KUNST CULTUUR
Stillevens en markante koppen
'Allerlaatste gedicht ah ode aan alle voorgaande'
Theatergids voor
Pluk van de Petteflet
Souk Circus excelleert in
ouderwetse acrobatiek
Tiende Gouden Strop-nominatie Appel
'Eiland' rijk aan beelden en associaties
zaterdag 28 mei 2005
Muurgedichtenproject van Stichting TEGEN-BEELD voltooid
:elg
'oeflauer.
ian0/David James
ema
er Hauer in
jïïjian Begins'
Irond
1. lohiAM - In de nieuwe Bat-
ioMtt, 'Batman Begins',
^itger Hauer de rol van
89)£arle, een schurkachti-
^'•Tman in streepjespak,
Feye'per zelf omschreven als
Ruuijng tussen Donald
!n Bill Gates. De film,
ni in première gaat,
irer de eerste episode
__schiedenis van de
lisman' en zet uiteen
je Wayne (Christian
)pr het eerst veranderde
jmaskerde wraakengel,
erongelukken van zijn
noet de erfenis worden
9 jen stuit hij op de zake-
Ilngen van de geweten-
lard Earle. De 61-jarige
de laatste tijd weer op-
Jctief in Hollywood. Hij
^zien in 'Sin City', de
I m 'Dracula III' en de
I 1 'Moving McAllister'.
leiden - Op één van de muren
van het recent gerestaureerde
Kamerlingh Onnes gebouw aan
de Langebrug is de laatste hand
gelegd aan muurgedicht num
mer 101 van de Stichting TE
GEN-BEELD. Met dit gedicht,
'De Profiindis' van de Spaanse
dichter Garcia Lorca, is het in
1992 begonnen muurgedich
tenproject van Stichting TE
GEN-BEELD na dertien jaar
voltooid. Op 28 juni wordt het
muurgedichtenproject afgeslo
ten met een openlucht Poëzie
manifestatie aan de Nieuwe
Rijn waar alle 101 gedichten
worden voorgedragen.
De keuze voor het gedicht van
Garcia Lorca als hekkensluiter
is niet toevallig. Schilder Jan
Willem Bruins verklaart dat
Garcia Lorca in dit gedicht ver
wijst naar zijn honderd gelie
ven: „Hierin zou je ook de hon
derd vorige muurgedichten
kunnen zien. Het allerlaatste
gedicht als een ode aan alle
voorgaande!"
Ook de locatie voor het laatste
gedicht is niet toevallig. „In
1992 zijn we op de Nieuwsteeg,
hoek Kloksteeg begonnen met
het Russische gedicht van Mari-
na Ivanovna Tsvetajeva. Dat is
bij het Kamerlingh Onnes om
de hoek. De cirkel is rond", al
dus initiator Ben Walenkamp.
Opvallend bij dit gedicht zijn de
knalrode stippen die Bruins
rondom de tekst heeft aange
bracht. „Die stippen staan er
niet voor niets. Het zijn er hon
derd," legt Walenkamp uit. „Ze
Alle ioi gedichten op Poëziemanifestatie Nieuwe Rijn
Het muurgedichtenproject wordt op 28 juni af
gesloten met een openlucht Poëziemanifestatie
aan de Nieuwe Rijn. Alle 101 gedichten worden
deze avond voorgedragen door evenzoveel in
woners van Leiden.
Bijzonder is dat de gedichten allen in hun oor
spronkelijke taal worden voorgedragen door
'native speaking' inwoners van Leiden. De mu
zikale invulling van de avond is in handen van
diverse koren, muzikanten, zangers en zange
ressen die de muurgedichten op hun eigen wij
ze ten gehore zullen brengen. Voor de voor
drachten is Stichting TEGEN-BEELD nog op
zoek naar een van oorsprong Zuid-Afrikaan,
een Nigeriaan, een of twee Polen, een Argentijn,
een Spanjaard en een Fransman die het leuk
vinden op 28 juni een gedicht in hun eigen taal
voor te dragen.
Alle gedichten zijn te vinden op de website ww-
w. muurgedichten, nl
symboliseren de honderd gelie
ven die wij in de stad hebben
achtergelaten..."
De Spaanse dichter Frederico
Garcia Lorca (1898-1936) was in
de jaren dertig van de vorige
eeuw zeer actief op het gebied
van theater. Hij was betrokken
bij het reizend theatergezel
schap La Baracca, dat de gewo
ne man in zijn eigen omgeving
kennis wilde laten maken met
alle facetten van het klassieke
Spaans theater.
Ook schreef hij in die periode
enkele van zijn beroemdste to
neelstukken waaronder 'Bloed
bruiloft', 'Yerma' en 'Het huis
van Bernarda Alba'. Lorca was
een bijzonder veelzijdig talent
en zijn poëzie en toneel beho
ren tot de hoogtepunten van de
wereldliteratuur.
Veertig voorstellingen in De Muze
Modernist Rudi Fuchs brengt hommage aan deftige Verwey
Ifilm i
i over
ian Brood
Um - 'Wild Romance',
le speelfilm over het le-
tal.de overleden Neder-
ectdck roll-legende Her-
ok pd, die RTL Nederland
Virrfet filmproducent
d#t produceren. De rol-
tot ider regie van Jean van
:t d£. moet medio 2006 in
is (Ppen gaan draaien. De
dea* al begonnen en mo-
rd. ?ijn nog zes acteurs in
bijfm in de huid van de
3n lunstenaar te kruipen.
lius villen de filmmakers
andtien.
m a
iter! eerbetoon
f de Winter
heim - Schrijver Leon
eJk\ krijgt de Buber-Ro-
,An Medaille 2006 voor
r d»
^enjnenleving en cultuur.
^Fjille, die De Winter in
^Berlijn krijgt uitgereikt,
mSds 1968 jaarlijks toe-
em^r nagedachtenis aan
n®l joodse denkers Martin
e "i Franz Rosenzweig.
jk n
aan Ragas
rand Katwijk
elfti
d O- Musicalster Bastiaan
Bde<dt zaterdag 18 juni op
nb^and van Katwijk tij-
eeld strand-zonnebrilshow
voeB Optiek. Aan het eve-
te pin strandpaviljoen De
Kofan de Zuidboulevard,
>scljopmerken mee met
menlijke presentatie
r dan 2000 zonnebril-
tegen antisemitische
»che tendensen in po-
door Francoise Ledeboer
den haag - Dat het Gemeente
museum Den Haag zijn oud-di
recteur Rudi Fuchs vroeg een
overzichtstentoonstelling van
Kees Verwey (1900-1995) samen
te stellen, was het vervolg op
het opmerkelijke contact dat ze
ooit hadden. Fuchs was eindja
ren tachtig nog maar net in Den
Haag toen hij een brief kreeg
van Verwey. Of hij eens langs
kwam in Haarlem. Fuchs ging op
de uitnodiging in en leerde het
oeuvre van Verwey kennen én
bewonderen. De kunstenaar had
vooraf twijfels: want Fuchs was
'toch van de modernen'?
Maar Fuchs heeft ook in zijn
tijd bij het Stedelijk Museum in
Amsterdam de waarde van de
kunsthistorische erfenis nooit
verloochend. Tien jaar na het
overlijden van Verwey brengt
hij hem nu een hommage met
zelfportretten, atelierstukken,
stillevens van bloemen en por
tretten. Naast deze werken in
olieverf selecteerde Fuchs een
schitterende reeks aquarellen
met bloemen, portretten en
huiselijke taferelen.
Onder de zelfportretten zijn een
paar mooie markante 'koppen'
uit de jaren zeventig, maar de
meest opmerkelijke is zijn
baanbrekende 'Zelfportret met
scheve das' uit 1948. Het werk
laat zien dat de deftige Verwey
in zijn zeventiende-eeuwse huis
aan het Spaame langzaam
maar zeker uit de invloedssfeer
van de door hem bewonderde,
maar overheersende leermees
ter Henri Boot begon te raken.
„Ik schilderde mij met de ogen
van een koe, die voor een hek
staat waarachter de grazige
weiden liggen", zegt hij in de
catalogus in een ironische,
veelbetekenende terugblik.
Met dit onconventionele por
tret, een verplicht 'nummer'
voor iedereen die nog steeds
denkt dat Verwey een 'ouder
wetse' schilder is geweest,
toonde ook Verwey interesse in
de moderne bewegingen in de
kunstwereld van zijn tijd. Hij
bestudeerde volgens de catalo
gus wat hij de 'opkomende hor
de' noemde, gebruikte wat hem
nuttig leek en hoopte al doende
door meer expressie zijn 'im
pressionistische beperkingen te
doorbreken'.
Verwey concludeerde in 1985:
„Het licht dat langs de gordij
nen valt, vind ik boeiender dan
het hele leven dat achter mij
ligt." In de jarig zeventig had hij
inmiddels op grote atelierstuk
ken gepassioneerd op dat ge
liefde thema voortgeborduurd.
Fuchs selecteerde voor deze ex
positie atelierstukken die nog
steeds imponeren door het uit
zonderlijke vakmanschap waar
mee Verwey licht schilderde in
de traditie van Rembrandt, Ver
meer, Breitner en de door hem
geprezen Floris Verster.
De 'modernist' Fuchs had de
schijn tegen maar stapte inder
tijd met open blik én geest het
atelier van Verwey binnen. Om
de legendarisch humeurige
kunstenaar te plezieren had hij
voor de zekerheid een boeket
met vijftig rode rozen meege
nomen. Als iemand de kunste
naar niet zinde, joeg hij hem re
soluut met zijn stok de deur uit.
Fuchs had voor het eerste con
tact met Verwey nooit echt stil
gestaan bij de positie van diens
werk: „Kunsthistorici, zeker als
ze in een museum voor heden
daagse kunst werken, hebben
de neiging vooral op nieuwe va
rianten van kunst te letten."
Fuchs concludeert tegelijker
tijd: „Eigenlijk was het Kees
Verwey zelf die zich, niet zon
der koketterie, buiten de hoofd
stroom van de moderne kunst
gehouden heeft."
Kees Verwey in het Gemeente
museum Den Haag (Stadhou
derslaan 41) t/m 21 aug. di.
t/m zo. 11.00 tot 17.00 uur.
NOORDwijK - De jeugdige
Noordwijkse acteur Janieck van
de Polder, alias Pluk van de Pet
teflet, kreeg donderdagavond
het eerste exemplaar van de
nieuwe gids van Theater in de
Muze. Het Noordwijkse theater
gaat zijn tweede seizoen in. Het
aantal voorstellingen is uitge
breid i\aar veertig stuks.
Het seizoen opent op vrijdag 9
september met de muzikale
voorstelling It takes 2'. In de
sfeer van "Vrienden van Amstel
Live' zingen Hans Vermeulen,
Marlayne, Rocq-e Harrell en
Grady Harrell allerlei duetten.
Elke keer is een andere mystery
guest te gast, variërend van Ka
rin Bloemen tot Gerard Joling.
Later in het seizoen ontvangt
ook Liesbeth List gasten in haar
programma 'Dichterbij Lies
beth'. Mensen als Beau van Er
ven Dorens, Antonie Kamerling
en Albert Verlinde staan haar
terzijde met toepasselijke ge
dichten en andere teksten.
Cabaret voert in het seizoen
2005-2006 de boventoon in
Theater in de Muze met ruim
tien voorstellingen. Daaronder
bevinden zich Jan Jaap van der
Wal, Jörgen Raymann, Eric van
Sauers en de Haagse cabaretier
Sjaak Bral met zijn oudejaars
conference. Gezien de belang
stelling hebben de program
meurs ook gekozen voor uit
breiding van het aantal toneel
voorstellingen. Het Nationale
Toneel speelt 'Het Belang van
Ernst' van Oscar Wilde, soap
sterren Cas Jansen en Alwien
Tulner zijn in levenden lijve te
aanschouwen in het toneelstuk
'Tape' en Jon van Eerd komt
met de nieuwe klucht 'Een rits
te ver'.
Op het gebied van amusement
zijn onder meer het Belgische
slagwerkersduo De Beenhou
werij en de variétéshow 'Bally
hoo' van de Ashton Brothers
geboekt. Een opvallende bespe
ler van het theater is de Mee-
zingbioscoop, die afgelopen
jaar veel succes had met de
meezing-'Sound of Music'.
Noordwijkers mogen meeblè-
ren met liedjes uit de film 'Ja
zuster, nee zuster'.
Het 345 zitplaatsen tellende
theater introduceert komend
seizoen het fenomeen "Vrien
den van de Muze'. Voor een be
drag van 20 euro per jaar kan
men lid worden van de vrien
denvereniging en daardoor ge
bruik maken van een aantal
voordelen.
In het nieuwe seizoen zijn alle
foyers voortaan geheel rookvrij.
Ook is besloten van de stoelen
op de laatste twee rijen van het
balkon 'tweede rang' te maken
en daarmee 2 euro korting per
kaartje te geven.
Rudi Fuchs in het Gemeentemuseum Den Haag waar hij een tentoonstelling samenstelde van het werk
van Kees Verwey. Foto: GPD/Phil Nijhuis
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: Wereld Kinderfestival 2005.
Met Wakha Wakha, Souk Circus, Leidse
Mocro Hassan en de Merenwijk
Underground Rappers. Gezien: 27/5,
Schouwburg, Leiden.
'Marokko heeft talent!' is de on
dertitel van het Wereld Kinder
festival 2005, en dat deed dit
jaar ook Leiden aan. Maar voor
dat Wakha Wakha en Souk Cir
cus het podium van de
Schouwburg vullen, krijgen we
eerst lokaal talent.
De act van de piepjonge rap
pers uit de Merenwijk ziet er
aanvankelijk buitengewoon
professioneel uit, maar door
het haperen van één microfoon
ontstaat er verwarring, en daar
door gaat het effect toch een
beetje verloren. De verstaan
baarheid lijdt er ook nogal on
der. Alleen de yell houdt stand.
Iets makkelijker heeft Hassan
het, met een pedagogisch ver
antwoorde rap over respect,
waarin onder meer aanbevolen
wordt de politie te bellen als je
rottigheid ziet. "Wees een held
en zeg nee tegen misbruik en
geweld' rapt Hassan, maar zijn
teksten brengt hij oprecht en
overtuigend stoer.
En dan is het tijd voor meer tra
ditionele zang en dans. Wakha
Wakha (dat betekent 'okay,
okay'), een groep van jonge
dansers, zangers en muzikan
ten uit de provincie Agadir, is
speciaal voor dit festival ge
vormd. Met behulp van naar
mime neigende dans en zang
vertellen ze korte verhalen, die
je soms wel, soms niet snapt,
maar die door hun afwisseling
en de zuiver verbeelde emoties
toch heel direct aanspreken. Zo
is er een episode waarin ieder
een met een lantaarntje uitge
rust een 'vreemdeling' zoelrt,
die eenzaam roepend rond
dwaalt. Vervolgens gaan de
mannen hem elegant en graci
eus met wandelstokken te lijf,
terwijl de dames hem in be
scherming lijken te nemen en
met hem dansen als kleurige
vlinders. Is hij een geest, een
sprookjeswezen, of is hij een in
dringer?
Souk Circus, 'de beroemde
acrobaten van Sidi Ahmed ou
Moussa', is een stuk eenduidi
ger. Hier draait het gewoon om
kracht, lenigheid en behendig
heid, slangemensen-kwaliteiten
en effectief simpele Domme
August-humor in een werve
lend tempo. Souk Circus excel
leert in weergaloos circusver-
toon, menselijke torens en ver
nuftige meerpersoons-con-
structies, die op onnavolgbare
wijze over het podium draaien
en wentelen. Ouderwetse acro
batiek, waarbij iedere nieuwe
stunt enthousiaste oh's en ah's
uitlokt.
DE ZEVENDE
HEMEL
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens weer
te ontroeren? Wat is het
mooistekunstwerk aller tij
den? Kortom: waarmee is
Marlijn Kok, producer van
'2Meter Sessies' voor Kink
FM en mede-organisator
van Werfpop uit Leiden, in
de zevende hemel?
Beste boek?
„Dat is niet één boek, maar
een serie van het schrijversduo
Nicci French. Ik ben echt Nicci
French-verslaafd. Zodra er een
nieuw boek uit is, koop ik het.
En dan heb ik het binnen de
kortste keren uitgelezen. Ze
schrijven literaire thrillers, hun
boeken lezen lekker weg. De
spanning die zij creëren, vind
ik geweldig. Elk boek is een
pageturner, je blijft doorlezen.
Ook als je moe bent. Dan lees
je gewoon over je vermoeid
heid heen. Ik heb alle boeken,
het zijn er een stuk of zeven,
acht. Ik heb er alleen een stel
uitgeleend en ik weet niet
meer aan wie."
Beste cd?
„Dat wisselt heel sterk bij mij.
De ene keer is het Jack John
son, nu is het al een tijdje G
Love. Die hebben we ook bij '2
Meter Sessies' gehad. Het was
een heel relaxte sfeer. De op
namen met Mando Diao wa
ren ook erg leuk. Het mooie
aan muziek vind ik dat het
wisselende stemmingen en
sferen kan oproepen. Ik word
er vrolijk van en rij dan in de
auto, met open ramen, zin
gend. Op andere momenten
draai ik een achtergrondmu
ziekje en word ik rustig. An
dersom werkt het natuurlijk
ook, ik zoek bij een bepaalde
stemming ook passende mu
ziek. Het mooie is dat ik bij '2
Meter Sessies' geregeld in aan
raking kom met muziek die ik
nog niet kende. Hetzelfde
geldt voor Werfpop, daar leer
ik ook nieuwe muziek kennen.
Onbekende bands voor mij
zijn Kitty Contana en Seymour
Bits. Bekende acts dit jaar zijn
Beef, Epica, Opgezwoüe en
Waldorf."
Beste film?
„Dat is lastig. Ik hou veel van
die echte wij venfilms. Van die
romantische komedies. Luch
tige films, zonder zware the
ma's. Maar die kan ik niet
scharen onder de noemer
'beste film'. Wat dat betreft,
hou ik het op 'Amélie'. De me
lancholische sfeer die de film
uitstraalt, de beelden van Pa
rijs, de mooie manier van fil
men. Ook de muziek is mooi.
Als er goede muziek bij een
film zit, trekt dat extra mijn
aandacht. Is de muziek slecht,
dan kan ik me daar aan erge
ren."
Beste kunstwerk?
„Ook heel moeilijk. Ik heb niet
iets met één bepaald kunst
werk. Ik ben wel gecharmeerd
van beelden. Dan bedoel ik
geen beeldhouwwerken, maar
foto's. Fotograferen vind ik
een mooie manier van kunst
maken. Je probeert een werke
lijkheid weer te geven, in één
beeld, een werkelijkheid die
raakt. Anton Corbijn is iemand
die mooie foto's maakt, van
artiesten. Hij kan iemand op
zo'n manier neerzetten dat je
echt de ware persoon ziet en
niet de artiest. Popsterren zo
als ze echt zijn. Nog indruk
wekkender zijn foto's uit oor
logsgebieden. Eén beeld kan je
laten zien hoe erg de situatie
tekst: Herman Joustra
foto: Hielco Kuipers
Actrice Audrey Tautou in 'Amélie'. Foto: AP/Bruno Calvo
den haag/gpd - Misdaadauteur René Appel heeft
dit jaar zijn tiende nominatie binnengesleept
voor de Gouden Strop, de prijs voor het beste
Nederlandstalige spannende boek. Ditmaal dingt
Appel, die de Strop eerder won in 1991 en 2001,
mee met de roman 'Loverboy'.
Appel moet het opnemen tegen Chris Rippen
(Eeuwige Stranden), debutante Johanna Spaey
(Dood van een soldaat), Esther Verhoef (Onder
druk) en Simon de Waal (Cop vs Killer). Het is de
derde nominatie voor Rippen, die de prijs in
1992 won. Esther Verhoef ziet zich voor de twee
de maal op de shortlist geplaatst. Dit jaar zijn er
65 titels door de uitgevers ingestuurd voor de
Gouden Strop.
De vijf kanshebbers werden gisteravond bekend
gemaakt in de TV Show van Ivo Niehe. De uitrei
king van de achttiende Gouden Strop is zondag
avond 5 juni, eveneens in de TV Show. Juryvoor
zitter Sonja Barend zal dan aan de winnaar een
cheque van tienduizend euro en een sculptuur
overhandigen. Bovendien zal het Nederlands Li
terair Productie- en Vertalingen Fonds de win
naar proberen te promoten in het buitenland.
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: 'Eiland' van Orkater.
Concept Ria Marks en Titus Tiel
Groenestege. Eindregie: Ko van den
Bosch. Muziek: Michel Banabila. Gezien:
24/5, Alkmaar. Te zien: vanavond, Leidse
Schouwburg.
Orkater, dat is toch die groep
van de broers Van Warmerdam
die muziektheatervoorstellin
gen maakt met veel humor, ge
voel voor literatuur en een licht
surrealistische inslag? Dat is
een beetje waar. Inmiddels
heeft Orkater verschillende
'kernen' die voorstellingen ma
ken die behoorlijk kunnen ver
schillen van uitgangspunt. De
kem die 'Eiland' maakte is de
zelfde die eerder het mooie
drieluik Valse wals', 'Bankstel',
'Zucht' maakte: Ria Marks en
Titus Tiel Groenestege.
Ze kiezen nu nog sterker voor
associatief bewegingstheater,
en hebben daar een mooie in
ternationale verzameling jonge
en meer ervaren acteurs, mi-
mespelers, dansers en theater
makers voor uitgenodigd. Jo-
chem Stavenuiter van Bambie
bijvoorbeeld, en Leela May
Stokholm, Carola Bartschiger
en Fabién Santarciel de la
Quintana. Ze hebben met el
kaar gemeen dat ze in Neder
land studeren of studeerden: de
meeste aan de Amsterdamse
mimeopleiding. Daar zitten ze
duidelijk niet stil: de ideeën in
'Eiland' buitelen over elkaar
heen.
Het uitgangspunt is het plein
als eiland in de stad. Ooit ont
worpen en ingericht door plan
ners en architecten, maar inge
vuld en bepaald door de ge
bruikers. Daar gaat het om: de
menselijke activiteit. Overste
ken, op een bankje zitten, lastig
vallen, hoereren, flaneren, fiet
sen, roven, moorden, zoenen,
het vuilnis buiten zetten, touw
tje springen, drinken, rondhan
gen, relaties aanknopen. Van
dat soort meer of minder alle
daagse acties maken Marks,
Tiel Groenestege en hun jonge
re collega's een rijkgeschakeer
de voorstelling die snel van
sfeer en kleur verschiet. Belang
rijk daarbij zijn het decor van
architect Jord den HMlander
(een wand van een betonnen
gebouw met een inventieve
knik en verrassende mogelijk
heden) en de geluidsband van
componist Michel Banabila. En
we hoeven ons ook geen zorgen
te maken dat het te gewoon
wordt, met Ko van den Bosch
(Alex d'Electrique) als eindre-
gisseur.
De makers hebben allemaal
hun eigen, intrigerende inbreng
en bewegingsidioom. Ze blijven
nooit lang hangen in een idee,
maar schakelen snel naar een
volgende situatie. Andere gezel
schappen zouden met dit ma
teriaal minstens vijf voorstellin
gen vooruit kunnen. Opletten
dus, want er gebeurt heel veel
tegelijk. En niet te veel naden
ken.
