael Wilson heeft in
middels zijn gewraakte memo over het Parijse onder
onsje met Annan via zijn advocaten herroepen. En Kofi
Annan liet deze week via zijn woordvoerder Fred Eek-
hard weten zich niets te herinneren van een Parijse
ontmoeting met Wilson.
Om de hele Cotecna affaire hangt een penetrante lucht
van gesjoemel en nepotisme. Michael Wilson stamt
evenals de familie Annan uit Ghana en noemde de VN-
baas zelfs 'mijn oom.'
Wilson was eerder verwikkeld in een bouwfraude om
trent het nieuwe hoofdkwartier van de World Intellec
tual Property Organization (WIPO), de internationale
octrooiraad van de Verenigde Naties. Wilson zou
200.000 euro smeergeld hebben toegespeeld aan een
zekere Suedi, een WIPO-topman, die bij de bouwplan
nen was betrokken.
Het aanvullende rapport van de Volcker-commissie
wordt niet voor de herfst verwacht. Daarvóór vindt in
New York nog de Algemene Vergadering van de VN
plaats, waarin ingrijpende hervormingen in het VN be
stel aan de orde komen. Diplomaten denken dat An
nan daarna aftreedt. Ook de verwachte benoeming van
de VN-kritische John Bolton als Amerikaanse ambassa
deur bij de VN zou Annan's positie er niet makkelijker
op maken.
