GESPREK VAN DE DAG
Vrouwen definiëren wijn op het gevoel
.if a
M
•IlÉÊÈÉ*- ■/*ÉS
Bekentenissen over het
Amsterdamse Vondelpark
Amsterdamse vrijmetselaars nemen zichzelf graag op de hak
B-mineur ofB-film?
De 'werkplaats' waarin de Amsterdamse vrijmetselaars wekelijks bijeenkomen. Foto: ANP/Robin Utrecht
vrijdag 20 mei 2005 0
MENSELIJK
„Die laatste boom werd mijn beste
vriend", verwoordt oud-burgemees-
ter Ed van Thijn zijn relatie met het
Amsterdamse Vondelpark. Tv-babe
Liesbeth Staats verdwaalde regelma
tig in het bekendste park van Neder
land. En Amsterdam-promoter Char
les van Renesse liep eindelijk „15 se
conden sneller na 3328 rondjes" in
het stadspark.
64 Bekende en minder bekende Ne
derlanders-gaven belangeloos hun
persoonlijke herinneringen aan het
Vondelpark prijs. Dat resulteerde in
het boek 'Publiek Geheim, met het
Vondelpark als decor'. De opbrengst
Lieven Andries
Aankomende jeugd:
jongelui die er niet
meer kunnen afblijven
van het eind mei verschijnende boek
is bestemd voor de renovatie van het
park.
De 'publieke geheimen' illustreren
de bijna dagelijkse, soms vanzelf
sprekende en soms heel bijzondere
belevenissen in het park van onder
anderen Chris Zegers, Ron Boszhard,
Rob Verlinden en Ans Markus. De
één heeft dat in de vorm van een ver
haal gedaan, de ander met een ge
dicht of tekening.
In het Vondelpark is al enige tijd een
grootscheepse renovatie aan de
gang. De totale kosten bedragen 25
miljoen euro, waarvan de gemeente
20 miljoen bijdraagt. Stadsdeel Am
sterdam Oud Zuid heeft voor de res
terende 5 miljoen een beroep gedaan
op sponsors en de vele bezoekers
van het park. Het boek is daar een
reactie op.
Publiek Geheim wordt tijdens de
Dag van het Park op 29 mei aange
boden aan de Stichting Hart voor het
Vondelpark. Diverse bekende Neder
landers signeren en verkopen het
boek die dag voor 20 euro.
anp
Het celebrity-weekblad HELLO! heeft het hoger beroep gewonnen dat het in de
zogenoemde ZETA JONES/DOUGLAS-zaak tegen zijn rivaal OK! had aangespan
nen. Dat betekent dat Hello! geen schadevergoeding aan OK! hoeft te betalen
voor het plaatsen van stiekem gemaakte foto's van het huwelijk van de filmster
ren Catherine Zeta Jones en Michael Douglas. OK! voelde zich benadeeld door
de publicatie in Hello! omdat het 1 miljoen dollar aan het paar had betaald om
foto's te mogen maken tijdens de huwelijksplechtigheid en het feest erna. De
foto's in Hello! waren door paparazzi gemaakt. Foto: AP
Ze zijn er fit genoeg voor en vormen een goed team. En als hun boot net zo sterk
is als ze denken, gaat het deze vier mannen lukken binnen 55 dagen van New
York naar de Scilly Islands ten zuidwesten van het Verenigd Koninkrijk te ROEI
EN, aldus navigator JAAP KOOMEN (30) uit Amsterdam. ,,Het oude RECORD
stamt uit 1896. Sindsdien zijn er verschillende mislukte pogingen gedaan het
te breken. Maar wij zullen het halen." De recordpoging van Maarten Staarink
(28), Robert Hoeven (28) en Gijs Groeneveld (27) begint 23 mei. ,,Om 10.30
uur vertrekken we, mits de omstandigheden goed zijn. We willen immers geen
valse start maken", aldus Koomen. Per dag moeten ze zo'n 110 kilometer roei
en, de totale afstand bedraagt 5600 kilometer. ,,We willen het in 52 dagen
doen." Daarna roeien ze door naar Rotterdam, hun 'thuisbasis'. „Dat zal nog
zo'n tien tot vijftien dagen in beslag nemen."
De Australische popster KYLIE
MINOGUE wordt nog deze week ge
opereerd aan haar borstkanker. Dit
heeft haar manager gisteren laten
weten. Eerder deze week werd kan
ker geconstateerd bij de 36-jarige
zangeres. Ze heeft direct haar tour
nee door Australië en het verre oos
ten afgezegd en zich volledig op de
genezing van haar ziekte gestort.
De enige dochter van de Japanse
keizer AKIHITO, prinses SAYAKO,
trouwt op 15 november. Sayako
(36) is sinds eind vorig jaar verloofd
met Yoshiki Kuroda, een stafmede
werker van het stadsbestuur van To
kyo. Hij is van burgerlijke komaf. De
verloving is op 19 maart officieel
bezegeld tijdens een speciale cere
monie in de keizerlijke residentie in
Tokyo. Door haar huwelijk met een
burger zal het jongste kind van kei
zer Akihito en keizerin MICHIKO af
stand moeten doen van haar titel.
Op internet kunnen mensen live het
broedproces van een TORENVALK
volgen. Twee vogelliefhebbers uit
DONGEN hebben twee webcams in
een nestkast in hun achtertuin geïn
stalleerd. Op de site www.valken-
hok.nl zie je hoe moeder valk op de
eieren zit en hoe vader (spanwijdte
tot 80 centimeter) af en toe aan
vliegt. De jongen van de valk worden
naar verwachting begin juni gebo
ren. „We hebben al langer een aan
tal kasten in de tuin staan", zegt ei
genaar Piet Rullens senior. „Maar
we konden alleen met een grote ver
rekijker zien wat er in het hok ge
beurde. Dan zag af en toe een kopje
maar meer niet", aldus Rullens.
Zijn zoon maakte een nestkast met
twee camera's. De torenvalk is een
bedreigde diersoort. In Nederland
zijn er volgens schattingen nog on
geveer 5000.
De in 2003 overleden tekstschrijver
en dichter WILLEM WILMINK krijgt
een 'eigen' TREIN. Vervoerder Syn-
tus gaat de nieuwe trein inzetten
tussen Oldenzaal en Zutphen. Pas
sagiers kunnen in de trein kennisne
men van foto's en een levensbe
schrijving van de Twentse schrijver.
Wilmink is met name bekend van
zijn kinderliedjes en bijdragen aan
televisieprogramma's, zoals Het
Klokhuis. De nieuwe trein wordt 10
juni onthuld. Foto: GPD
Op hoop van zegen, het beroemde
toneelstuk van HERMAN HEIJER-
MANS, komt in 2007 als mu.sical op
de planken. Producenten Ruud de
Graaf en Hans Cornelissen zijn al op
zoek naar de cast. Voor de hoofdrol
van vissersvrouw Kniertje wordt ge
sproken met een aantal „Neder
landse topactrices." Op hoop van
zegen werd voor het eerst in 1900
gespeeld door De Nederlandsche
Toneelvereeniging in de Holland-
sche Schouwburg in Amsterdam. Er
volgden vele voorstellingen in bin
nen- en buitenland en vijf verfilmin
gen van het verhaal van Kniertje. De
vissersvrouw verloor haar man en
twee kinderen aan de zee. Haar
zoon Barend is bang voor het vis
sersleven, maar vaart met zijn oude
re broer Geert toch uit. Ook Barend
komt om op zee. „De vis wordt duur
betaald."
Gesmolten brie in een glas,
kattenpis, aardbeien en fruitig
heid. De typeringen hebben
weinig met elkaar gemeen, be
halve als het gaat om het ka
rakteriseren van verschillende
wijnen. „Vrouwen zijn mees
ters in het definiëren van wij
nen. Zij doen dat op gevoel.
Mannen zijn daar veel ratione
ler in", weet vinoloog Ellen
Dekkers. Achttien dames se
lecteerden deze week in het
estaurant Club Jackie in Rot
terdam hun favoriete wijnen
voor een top tien Women's
Winelist. Clichés bestaan er op
alle terreinen. Zo zouden
vrouwen - uiteraard volgens
mannen - niet verder komen
dan het herkennen van een
Chardonnay. Een man daaren
tegen gooit zijn glas tegen het
licht, trekt zijn ooglid scheef
en oordeelt alsof hij vinoloog
is. „Als een man blind proeft,
scoort hij altijd erg goed. Bij
een vrouw komen dan allerlei
emoties los die het voor haar
moeilijk maken om een oor
deel te vellen", vertelt Dekkers,
vinoloog voor onder meer het
culinaire blad Tip. „Terwijl
vrouwen de beste wijnproe
vers zijn."
De vrouw weekt met woorden
vooral de details in een wijn
los, maar twijfelt vaak te veel
om knopen door te hakken.
Daar is de man weer sterker in,
zo wordt duidelijk tijdens de
kleine wijnproeverij van in to
taal vijftien wijnen, georgani
seerd door de damesglossy
Jackie. Die 'pikte' het vooroor
deel van de man niet langer en
wilde de vrouw haar wijnen la
ten kiezen. Volgens Dekkers
verdient de vrouw het ook,
omdat zij inmiddels de meeste
wijn in Nederland wegdrinkt.
In Nederland wordt per hoofd
van de bevolking 20,6 liter wijn
per jaar gedronken. De vrouw
neemt daarvan 60 procent
voor haar rekening.
Wit, rosé, rood en dessertwij
nen; alle categorieën komen
aan bod. In het gezelschap
klinken vooral termen als ele
gant, slank, vol, rond en frui
tig, maar dat is voor sommige
vrouwen onvoldoende. Een
van de dames, Eva Hoeke, ty
peert een Australische Shiraz
uit het jaar 2002 als een wijn
die je moet drinken op een be
renvelletje voor de openhaard,
„samen met je geliefde". Iets
Frank Gorshin, de vertolker van THE
RIDDLER in detv-serie BATMAN, is
op 72-jarige leeftijd overleden. Voor
de rol van de slechterik in de uiterst
populaire reeks uit het einde van de
jaren zestig werd hij voor een Emmy
genomineerd. Een Emmy-nominatie
kreeg Gorshin ook voor zijn gastop
treden in 1969 in een aflevering van
de sciencefictionserie Star Trek.
Zijn laatste rol speelde de acteur in
een aflevering van Crime Scene In
vestigation, die nog niet is uitgezon
den. Gorshin begon zijn carrière als
imitator van andere artiesten, zoals
Al Jolson, Kirk Douglas en James
Cagney. Foto: Reuters
verderop erkent een
man dat dit een typi
sche mannenwijn is;
„Lekker zwaar en geu
rig, met aardse trek
ken", weet hij.
Dekkers verzoekt de
aanwezigen om vooral
in eigen termen de wijn
te benoemen, „vooral niet
in allerlei dure woorden".
Jammer dat er geen zwangere
\Touwen zijn, want dan blij
ken vrouwen helemaal on
overtroffen te zijn in het oor
delen over wijn, weet Dekkers.
De meeste dames zoeken al
snel naar de bekende termino
logie zoals afdronk en rond
borstig. Waar mannen vaak
een beetje bluffend, sjoeme
lend oordelen over een wijn, is
de vrouw in de meeste geval
len nog op zoek naar de juiste
woorden. Alleen niet tijdens
de Jackie Wijnavond. Dan rol
len de gekste typeringen in
snel tempo over tafel om de
wijnen 'neer te zetten'.
anp
Verhalen liggen voor het oprapen. Soms letterlijk. Er is
een pianist aangespoeld. Hij zegt niets, hij speelt al
leen. Heel Europa is in de ban van de man die zo bang
is dat hij niet is staat is te praten. Net wat we nodig
hadden. De fantasie aast rusteloos op de schamele fei
ten, sensatiebelust en vol verlangen naar een mooi ver
haal. Hollywood heeft al interesse getoond.
Toch kan ik niet aan de gedachte ontkomen: Stel, deze
aangespoelde man had een Arabisch uiterlijk wat dan?
Een zwijgzame Arabische man, zonder identiteit.
Mmm Als hem al pen en papier was aangeboden en hij
tekende een piano, dan was de deur van zijn kamer
hoogstwaarschijnlijk angstvallig op slot gebleven. Dan
waren alle verdachte en vooraanstaande piano's uit
voerig onderzocht door de Explosieven Opruimings
dienst. Dan hadden ze deAbu Ghraib gevangenis ge
beld om te vragen of ze misschien iemand missen en zo
niet of ze dan misschien nog een paar goeie tips hebben
om deze aan de praa t te krijgen. Dan zou het Ameri
kaanse National Security Agency inmiddels interesse
hebben getoond.
Maar nee, het is een blanke bange man, dus we laten
hem rustig zwijgen en pingelen, in de hoop dat, als we
lief genoeg voor hem zijn, hij vanzelf wel gaat babbe
len. Wie is hier nou gek? En misschien ben ik wat ach
terdochtig. 'We moeten het debat in Nederland niet is-
lamatiseren!' zei de wethouder van sociale zaken uit
Amsterdam van de week bij Barend en van Dorp. Het
klinkt alsof we tegenwoordig ieder gesprek op de auto
matische piloot sturen. Zoals omgekeerd moslims au
tomatisch geïrriteerd raken als westerlingen over de is
lam beginnen. En dus zei deze wethouder, genomi
neerd voor neologisme van het jaar, dat we moeten de-
islamatiseren. Het kan ook zijn dat hij desinfecteren
zei, het komt op hetzelfde neer. Waar zowel moslims
als niet-moslims tot op heden niet uitgekomen zijn, is
of hij dat nou positief of negatief bedoelde. Om de 'isla-
matische' kwestie niet verder op te voeren, zal ik daar
om de hypothese van een Arabische zwijgende pianist
naast me neerleggen. De werkelijkheid werpt al genoeg
vragen op.
Bij gebrek aan antivoorden storten we ons ondertussen
op het mysterieuze gegeven dat alle merkjes uitzijn
kleding zijn gehaald; het feit dat de doorsnee man niet
tegen jeukende etiketjes kan en ze er, zonder rekening
te houden met het ingenaaide wasadvies, uitknipt,
even buiten beschouwing gelaten. Dat daar wellicht,
zoals gebruikelijk, de naam in stond van de psychiatri
sche inrichting waaruit hij is ontsnapt, is een optie die
niet over het hoofd gezien moet worden. De meeste
muzikale virtuozen staan bekend om het feit dat ze in
meer of mindere mate gestoord zijn. Gen ialiteit en
krankzinnigheid liggen opvallend dichtbij elkaar. Of
het geniaal is wat de man in kwestie speelt, moet nog
worden uitgezocht. De hulpverleners van de kliniek
kwamen niet verder dan het genre als 'klassiek' te be
stempelen. Een gemiste kans. Deze categorie leent zich
uitstekend voor bedenkelijke interpretaties. Was het
wellicht Tm grossen Schweigen' van Diepenbrock, naar
een aforisme van Nietzsche? Was het 'Dodeneiland'
van Rachmaninov? 'Der Barbier von Bagdad' van Cor
nelius? 'The planets' van Holst en dan in het bijzonder
'Mars, the bringer of war'? 'De dodenmars' van Chopin
of simpelweg 'O magnum mysterium' van Giovanni?
Wat het dan ook was, hij wist een gevoelige snaar te ra
ken en misschien is het hem daar wel allemaal om te
doen. Eerlijk is eerlijk, als virtuoos op het conservatori
um is je talent zo gewoon als een broodje kaas. Aan
Wie ooit de kans krijgt de werk
plaats, oftewel ceremoniële ruimte,
van de vrijmetselaars te bekijken,
waant zich in een heus Harry Pot-
ter-avontuur. Een koepelvormig
plafond met sterrenhemel, een
vloer als een schaakbord en talloze
symbolen vormen het decor. Het
alziend oog kijkt vanuit het oosten
toe en de man met het zwaard
houdt de wacht bij de deur.
Al die symboliek binnen de Orde
van Vrijmetselaren en de 'gehei
me' rituelen die daarbij horen,
hebben door de eeuwen heen
aanleiding gegeven tot menig in
dianenverhaal. Zo zou de orde
één keer per jaar een van de leden
als offerande onthoofden en zou
den er onstuimige seksuele ritue
len plaatsvinden. „Allemaal onzin
natuurlijk", zegt Klaas van Has
selt, gedeputeerd meester, of zo
als je wilt, vice-voorzitter van loge
nummer 5, Concordia Vincit Ani-
naos (CVA). CVA viert dit jaar sa
men met twee andere Amster
damse loges, La Paix (nr. 4) en La
Charité (nr. 6) zijn 250-jarig be
staan.
Nederland telt 145 loges met sa
men circa 5600 leden. Bekende
personen zoals koning Willem II,
oud-premier Drees, Multatuli,
Mat Herben en in het buitenland
Charlie Chaplin en de Amerikaan
se president J.F. Kennedy, waren
vrijmetselaar.
De vrijmetselarij, waarschijnlijk
ontstaan als gilde van de steen
houwers, is een kind van de Ver
lichting, die zich afzette tegen de
strenge leefregels van de kerk.
„Het vrije denken is ons gemeen
goed, het doel is jezelf geestelijk te
verrijken en te verruimen", vertelt
Van Hasselt.
De rituelen, „nee, we worden dan
niet handtastelijk of geweldda
dig", zijn spiegels, handvatten om
een beter mens te worden en ie
der beleeft die op zijn eigen ma
nier en met zijn eigen emotie.
„Het is allemaal heel metaforisch.
Je bent bijvoorbeeld een ruwe
steen, die je moet beitelen tot een
zuivere 'kubiek' die geschikt is
voor de bouw van de tempel der
mensheid", probeert Van Hasselt
uit te leggen.
Vroeger was het noodzakelijk om
de orde te hullen in geheimzin
nigheid. De vrijmetselarij werd
om haar opkomen voor het vrije
denken verketterd door de kerk en
de leden kwamen stiekem bij el
kaar. Tot op de dag van vandaag
wordt om een wachtwoord ge
vraagd bij het betreden van de
werkplaats. De meeste vrijmetse
laars nemen dat nog steeds erg
serieus, maar Van Hasselt ant
woordt regelmatig als grapje met
'broodje hamburger'.
„Dat soort dingen zijn nu alleen
nog puur symbolisch. Waarom
die rituelen en symbolen nog be
staan? Waarom niet? Het is net
een Harry Potter-avontuur of een
toneelstuk. We zijn net kleine jon
getjes, ijdeltuiten in rokkostuum
met lintjes om hun nek. Als je dat
maar wel durft te relativeren",
vertelt Van Hasselt. Sommige ritu
elen moeten een verrassing blij
ven. „Zo krijgt de 'leerling' bij de
overgang naar de status 'gezel'
een opmerkelijke verrassing, als
hij „voor de hoogste rechter
wordt geplaatst".
CVA komt één keer per week bij
een in het Vrijmetselarij-gebouw
aan de Vondelstraat, waarin acht
loges huizen. Tijdens deze 'com
paritie' houdt een van de 'broe
ders' een voordracht over een on
derwerp, een 'bouwstuk', met
aansluitend een debat. Dat gaat
allemaal volgens strikte regels in
ouderwets taalgebruik onder lei
ding van de voorzittend 'meester'.
Daarna volgt de zevende graad,
ook wel de borrel genoemd, en is
de 'achtbare meester' gewoon
weer 'Ed' en is er tijd voor „onge
looflijk veel gezelligheid".
Iedereen kan lid worden, onge
acht religie, mits je over een be
paald denkniveau beschikt om te
kunnen filosoferen over het leven.
Vrouwelijke leden zijn echter al
eeuwenlang taboe. „Eigenlijk
moet dat gewoon kunnen", vindt
Van Hasselt, „maar mannen zijn
bang dat ze zich anders gaan ge
dragen als er vrouwen bij
waarom mogen we geen j(
club blijven? Het is niet uil
brek aan respect voor vroi
maar we zijn zo lekker bez D
onze toeters en bellen enl m
jes." In Nederland bestaat ei
gens ook de Orde der Gem II
Vrijmetselarij, waarvan vn el
wel lid kunnen worden. Ie
Ter gelegenheid van het ju is i
verschijnt vandaag het bo foi
gensclub of broederschap, dv
schreven door een buiten1 lv<
der, Ko van Gemert. In jui he
den de drie jarige loges ee h
posium over wereldwijde td
Dat de Amsterdamse loge
van de sluier oplichten, za
dere loges misschien niet
de aarde vallen. Elke logel
zijn eigen karakter en diei lc
sterdam zijn vrij ge vocht er,
een höog Pietje Bell-gehal -1
mag hopen dat ze een bee e
zijn", vindt Van Hasselt. „I Mi
we zijn iets leuks, iets waa 'ei
aan het doen en dat hoeft sp
niet langer geheim te blijv rai
anp 'g1
spoelen, blijven zwijgen en als enig teken van leven een
pianoconcert geven, is dan een ambitieus plan. Marke
tingtechnisch zit het subliem in elkaar. Hollywood
staat op scherp, platenmaatschappijen leggen de laat
ste hand aan het contract (wie zwijgt, stemt in) en heel
Europa weet inmiddels van zijn bestaan. Chapeau,
chapeau, dat zijn heel wat stappen omhoog op de
toonladder van zijn carrière. Maar misschien
ben ik achterdochtig.
En misschien is hij dat ook. Vertrouwt hij
de zogenaamde hulpverlening voor
geen meter. Is hij in een situatie be
land die levensbedreigend is en uit
angst voor wat gaat komen, doet hij
wat velen hem voor hebben gedaan:
Spelen, alsof zijn leven er vanaf
hangt. Zo ontkwam je in het wilde
westen aan een kroeggevecht of
schietpartij, zo ontkwam de Poolse
pianist Wladyslaw Szpilman aan
de deportaties tijdens de Tweede
Wereldoorlog en ook luitenant-ko
lonel Karremans stelde zo zichzelf
en de rest van de Dutchbatters in
Srebrenica veilig. Weliswaar zonder
te spelen, maar met de 'gevleugelde'
uitspraak: 'I'm just the pianoplayer.
And we have a saying: Don't shoot
the pianoplayer'
Het is een wijs man, die de gek kan
spelen. En veel meer dan dat, een
kwestie van de juiste toon aanslaan.
Reageren? reacties_op_column@hotmail.com
