Bijdrage EU
geeft frictie
tussen leiders
BUITENLAND
Europese leiders wacht een historische Vechttop'
Rumsfeld voor Florence Aubenas zat vijf maanden in een kelder van vier bij twee
Wetenschappers kweken
hersencellen muizen in lab
Kofi Annan opnieuw in
opspraak over rol zoon
Ramshoorn
Blair en Chirac tegenover elkaar
EU-landen willen meer
tijd discussie grondwet
W
woensdag 15 juni 2005
DOlip
ht
elft
rijd
IC
5 ;ië arresteert
iurverdachten
v i - Bij twintig huiszoe-
t in Brussel en de omge-
'o k in Tongeren en Antwer-
n fli eft de Belgische justitie
vlak n meerdere arrestaties
gen it. De mannen worden
s a ht van contacten met de
kaanse terroristische or-
öe GICM.Volgens justitie
n ze mogelijk een oplei-
ïvolgd in Afghaanse trai-
v ampen. Eén van de ar-
st n en zou een man zijn die
van itionaal wordt gezocht
noli :oek van Marokko voor
dwi slag in Casablanca van
tsfo 2003.
eki ontslaat
president
itSBURG - De Zuid-Afri-
president Thabo Mbeki
ijn in opspraak geraakte
Ug ervanger Jacob Zuma
li en. Volgens de president
as het in belang van Zu-
regering en 'ons jonge
rzaAatische systeem', dat
af tijn plaats ruimde. De vi-
-oge ident werd de afgelopen
t tefen steeds meer in ver-
ebracht met een corrup-
arnindaal.
de
lestiewetten
1 ntinië weg
iah( ie
ek
vom
een ji
en
lere
n s
aires - Het Argentijnse
rechtshof heeft dinsdag
iewetten waardoor circa
militaire leden van de
(1976-'83) vrijuit gin-
grondwettig verklaard.
>ben bronnen bij justitie
•De twee wetten, die in
1987 waren aangeno-
jn twee jaar geleden al
it parlement teniet ge-
e uiteindelijke beslis-
echter in handen van
ggerechtshof.
Onenigheid over begroting en onduidelijkheid over Grondwet geven spanning
ierteur Jenkins
ug in de VS
iiNGTON- De Amerikaanse
rteur Charles Jenkins (65)
teren na meer dan veertig
eruggekeerd in zijn vader-
Hij gaat naar familie, on-
rie zijn 91-jarige moeder,
sergeant Jenkins deser-
e in 1965 tijdens een ver-
Zuid-Korea om te voor
in dat hij in Vietnam
it dienen. Hij leefde meer
irtig jaar in Noord-Ko-
iaar trouwde hij met een
ie die was ontvoerd door
•rd-Koreaanse geheime
In 2902 keerde zijn
terug naar Japan, maar
durfde dat niet uit angst
estatie. Vorig jaar reisde
lindelijk naar Japan om
lij zijn vrouw te voegen,
"zich over aan het Ameri-
leger en bracht na een
in totaal dertig dagen
een cel.
en met 350
ten berispt
De Britse dierenbe-
ming heeft gisteren twee
t en berispt omdat ze meer
50 beesten in huis had-
Je Koninklijke Maat-
jij voor de Preventie van
heden tegen Dieren zei
specteurs in een huis in
er, provincie Norfolk, 131
;n, 48 katten, 80 konijnen
marmotten hadden ge
il. Een aantal beesten was
ilecht aan toe dat ze ver-
elijk moeten worden afge-
Het tweetal had al eer-
izoek gekregen van de in-
lurs en daarbij het advies
;en het een en ander aan
stand te doen. „Helaas is
vies niet opgevolgd'",
het laconieke commen-
in de inspectie.
»d Munir was
lenzwering
rA- De moord op de Indo-
]he mensenrechtenactivist
was een samenzwering
nationale inlichtingen-
Tot die conclusie komt
eciale onderzoekscom-
De 38-jarige Munir
ed op 7 september in een
lig van de Indonesische
:happij Garuda op een
van Jakartanaar Amster-
)e activist werd vergiftigd
senicum. Munir was de
ter van onder meer de
nrechtenbeweging Im-
en Kontras, de commis-
ir vermiste personen en
van geweld.
door onze correspondenten
Hans Gertsen en Hetty van Rooij
brussel - 'Wie breekt, betaalt', is de oud
ste wet in de politiek. De opstandige kie
zer heeft binnen de Europese Unie de
afgelopen weken van alles kapotgegooid
en stukgemaakt, maar de kiezer is nooit
de schuldige.
De komende dagen staan de regerings
leiders voor de bijna onmogelijke op
dracht om de stukken te lijmen en de
boze burger te laten zien dat Europa wel
degelijk een toekomst heeft. Als dat mis
lukt, is de crisis niet meer te overzien.
Bovendien is dan de vraag: wie blijft er
met de rekening zitten?
De agenda van de bijeenkomst van rege
ringsleiders, die morgen en vrijdag bij
eenkomen, wordt beheerst door twee
onderwerpen: de vraag hoe het verder
moet met de Europese grondwet, en de
ruzie rond de financiering van de Euro
pese Unie. Wat het eerste betreft: steeds
luider klinkt de roep om een afkoelings
periode, een periode van 'bezinning'.
„We moeten nadenken. Ook over de
verdere uitbreiding", zegt de Belgische
ex-premier Jean-Luc Dehaene, een van
de opstellers van de grondwet.
De malaise rond de referenda is de laat
ste week overschaduwd door de discus
sies over de vraag wie aan Europa be
taalt, en het vaste voornemen van het
Luxemburgse voorzitterschap om er
eind deze week een akkoord over de be
groting uit te hameren. Als dat lukt, is er
veel gewonnen. Voor de regeringsleiders
biedt een akkoord over de begroting
2007-2014 de kans om te laten zien dat
de Unie niet is vastgelopen. Een aantal
EU-chefs, onder wie de Duitse kanselier
Schroder, heeft laten weten dat ze wel
willen 'bewegen'. Maar de Luxemburgse
premier Juncker neemt een enorm risi
co. Als zijn opzet faalt en de top eind de
ze week mislukt, is het leed niet meer te
overzien.
Voor een doorbraak over de financiën
houdt de Britse premier Blair de sleutel
in handen, en op de achtergrond speelt
de oude vete tussen Frankrijk en Groot-
Brittannië. „Het kan tussen Blair en Chi
rac vrijdagnacht nog wel eens heel on
aangenaam worden", voorspelt een di
plomaat. De Franse president, met in
zijn kielzog de Duitse kanselier Schro
der, eist dat de premier Blair genoegen
neemt met een lagere korting op de Brit
se bijdrage aan de Unie. Premier Blair
heeft een Luxemburgs voorstel om de
speciale korting te 'bevriezen' naar de
prullenbak verwezen. Onder het motto
'Wij hebben ons gebaar al gemaakt' re
kent hij voor dat Groot-Brittannië in de
afgelopen tien jaar tweeëneenhalf keer
zo veel aan Europa heeft betaald als
Frankrijk. Bevriezing en afbouw van de
korting is voor Blair alleen aan de orde
als de hele EU-financiering op de helling
gaat, inclusief de Franse landbouwsub
sidies. Maar Groot-Brittannië staat volle
dig alleen; er is geen enkel ander EU-
land van mening dat de befaamde Britse
rebate' nog bestaansrecht heeft.
Voor Nederland lopen na het referen
dum de discussie over de grondwet en
de discussie over het geld door elkaar,
hoewel ze eigenlijk niets met elkaar te
maken hebben. Tijdens de verkiezings
campagne maakte het 'nee - front een
groot nummer van het feit dat Neder
land van alle lidstaten verreweg het
meest per hoofd van de bevolking aan
de Unie betaalt. Dat vindt het kabinet
ook, en minister Zalm roept in Brussel al
maanden dat Nederlandse bijdrage aan
de Unie omlaag moet. Na de tegenstem
van de kiezer kan premier Balkenende
onmogelijk naar huis met minder dan
het volle pond.
Een voorstel van Luxemburg waardoor
Nederlandse bijdrage met 350 tot 500
miljoen euro omlaag kan, wijst Den
Haag zonder meer af als een 'verslechte
ring'. Nederland zou nog steeds van alle
landen verreweg het meest per hoofd
van de bevolking betalen, en bovendien
vindt het kabinet de totale uitgaven van
de Unie te hoog.
Net als Blair dreigt Balkenende met zijn
harde opstelling langzaam maar zeker in
een isolement te raken. Van de vijf oor
spronkelijke medestanders, waaronder
Duitsland, is alleen Zweden nog bereid
de strikte Nederlandse lijn te volgen.
Ook in Brussel geldt de regel: 'wie
breekt, betaalt'.
Als Nederland zijn vetorecht gebruikt,
en een akkoord over de financiering van
de Unie blokkeert, krijgt Balkenende uit
eindelijk de rekening gepresenteerd.
washington/anp - Amerikaan
se wetenschappers van het
McKnight Brain Institute in
Florida zijn er in geslaagd om
stamcellen van muizen om te
zetten in volgroeide hersencel
len. De resultaten van het on
derzoek zijn gepubliceerd in de
jongste editie van het Ameri
kaanse wetenschappelijke tijd
schrift Proceedings of the Na
tional Academy of Sciences. Dit
meldde de Britse krant The In
dependent gisteren.
Het is niet de eerste keer dat
stamcellen worden gebruikt om
hersencellen te kweken. „Maar
het was nog niemand gelukt
om het proces in zijn geheel tot
een goed einde te brengen", al
dus hoofdonderzoek Björn
Scheffler. Voor het onderzoek
werden stamcellen uit muizen
met chemicaliën gemanipu
leerd, waardoor deze zich uit
eindelijk ontwikkelden tot vol
groeide hersencellen. De her
sencellen werden buiten het li
chaam van de muizen ge
kweekt.
Mogelijk kunnen deze onder
zoekstechnieken in de toe
komst worden aangewend om
hersenziektes bij mensen, als
Alzheimer, te bestrijden.
Stamcellen zijn 'oercellen' die
in staat zijn om naar één of an
dere celtypen te veranderen.
Embryo's bestaan in eerste in
stantie uitsluitend uit stamcel
len, wat ze erg geschikt maakt
als 'leveranciers' voor stamcel
onderzoek. Het gebruik van
embryo's voor wetenschappe
lijke doeleinden is echter om
streden. In de VS probeert de
conservatieve Bush-regering dit
zo veel mogelijk te beperken.
new york/anp - Een onder
zoekscommissie van de VN gaat
nader onderzoek verrichten
naar de mogelijke rol van VN-
baas Kofi Annan bij het zogehe
ten olie-voor-voedselschandaal
in Irak.
Directe aanleiding is een artikel
in The New York Times van gis
teren waaruit blijkt dat Annan
mogelijk meer wist over de om
streden rol van zijn zoon Kojo
bij het schandaal dan dat hij tot
dusver heeft gezegd.
Na de Irakese invasie van buur
land Koeweit in 1990 legde de
internationale gemeenschap
zware economische sancties op
aan Irak. Het olie-voor-voedsel-
programma werd in 1996 inge
steld om de gevolgen voor de
bevolking te verzachten.
In de praktijk zou een deel van
de olieopbrengsten, waarvoor
voedsel en medicijnen aange
schaft hadden moeten worden,
zijn doorgesluisd naar buiten
landse bankrekeningen op
naam van toenmalig president
Saddam Hussein. Ook zouden
vele miljoenen dollars in de
vorm van steekpenningen in de
zakken van zakenlieden en cor
rupte buitenlandse functiona
rissen zijn verdwenen.
Een van de personep die bij het
schandaal betrokken zou zijn is
Kojo Annan, de zoon van Kofi.
Die werkte aan het einde van de
jaren '90 voor Cotecna, een
Zwitsers bedrijf dat toen in het
kader van het hulpprogramma
een miljoenencontract bin
nensleepte.
De onderzoekers zeiden eerder
dat er geen bewijzen zijn dat
Kofi Annan persoonlijk betrok
ken was bij affaire. Wel bekriti
seerden zij de VN-topman om
dat deze onvoldoende onder
zoek deed naar de mogelijkheid
van een belangenconflict met
Kojo.
Kofi Annan heeft steeds ont
kend dat hij invloed had op de
toekenning van het contract
aan Cotecna en dat hij er ook
niet met Kojo over heeft ge
sproken. Een via The New York
Times uitgelekt memo van Co
tecna wijst er nu evenwel op
dat functionarissen van het
Zwitserse bedrijf in 1998 kort
met Kofi Annan hebben ge
sproken, kort voordat de onder
neming het contract kreeg.
Het memo is geschreven door
een hoge Cotecna-baas en een
vriend van de familie Annan.
Uit het schrijven zou blijken dat
Annan 'en zijn entourage' des
tijds steun uitspraken voor
deelname van het bedrijf aan
het programma.
Een woordvoerder van de Ver
enigde Naties zei niet te kun
nen bevestigen bf Annan inder
daad met functionarissen van
Cotecna heeft gesproken in de
marge van een internationale
bijeenkomst in Parijs.
sanur - Cherie Addicks, een Amerikaanse christen uit Texas, blaast op een ramshoorn. De Amerikaanse
geeft met mede-christenen steun aan de joodse kolonisten in de stad Sanur op de westelijke Jordaanoe-
ver. De kolonisten moeten daar verdwijnen als onderdeel van de afspraken die de Israëlische regering
maakte met de Palestijnen over ontruiming van de Gazastrook. Het blazen op de ramshoorn moet wor
den gezien als een oudtestamentisch gebaar om de steun van het Opperwezen af te dwingen.
Foto: EPA/Jim Hollander
door onze correspondente
Hetty van Rooij
brussel - De spanning in de Eu
ropese Unie loopt op nu de Brit
se premier Tony Blair en de Fran
se president Jacques Chirac in
het gevecht over de begroting
lijnrecht tegenover elkaar staan.
Een gesprek in Parijs tussen de
twee EU-chefs leverde gister
middag geen resultaat op.
Daarmee is de kans dat de rege
ringsleiders komende dagen
een akkoord bereiken erg klein
geworden.
Het conflict draait om de zoge
naamde 'rebate', een vaste kor
ting op de Britse bijdrage aan
de EU die dateert uit 1984. Blair
heeft een Luxemburgs voorstel
om die korting te bevriezen gis
teren formeel afgewezen. „On
aanvaardbaar", zei zijn woord
voerder gisteren na afloop van
een gesprek van de Britse pre
mier met zijn Luxemburgse
ambtgenoot Jean-Claude Junc
ker.
Volgens hem kost bevriezing
Groot-Brittannië een bedrag
van 25 tot 30 miljard euro in ze
ven jaar, en dan betalen de Brit
ten nog steeds veel meer aan de
EU dan de Fransen.
Blair wil alleen over bevriezing
van de Britse korting praten als
ook de Europese landbouwsub
sidies op de helling gaan. In te
genstelling tot Groot-Brittannië
profiteert Frankrijk zeer van die
subsidies, en president Chirac
weigert het landbouwbeleid ter
discussie te stellen. „Het wordt
erg moeilijk", zei Blair gisteren
na een gesprek met Chirac in
Parijs.
Als de regeringsleiders er niet in
slagen om een akkoord te be
reiken over de meerjarenbegro
ting, dreigt voor de aangeslagen
Europese Unie een periode van
grote financiële onzekerheid.
Vorige week verwees premier
Jan Peter Balkenende hetzelfde
Luxemburgse voorstel ook naar
de prullenbak, omdat het on
voldoende tegemoet komt aan
de Nederlandse eisen. Het is nu
aan de Luxemburgers om aan
de vooravond van de top, die
donderdag begint, een nieuw
compromis te bedenken. Een
opvallende bijdrage aan het de
bat kwam gisteren van de Britse
eurocommissaris Peter Man-
delson, een politieke vriend van
Blair, die het 'verkeerd' vindt
als de arme nieuwe lidstaten
moeten bijdragen aan de Britse
korting.
door onze correspondente
brussel - Binnen de Europese
Unie gaan steeds meer stem
men op voor uitstel van de dis
cussie over de grondwet. Dene
marken overweegt het referen
dum over de tekst, dat gepland
stond voor 27 september, af te
blazen.
De Zweedse premier Persson
vindt dat landen meer tijd moe
ten krijgen om de Europese
grondwet te ratificeren. Hij
vindt de huidige deadline van
oktober 2006 te krap.
De Zweedse premier Persson
zei gisteren in het nationale
parlement dat landen meer
ruimte moeten krijgen. „Het
tijdpad voor ratificatie zou op
geschoven moeten worden.",
zei hij tegen de parlementsle
den.
Na het Franse en het Neder
landse 'neen' acht Persson het
uitgesloten dat alle EU-landen
voor het einde van 2006 hun
mening kunnen geven.
Als op de komende top van de
Europese regeringsleiders geen
duidelijkheid komt over het ra
tificatieproces van de Europese
grondwet overweegt Zweden
uitstel van de eigen ratificatie.
Die staat nu gepland voor de
cember via een stemming in
het parlement.
De kans is groot dat de EU-re-
geringsleiders morgenavond op
voorstel van voorzitter Luxem
burg zullen besluiten om de
EU-landen de gelegenheid te
geven om nog eens goed na te
denken. Door het winnen van
tijd zou de stoom van de ketel
kunnen worden gehaald. „We
moeten niet het signaal geven
dat het ratificatieproces is on
derbroken, maar misschien
moeten we het verlengen, het
afremmen", zei de Luxemburg-
Fransen willen door
Het proces waarbij de lid
staten van de Europese
Unie de voorgestelde EU-
grondwet ratificeren moet
gewoon doorgaan volgens
een grote meerderheid van
de Fransen.Zij wezen 29
mei invoering van de Euro
pese grondwet met 55 pro
cent af. Maar volgens een
dinsdag gepubliceerde opi
niepeiling vindt 63 procent
van de Fransen dat ande
ren moeten doorgaan met
het ratificatieproces.
se minister Schmit van buiten
landse zaken gisteren in het Eu
ropees parlement. Hij wees op
het gevaar van 'besmetting' van
het nee bij andere referenda.
„Het oorspronkelijke doel om
de grondwet van kracht te laten
worden in 2007 is niet meer te
halen", aldus de Duitse euro
commissaris Verheugen giste
ren in de Süddeutsche Zeitung.
„Een flink aantal landen heeft
meer tijd nodig voor discussie,
om het vertrouwen van het pu
bliek in Europa te herstellen."
De Deense minister van buiten
landse zaken Per Stig Möller
houdt er rekening mee dat de
tekst wordt gewijzigd. „We niet
kunnen stemmen over iets wat
mogelijk veranderd wordt", zei
hij gisteren. De kans is groot
dat de Deense premier Ras
mussen zijn collega's mogen in
Brussel meedeelt dat hij het re
ferendum schrapt. Eerder be
sloot de Britse premier Blair de
grondwet niet ter goedkeuring
voor te leggen aan de Britse kie
zer.
washington/anp-afp -Het ge
vangenkamp Guantanamo Bay
blijft een belangrijk onderdeel
van de Amerikaanse 'oorlog te
gen de terreur'. Dat heeft de
Amerikaanse minister van De
fensie, Donald Rumsfeld, giste
ren gezegd-in reactie op de we
reldwijde kritiek over de behan
deling van gevangenen in de le
gerbasis op Cuba.
Rumsfeld stelde dat 'in de ge
schiedenis van de oorlogsvoe
ring een gevangenkamp nog
nooit zo transparant' is ge
weest. De Verenigde Staten ge
ven meer uit aan de maaltijden
van gevangenen - om zo aan
hun 'religieuze dieetvoorwaar-
den' te voldoen - dan aan de
rantsoen voor Amerikaanse sol
daten, voegde hij eraan toe.
Duncan Hunter, de Republi
keinse voorzitter van de com
missie voor de strijdkrachten
van het Huis van Afgevaardig
den, zei zondag dat sommigen
in het Witte Huis sluiting van
het kamp willen.
Gegijzelde verslaggeefster Libération wist zeker dat ze niet aan haar lot was overgelaten
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Vijf maanden lang was
Florence Aubenas, verslaggeef
ster van de Franse krant Libéra
tion, opgesloten in een kelder
van vier bij twee meter met een
hoogte van anderhalve meter.
Praten was verboden, tweemaal
per dag mocht ze naar de wc.
Als ze te veel bewoog of opmer
kingen maakte over de tempe
ratuur die af en toe de 50 gra
den Celsius bereikte kreeg ze
klappen. Al die tijd was ze ge
blinddoekt en waren haar voe
ten en anhen vastgebonden.
Op een persconferentie in Pa
rijs deed Florence Aubenas gis
teren verslag van haar ontvoe
ring in de Irakese hoofdstad
Bagdad door een groep soenni
tische islamisten. Twaalf kilo
magerder dan ze in januari van
dit jaar nog woog toen ze voor
haar krant verslag deed van de
verkiezingen in Irak. „Twee
keer kregen we te eten. 's Och
tends een broodje en een ei, 's
middags een bord met rijst",
zei ze laconiek. .Over de behan
deling van haar bewakers was
ze kort. „Ze kwam heel geruis
loos dichterbij, kennelijk om
me bang te maken. Maar ze
hebben zich naar mij toe cor
rect gedragen. "Florence Aube
nas heeft, zei ze, nooit het idee
gehad, dat ze aan haar lot was
overgelaten. „Frankrijk en de
Fransen laten hun gijzelaars
nooit vallen, dat wist ik".
Haar ontvoerders hadden haar
al snel omgedoopt in 'Leila', of
tewel 'gevangene nummer 6'.
Haar chauffeur Hoessein was
'gevangene nummer 5'. Vragen
of ze samen met de drie gegij
zelde Roemeense journalisten
had doorgebracht ontweek ze.
Eerder op de dag hadden de
Franse autoriteiten evenwel of
ficieel de Roemeense regering
bedankt voor de samenwerking
Journaliste Florence Aubenas tijdens haar persconferentie op de re
dactie van haar krant Libération in Parijs. Foto EPA
bij de vrijlating van Florence communistische geheime
Aubenas. dienst Securitate de Franse ge-
Diverse anonieme Franse bron- heime dienst DGSE belangrijke
nen hadden verklaard dat agen- steun hadden verleend. En de
ten van de vroegere Roemeense drie gegijzelde Roemeense
journalisten hadden zondag
meegedeeld dat ze samen met
Florence en Hoessein anderhal
ve maand in één en dezelfde
kelder hadden doorgebracht.
De vrijlating van Florence en
haar chauffeur Hoessein bleek
op 16 mei al te zijn beklonken.
Maar pas afgelopen zaterdag
kwam de zaak rond. 'Today. Pa
ris', had een van de bewakers
tegen Aubenas gezegd. „Ze
haalden een kistje tevoorschijn
waarin wat plastic zakjes z#ten.
In die plastic zakjes bevonden
zich persoonlijke spullen van
mij en van Hoessein (haar
chauffeur). In die van mij zaten
mijn horloge en mijn oorbellen
en in mijn handtas al mijn pa
pieren en mijn portefeuille met
geld. Net als in de gewone ge
vangenis. Als afscheid gaven ze
me een flesje Iraakse parfum en
twee ringen."
De ontvoerders en de Franse
agenten hadden een ingewik
keld systeem afgesproken voor
de overdracht van Florence Au
benas. Wachtwoorden die op
het laatste moment werden ver
anderd, Aubenas die van jour
naliste ineens van rol moest
veranderen in de echMenote
van Hoessein, plotsflRge ver
andering van auto's etc. En dat
alles over een afstand van bijna
honderd kilometer, ver buiten
Bagdad tot aan het internatio
nale vliegveld van de Iraakse
hoofdstad. De hele operatie
duurde enkele uren. 's Nachts
sliep Florence Aubenas in een
zwaar bewaakte villa en telefo
neerde president Chirac de fa
milie van de journaliste en de
hoofdredacteur van Libération
Serge July dat de verslaggeefster
in Franse handen was. Maar
pas een dag later, toen een
vliegtuig van de Franse lucht
macht koers had gezet richting
Europa, mocht het nieuws over
de vrijlating officieel worden
bekendgemaakt.
