KUNST CULTUUR
Leidens ontzet komt in het theater
LAKtheater vreest concurrentie niet
Veredelde try out
van Jake Brennan
R7
Entree in onderdoorgang
Rijksmuseum moet wijken
Java Eiland
decor voor
show Within
Temptation
Afscheidstour Shadows pure nostalgie
Seizoen 2005-2006 in teken van 300-jarig bestaan Leidse Schouwburg
donderdag 12 mei 2005
;ger. Foto: Reuters
nes gaan
>r op tournee
Drk - The Rolling Stones
b in New York bekend
jkt weer op tournee te
|)e aftrap voor de tour
Begeven in Boston, in au-
jvan dit jaar. Europa staat
Ihet programma, maar of
hes ook Nederland aan
Hoen. is nog niet bekend.
pz in Duitsland
)ostenrijk op i
(dam - De Nederlandse
|h!pz staat in Duitsland
■enrijk op nummer 1 in
risten met hun single
py'. In Zwitserland staat
aimer inmiddels op de
Jjlek. Eerder stond de
h Duitsland al op num-
fciet de single 'Chlpz in
fln de drie landen zijn
fcingles 320.000 exem-
Jverkocht. Ook in Neder-
hat de groep geregeld
i de hitlijsten. De band
jmmer 1 hits met 'Chlpz
k', 'Cowboy', '1001 Ara-
ïts' en 'One, Two,
Directeur Helmer: 'Als je goed programmeert, komt het publiek toch wel'
uwman. Foto: ANP
i vertelt in
iektheater
dam - Mies Bouwman
te verteller van het klas-
jrookje 'Doornroosje' in
(stelling 'Sleeping Beauty
I Joop van den Ende
(producties brengt de
pssieker van 2 tot en met
pcclusief in het Muziek-
jin Amsterdam. Op de
van Tsjaikovski voert
piationale gezelschap
|l Ice Stars schaatsend
bemde sprookje op.
ontoloog
ituralis
De wereldberoemde
ploog Juan Luis Arsuaga
fidag 22 mei te gast bij
is. De Spaanse hoogle-
I de universiteiten van
len Madrid geeft in het
h een lezing over de
pi de Neanderthalers,
t dat op de van hem be-
tprankelende wijze. Zijn
lohn Vos van Naturalis
p inleiding op het ver-
k de eerste mensen. De
legint om 14.00 uur in
Ktorium. De entree be-
1 euro.
the en Kafka
lekendst
|c - Johann Wolfgang
(the en Franz Kafka zijn
ïland de twee bekend-
ptalige schrijvers, meldt
ft op basis van een on-
S onder 250 Nederlan-
bij de start van 'De We-
het Reisboek' is gepre
ek De twee schrijvers
i op afstand gevolgd
(N obelprij swinnaars
IMann en Günther
|e Weken van het Reis-
e van 11 tot en met 25
(den gehouden, staan
|n het teken van Duits-
linaties voor
kal Spamalot
Ik - De opmars van de
Spamalot' lijkt niet
(stoppen. Nadat
Pt', vrij naar de film
hon And The Holy
rider deze week vier
heidingen kreeg van de
~mse theatercritici die
iden buiten New York
peeft de musical nu
kjnominaties gekregen
*Tony, de grootste
by-prijs. De twee hoofd-
s uit 'Spamalot', de
Jteur Tim Curry als Ko-
pur en Hank Azaria als
Plot, zijn beiden geno-
Jalsjbeste musicalac-
door Theo de With
leiden - Een straat met zes
kroegen trekt meer publiek dan
een straat met één kroeg. Zo
werkt het volgens Roland Hel
mer, directeur van het LAKthe
ater in Leiden, ook met thea
ters. „Theaterbezoek genereert
meer theaterbezoek." Daarom
vreest hij geen concurrentie van
de Leidse Schouwburg, die met
de nodige toeters en bellen het
300-jarig bestaan viert. En
evenmin van de Veenfabriek
die druk bezig is zich een posi
tie te verwerven op de culturele
kaart van Leiden.
„Hoe meer er gebeurt in een
stad, hoe meer mensen er ko
men", stelt Helmer. „En dat is
goed voor het imago van Lei
den als cultuur- en uitgaans
stad. De Veenfabriek voegt iets
heel nieuws toe aan Leiden.
Daarmee zit het gezelschap dus
in niemands vaarwater. Met de
schouwburg en de Stadsge
hoorzaal bestaan goede afspra
ken over wie wat doet. We zien
elkaar niet als concurrenten."
Dat het LAKtheater niet in de
buurt van de schouwburg en de
Veenfabriek zit, ziet Helmer
evenmin als een probleem.
„Wat zijn afstanden in de Leid
se binnenstad? Alles is in tien
minuten te lopen of in drie mi
nuten te fietsen. En uiteindelijk
doet de plek niet ter zake. Het
gaat om de inhoud. Als je goed
programmeert, komt het pu
bliek toch wel."
Het LAKtheater heeft voor ko
mend seizoen circa 140 voor
stellingen geprogrammeerd.
Daarbij zitten veel vertrouwde
namen. Gezelschappen als
Roland Helmer: „We zien elkaar niet als concurrenten." Archieffoto: Hielco Kuipers
Wetten van Kepler, Carver,
Mugmetdegoudentand en Or
kater keren elk jaar terug. „Ik
haal ze naar Leiden omdat ze
zich blijven vernieuwen."
In de programmering zijn ech
ter ook 'nieuwe' namen te ont
dekken. Zo staat actrice Willeke
van Ammelrooy voor het eerst
in het LAKtheater en nog wel in
haar eentje. Zij speelt Annie
Bos, Nederlands beroemdste
actrice tussen 1913 en 1920, in
een Toneelschuurproductie.
Annie Bos had in meer dan vijf
tig films een hoofdrol, maar na
het faillissement van de Hollan-
dia Filmfabriek in Haarlem was
het gedaan met haar carrière.
Een andere verrassing is dat
Theater Adhoc een voorstelling
speelt op locatie. Het is nog on
bekend waar. De enige zeker
heid is volgens Helmer dat het
niet in het LAK zal zijn. „Deze
theatermakers verrichten bijna
wetenschappelijk onderzoek.
Dat resulteert niet in een rap
port, maar in een theatervoor
stelling. Nu zijn ze bezig met
gentechnologie. Ze zoeken nog
een plek in Leiden waar ze drie
uitvoeringen kunnen geven."
Adhoc is een van de theaterge
zelschappen die eerder te zien
waren in de serie Nieuwe Thea
termakers. Voor de zevende
keer kunnen mensen voor 35
euro intekenen op zeven voor
stellingen, waarvan vooralsnog
niet meer bekend is dan dat ze
door aanstormend talent zijn
gemaakt. Helmer: „Leidenaars
houden van avontuur, want de
serie was de afgelopen jaren in
de voorverkoop al uitverkocht.
Bekende namen als Bambie,
Boogaerdt/Van der Schoot en
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: Jake Brennan The Confidence
Men. Gezien: 10/5, Q-bus, Leiden.
In 2001 laat Jake Brennan zijn
stem nog flink raspen bij het
onbeduidende hardcore groep
je Cast Iron Hike. Producer
Paul Kolderie plukt hem daar
weg en overtuigt Brennan er
van eigen materiaal te gaan
schrijven. In de studio van Paul
Kolderie, die eerder werkte met
The Pixies, Radiohead en Mor
phine, is het goed toeven en al
bum 'Love and Bombs' laat vele
kanten van Brennan zien.
'Play fast, play loud and get off
stage', meldt Jake Brennan hal
verwege het concert in Q-bus.
Op deze dinsdagavond krijgen
we geen kopie van 'Love and
Bombs' voorgeschoteld en 00k
geen totale up-tempo gig, zoals
Brennan ons doen wil geloven.
De veredelde try-out van Jake
Brennan start met de nadruk
Russel Chad zijn heerlijke, snij
dende gitaarintervallen op een
geweldige manier laat horen.
'Believe me' is dan weer de rus
tige popsong met ruimte voor
de rust. Nieuw, nog niet uitge
kristalliseerd materiaal wordt
gespeeld terwijl keyboard en gi
taar nog duidelijk hun weg
moet vinden. En toch blijft de
band in zijn geheel sympathiek
en voel je in alles dat Brennan
en zijn maten in de muzieksce-
ne kunnen gaan scoren.
Een band die in deze setting
ruimte neemt voor een akoesti
sche set met het van nostalgie
doortrokken 'In my stepmo
ther's truck', waar je op de ach
terbank je lief naast je hebt en
de whiskey en je jointje niet ver
weg zijn. Een band ook die de
akkoorden van een belegen
countrysong van Charlie Rich
op een heerlijke manier vernag-
geld. Als Jake Brennan 'She got
everything and you got me' en
de uitsmijter 'Goodnight' inzet,
weet je dat er ook nog een beg-
nadigd songwriter in hem
schuilt. De kameleon Brennan
mftet alleen nog een beetje rij-
amsterdam/anp - De hoofd
entree van het nieuwe Rijks
museum in Amsterdam komt
definitief niet in het midden
van de onderdoorgang. De
Spaanse architecten Cruz en
Ortiz moeten een nieuwe in
gang ontwerpen, liet het mu
seum gisteren weten.
Daarmee verliest het Rijksmu
seum de felle strijd die het
voerde met het stadsdeel Am
sterdam Oud-Zuid. De ge
meente vindt bebouwing van
de passage onwenselijk omdat
dit de stroom fietsers en voet
gangers hindert. Ook biedt be
bouwing in de onderdoorgang
onvoldoende ruimte bij cala
miteiten, meent het stadsdeel.
De entree komt nu op een an
dere plek, hoogstwaarschijn
lijk wel in of vlakbij de onder
doorgang. Het besluit volgt
naar aanleiding van de in
spraakronde op het Ruimtelijk
Afwegingskader (RAK).
President-directeur van het
Rijksmuseum Ronald de
Leeuw zei in een eerste reactie
te kunnen leven met de uit
komst. „Wij vinden het uiter
aard jammer dat de centrale
entree ip de onderdoorgang
nu niet kan worden gereali
seerd, maar er is gelukkig wel
genoeg rek in het RAK geble
ken om te kunnen komen tot
een prachtig vernieuwd Rijks
museum."
Het museum gaat er niet van
uit dat de verbouwing door de
aanpassing vertraging op
loopt. Hoe lang het duurt
voordat het nieuwe ontwerp
er ligt, is nog onduidelijk. Ook
over extra kosten is nog niets
bekend.
Voor de verbouwing van het
Rijksmuseum wilden de
Spaanse architecten Antonio
Cruz en Antonio Ortiz de cen
trale hoofdentree naar de on
derdoorgang verplaatsen. De
donkere tunnel, tot het begin
van de renovatie gebruikt
door fietsers en voetgangers,
zou hierdoor veranderen in
een lichte passage.
Het Rijksmuseum begon in
december 2003 met een
grootscheepse renovatie van
het uit 1885 daterende ge
bouw. Medio 2008 moet het
Nieuwe Rijksmuseum de deu
ren openen. De rest van het
ontwerp blijft grotendeels on-
gewijzigd.
Willeke van Ammelrooy: voor het eerst in het LAKtheater en nog wel
in haar eentje. Foto: GPD
dansgroep Lamelis zijn eruit
voortgekomen."
Het LAKtheater programmeert
elke twee weken een dansgezel
schap. „Het blijft een lastig
genre", zegt de directeur.
„Daarom hebben we dit jaar
geen extra activiteiten tijdens
de Dansweek. Het kost veel
geld en er kwamen teleurstel
lend weinig mensen op af. Nu
hebben we twee groepen die
elk twee voorstellingen geven.
Dansgroep Suzy Blok werkt sa
men met acteurs van de Thea
tercompagnie. Dat lijkt me een
verrassende combinatie."
Helmer verheugt zich ook op de
dansproductie 'Föld' van Kiisz-
tina de Chatel, die zich afspeelt
op een grote aarden wal. „Dat
betekent dat er aardig wat krui
wagens zand naar binnen wor
den gereden. Maar in combina
tie met muziek van Philip Glass
wordt dat fantastisch."
Een vast baken in de program
mering van het LAK is de feest
dagenproductie tussen kerst en
nieuwjaar. Voor de gelegenheid
treden vier backing vocals op de
voorgrond: Ferry van Leeuwen,
Lodewijk van Gorp, Jody Pijper
en Tessa Boomkamp. Ze maken
een programma met muziek
van de Amerikaanse westkust.
Crosby, Stills, Nash Young,
The Eagles en Bonnie Raitt zijn
daarbij lichtende voorbeelden.
De eerste drie zangers hebben
eerder met de feestdagen in het
LAK gestaan. Tessa Boomkamp
is drummer bij Normaal, maar
ze zingt ook in de band van
Marco Borsato en speelt gitaar.
„Ik stel me daarbij de sfeer voor
van samen liedjes zingen rond
om het kampvuur."
Hilversum/ANP - Gothic band
Within Temptation geeft op 22
juli een eenmalig optreden voor
ongeveer 10.000 mensen het Ja
va Eiland in Amsterdam. Na
een voorjaarstoumee door Eu
ropa staat het zestal voor het
eerst met zo'n grote show in
Nederland. Voor het concert
wordt op de kop van Java Ei
land een speciaal podium ge
bouwd. Tijdens het avondcon
cert treden ook een paar ande
re, nog niet aangekondigde,
bands op.
De Nederlandse band staat de
ze week op de eerste plaats in
de Spaanse hitparade. Het
nummer 'Stand my ground'
staat in totaal al achttien weken
genoteerd in de hitlijst.
Wthin Temptation doet het
goed in het buitenland. Het vo
rig jaar verschenen album 'The
SUent Force' behaalde de gou
den status in Nederland, België
en Duitsland. In Frankrijk.
Zwitserland en Oostenrijk
kwam de cd terecht bij de best
verkochte 25 platen in de hit
lijsten. In totaal verkocht Wt
hin Temptation meer dan
300.000 exemplaren van het al
bum in Europa.
De band won in februari voor
het tweede achtereenvolgende
jaar ook de Conamus Export
prijs, de prijs die gaat naar de
meest succesvolle Nederlandse
groep in het buitenland. Wthin
Temptation brak vier jaar gele
den door met de single Ice
Queen.
muziek recensie
Peter Bruyn
Concert: The Shadows. Gezien: 10/5,
Hefneken Music Hall, Amsterdam.
„We heten jullie van harte wel
kom bij Hank Marvins derde af-
scheidstournee", begroette
Shadows-slaggitarist Bruce
Welch dinsdagavond het pu
bliek in Amsterdam. Het was
tekenend voor de jolige sfeer bij
de eerste van de drie uitver
kochte Final Tour-concerten
van de legendarische sixties gi-
taargroep in de Heineken Mu
sic Hall.
The Shadows waren in de vroe
ge jaren zestig de populairste
groep van Engeland. Dat was
voordat The Beaües doorbra
ken en popmuziek het imago
kreeg 'langharig' en 'recalci
trant' te zijn. De begeleiders
van de brave rocker Cliff Ri
chard scoorden zelf hit na hit
met instrumentale nummers
die gebaseerd waren op het ka
rakteristieke solo-gitaargeluid
van de bebrilde Hank Marvin.
vandaag in het collectieve ge
heugen van twee of drie gene
raties zijn geëtst.
Eigenlijk gingen The Shadows
in 1969 al uit elkaar. Daarna
volgde nog een handvol half ge
slaagde comebacks, voordat het
boek in 1990 definitief gesloten
leek. Maar kijk, in 2005 maken
ze in de Heineken Music Hall
gewoon weer tweeëneenhalf
uur gitaarmuziek vol. de inmid
dels drieënzestigjarige Marvin,
de even oude Welch en de vijf
enzestigjarige drummer Brian
Bennett, aangevuld met twee
uitzendkrachten op bas en kla
vieren.
Dat komt in praktijk neer op
pakweg veertig variaties op hun
eerste en beroemdste hit, 'Apa
che' - ook al heten die dan
'Kon-tiki', 'Atlantis', 'Dance on'
of 'Foot Tapper'. En het moet
gezegd: alles klinkt geluidstech
nisch vele malen beter dan het
in de jaren zestig ooit geklon
ken kan hebben. Toch dreigt
natuurlijk de eenvormigheid,
als Marvin ieder nummer maar
weer dat 'Twang-zwengeltje
van z'n gitaar gebruikt - hoe
kenmerkend dat geluid wellicht
ook is voor de Shadows-mu-
ziek.
onderhoudende aanpak door
de instrumentals regelmatig te
onderbreken voor bijvoorbeeld
de vocale hit 'Lady of the Mor
ning' van hun latere groep Mar
vin Welch Farrar, een - toch
wel erg melige - Cliff Richards-
medley en vooralen flinke
portie Britse humor. Er komen
nogal wat 'ClifF-grappen voor
bij. Of Welch kondigt aan: „Nu
een potpourri van wat minder
grote hits - doorgaans geschre
ven door Hank." Of: „Wij ho
pen dat u zich het volgende
nummer herinnert - en wijzelf
ook, overigens."
Er zijn veel oude fans die graag
zeggen dat de muziek van The
Shadows 'tijdloos' is. Onzin.
Het is net zo gedateerd als het
wonderorgel van 'meneer' Cor
Steijn. Maar dat maakt het nos
talgie-feestje in de Heineken
Music Hall. omlijst met bijna
authentieke kermisverlichting
uit de jaren zestig, niet minder
sfeervol. De duizenden, waar
van de gemiddelde leeftijd ook
boven de vijftig ligt. wiegen
mee met het hoofd en knijpen
bij Theme for young Lovers'
nog eens in de hand van de ge
liefde. En bij de volgende af-
scheidstoumee zijn ze onge-
door Theo de With
leiden - De programmering van de
Leidse Schouwburg staat komend sei
zoen vooral in het teken van het 300-
jarig bestaan. Er zijn meer premières
dan ooit, er verschijnt een lijvig boek
werk over het theater, er komt een
tentoonstelling in De Lakenhal èn de
voorstelling waarmee de schouwburg
op 1 oktober 1705 werd geopend, gaat
op herhaling. Theatermaker Paul Koek
maakt een eigentijdse versie van 'Be-
legh en Ontset van Leyden'.
Onder leiding van wetenschapper dr.
Cobi Bordewijk is de afgelopen jaren
onderzoek gedaan naar drie eeuwen
Leidse Schouwburg. Daarbij is ont
dekt dat het door Jacob van Rijndorp
gestichte theater aan de Oude Vest
eertijds is geopend met het histori
sche toneelstuk van Reynerius Bonti-
us. Huidig directeur Bart van Mossel:
„Zijn thema's als trots op Leiden en
de wil om te overleven zijn nog altijd
verrassend actueel. Paul Koek zag er
wel brood in om een parallel naar de
ze tijd te trekken. Hij is eigenlijk de
nieuwe Van Rijndorp. Met zijn Veen
fabriek in het Scheltemacomplex
geeft hij Leiden een culturele impuls,
zoals Van Rijndorp in 1705 deed."
Net als bij de kerstvoorstelling 'Wen-
sput', afgelopen jaar, worden veel
Leidenaars bij 'Belegh en Ontset van
Leyden' betrokken. Toneelvereniging
Litteris Sacrum, de Leidse Ballet
school en een aantal muzikanten
doen mee aan de productie. Een ei
gen kerstvoorstelling zit er daardoor
dit jaar niet in. Van Mossel: „Dat is
sowieso slechts om de twee jaar haal
baar. Vorig jaar hadden we Arjan
Ederveen, twee jaar eerder Herman
van Veen en we zijn nu al in gesprek
Macbeth, een Shakespeare-tragedie als poppenspel, opgevoerd door echte acteurs, in de Leidse Schouwburg.
Foto: Karei Zwaneveld
met een bekende Nederlandse ko- lijks in huis te hebben met de kerst Ashton Brothers geprogrammeerd,
miekvoor 2006." Om toch iets feeste- zijn nu drie voorstellingen van de „Een soort kerstcircus zegt de di
recteur. „Die jongens zijn zo goed dat
ik vrees dat we ze over een paar jaar
kwijt zijn aan Broadway."
Aansluitend heeft Van Mossel in de
kerstvakantie een drietal familievoor
stellingen in huis, waaronder de mu
sical 'Pippi Langkous'. Opvallend in
het nieuwe seizoen is dat ook de
Leidse dj's Wipneus en Pim het thea
ter in gaan. Hun succesformule van
hits uit de jaren 70 en 80 in combina
tie met oude televisiespelletjes heb
ben ze aangepast aan het theater en
geschikt gemaakt voor het hele gezin.
„Nee hoor, daar schrikken wij niet
voor terug", aldus Van Mossel. „Wij
waren ook een van de eerste theaters
die Ali B. binnenhaalden. Zo'n jon
gen hoort in het theater thuis. Hij le
vert een belangrijke bijdrage aan het
debat over de multiculturele samen
leving. Daarom hebben we nu ook
het programma van Lange Frans en
Baas B geboekt. Ik ben ook voorstan
der van toneelvoorstellingen over ac
tuele thema's met jonge acteurs als
Daan Schuurmans, Angela Schijf en
Tygo Gemandt. Zij zorgen voor de
aanwas van nieuw toneelpubliek."
Onder de bijna tweehonderd voor
stellingen die de Leidse Schouwburg
in het seizoen 2005-2006 aanbiedt,
bevinden zich twaalf premières. Dat
varieert van 'Het lelijke eendje' van
de Leidse poppenspeelster Virga Lip
man tot het eerste avondvullende
programma van Micha Wertheim,
oud-winnaar van het Leids Cabaret
Festival, en de wereldpremière van
'Herfstsonate' naar de film van Ing-
mar Bergman.
Jan Wolkers is twee keer te gast. Eén
keer in eigen persoon als hij de
hoofdrol vervult in 'De Tuin der Lus
ten', een symfonische biografie van
zijn leven. Wolkers leest uit zijn proza
Bart van Mossel: „Zo'n jongen als Ali B
hoort in het theater thuis."
Archieffoto: Hielco Kuipers
en poëzie. Ondertussen spelen acht
muzikanten speciaal gecomponeerde
muziek. „Leuk voor Leiden", vindt
Van Mossel. „Wolkers heeft hier om
de hoek op kamers gewoond."
Wolkers' boek 'Turks Fruit' is bewerkt
tot musical. Aan het eind van de Boe
kenweek is deze musical, met Anto-
nie Kamerling in de hoofdrol, twee
keer in de schouwburg te zien.
De jubilerende schouwburg sluit het
seizoen in juni 2006 af met een Leid
se Cabaretweek. Eerst komen de fina
listen van het Leids Cabaret Festival
nog eens langs en daarna spelen de
cabaretiers Jochem Myjer en Onno
Innemee de laatste voorstelling van
hun tournee in thuisstad Leiden. Zo
eindigt het seizoen heel anders dan
het begint, want dat gebeurt in sep
tember wederom op de Burcht met
vijf voorstellingen van 'Hamlet' van
Shakespeare. Van Shakespeare wor
den in de schouwburg ook 'Macbeth'
en 'De getemde feeks' opgevoerd
door het Noord Nederlands Toneel.
