Goldie Hawn:heb begrip
ei voor mannelijke ontrouw
l'Als ik doodga zal ik vele eeuwen geleefd hebben'
KUNST CULTUUR
O
k(< Schrijver Umberto Eco verwerkt memoires in zijn nieuwe roman
Filmster schrijft openhartig boek over haar spirituele leven
rgai
4 a;
el^irk Hendrikx
- Van alle filmsterren
poldie Hawn misschien wel het
te knuffelgehalte. Tegelijkertijd
leer dan een schattig ogend
Haar 28 films hebben meer
)o miljoen dollar opgebracht en
ft zojuist een autobiografisch
(eschreven waarin ze het amper
pllywood heeft en zonder
Pi in gaat op de diepere dingen
:ns: liefde, lijden, zingeving en
Met veel anekdotes, aangrij-
'erhalen, een snuifje boeddhis-
intmoetingen met spirituele
randerd.
dat aanvaarden?
ek is al weken een bestseller
ferenigde Staten. Om ook Ne-
ders en Vlamingen ervoor
e maken hield Hawn audiën-
or de pers in hotel L'Europe in
'ke ^nsterhani. Ze maakt er een
e-offensief van. Met blote voe-
een lange, feeëriek gebloem-
om zich heen gedrapeerd zit
eermakerszit op de sofa. Ze
iet met het meisjesachtige
stemmetje dat je verwacht,
lid en gedecideerd, op en top
ïerikaanse diva, waarbij af en
[2ir beroemde glimlach de hele
doet oplichten. Want Goldie
nag dan eind dit jaar zestig
1, haar gezicht is nog geen
)nt<e 11 dat, zo jong blijven ogen?
jdaar niks voor. Ik heb geluk
jn genen, mijn ouders heb-
altijd jong uitgezien. Nu, uit
dik word je toch wel oud, dat is
lijdelijk."
„Wat kun je eraan doen? Je kunt wel
zeggen dat je altijd 35 jaar zou willen
blijven, maar dat is stom. Je moet
naar de feiten kijken. Je wordt zestig,
zeventig, tachtig, als je geluk hebt
tenminste, en dat is dan maar zo.
Mijn moeder keek indertijd wel eens
in de spiegel toen ze ouder werd en
zei dan (imiteert krachtige, hese
stem): 'Ik voel mij helemaal niet als
die vrouw in de spiegel'." (Ze lacht).
U bent er in geslaagd om het in het
hele boek maar twee keer over film te
hebben. Vond uw uitgever dat niet
jammer?
„Toen ik tien jaar geleden voor het
eerst het idee opperde om een boek
te schrijven, pakte een uitgever uit
met de aankondiging: Goldie vertelt
alles! Ik heb meteen laten weten dat
het niet doorging. Ik wou vooral
geen klassieke autobiografie schrij
ven. Die zijn saai en dienen alleen
maar je eigenbelang. Ik ben begon
nen met een paar verhalen uit mijn
leven en vervolgens heb ik mij de
vraag gesteld wat ik nu eigenlijk ge
leerd heb uit wat ik heb meegemaakt
en hoe ik dat zou kunnen delen met
de lezer."
Wat was het eerste verhaal dat u op
schreef?
„De geboorte van mijn zoon Oliver.
Hij was heel zwak en verkeerde in le
vensgevaar, tot ik mijn hand op zijn
hartje legde in de couveuse en tot
God bad dat hij beter zou worden,
waarna zijn hartslag plots begon te
versnellen. De artsen zeiden toen
dat het vaak voorkomt dat een baby
erdoor komt, puur door het contact
met zijn moeder."
Op het einde, nadat u hebt verteld
over de dood van uw ouders en de ge
boorte van uw eerste kleinkind, lijkt
u zich helemaal verzoend te hebben
met het bestaan. Is dat echt zo?
„Oh niet altijd. Soms verlies ik dat
gevoel. Je hebt dagen dat je eruit ge
rukt wordt, als er iets is met een kind
van je, als een vriend sterft. Dan
neemt de droefheid om het verlies
over. De kunst is weer op het goeie
spoor te geraken."
Soms lijkt het een therapeutisch
boek. De titel in het Nederlands is
ook 'Inspirerend Leven'. Een wat ei
genaardige vertaling van 'Een lotus
groeit in de modder', de oorspronke
lijke titel.
„Tja. Het is zo'n mooie Tibetaanse
metafoor: een lotusbloem heeft
modder nodig om te kunnen groei
en, zoals je in het leven evolueert
door tegenslagen te overwinnen.
Maar het is geen zelfhulpboek. Het is
mijn waarheid, mijn strijd, mijn per
soonlijke tocht."
U begon uw loopbaan als gogogirl
voor 'kwijlende viezerikkenHebt u
uit die periode ook iets geleerd?
„Dat je begrip moet opbrengen voor
mannen. Ze zijn nu eenmaal zo ge
conditioneerd, het is de testosteron.
Als ze op straat een meisje zien met
een minirokje, raken ze in alle sta
ten, zelfs al heeft ze een zak over
haar hoofd. Zo zit de mannelijke
soort in mekaar."
U zei onlangs in een tv-show dat u
ook begrip hebt voor mannelijke on
trouw en dat u uw man Kurt Russell
niet lastig valt met vragen daarover.
Dat viel niet in goede aarde bij het
vrouwelijke publiek.
„Oh, maar dat was een compleet
misverstand! Kijk, mannen zijn niet
geschikt voor een trouw bestaan,
maar ik ga daarom overspel niet ver
goelijken. Het kan je echt triest ma
ken. De sleutel is dat je het probleem
begrijpt, dat je het kunt analyseren
en er vrede mee kunt vinden. Het is
ook belangrijk voor vrouwen dat ze
opkomen voor hun gevoelens. De
vraag is uiteindelijk hoe je met het
probleem omgaat."
In uw eigen verhaal speelt seksuali
teit nauwelijks een rol.
„Ik bekijk het leven niet op die ma
nier. Je moet je goed voelen over je
seksualiteit, over je lichaam... maar
sommige vormen van seks kunnen
je leven vernietigen. Zoals promiscu-
iteit, dat maakt echte intimiteit on
mogelijk, terwijl het zo'n mooi ge
voel is."
U wijdt één hoofdstuk aan de opna
mes van een film, 'Swing Shift', toen
u in conflict kwam met regisseur Jo
nathan Demme, bekend van 'Silence
Of The Lambs'. Waarom deze episo
de?
„Omdat het een goed voorbeeld is
over hoe je met macht moet omgaan
en over hoe het fout kan lopen tus
sen twee mensen. In dit geval waren
we allebei bang. Demme was be
ducht voor de status die ik toen had,
of schijnbaar had, en ik wist niet
goed wat ik ermee aan moest. Ik wist
dat het fout liep met de film, maar ik
deed er niks aan, ik wilde niet in de
weg lopen van Demme. Toen de film
af was en een mislukking bleek,
kreeg ik de verwijten en vroegen de
filmbazen mij te proberen om de
zaak nog te redden. Als ik vanaf het
begin gewoon eerlijk was geweest
met Jonathan, had het anders kun
nen lopen."
U vertelt over ontmoetingen met me
diums en spirituele raadgevers en uw
stiefzoon Boston is een boeddhisti
sche geleerde. Gaat het er bij u thuis
erg religieus aan toe?
„Boston heb ik op zijn veertiende
een Tibetaans boek over leven en
sterven gegeven en dat heeft hem,
zegt hij zelf, de ogen geopend. Tot
daar mijn verdienste (ze lacht).
Goldie Hawn, hier met Alan Alda, heeft het in het hele boek maar twee keer over film: „Ik wou vooral geen klassieke au
tobiografie schrijven." Foto: GPD
Thuis heb ik wel een kamer apart
waar ik tot rust kom. Met mijn eigen
spullen: foto's van mijn ouders en
kinderen, geschenkjes, wierookstok
jes... Voor de rest ben ik meer een
rationeel type, maar dan wel eentje
dat dol is op mystiek en mysteries. Ik
blijf ook een echte 'party girl'. Ik ben
nog altijd de laatste die weg gaat als
er een feestje is."
Goldie Hawn, Inspirerend Leven, Stan
daard Uitgeverij, 300 bladzijden, €15,95.
Peter van Vlerken
an - In zijn laatste roman,
lysterieuze vlam van konin-
•goana', verwerkte de be-
0 de Italiaanse schrijver Um-
Eco zijn memoires. Ge-
met een van de laatste al
ters van de wereld, wiens
eet werd gevoed door de
erhalen die hij in zijn jeugd
-literatuur en werkelijkheid
oir kunnen raken: in Italië
Iyef Umberto Eco een - ge-
lelijk autobiografische - ro-
iwaarin de hoofdpersoon
|iog alles kan herinneren
1(jjij in zijn leven heeft gele-
itjnaar niet meer weet wie
in Engeland werd een
tangetroffen die prachtig
kan spelen, maar verder
comen onwetendheid
:rt en zelfs zijn spraak
verloren.
meteen de overeen-
j^jten tussen de pianoman
n nieuwe roman. „Er be
veel meer van die klini-
jevallen. Een vriend van
n Amerikaans neuroloog,
oJIde me eens dat hij zo'n
it had gehad. Het soort
tgenverlies van mijn ro-
'tgiersonage is gestoeld op
ischappelijk bewijs. Ik wil
jn boeken geen onmogelij-
laties verzinnen."
lysterieuze vlam van ko-
Loana' is geen autobio-
benadrukt Eco. „Anders
er geen roman van ge-
Het is een boek over
een Italiaans kind in de
'30 en '40. Maar ik had het
nen schrijven zonder
lertoire van mijn per-
ïjke herinneringen. Yam-
j^ft veel van mij, maar ook
^cjideren. Hij staat voor
pjhele generatie."
Meeltelijke geheugenver-
Yambo is het gevolg
in herseninfarct. Eco zelf
'an nooit het slachtoffer
Gelukkig niet. Maar
'St ervoor is wel echt. Een
Ie fwat geleden constateer-
nt jn huisarts hoge bloed-
tejn wees op het gevaar van
[j0)farct. In die sfeer, met de
dJijkheid dat ik mijn geheu-
t fj>u verliezen, is het boek
Lorran-
jkgieft een heel sterk geheu-
pgt Eco. „Mijn angst dat
ncjiiezen is groter dan mijn
t dpijn viriliteit te kwijt te
te Ik zou kunnen accepte-
l^glt ik gecastreerd zou wor-
laar niet dat ze mijn her
tgen zouden afnemen."
Umberto Eco: „Ik wil in mijn boeken geen onmogelijke situaties verzinnen." Foto: GPD
Toch lijkt het me voor u een gro
tere straf niet meer te weten wat
u gelezen hebt, dan niet meer te
weten wie u bent.
„Waarschijnlijk wel. Zonder ge
heugen zou de mens een dier
zijn, een worm, een insect. Per
soonlijke herinneringen en cul
turele herinneringen zijn met
elkaar verbonden. Tezamen
vormen ze onze ziel. Een gecul
tiveerd mens heeft een veel lan
ger leven dan een ongeculti
veerd mens. Een ongeletterde
herinnert zich zijn ouders, ge
beurtenissen uit zijn jeugd.
Daar houdt het zo ongeveer
mee op. Tot mijn leven beho
ren ook de dood van Julius Cae
sar, de Slag bij Waterloo, het
verhaal van Hamlet en de rei
zen van Homerus. Mijn leven is
enorm. Als ik doodga zal ik vele
eeuwen geleefd hebben."
In dit boek heeft u het meer over
het belang van de kennis van
stripverhalen dan over dat van
de stukken van Shakespeare.
„Ik ben opgegroeid met strip
verhalen. Toen ik dit boek
schreef, realiseerde ik me hoe
belangrijk strips zijn geweest
voor mijn politieke bewustwor
ding. In mijn jeugd werd het
onderwijs bepaald door het fas
cisme. Kranten werden gecen
sureerd. Toen ik las over Mic
key Mouse de journalist, die
vocht tegen corrupte politici,
leerde ik wat persvrijheid bete
kent. Strips waren niet alleen
amusement, ze droegen ook bij
aan mijn geestelijke ontwikke-
ling."
U schrijft dat strips belangrijk
waren bij het maken van morele
keuzes, bij het onderscheiden
van goed en kwaad.
„Mijn generatie kreeg in de tijd
van Mussolini een heel schizo
frene opleiding. Aan de ene
kant was er de retoriek van het
fascisme, die patriottisme
preekte en de schoonheid van
sterven voor het vaderland be
zong. In kranten werd erop ge
hamerd hoeveel Italiaanse jon
gens hielden van de Duce.
Maar aan de andere kant las ik
over Flash Gordon die een tiran
bestreed. Wie was die tiran,
vroeg ik me af. Ik herinner me
dat ik op een ochtend wakker
werd met de vraag: hou ik echt
net zoveel van Mussolini als
van mijn vader? Misschien niet.
En als dat niet zo is, ben ik een
perverse jongen, want de ande
ren houden wel van hem. Felli-
ni, de grote filmmaker die wel
iswaar meer dan tien jaar ouder
was dan ik, zei eens dat het een
wonder is dat wij met onze
schizofrene opvoeding geen
volstrekte idioten zijn gewor
den."
Yambo in Eco's boek wordt tij
dens de oorlog naar zijn groot
vader op het platteland ge
stuurd, waar hij bevangen
wordt door het boekenvirus. Als
hij op latere leeftijd zijn geheu
gen verliest, keert hij terug naar
het voorouderlijk huis om op
een zolder vol stripboeken aan
de hand van plaatjes zijn ge
heugen te hervinden.
Ook Eco's herinneringen wor
den vooral op gang gebracht
door beelden, meer dan door
woorden. Hij wijst op een vitri
nekast in zijn woonkamer
waarin stripboeken liggen uit
gestald. „Minder dan de helft
zijn mijn eigen oude exempla
ren. De rest heb ik bijeenge
sprokkeld op vlooienmarkten.
Ik wilde mijn bibliotheek van
vroeger herstellen. Ik heb me
De nieuwe roman van Umberto Eco: 'De mysterieuze vlam van koningin Loana'. Publiciteitsfoto
gecultiveerd in het herdromen
van mijn kindertijd."
Is het kind nog aanwezig in de
oude man Umberto Eco?
Met een ondeugende twinke
ling: „Ik zie veel mensen om me
heen die volwassener zijn dan
ik. Ik speel nog steeds graag.
Rekent u ook schrijven daartoe?
„Mijn eerste - ongepubliceerde
- roman schreef ik op tienjarige
leeftijd. Toen ik vijftien was
schreef ik gedichten. Dat was
een soort masturbatie. Op de
universiteit besloot ik filosoof te
worden. Mijn vak bestond uit
schrijven van wetenschappelij
ke boeken die in vele talen wer
den vertaald. Van overal ter we
reld ontving ik uitnodigingen
voor gastcolleges. Maar als vijf
tigjarige kwam ik erachter dat ik
nergens meer naar haakte.
Sommige mannen leggen het
op die leeftijd aan met een bal
lerina en verlaten hun vrouw en
gezin. Ik besloot een roman te
schrijven. Gewoon voor de lol.
'De naam van de roos' is het re
sultaat van een midlife-crisis.
Als het niks was geworden, als
er maar een paar duizend
exemplaren van waren ver
kocht, was ik waarschijnlijk met
schrijven gestopt."
Uw vorige romans lijken niets
autobiografisch te hebben, van
waar nu de behoefte uw memoi
res te boekstaven?
„Ook in boeken als 'De slinger
van Foucault' en 'Het eiland
van de vorige dag' heb ik per
soonlijke herinneringen ver
werkt. Het valt alleen niet op
omdat ze in een andere tijd
spelen."
Maar dat hij op 73-jarige leeftijd
behoefte heeft aan zoiets als
zijn memoires heeft, zegt hij,
zeker te maken met het besef
van sterfelijkheid en het terug
verlangen naar een tijd waarin
dat geen issue was. „Het
vreemde is dat ik niet dacht aan
sterfelijkheid in een periode dat
mijn leven omgeven was door
dood. Tijdens de partizanen-
oorlog heb ik mensen zien lig
gen met een kogelgat in hun
hoofd. Mijn vader huilde toen
hij vertelde over uiteengereten
kinderen. Ikzelf keek soms toe
als er geschoten werd en leerde
kogels te ontwijken. De dood
was overal, maar ik stond er
niet bij stil dat ik zelf wel eens
zou kunnen sterven. Ik herin
ner me ooit gezegd te hebben
dat ik wilde doodgaan als ik
zestig werd. Daarna zou het le
ven miserabel zijn. Vervolgens
achtte ik het uitgesloten dat ik
het jaar 2000 zou halen. Nu is
de enige zorg die ik heb te ster
ven met waardigheid. Zonder te
huilen en door de laatste be
roemde woorden te zeggen."
Het gesprek vindt plaats in zijn
sjieke, marmerbekiede apparte
ment in Milaan, met uitzicht op
het oude kasteel in het cen
trum. Aan de straatkant van de
dubbeldikke voordeur lijken
vrouwen een wedstrijd te hou
den wie de laagste heupbroek
kan dragen en verstoppen
mannen zich achter zonnebril
len om ongezien het jongste
verlies van voetbalclub AC Mi
lan te betreuren.
Voelt hij zich als een van de
laatste intellectuelen van de
wereld met een encyclopedisch
geheugen niet eenzaam? Is er
van het gewone leven veel aan
Eco voorbij gegaan doordat hij
zat te lezen of te schrijven? Zijn
romanfiguur Yambo loopt zijn
eerste grote liefde mis doordat
hij haar wil winnen op de ma
nier van het verhaal van Cyrano
de Bergerac, voetbal is ook al
niet aan hem besteed en zijn
tweede - fatale - infarct krijgt hij
bij de ontdekking van een be
paald boek.
Eco: „Ik moet mijn privacy een
beetje beschermen, maar ik kan
zeggen dat ik een heel plezierig
leven heb gehad. Ik heb het niet
alleen maar tussen boeken
doorgebracht. Van voetbal heb
ik altijd gehouden. Ik heb er
echter een hekel aan als men
sen nergens anders over kun
nen praten. Maar inderdaad,
boeken zijn niet louter goed
voor de mens. Ze kunnen ook
doden. In 'De naam van de
roos' is sprake van een vergif
tigd boek. Boeken zijn herinne
ringen en daarvan heb je goede
en slechte. Mensen hebben
soms de neiging hun plezierige
ervaringen te vergeten in plaats
van ze te herinneren."
'De mysterieuze vlam van koningin
Loana', roman van Umberto Eco.
Vertaling: Rob Gerritsen en Henny
Vlot. Uitgave: Prometheus. 425 blz.
Prijs: €35.
