KUNST CULTUUR
Beeldenroute op boulevard
Week vol afgerukte ledematen en tollende hoofden
Overhead gooit
onschuldig raak
De ESA studeert op
kunst in de ruimte
De classy lady uit The Bronx
Massaal welkom voor Bollywoodsterren
R7
donderdag 9 JUnt 2005
■ar
:CPD/Carloter Ellen
nshebbers
■eelprijzen
terdam - Joop Keesmaat,
jrLöw en Bert Luppes zijn
imineerd voor 's lands be-
rijkste toneelprijs voor een
de Louis d'Or, vernoemd
theaterlegende Louis
wmeester. Hans Kesting en
k Rietman waren al geno-
eerd. Voor de Theo d'Or, de
Theo Mann-Bouwmeester
loemde prijs voor een
iw, voegen Elsie de Brauw,
lijne Verbeke en Ria Eimers
bij de al genomineerde
de Moor. Genomineerd
de Arlecchino, de prijs
de beste bijdragende rol
een man, is Bob Schwarze,
Ie artistieke degens moet
sen met de reeds genomi-
de Hans Hoes. Wendell
ers en Celia Nufaar strijden
le vrouwelijke variant, de
mbina. De VSCD Toneel-
en worden 27 juni uitge-
tijdens het Gala van het
jrlands Theater.
ng eerst
Nederland
terdam - Het nieuwste
van de Amerikaanse
jver John Irving, Until I
You, verschijnt zaterdag in
Engelstalige editie bij De
;e Bij. Dat is een maand
er dan de verschijning in
srenigde Staten en Enge-
Eerder gunde Irving ook
ereldprimeur van twee van
romans aan de Nederland-
tgeverij. De Nederlandse
üng is vanaf 25 augustus
ijgbaar. Het is de elfde ro-
van Irving.
istmarokkanen
Uitmarkt
iaag - Twintig jonge Ma-
lanse kunstenaars geven
Uitmarkt in Amsterdam
fisie op de 'Hollandse nor
en waarden'. Hun werken
het project 'Kunstmarok-
n' zijn op 26, 27 en 28 au-
is in de hoofdstad te zien.
itmarkt, het startschot van
ulturele seizoen 2005-
heeft plaats op het Muse-
lein, het Leidseplein en
het eerst ook in het Von-
irk. Tijdens het gratis festi-
esenteren artiesten, gezel-
ipen en culturele instellin-
:h aan het publiek. Me
rking is al toegezegd door
meer Het Nationale Bal
linge Frans en Baas B.,
aan Ragas, Ellen ten Dam-
)roog Brood en ISH. In het
elpark wordt de Junior
arkt gehouden met een
aal op kinderen afgestemd
gmee
t Handel
en aan den rijn - De Al-
se Streekmuziekschool be
let project Zing mee met
lel. Zangers met enige
irvaring kunnen in tien
n onder leiding van Henk
n het oratorium Judas
abeus instuderen. Het
ct mondt uit in een con-
)p zaterdag 12 november
Oudshoornse Kerk. De re
es zijn wekelijks op
sdag. Op woensdag 29 ju
ffer om 20.00 uur een eerste
nkomst. Meer informatie:
•472928.
ndacht voor
Romeinen
n aan den rijn - De bo-
rondsten uit de Romeinse
orden in het stadhuis van
n aan den Rijn perma-
entoongesteld. Het ge-
tebestuur schaft drie vitri-
an voor de eigen collectie,
ordt aangevuld met vond-
tit het provinciaal depot,
vorden er een film, een
:en website en een boek
akt over de opgravingen
- iet name in het stadshart
edaan.
th en Cage
lomedy
igeles - Hollywoodsterren
mith en Nicolas Cage
samen spelen in een co-
Smith en Cage produce-
)k de film, die de titel Ti-
lare krijgt. Zij spelen va-
lie slaande ruzie krijgen
erachter komen dat hun
nen door een boekings-
- egelijk in een vakantiehuis
itkomen.
amsterdam/anp - Amsterdam staat
tot en met 15 juni in het teken van
horror, thriller, cult, fantasy en scien
ce fiction. In de hoofdstad vindt voor
de 21ste keer het Amsterdam Fantas
tic Film Festival plaats. Het festival
begon gisteravond met de uitreiking
van de AFFF Lifetime Achievement
Award aan de Amerikaanse special
effects-pionier Ray Harryhausen.
De tweede AFFF Lifetime Achieve
ment Award wordt 14 juni in Film
museum Cinerama 1 overhandigd
aan de Spaanse acteur, scenario
schrijver, producent en regisseur
Paul Naschy. Na de uitreiking is de
film Blood Red (Rojo Sangre) te zien,
waarvoor Naschy het scenario
schreef en waarin hij eveneens de
hoofdrol vertolkt.
Naast Harryhausen en Naschy zijn
ook onder anderen de Spaanse regis
seur Héctor Carré, de Duitse filmma
ker Jörg Buttgereit, de Amerikaanse
producent en regisseur Jeff Lieber-
man en de Italiaanse componist
Claudio Simonetti aanwezig. Acteur
Antonie Kamerling woont zaterdag
de vertoning bij van Paul Schraders
Exorcist: The original prequel, de
Amerikaanse film waarin de Neder
lander te zien is.
Nederland wordt verder vertegen
woordigd door Jean-Paul Arends en
Bod Embregts, de makers van de hor
rorfilm Woensdag. Ook Rosto, maker
van de korte animatiefilm Jona/Tom-
berry brengt een bezoek aan het
AFFF. Zijn film werd op het Filmfesti
val van Cannes uitgeroepen tot beste
korte film in de Semaine de la Criti
que, een van de vier belangrijkste
programma's van het festival.
De 21e editie van het AFFF biedt in
Filmmuseum Cinerama, Melkweg Ci
nema en Paradiso meer dan dertig
films. In de nacht van zaterdag op
zondag heeft de traditionele nachte
lijke horrormarathon The Night of
Terror plaats, waarbij vier horrorfilms
te zien zijn. Op 17 juni is er een The
Night of Terror in Cinestar in Ensche
de en op 18 juni in Midi in Tilburg.
Tijdens het festival zijn twaalf films te
zien als onderdeel van het program
ma How far can too far go: de genre-
film als taboedoorbreker'. Onder de
ze titel organiseert het AFFF zondag
een debat.
Vijf lange speelfilms strijden tijdens
het AFFF om de Zilveren Méliès, de
onderscheiding voor de beste Euro
pese fantastische film uit het hoofd
programma. De prijs wordt 15 juni
uitgereikt voorafgaand aan de verto
ning van de slotfilm The Hitchhiker's
Guide to the Galaxy.
De winnaar is automatisch genomi
neerd voor de Gouden Méliès. die op
30 juni wordt uitgereikt tijdens het
befaamde Gouden Mélies Gala in
Neuchatel.
Noordwijk volgt voorbeeld Den Haag met sculpturen in de openlucht
door Theo de With
noordwijk - Tien sculpturen
worden volgende week op de
Koningin Wilhelmina Boulevard
geplaatst. Daarmee krijgt Noord
wijk in navolging van het Lange
Voorhout in Den Haag een eigen
beeldententoonstelling in de
openlucht. Kunsthistorica Renée
Korbee realiseert de beeldenrou
te in opdracht van de gemeente
Noordwijk.
Bij elk van de tien beelden heeft
Renée Korbee een verhaal.
„Kijk, dit beeld van Erik Buijs
heet 'U stoort'. Het is een naak
te man die de handen voor zijn
kruis houdt. Misschien is hij
wel op weg naar het naakt
strand of misschien staat hij
zich wel om te kleden." Of over
het kolossale beeld Drenkeling
van Han van Wetering: ,,Ik vind
het een fantastisch beeld. Daar
om schrok ik toen ik hoorde dat
de kunstenaar het had verkocht
aan een waterbedrijf in Lim
burg. Gelukkig staat dit bedrijf
het in bruikleen af voor de beel
denboulevard."
Sinds vijf jaar heeft Korbee, die
in Leiden kunstgeschiedenis
studeerde, haar eigen kunstad
viesbureau in Noordwijk. Ze
ziet het als haar taak om op
drachtgevers in aanraking te
brengen met kunstenaars. Zo
kwam door haar bemiddeling
het beeld van de zeemeermin
voor het Palace Hotel tot stand,
in opdracht van De Raad Bouw.
De samenwerking met de ge
meente Noordwijk verliep zo
gesmeerd dat Korbee een brief
aan burgemeester Groen stuur
de met de vraag of er binnen de
gemeentegrenzen geen plaats
was voor een beeldenexpositie
h la het Lange Voorhout. „Ik
was met wethouder Barnhoom
al eens in Den Haag gaan kijken
en die was wildenthousiast over
wat hij daar zag."
Haar brief leidde tot het ver
zoek om met een uitgewerkt
plan te komen voor tien a vijf
tien beelden op de Koningin
Wilhelminaboulevard in de zo
mermaanden. „Er kwamen
meteen namen bij me op. Ik
wilde graag aandacht voor jon
ge, Nederlandse beeldhouwers.
Dat is ten dele gelukt. Er zitten
ook een paar gevestigde namen
tussen. Een probleem was bij
voorbeeld dat kunstenaars voor
niets acht weken een beeld
moeten willen neerzetten. De
gemeente betaalt wel het trans
port en de sokkel, maar er is
geen honorarium voor de kun
stenaar. Natuurlijk is het mooie
promotie voor de betreffende
beeldhouwers. Maar ze moeten
wel een beeld op voorraad heb
ben. Het maken van een nieu
we sculptuur kost enorm veel
geld."
Uiteindelijk vond de kunsthis
torica tien kunstenaars bereid
een beeld af te staan. Als rode
draad voor deze eerste open
luchttentoonstelling op de bou
levard bedacht ze het thema
'bezielde ontmoeting'. „Het
gaat over mensen. Dat wil niet
zeggen dat het allemaal beel
den van mensen zijn, maar ze
hebben wel een menselijke uit
straling."
Ook zijn alle beelden figuratief.
Dat is een bewuste keuze die
met de gemeente Noordwijk is
gemaakt. „Het is de eerste keer
en dus leek het niemand een
goed idee om meteen Jef Koons
neer te zetten. Het moet voor
een groot publiek behapbaar
zijn en toch spannend. Al blijft
het ene beeld natuurlijk makke
lijker te bevatten dan het ande
re."
De tien beelden komen in één
rechte lijn te staan tussen res
taurant Bon Bon en de vuurto
ren. Het eerste beeld is de
bronzen sculptuur Passage van
Hans Blank. Korbee: „Dit werk
is duidelijk geïnspireerd door
de Keltische cultuur van Ier
land, waar de kunstenaar ook
een deel van het jaar woont."
Wie over de boulevard de bad
plaats uitloopt, komt als laatste
een lichtobject van Hans van
Bentem tegen. Van gloeilampen
heeft hij een sculptuur ge
bouwd die qua vorm doet den
ken aan het kapsel van konin
gin Beatrix. „Het zou ook Dolly
Parton kunnen zijn. Voor mij is
dit beeld het prototype van een
sterke vrouw. Zo'n stevig kapsel
duidt op standvastigheid. Door
dit beeld aan het einde van de
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: Finale van het Leids
Universitair Lustrum Theaterfestival
2005. Gezien: 8/6, LAKtheater, Leiden.
Scheve Schijn was het thema
van het LULT 2005, het theater
festival waarin alle geledingen
van de universiteit, van afdelin
gen tot studentenverenigingen,
hun podiumkunstigheden kun
nen presenteren. Door alle drie
de finalisten werd het thema op
totaal eigen wijze uitgewerkt en
dat maakte de lange avond in
elk geval gevarieerd.
Titelverdediger Kelder verzon
een liefdadigheidsshow, live tv
met trucs en gadgets en veel
liefde voor details, waar het cy
nisme van afdroop. 'Geef.', met
666 als gironummer, bood een
afwisselend kijkspel, alleen mis
te het het draufgangerische en
thousiasme, waardoor het net
niet raak schoot.
Brak Water, drie vrienden uit
jaarclub Infinitus, kozen in hun
'Over de Top' voor een heel wat
soberder aanpak. Drie mannen,
twee monologen en een vleu
gel. Zij lieten wat diepzinniger,
maar ook een tikje grootvader
lijk, hun licht schijnen over ma
terialisme en het 'wezenlijke'.
Eerst vertelt een geslaagde re
gelaar over zijn lege leven met
vele vrienden, vrouwen, auto's
en boten, dan antwoordt een
mislukkeling vanuit de goot.
Mooi is dat de Minervanen het
definitieve antwoord zorgvuldig
aan de toeschouwer laten. De
zwerver legt het loodje: de yup
komt er ook niet uit en geza
menlijk heffen ze dan maar het
lied aan van Danny de Munck
uit Ciske de Rat.
Ergens tussen die twee uiter
sten bevindt zich het stuk van
Overhead, het bepaald veront
rustende 'A4', dat zich afspeelt
op een heel gewoon kantoor.
Overhead, allen lid van de Na
vigators Studentenvereniging
Leiden, koos voor sober theater
in korte scènes, met volmaakte
typetjes. Grijze muizen, die heel
langzaam hun vermommingen
afpellen en hun maskers laten
vallen. Een inkijkje in een heel
gewone werksituatie, met brave
hardwerkende lieden die wel
van een grapje houden op zijn
tijd, reuze saai allemaal. Een
kantoortijger vertelt en becom
mentarieert zijn collegae, de
rest laat zien wat hij bedoelt.
Maar hij, en de dame met het
make-up-tasje, en de heer die
patience speelt in plaats van
zijn spreadsheet bij te werken,
enfin: iedereen heeft nog een
ander middel om zijn frustra
ties bot te vieren. Afspraakjes
bij een viaduct, met allemaal
een halve stoeptegel in hun
keurige koffertjes. Juist omdat
het zo terloops en onschuldig
gebracht wordt, gooit Overhead
raak. Hun stuk kreeg dan ook
van de jury De Bokaal toebe
deeld.
Van Erik Buijs wordt het beeld 'U stoort' volgende week op de Noordwijkse boulevard geplaatst.
Publiciteitsfoto
boulevard te plaatsen, wordt
het een lichtbaken waar men
sen op af kunnen lopen."
De Noordwijkse beeldenbou
levard wordt vrijdag 17 juni
officieel geopend bij de Hotels
van Oranje. De kunstwerken
blijven tot en met 21 augustus
staan.
IN MEMORIAM
Optocht besluit Dali-tentoonstelling
De rol die het best is bijgeble
ven van de maandag op 73-jari-
ge leeftijd overleden actrice An
ne Bancroft speelde ze veertig
jaar geleden in The Graduate.
In deze door Mike Nichols ge
regisseerde romantische satire
die de spot dreef met de seksu
ele moraal van de Amerikaanse
bourgeoisie, was ze Mrs. Robin
son, de vrouw die probeerde
Dustin Hoffman te verleiden als
het vriendje van haar dochter
(Katherine Ross). De rol leverde
Bancroft niet alleen een Oscar
nominatie op, maar tevens ver
eeuwiging in een klassiek ge
worden liedje van Simon
Garfunkel: And here's to you,
Mrs. Robinson. Jesus loves you
more than you will know, wo-
wo-wow.'
Bancroft was nooit het type van
de Hollywood-diva, maar een
'classy lady' die was opgeleid in
de New Yorkse Actors Studio en
de basis voor haar carrière leg
de op de planken van Broad
way. Het hoogtepunt van haar
filmcarrière viel in de jaren zes
tig en zeventig, toen ze de
vruchten kon plukken van de
Oscar die ze in 1963 had ge
wonnen voor Arthur Perm's
The Miracle Worker, waarin ze
de rol speelde van een strenge
maar het goed menende gou
vernante die het isolement
doorbreekt van een blind en
doof geboren meisje. Eerder
had ze voor deze rol in de thea
teruitvoering van hetzelfde stuk
van William Gibson een Tony
Award gewonnen, haar tweede.
Ze werd eveneens twee keer be
kroond met een Emmy Award.
Vijf Oscar-nominaties verza
melde ze uiteindelijk voor films
als onder meer The Pumpkin
Anne Bancroft
(1931-2005)
Eeater' (1964), The Turning
Point (1977) en Agnes Of God
(1985). De rol in Jack Claytons
The Pumpkin Eeater, tegenover
Maggie Smith en Peter Finch,
leverde haar bovendien de prijs
op voor de beste actrice op het
Festival van Cannes.
Anne Bancroft, die als Anna
Maria Louisa Italiano werd ge
boren in een Italiaanse immi
grantenfamilie, was net zo New
Yorks als de man met wie ze
veertig jaar getrouwd is ge
weest: komiek en filmregisseur
Mel Brooks. Zij kwam uit The
Bronx, hij uit Brooklyn. In 1961
hadden ze elkaar leren kennen.
Ze speelde mee in door Brooks
geregisseerde films als Blazing
Saddles, Silent Movie, To Be Or
Not To Be en Dracula: Dead
And Loving It, maar ook in de
door hem geproduceerde The
Elephant Man, de doorbraak
film van regisseur David Lynch.
Eerst onder de naam Anne Itali
ano en later als Anne Marno
had de actrice in de vroege ja
ren vijftig al een carrière achter
de rug in 49 hoorspelen, tot ze
in 1951 een contract kreeg bij
20-th Century Fox en haar
naam veranderde in Anne Ban
croft. Veel gedenkwaardige rol
len heeft ze die eerste tien jaar
niet te spelen gekregen. In 1957
keerde ze terug naar het toneel,
waar ze de kans kreeg tegen
over Henry Fonda te spelen in
Two For The Seesaw, een pro
ductie die ze twee jaar trouw
bleef en die resulteerde in haar
eerste Tony Award. De hoofdrol
in The Miracle Worker werd
daarna de opmaat voor haar
tweede stormloop op Holly
wood en die zou een aaneen
schakeling worden van triom
fen.
Naast de bekroonde hoofdrol
len in de reeds genoemde films,
gaf ze ook uitmuntend werk te
zien in onder meer The Priso
ner Of Second Avenue (als
echtgenote van een overspan
nen Jack Lemmon, in 1975), 84
Charing Cross Road (als boeken
verzamelende penvriendin van
Anthony Hopkins, in 1987) en
The Torch Song Trilogy (als de
getourmenteerde moeder van
Matthew Broderick, in 1988). In
de jaren negentig bleef Bancroft
wel volop actief, maar waren de
aangeboden rollen eigenlijk
niet meer van het niveau waar
aan haar kwaliteiten waren be
steed. Het beste van haar talent
stelde ze toen weer in dienst
van het toneel, haar allereerste
liefde.
Pieter van Lierop
rotterdam/anp - De tentoon
stelling 'Alles Dali' wordt zater
dag in Rotterdam afgesloten
met een surrealistische optocht
door het centrum van de stad.
Aan het einde daarvan wordt
Dali symbolisch ten grave ge
dragen.
De manifestatie begint om
14.00 uur bij museum Boijmans
van Beuningen waar grote pop
pen van Dali en zijn vrouw Gala
een afscheidsdans uitvoeren.
Daarna trekt de bonte stoet
slingerend door de binnenstad
waar op het Schouwburgplein
een slotmanifestatie volgt. De
opvallende optocht bestaat be
halve uit de Dali-poppen, ook
uit bruiden, blazers, slagwer
kers, een enorme zwaan, vele
objecten en een auto waarin
Dili uiteindelijk wordt begra
ven. Bij Boijmans hopen ze za
terdag 150.000 bezoekers ge
trokken te hebben.
leiden/gpd - Nee, een kunstga
lerie zal het niet worden. Daar
voor zijn de wanden van de Eu
ropese Columbus-module van
het International Space Station
niet erg geschikt. Bovendien
mogen de astronauten slechts
één kilo aan persoonlijke bezit
tingen mee naar boven nemen
en dan neem je niet zo snel een
schilderijtje onder je arm mee.
Maar het is wel de bedoeling
van de European Space Agency
(ESA) om het ruimtestation
'cultureel' te gaan gebruiken.
Zojuist is een zes maanden du
rende studie begonnen naar de
invulling van dit project, onder
aanvoering van het Londense
bureau The Arts Catalyst en
met medewerking van onder
meer het in Leiden gevestigde
Erasmus User Centre van het
ISS. „Door het voor culturele
doeleinden te gebruiken zegt
David Raitt van het Leidse bu
reau, „hopen we het grote pu
bliek in staat te stellen om het
ISS zelf van nabij te beleven."
Omdat het niet doenlijk is om
kunstenaars de ruimte in te stu
ren, zoekt de ESA vooral naar
culturele uitingen die de astro
nauten uit naam van de kunste
naars kunnen uitvoeren. Daar
bij wordt geen discipline uit de
weg gegaan: ruimtelijke kunst,
ballet, literatuur, muziek in alle
soorten en maten, film en hoor
spelen, van alles is mogelijk.
Onlangs nam de Spaanse astro
naut Pedro Duque videobeel
den uit de ruimte mee terug,
waarop te zien was hoe één van
zijn collega's gitaar speelde en
anderen foto's namen.
Volgens David Raitt is Europa
wat de culturele benutting van
het ISS betreft wat achtergeble
ven bij andere deelnemende
landen. „Zo overwegen bijvoor
beeld de Japanners om in hun
ruimtemodule een traditioneel
Japans theehuis in te richten en
één van de Japanse astronauten
heeft onlangs een origami-vo-
gel gecreëerd."
Geïnteresseerde kunstenaars
kunnen contact opnemen met
iss@artscatalyst.org.
amsterdam/anp - Het Ziet
woensdagochtend zwart van de
mensen in aankomsthal 4 op
luchthaven Schiphol. Drang
hekken en beveiligingsmensen
moeten de ongeveer zevenhon
derd aanwezigen op gepaste af
stand houden van de rode lo
per, waarover een aantal India
se acteurs zal schrijden. De Bol
lywoodsterren komen naar Am
sterdam om de komende dagen
het filmevenement van de In
ternational Indian Film Acade
my bij te wonen.
Het publiek op Schiphol be
staat vooral uit meisjes en vrou
wen. De meeste van hen staan
al uren gespannen te wachten
op him idolen. „Ik ben vanoch
tend om half vier opgestaan",
zegt een vrouw. „Ik wilde vroeg
hier zijn om te zorgen dat ik
vooraan zou staan." Ze wil de
grootheden uit de Indiase film
industrie om een handtekening
vragen en foto's van ze maken.
Een meisje van twaalf jaar heeft
andere plannen: „Ik wil kusjes
geven."
Filmheld Amitabh Bachchan is
de eerste ster die aankomt op
Schiphol. De IIFA-voorzitter is
niet voor het eerst in Neder-
Filmheld Amitabh Bachchan kwam als eerste Bollywood-ster in Ne
derland aan. Foto: Reuters/Punit Paranjpe
land, maar een ontvangst als
deze heeft hij niet eerder mee
gemaakt. Lijfwachten begelei
den hem door de gillende en
fotograferende menigte naar
een podium, waar hij de hon
derden enthousiaste fans toe
spreekt. „Ik hoop dat jullie veel
plezier hebben dit weekend. Ik
houd van Amsterdam!"
Hier en daar wordt een traan
van geluk weggepinkt. Vijf uit
verkorenen mogen hun idool
ontmoeten. Als ze worden ge
kust door Bachchan stijgt er ge
juich op. Een van de winnares
sen stamelt: „Ik heb een film
van u gezien en het was gewel
dig en mooi, zo mooi."
Bachchan verdwijnt lachend en
zwaaiend over de rode loper
naar buiten, waar een gereed
staande auto hem nap zijn ho
tel brengt. Het publMc is zicht
baar teleurgesteld over de
vluchtige ontmoeting, maar
kijkt alweer reikhalzend uit
naar de volgende sterren die
hun entree maken. Er blijft nog
genoeg stemgeluid over om Ab-
hishek Bachchan, de zoon van
Amitabh, en Salman Khan zo
mogelijk nog luider welkom te
heten.
De komende dagen volgen nog
honderden andere Bollywood
sterren die vanuit India naar
Nederland reizen. Ze zijn in
Amsterdam voor onder meer
filmpremières, een cricketwed
strijd tussen Indiase en Neder
landse acteurs en de uitreiking
van de UFA Awards, ofwel de
Indiase Oscars.
