KUNST CULTUUR
'Iets moois om met publiek te delen'
'Danser van The Lion King desnoods verhuizen'
Debuteren op je negentigste
Een Fries-Hollands rampenepi
Liedjes van Karin Bloemen kunnen eindelijk 'op de radio'
Nigel Kennedy raast
spectaculair door Vivak
Poetry: eerbetoon aan toni
woensdag 15 juni 2005
Ali Campbell van UB40.
Foto: AP/Fabrice Coffrini
Extra concert
UB40 in Ahoy'
Rotterdam - De Britse reggae-
band UB40 geeft op woensdag
14 december een extra concert
in Ahoy' Rotterdam. Ook de
avond daarvoor treedt de groep
op in Ahoy'. Tijdens de nieuwe
'Who You Fighting For Tour'
komen de beste hits van de af
gelopen vijfentwintig jaar voor
bij. De kaartverkoop van het ex
tra concert begint morgen.
'The Outsiders'
gereviseerd
den haag - In september zal
Francis Coppola's van 1983 da
terende film 'The Outsiders'
opnieuw in de Amerikaanse
bioscopen, en meteen daarna
op dvd, te zien zijn in een ge
heel nieuwe versie. Die zal 20
minuten langer duren en voor
zien zijn van een nieuwe ge
luidsband met veel rock songs.
Flet drama over een oorlog tus
sen de jeugdbendes The Grea
sers en The Soes is nog altijd
bijzonder omdat daarin talrijke
beginnende acteurs bij elkaar
werden gebracht die later we
reldfaam zouden verwerven:
Tom Cruise, Emilio Estevez,
Matt Dillon, Rob Lowe, Patrick
Swayze, Sofia Coppola, Tom
Waits en Ralph Macchio.
Gedichten uit
de Pieterskerk
leiden - Pieter de Ruyter is tij
dens de restauratie van het
schilder- en verguldwerk van
het Hagerbeerorgel in de Pie
terskerk geïnspireerd tot het
schrijven van gedichten. Een
selectie van die gedichten is nu
verzameld in een boekje met de
titel 'Gedichten uit de Pieters
kerk van Leiden'. De gedichten
gaan over het orgel, de mensen
die er aan gewerkt hebben, de
Pieterskerk en de omgeving van
de kerk.
'Vent' bekroond
op festival
annecy - De Nederlandse ani
matiefilm 'Vent' van Erik van
Schaaik is bekroond op het
grootste internationale anima-
tiefilmfestival in het Franse An
necy. De productie is door de
internationale federatie van
filmcritici uitgeroepen tot de
beste film van het festival.
Vent' duurt vijf minuten en
gaat over een man die vecht te
gen de wind. De animatie komt
14 juli uit als voorfilm van
'Roads to Koktebel'.
den haag - Als de burenruzie
tussen Ilse Heppener uit de
Haagse Daguerrestraat en een
van de dansers uit de musical
'The Lion King' niet op te los
sen is, zal loop van den Ende
theaterproducties desnoods de
danser begeleiden naar een an
dere woning.
Algemeen directeur Erwin van
Lambaart van Joop van den En-
de theaterproducties belegde in
Amsterdam een complete pers
conferentie over het op het oog
zo kleine probleem. De buren
ruzie groeide gisteren uit tot
een mediaspektakel waar zowel
Joop van den Ende theaterpro
ducties als de buurtbewoners
inmiddels van opkijken.
Alle commotie is het gevolg van
het feit dat enkele gemeente
raadsleden van Den Haag vra
gen aan burgemeester Deet-
man hadden gesteld over de
mogelijke overbewoning van
het pand. Dit na herhaaldelijke
klachten van Heppener die on
der de danser van 'The Lion
King' woont. Zij zegt veel last te
hebben van het lawaai boven
haar en beweert dat er een hele
club mensen verblijft. De ma
nier waarop Van den Ende zijn
buitenlandse acteurs huisvest,
kwam zo ter discussie te staan.
Volgens Van Lamb aait woont
er maar één persoon in het be
treffende pand. Wel legde hij
gisteren uit dat er tijdelijk een
tweede persoon logeert. „Maar
die heeft inmiddels een eigen
woning waar ze snel intrekt."
Verder gaf Van Lambaart tekst
en uitleg over de manier waar
op Van den Ende acteurs huis
vest. 'The Lion King' (in het
Scheveningse Circustheater)
telt 65 acteurs van 16 nationali
teiten. Buitenlandse werkne
mers die wegens de musical en
kele jaren in Nederland wonen,
worden in sommige gevallen
geholpen bij het zoeken naar
een huis. En daarbij gaat het
om gewone nette woningen. De
persoon die in de Daguerre
straat woont, heeft zelf het huis
gevonden.
Over de burenruzie wil Van
Lambaart niet veel kwijt. „Het
is een privé-kwestie, maar als
het echt niet op te lossen blijkt,
zullen wij desnoods bemidde
len om een andere woning voor
onze acteur te vinden. Omdat
hij zich moet concentreren op
'The Lion King' en hij niet met
burengedoe in de weer moet
zijn."
De persoon in kwestie is mo
menteel overigens in het
tenland, verklaart zijn bo
buurman. Die werd gist
overvallen door de media
de ruzie tussen zijn dans
benedenbuurman en de vi
die daér weer onder woont
Heppener. Volgens de I
man is het allemaal zwaar
dreven. „Ze komen 's n
thuis en dan hoor je ze I
en onder de douche gaan.
dat is menselijk. Het is
looflijk hoe je met wat ro
iemand in het nauw kuntl
gen."
door Hans Visser
Amsterdam - 'Weetje nog?' is
de nostalgisch klinkende titel
van de nieuwe cd van Karin Bloe
men. De tekst is inderdaad een
overpeinzende terugblik, maar
de cd is allesbehalve nostalgisch.
Ze zingt daarop Nederlandstali
ge liedjes uit haar theatershows.
Ooit voorzien van een beschei
den arrangement, maar nu voor
zien van een stevige begeleiding.
„Liedjes waarmee ik nu eindelijk
'op de radio' kan."
Maar die liedjes konden eerder
toch ook al op de radio? „Luis
ter eens naar een cd van Trijn
tje Oosterhuis, Destiny's Child
of Marco Borsato. Dat zijn toch
erg mooie en goed opgenomen
arrangementen. Die nummers
kun je behoorlijk laten horen
op de radio. Maar opnamen uit
een theatershow klinken toch
minder goed, je hoort daar bij
een enkel nummer zelfs zoveel
inspanning dat je denkt, wat
staat dat mens daar te hijgen."
„Bovendien worden de theater
shows voor televisie en cd
meestal opgenomen aan het
eind van de tournee. Dan heb
je al zo'n 220 voorstelligen ge
speeld en dat hoor je dan toch
wel een beetje terug. Pas nu ik
de stukken van die theater-cd's
terughoor in een ander jasje,
opgenomen in een echte stu
dio, vind ik dat ze eindelijk echt
af zijn. Geweldig wat arrangeurs
en technici ook nog allemaal
kunnen met effecten. Je hoort
ze dan praten over even iets
'sampelen', 'frequensen' en
'equalisen'. Ik weet echt niet
wat dat allemaal betekent, maar
het resultaat klinkt fantastisch."
Om elk lied een eigen sfeer te
geven, vroeg ze verschillende
arrangeurs. Een nummer als
'Mama' van Ted van Lieshout
op muziek van Marnix Busstra,
haar man, noemt ze in de aan
pak van Arjen Mooijer een
beetje klassiek lyrisch. De tekst
van het titellied 'Weetje nog'
schreef ze zelf. Ook hiervoor
schreef haar man de muziek.
Een van de mooiste stukken is
'Lef, een tekst van Jurrian van
Dongen over het idee dat een
mens niet altijd zijn ambitie
hoeft na te jagen tot hij erbij
neervalt. „Daarvoor heb ik Eric
van de Bovenkamp gevraagd,
de pianist van Marco Borsato.
Ik zei tegen hem: 'Erik, jij weet
hoe die muziek van Borsato in
elkaar zit, maak jij nu eens voor
mij een echt Borsatiaans arran
gement. Want zo'n Marco is
toch echt geweldig? Toen ik zijn
eerste single hoorde was ik
meteen jaloers. Zo goed als dat
nummer klonk. Hij bleek dus
geen eendagsvlieg te zijn."
„Ach, weet je wat het is? Je
maakt tegenwoordig heus geen
cd om er rijk van te worden, je
doet het omdat je iets moois
wilt maken dat je daarna graag
met publiek wilt delen. Daar
gaat het toch om in dit vak?"
Afgaande op de eerste reacties
denkt ze in die opzet te zijn ge
slaagd. „Ik merk dat iedereen
zo zijn eigen moment heeft met
deze cd. Zoals bij 'Zuid-Afrika',
dat lied van Jeroen van Merwijk
uit de show 'Bosje Bloemen'.
Dat toont hoe in de ogen van
een blanke Zuidafrikaan ook
Nederland zijn apartheid blijkt
te kennen. Daar hoor je de
mensen nu soms denken van
'nou ja!'. Bij 'Lef van Jurrian
van Dongen heb ik mensen
zelfs even zien huilen. Daar ben
ik dan blij om want we hebben
hier anderhalf jaar aan ge
werkt."
Iets moois maken... Plannen
voor een nieuwe cd zijn er ook
al. Met het Metropole Orkest
gaat ze te zijner tijd stukken op
nemen uit het repertoire van
Barbra Streisand. Dat wil zeg
gen: het wordt een dubbel-cd.
Op de ene schijf komen de
songs met de originele Engelse
teksten en op de ander hetzelf
de repertoire in het Nederlands.
Er zijn vertalingen bij van Friso
Wiegersma, die onder meer
veel schreef voor Sonneveld.
Maar ook van Koen van Dijk.
Nog meer plannen: op 16 en 17
september staat ze in Ahoy'.
„Dat wordt een show waarmee
we de stichting Vrienden van de
Thuiszorg introduceren. En in
december maak ik weer een
Kerstshow. Deze keer met Sara
Kroos, Edsilia Rombley, Angela
Groothuizen en Astrid Joos-
ten."
De presentatrice? „We kennen
elkaar al heel lang en als ze naar
X
muziek recensie
Aad van der Ven
Concert: Nigel Kennedy (viool) en Pools
Kamerorkest. Werken van Vivaldi.
Gezien: 13/6, de Doelen, Rotterdam.
De Tijl Uilenspiegel onder de
violisten doet weer van zich
spreken. In gezelschap van het
Pools Kamerorkest maakt Nigel
Kennedy een korte tournee
door ons land. Vijf jaar is hij
hier niet geweest. Intussen
trouwde hij met een Poolse,
werd hij vader, kocht hij een
huis in Krakow en werd hij mu
ziekdirecteur van het ensemble
waarmee hij nu op tournee is.
Een ensemble dat al vele jaren
een van 's werelds beste kamer
orkesten is. Het heeft de musi
cus Kennedy dan ook niet no
dig, maar het kan het imago
Kennedy ongetwijfeld goed ge
bruiken (publiciteit, tournees
etc.).
Wat er ook in de afgelopen ja
ren in het leven van Nigel Ken
nedy (48) is veranderd, zijn gar
derobe en zijn repertoire niet.
De punker van middelbare leef
tijd had maar weer eens Vivaldi
tevoorschijn gehaald, met als
bekroning van het programma
'De vier jaargetijden'. Snelle de
len klonken extreem snel, lang
zame extreem langzaam en het
ritme werd met veel voetgf
stamp geaccentueerd.
Kennedy benadrukt het et
vagante in de vioolvirtuosi
van Vivaldi's tijd. Dat doet
op een spectaculaire, zelfs
weergaloze maar uitsluiten
uiterlijk effect berekende n
nier, met een agressieve di
motoriek en lelijke uithalei
dat terwijl hij in langzame
len een fraaie, slanke, eleg
toon kan produceren, diel
als de bedeesde stem vani
maagd die communie doe
Hij wond het publiek in Rt
dam om zijn vingers. Niet
leen met zijn spel, maar ot
met zijn gebabbel tussend
waarmee hij de concertza
een gezellige huiskamer h
schept. De orkestleden ee
voor een voorstellen, grap
met de musici, buigen nat
kanten, een dame op de ei
rij uitnodigen om na afloo
te gaan drinken, vertellen
moeilijk het stuk is dat hij
spelen, weer eens buigen
gaat het maar door.
Er waren ook nog een paa
zikale extraatjes, waarond
afgeraffelde, vals klinkend
slotdeel van Bachs Conca
voor twee violen. Daar ha<
even op gestudeerd moge
worden. Want daarmee vi
ken is Vivaldi natuurlijk ki
spel. De pauze begon opi
tijdstip waarop menig coi
al afgelopen is.
Karin Bloemen: „Je maakt tegenwoordig heus geen cd om er rijk van te worden." Publiciteitsfoto: GPD
een voorstelling van mij komt,
zegt ze altijd dat ze het zingen
en dansen zo leuk vindt. Toen
ze vorig jaar Jan Smit, de
nieuwslezer, in de kerstshow
zag, kreeg zij zo'n zin om ook
eens mee te doen. We gaan na
tuurlijk naast haar werk bij de
Vara niet 's nachts nog even
een hele show met haar instu
deren, maar ze krijgt wel een
mooi aandeel."
rotterdam/anp - De opening
van het 36ste Poetry Internatio
nal Festival, zaterdag in de Rot
terdamse schouwburg, is ge
wijd aan toneel in relatie tot de
dichtkunst. De dichters die aan
het festival deelnemen, lezen
toneelverzen en besteden aan
dacht aan klassiekers als Ham
let en de Gijsbrecht.
Onder hen is Lars Gustafsson,
die zondag ook de jaarlijkse
"Verdediging van de Poëzie'
voor zijn rekening zal nemen.
De Zweed zal de waarde van de
poëzie toelichten. Maandag 20
juni biedt Poetry inzicht in 'het
vertalen van poëzie en staan
vertalers stil bij moeilijkheden
en oplossingen tijdens het ver
talen van gedichten. Dezelfde
dag wordt ook voor de eerste
keer de Brockway Prijs
kend, een tweejaarlijkse
vreprijs voor dergelijk
Ook op maandag 20 jun
'Poëzie in gebarentaal'.
Emmerik, een van de
Nederlandse dichters in
rentaal, presenteert zie
gebarende collega's uit
Brittannië en de Verenig
ten.
Poetry besteedt dit ja.
speciale aandacht
Friedrich Schiller. Het
precies twee eeuwen tei
de Duitse dichter ov
'Der ganz alltagliche Sch
een programma waarin
juni met poëzie, tekenin
projecties commentaar
gegeven op Schiller. Voo
informatie: www.poetry.
In Leiden en de regio bestaat grote belangstelling voor professio
nele en amateuristische kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt stad-
en regiogenoten die musiceren, zingen, dansen, toneelspelen, fo
tograferen of op andere wijze actief zijn. Vandaag: Neeltje van
den Bos-Smouter uit Leiden.
Outsider Art. Zelf had Neeltje
van den Bos er nog nooit van
gehoord. Het was Huib van
den Wijngaard, bedrijfsleider
van galerie Kunst Vliegwerk
in Leiden, die dit etiket op haar
schilderijen plakte en haar een
tentoonstelling aanbood. In
eerste instantie sloeg zij het
aanbod af, maar hij overtuigde
haar en dus debuteerde Neeltje
op haar negentigste.
„Nee, aan een expositie heb ik
nooit gedacht", zegt Van den
Bos nog altijd vol verbazing.
„Ik ben pas na mijn 65ste voor
zichtig met schilderen begon
nen. Ik had zin om iets gezel
ligs te gaan doen. Anders ga ik
me maar zitten vervelen." Voor
die tijd had de Leidse ('ik ben
in Rotterdam geboren, maar ik
voel me een echte Leidse')
nooit de aandrang gevoeld een
penseel op te pakken. „Ik heb
acht kinderen; dus ik had mijn
handen wel vol. Pas toen ze al
lemaal de deur uit waren, kreeg
ik tijd voor andere dingen. En
in klaverjassen of jeu-de-bou-
len had ik geen zin."
Ze volgde wat lessen in het
Leidse Volkshuis en ging mee
op schilderkamp. „O ja, dat
was heerlijk. Ergens in de na
tuur de hele week lekker schil
deren. Je praat als deelnemers
veel met elkaar. Daar heb ik het
nodige opgestoken." Neeltje
van den Bos schilderde in eer
ste instantie vooral religieuze
taferelen. Ze wijst op een doek
waarop ze de discipelen heeft
afgebeeld. „Ik ben een gelovig
mens. Het geloof zit diep in
mijn hart en blijkbaar wilde ik
dat ook uitdragen."
Bij een ander schilderij heeft ze
op de lijst 'Here God vergeef
het ons' geschreven. De afbeel
ding is een landschap dat uit
drie stroken is opgebouwd. In
de bovenste laag is het land
schap nog paradijselijk, in
tweede laag slaat de vervuiling
toe en in de onderste laag is de
aarde zwart en dood. „Op dat
moment had ik een enorm
schuldgevoel dat ik aan die mi
lieuvervuiling had meegewerkt.
Neeltje van den Bos: „Ik geef niets om geld. Alles gaat naar de kinderen en de kleinkinderen."
Foto: Henk Bouwman
De mens maakt een puinhoop
van de aarde. Ik ben daar een
poos wanhopig van geweest.
Omdat ik er in mijn eentje toch
niets aan kan veranderen, heb
ik het maar van me afgeschil
derd."
Ze schat haar oeuvre op zo'n
zestig schilderijen. Meer dan
de helft daarvan hing afgelo
pen weken bij Kunst Vlieg
werk. „Dat was wel even wen
nen. Normaal gesproken hangt
mijn hele huis vol en nu zat ik
opeens met lege muren. Geluk
kig kreeg ik van Huib van den
Wijngaard wat schilderijen te
leen die door verstandelijk ge
handicapten zijn gemaakt."
Geen van haar werken wil
Neeltje verkopen. „Ik geef niets
om geld. Alles gaat naar de kin
deren en kleinkinderen."
Ze heeft daarom voor zichzelf
al uitgemaakt dat dit haar eer
ste en meteen haar laatste ex
positie is. „Nee hoor, er komt
geen volgende keer meer. Het
is mooi geweest. Ik vond het al
een hele eer om hier te mogen
hangen. Galeriehouder Huib
van den Wijngaard grijpt deze
woorden aan om te bewijzen
dat het hier om onvervalste
Outsider Art gaat. „Deze vorm
van kunst wordt gemaakt door
mensen die geen kunstoplei
ding hebben, die geen preten
ties hebben, die zich geen kun
stenaar voelen, die louter voor
zichzelf werken en geen con
cessies doen. Het is de meest
pure vorm van kunst. Ik was
pas in New York en daar is veel
waardering voor Outsider Art.
Dat was voor mij de reden om
Neeltje, die ik al meer dan
twintig jaar ken, te vragen. Ook
ben ik bezig om in Leiden een
symposium over Outsider Art
van de grond te krijgen."
Theo de With
oosterend - Hoe is Terschelling
eigenlijk ontstaan, vroeg thea
termaker Rieks Swarte zich vo
rig jaar af, toen hij van Oerol
vertrok. Dit jaar is hij terug met
het antwoord, een Fries-Hol
lands rampenepos over de Lu-
ciavloed van 1287.
De waddenkust voorbij Ooste
rend op Terschelling is een fan
tastische locatie, vindt theater
maker Rieks Swarte. Hier ge
beurde het, in de nacht van 13
op 14 december 1287. De zee
verzwolg duizenden mensen en
dieren, hele dorpen verdwenen.
Dat was het begin van de Zui
derzee en de Waddenzee, en
van de eilanden. „Hier zie je het
wad. Dat valt nog 'es droog ook:
dat is dat land waar je het over
hebt. En twee keer per dag zie
je het weer overspoeld wor
den", zegt Swarte. „Dit is wat
Armando bedoelt als hij het
heeft over schuldige landschap
pen."
Swarte besprak zijn idee om
iets met het ontstaan van Ter
schelling te doen met vakge
noot Hans Man in't Veld, artis
tiek leider van Tryater. Zo ont
stond 'De groote storm', een
co-productie van de Firma
Rieks Swarte, Tryater en Oerol.
Een hilarische geschiedenisles
in vijf hoofdstukken, die begint
met de schepping en eindigt
met een vergeten zondvloed.
Die Luciavloed markeert het
einde van het grote Friesland
dat zich eens uitstrekte van Bel
gië tot Denemarken. „Dit was
het einde van de macht van de
Friezen", aldus Swarte. „Voort
aan was Holland Holland. Hier
laten we sindsdien onze 'vader
landse geschiedenis' beginnen,
eigenlijk de Hollandse geschie
denis. Met Floris V. Die resi
deerde in Haarlem.
Eigenlijk is toen drieduizend
jaar Friese voorgeschiedenis
uitgepoetst, zegt Swarte. Met de
voorstelling plakt hij die er weer
aan. „Om maar met de deur in
huis te vallen: wij zijn allemaal
Friezen", is de binnenkomer
van Tryater-actrice Tamara
Schoppert. „Oorspronkelijk
dan", brengt Ferdi Janssen er
meteen tegen in.
Schoppert en Janssen zijn de
vertellers, met Theun Plantinga,
Sanne van Dijk en Sytze Pruiks-
ma (die ook de muziek be
dacht). De spelers rennen met
allerlei attributen van hot naar
her om het verhaal uit te beel
den, in de vrolijke beeldtaal van
Rieks Swarte. Die dingen graag
kinderlijk eenvoudig weergeeft.
Adam en Eva, de slang, een
boom vol vogels, een terp, een
dijk, de zon, de maan. De zond
vloed wordt heel effectief uitge
beeld met een golvend doek
van 9 bij 9 meter.
De Upstalbeam, de heilige koe
Us Mem, het üleboerd, dichter
Bemlef, koning Redbad, de ker
stening door Willibrord, de 01-
dehove, alles komt voorbij. Tot
en met een schaatswedstrijd op
de Bonke, waarna luidkeels het
Bonkevaart-lied wordt aange
heven. „Ja, de ene keer is het
bloedserieus, de andere keer
Rieks Si
geeft d
gen gra
derlijki
voudig
Adam
de slan
een bo
vogels.
Foto:C
Wietze
Land mi
heel hilarisch", aldus Scl
pert.
Albertina Soepboer, histi
en dichteres, schreef de 1 m
Fries, Oud-Fries, nep-Fij
Hollands wisselen elkaar ro
'De grutte stoarm'. „Foai >a
zen is it Frysk genöch, fo Bl
lanners is it goed te folgj ;'j
zegt Schoppert. 6.
Er is vooraf geoefend in >g'
Noord-Hollands weilani
pas op Terschelling zelf
juiste aanpak en maatvo
bepalen. Ruimte is er zal nj
drie voetbalvelden met e t«
deloos decor. im
Op een plek als deze dofe r
en iedereen mee, zegt Sv
„Scholeksters zijn kwaa< iv
willen dat je weggaat. In m
te zie je die hoge toren v 81
Leeuwarden. Wolken dr 5
over, de zon komt er tus n,
door. De werkelijkheid s iu
mee in het toneel." Zelfs i6
gen maakte er bij de eerfe
voorstelling deel van uit >ra
moet een stuk over zo v( Pi
ter wel kunnen hebben.
'De Groote Storm' gaat
ol het land in, o.a. te zi<k0r
en 8 oktober in het LAIf at
in Leiden.
