REGIO
Kom niet aan de
Rijnsburgse Paardenmarkt
Twee ruziënde exen en een snoeischaar
Stoom in de adem, olie in het bloed
GERECHT
DONDERDAG 9 juni 2005
Rob Onderwater en
Silvan Schoonhoven doen
verslag van de Rijnsburgse
Paardenmarkt, die zij gisteren
met de blauwe Leidsch Dagblad
bus bezochten.
Soppende zuigers,
druipend van de
smeerolie. De geur
van rokende steen
kool. De hitte die af
slaat van ketels onder
hoge druk. Stoom is
meer dan alleen maar
antieke aandrijfkracht,
vinden de eigenaren van
stoommachines, walsen,
tractoren, locomotieven op
schaal en andere mechanische
paardenkrachten. Voor het eerst
maken die deel uit van de traditionele
Rijnsburgse Paardenmarkt.
„Water op druk brengen, druk verdelen, op peil
houden. Het is de combinatie van factoren", ver
klaart Jan Wijers zijn fascinatie. De Limburger is
eigenaar van een stoomvrachtwagentje, schaal 1
op 3. Wijers tikte het exemplaar in Engeland op de
kop. „Uniek in de wereld. Van het exemplaar op
ware grootte is er maar een gebouwd, want die is
tijdens de proefrit verongelukt." Een gevaarlijke
hobby? „Klopt, maar alles wordt elk jaar gekeurd
door het Stoomwezen, en die zijn streng. In Ame
rika is vorig jaar een ketel ontploft: drie dooien.
Die machine woog 20 ton en was 30 meter wegge
vlogen. Maar je kunt nagaan: een liter water is
10.000 liter stoom. We rijden hier op tien bar, dus
ga maar na."
Stoom trekt vooral mannen, zo lijkt het tenminste
op de paardenmarkt. In trosjes staan ze om de
machines te kijken hoe de eigenaren kooltjes aan
het gloeiende binnenwerk voeren. Toch is deze
hobby niet meer voorbehouden aan gepensio
neerde ingenieurs. Caroline Schriever is eigenaar
van een stoomtractor, een exemplaar dat in 1905
drie plattelandspaarden overbodig maakte. Ze
was een van de eerste vrouwen met een stoom
machine voor de deur. „Vroeger mochten we al
leen poetsen en een beetje de boodschappen
doen terwijl de mannen bezig waren, maar nu be
sturen vrouwen ook stoommachines." Ze kocht
haar groene Lena 1-cilinder van een andere
vrouw. Voor hoeveel, dat houdt ze liever voor
zich. „Sommigen geven er misschien wel 100.000
euro voor. Grotere machines doen een half mil
joen. En dan je onderhoud. Heb je een nieuwe ke
tel nodig, dan ben je zo 30.000 euro verder."
Daar staat veel tegenover, en niet alleen 'het be
houd van cultureel erfgoed', zoals stoomliefheb-
bers hun bezigheid meestal goedpraten. Nee, het
zijn de uitslaande meters, de opbouwende stoom
druk, het omwentelen van vette tandwielen. „De
machine is 's ochtends ijskoud, het duurt twee
uur voor die warm is gestookt en het ding kan rij
den. Het geeft een heerlijke voldoening als dat
lukt. De stoom, de olie, het moet in je adem en je
bloed zitten."
'Hier wordt nog
wat verhandeld'
Gerrit Kreuger staat op de Rijns
burgse Paardenmarkt met po
ny's. Hij komt uit Abcoude en
heeft de reis niet ondernomen
om als 'behang* op zijn plek aan
de Vliet Noordzijde te fungeren.
Kreuger wil van zijn zes pony's af.
En dat lukt hem warempel ook
nog. Een beetje handjeklap en
hup, daar gaan de beestjes.
Kreuger hoeft er niet meer van te
leven. Hij is 75 en heeft zijn
schaapjës op het droge. Maar een
centje bijverdienen is nooit weg.
Hij 'doet' Rijnsburg voor het eerst
en krijgt meteen kopers. Thuis
heeft hij nog meer pony's staan,
die hij op de komende markten
wil verkopen. In het najaar koopt
hij weer beesten op om ze na de
winter weer op de markten te
verkopen. „Als ik er iets aan over
houd, vind ik het best."
Piet Hoepel uit Rotterdam orga
niseert paardenmarkten in diver
se gemeenten. Hij 'paait' de han
delaren. Hoepel constateert een
grotere interesse voor paarden
markten. „Braderieën trekken
niet voldoende volk. Vandaar dat
steeds meer plaatsen er een paar
denmarkt bij willen hebben.
Rijnsburg is volgens Hoepel een
van de betere markten. „Hier
wordt nog wat verhandeld. Er is
er vandaag ook een in Numans-
dorp. Daar staan alleen paarden
uit de manege. Daar is toch niets
aan."
VRAAG
Als gemeenten groeien of fuseren, staan plaatselijke tradities
j druk. Komt mt
Groter moet samengaan v;
I j j wijk, Rijnsburi
net met worden de Rynsb
paardenmarkt
gedrang? Navraag bij organisator KOR KLEIJWEGT.
Vreest u voor het verdwijnen van de Rijnsburgse paarden
als de gemeenten fuseren?
„Geen sprake van. We hebben alle medewerking van de gei
Met de jaarmarkt hebben ze verder geen enkele bemoeieni
Valkenburg is ook een paardenn
Maar ook na de fusie blijft er eei
Valkenburgse en een Rijnsburgs
We hebben zelfs een convenant
sloten met de gemeente, dat loo
2010. Ik ben op geen enkele mai
bang dat er iets aangepast moet
den. Ik vermoed dat de nieuwe
te het ook niet in haar hoofd ha;
iets te veranderen."
Misschien trekt het evenementj
meer bezoekers in een grotere g
te?
„Het blijft toch altijd een Rijnsb
traditie. Oude bekenden ontmo
kaar en maken een praatje. Pub
buiten Rijnsburg is van harte wt
maar veel groter moet het niet
Ik schat dat er toch weer 150 pa
staan: het moeten er geen duize
den. Wat kramen betreft is de n
uit. Het is zo druk zat, ik zit nu j
mijn eerste kop thee sinds vann
zes uur."
Gaat het op de markt om de traditie of om de luirde hatu
„Als de paarden alleen voor de handel zouden komen, dai
hier een stuk leger zijn. De handelaren krijgen een aanvoe
daarom komen ze. Er zijn genoeg paardenmarkten waar h
niet gehandeld wordt, maar zover is het hier nog niet. Ik sj
morgen een handelaar, die had er al vijftien verkocht."
Het echte handjeklap zie je niet zoveel, dat valt tegen.
„Het gebeurt nog wel. En niet alleen tussen de zeventig-pli
onder de handelaren. Een leeftijdsgenoot van me heeft voi
twee paarden gekocht, en dat ging nog met handjeklap zoj
kent uit de veehallen."
Zelf wel eens een paard gekocht?
„Nee, ik ben geen paardenman. Ik heb geiten en kippen."
tekst: Silvan Schoonhoven
archieffoto: Henk
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1955, Donderdag 9 Juni
LEIDEN - Met de bouw van de hervormde Maranatha-kerk ini
kwartier, waartoe reeds lang voor de Tweede Wereldoorlog pl£
stonden, komt thans schot. Gisteren werd het hoogste punt v
kerkbouw bereikt, terwijl er thans ook tekening komt in de bi
wen en de kosterswoning. Indien zich geen onverwachte oms
den voordoen, ligt het in de bedoeling om het kerkgebouw in
in gebruikte nemen.
Nu het hoogste punt is bereikt, ging gistermiddag de vlag in
dens een korte plechtigheid. Na een moeizame tocht langs l<
over planken, heette de voorzitter van de Centrale Kerkvoogd
D. Stigter, in de nok van het kerkgebouw alvast hartelijk welk
nog te voltooien kerk. Predikant Van Achterberg hees de vlag
sprak een woord van gelukwens tot de architect en allen die
bouw betrokken zijn, waarna hij wees op de bijzondere beste
welke dit gebouw zal krijgen: een tempel Gods.
De handelaar
Paardenhandelaren zijn een
apart slag mensen. Een platte
pet op de kop waar soms een
sigaar uit steekt, bakkebaar
den, een morsig colbertjasje,
voort klossend op klompen of
leunend op een kromgetrok
ken wandelstok om mee te
meppen. Sommige handela
ren hebben stokken met me
talen schildjes erop ge
schroefd als herinnering aan
voorbije markten. Een enke
ling heeft een stok met een
uitschuifbare duimstok voor
het opmeten van schofthoog
tes. Met zijn tweeën of drieën
staan ze op veilige afstand van
een paard afkeurend te kijken.
Een enkele keer tilt een han
delaar de lippen op om het
gebit van een paard te contro
leren. Het tonen van bewon
dering voor een paard lijkt wel
uit den boze. „Pas d'r op",
roepen ze als ze een paard
door de menigte voeren. „Aan
de kant, pas d'r op!"
Een waarschuwing voor Katwijk: kom
niet aan de Rijnsburgse Paarden
markt. Ook valt de traditie volgend
jaar na de fusie officieel onder het be
stuur van 'Groot Katwijk', de 'mart'
moet vooral de 'mart' blijven. En ook
de naam moet dezelfde blijven. Kat-
wijkse Paardenmarkt, dat 'bekt' na
tuurlijk niet. Om de Rijnsburgers niet
tegen zich in het harnas te jagen is
het verstandig dat de beoogde burge
meester van de fusiegemeente, Jos
Wienen, alles bij het oude laat.
Frits de Mooij hangt op de Koe-
straatbrug tegen een paaltje. Hij is er
al een uur. Hij heeft de opening van
'de Klink' meegemaakt en geniet van
de paardenmarkt, die zich pal voor
zijn gezichtsveld afspeelt. De Mooij
is er niet om paarden te kopen. Het
schouwspel vindt hij al mooi en na
tuurlijk is er het praatje met voorbij
gangers. Dat is dorps eigen. De paar
denmarkt is de verzamelplaats van
oude bekenden. „Daarom mag dit
nooit verdwijnen", zegt De Mooij.
„En dan nog wat: Katwijk heeft daar
helemaal niets over te zeggen. De
paardenmarkt krijg je hier nooit
weg."
Ach, dat de paarden er alleen maar
staan om mensen te trekken, daar
maakt niemand zich druk over. Als
er geen aanvoerpremie (15 euro voor
een paard, 12 voor een pony) gehe
ven zou worden, dan was het onge
twijfeld minder druk. Nu zijn er deze
ochtend ruim honderd paarden naar
Rijnsburg gekomen.
Mirjam Kuivenhoven loopt met haar
dochtertje langs de paarden en po
ny's. Het is manoeuvreren met de
kinderwagen langs de verse paar
denvijgen. Ze neemt de hindemis
sen geroutineerd. „Ik kom oorspron
kelijk uit Hillegom. Zeven jaar gele
den ben ik in Rijnsburg gaan wonen.
Dus ik heb er wat minder mee dan
de doorsnee Rijnsburger, maar ik
vind dat dit nooit verloren mag
gaan."
Wat maakt de 'mart' nu zo speciaal?
Het recept is elk jaar vrijwel hetzelf
de, maai' de aantrekkingskracht is er
nog steeds. Het is paardjes kijken,
langs de braderie lopen, een sateetje
eten of een haring happen en even
met een kennis bijpraten wat er ih
het afgelopen jaar allemaal is ge
beurd. Op die jaarmarkt staan Rijns
burgse verenigingen, die met een
Rad van Avontuur nog een centje
voor de clubkas proberen mee te
pikken of leden proberen te werven.
Hans Oudwater van de Flora Band
weet zeker dat hij volgend jaar op
dezelfde plek de lootjes voor zijn
club staat te verkopen. „De drie ge
meenten hebben beloofd dat de tra
dities behouden zouden blijven. De
Oranjeverenigingen blijven toch ook
bestaan?" Op deze manier blijft de
rivaliteit tussen de dorpen ook le
vendig. Dat de jongeren uit de twee
dorpen elkaar bij de Sandtlaanbmg
geregeld op de bek timmeren, is een
van de mindere tradities, maar de
gevechten tussen de voetbalclubs
zijn intens, zoals ook de strijd tussen
de muziekkorpsen DWS en Flora. De
rivaliteit tussen de twee korpsen
haalt het beste uit de muzikanten
boven. Binnenkort gaan de twee
muziekverenigingen weer op voor
de wereldtitel tijdens het concours
in Kerkrade.
Dat het dorp straks vanuit Katwijk
bestuurd wordt, daar valt niets tegen
in te brengen. „Maar laat voor de
rest maar alles bij het oude", advi
seert Oudwater.
Zij wil hem nooit meer
zien. Hij wil nog dolgraag
met haar en hun kind op
het Katwijkse strand lig
gen. Gezellig, net als
vroeger. Zij peinst daar
niet over. Nu ze geschei
den zijn, is het tijd om ie
der een eigen pad in te
slaan, vindt de Katwijkse.
Maar wie een kind deelt,
is nooit helemaal van el
kaar af, blijkt al snel. De
omgangsregeling, het op
halen en weer terugbren
gen van het zoontje bij
de moeder, blijft nogal
eens tot strubbelingen en
frustraties leiden tussen
de voormalige geliefden.
De Katwijkse houdt van
duidelijkheid. Vier uur
thuis is vier uur thuis en
dus niet een half uurtje
later. Haar ex-man is
doorgaans stipt op tijd,
maar als hij en zijn zoon
tje veel plezier hebben
op de tennisbaan ziet hij
niet in waarom ze op stel
en sprong moeten ver
trekken. Zijn ex-vrouw is
toch rustig in de tuin be
zig, dus hij kan nog best
het potje afmaken.
Ondertussen maakt de
Katwijkse zich ongerust.
Waar blijven ze nu toch?
Haar voormalige echtge
noot weet toch dat als
hun kind te laat thuis is,
hij 's avonds moeilijk in
slaap valt en de volgende
dag onhandelbaar is! In
paniek belt ze naar de
tennisbaan en krijgt daar
de vrolijke vader van
haar zoontje aan de lijn.
Ja, hij is inderdaad ietsje
later, zegt hij nonchalant.
Maar waar maakt ze zich
nu eigenlijk zo druk om?
Onbegrepen en vol inge
houden woede gaat de
vrouw na het korte ge
sprek door met het
snoeien van haar rozen.
Het wegknippen van de
ongewenste takken lucht
echter weinig op. Als
haar ex-man even later
met zijn auto komt aan
rijden, is ze het spuugzat.
Vooral als hij haar mee
deelt dat de 'complete
tennisclub' vindt dat ze
vandaag maar eigenaar
dig en lastig doet.
Terwijl haar zoontje het
huis binnen rent, ver
zoekt ze haar ex onmid
dellijk te vertrekken. Die
geeft echter geen sjoege
en blijft sullig midden op
het gangpad staan. Voor
de vrouw is de maat dan
vol. Dan moet de man
het maar voelen ook. Met
een harde zet duwt ze
hem weg. Maar ze is
daarbij vergeten dat ze
de snoeischaar nog in
handen heeft.
De punt van de schaar
raakt haar ex lelijk in zijn
linkerhand. De wond die
hierdoor ontstaat, begint
flink te bloeden. Maar
van zijn voormalige
wouw wil het slachtoffer
inmiddels geen hulp
meer aanvaarden. Een
buurman moet hem uit
eindelijk naar het zieken
huis brengen.
Bij de politie doet de
man vervolgens aangifte
tegen de moeder van zijn
zoon. Ze was door het
dolle heen en heeft hem
tot vier keer toe met de
snoeischaar proberen te
steken, zo vertelt hij ge
ëmotioneerd op het poli
tiebureau. Maar was zijn
ex in werkelijkheid echt
zo gevaarlijk?
Keurig gekapt en ge
föhnd kornt de Katwijkse
vandaag de rechtszaal
binnenlopen. Ze weet dat
ze zich moet verantwoor
den voor een poging tot
zware mishandeling,
maai' ze heeft er alle ver
trouwen in. Ze heeft haar
ex niet opzettelijk toege
takeld. Dat zal de rechter
ook wel snappen. Rustig
en beleefd vertelt ze haar
kant van het verhaal.
Netjes met elkaar om
gaan na de scheiding valt
niet altijd mee, geeft ze
eerlijk toe. Vooral niet als
je ex tegen je zin nog al
tijd een grote rol in jouw
nieuwe leven wil spelen.
Maar, zo zegt ze trots, ze
heeft inmiddels een goe
de oplossing gevonden
om haar voormalige man
op afstand te houden. Hij
geeft hun zoontje sinds
kort bij haar ouders af en
dat gaat prima.
Ook haar ex-man blijkt
bijgekomen te zijn van
de eerste schrik. In een
brief naar de rechter
schrijft hij dat zijn verkla
ring bij de politie 'te zeer
gekleurd was door de
emoties van het mo
ment' en dat zijn aan
klacht 'op objectieve
gronden niet houdbaar
is'. De rechter ziet het in
cident ook meer als een
ongelukje dan een ge
plande aanval. „U komt
redelijk op mij over. Ik
ben er niet van overtuigd
dat u hem met opzet
hebt verwond." En dus
mag de vrouw zonder
veroordeling weer naar
huis en haar zoon.
Floor Ligtvoet
ANNO 1980, maandag 9 juni
LEIDEN - Op het veld van de voetbalclub Leiden werd zater
nale afgewerkt van het zo langzamerhand traditionele stri
pentoernooi. De 24 jeugdige penaltyspecialisten die in de v
des enkele Leidse keepers het nakijken hadden gegeven, ki
de finale oog in oog te staan met oud-Haarlem-goalie Robi
Foto: archief Leidsch f
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertier
plaatsing 2,50 (afdruk van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gi!
8406 t.n.v. HDC Media b.v., Postbus 2,180Q AA Alkmaar, onder vermt 1
Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van piaatsing) of door contante I
de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U kriL-
binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: T. Klein en H. de Wit
E-mail: directie@hdcmedia.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor.
Adriaan Brandenburg
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres Postbus 54,2300 AB Leiden.
De openingstijden van de receptie zijn:
Maandag tot en met donderdag
van 08.30 -16 30 uur
Vrijdag van 08.30 -12.30 uur
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten overlijden, geboorte, jubilea
en andere familieberichten, desgewenst met
foto en/of afbeelding, via www.hdcmedia.nl of
per e-mail: familieberichten@nhd.hdc.nl.
indien geen e-mail. fax 072-5196696, tel. 072-
5196699
ADVERTENTIEVERKOOP
Advertenties m.b.t_-
Auto's: 072-6813661
Onroerend goed: 023-5 '50 543
Personeel: 075-6813677
Overige detailhandel: 071-5 356 300
Reclamebureaus kunnen contact opnemen
met: 075-6813636
LEZERSSERVICE
0800 -1711 (gratis)
Mobiel 072 - 5196800
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut ine.)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per pos
worden verzonden geldt een toe
aan portokosten per verschijnd;
Voor zaterdagabonnementen g
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging- 0800-1711 (gr
MobieL 072-5196800.
ma t/m vr: 0730-17.00 uur; za. 0
(als op zaterdag voor 12.00 uur
wordt de krant dezelfde dag nat
tussen 12.00 en 13 00 uur belt, 0
krant op maandag.)
OPZEGGEN
Opzeggen van abonnementen:
schriftelijk, uiterlijk één maand
de abonnementsperiode, t.a.v
lezersservice, postbus 2,1800
Voor leveringsvoorwaarden abc
www.leidschdagblad.nl of KvK-r
37014187.
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databanll
aanzien van (de inhoud van) dea
worden uitdrukkelijk voorbehour
rechten berusten bij HDC Uitgevf
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werkcl
beeldende kunstenaars aangesll
CISAC-organisatie zijn geregeld!
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV is belast met de
gegevens van abonnees van dit
gegevens kunnen tevens worde
gerichte informatie over voorde -
en te geven, zowel door onszelf
derden Heeft u hier bezwaar tem
u dat laten weten aan HDC Meflj
Lezersservice, postbus 2,1800 Al
Dat de paarden er alleen maar staan om mensen te trekken, daar maakt niemand zich druk over. Foto: Henk Bouwman
