KUNST CULTUUR
Ensemblestukken make
King Arthur tot een fees
de Poeh kleurrijk maar traag
Hartveroverend
bevrijdingsconcert
Romantiek van de witte Winnie
roos ontsiert tangoshow
Drie Leidse meesters in
bruikleen naar Lakenhal
Muziek laat lang op zicf
wachten bij Opera Studi
HDC941
maandag 9 mei 2005
'Devils en Dust': nieuwe cd van
Springsteen.
Foto: CPD
Keten boycot
Springsteen
den haag - De Amerikaanse
koffieketen Starbucks weigert
de nieuwe cd 'Devils and Dust'
van Bruce Springsteen te verko
pen omdat het album aanstoot
gevende taal zou bevatten. De
koffieketen valt vooral over het
nummer 'Reno', waarin Spring
steen een ontmoeting met een
prostituee beschrijft. Starbucks
dat in de Verenigde Staten 4400
koffiebars telt, speelt een in
vloedrijke rol waar het gaat om
cd-verkopen.
Museum van het
Jaar in Arnhem
brussel - Het Nederlands
Openluchtmuseum in Arnhem
heeft zaterdag de Europese
prijs voor het Museum van het
Jaar 2005 (EMYA) gewonnen.
De verkiezing wordt ieder jaar
in een andere Europese stad
georganiseerd. Dit jaar was de
prijsuitreiking in Brussel. Vol
gens de jury is het Openlucht
museum 'een excellent voor
beeld voor andere klassieke
musea die nieuwe wegen willen
inslaan en in de traditionele
structuur van een openlucht
museum vernieuwende, experi
mentele en creatieve projecten
wensen te integreren'.
Opdracht voor
violist Van Ceel
den haag - De Amsterdamse
violist Oene van Geel (1977)
heeft dit jaar de vrije composi
tieopdracht van het North Sea
Jazz Festival 2005 gekregen. De
keuze viel op Van Geel omdat
hij volgens de selectiecommis
sie op een heel natuurlijke en
eigen manier omgaat met ver
schillende muziekgenres en
daarmee telkens weet te verras
sen. Voor North Sea Jazz gaat
hij nieuwe muziek schrijven en
die met het trio Pavlov uitvoe
ren onder de titel Pavlov Plays
Jazz. De première heeft tijdens
het festival plaats op 10 juli.
Appel schrijft
cadeauboek
Amsterdam - Boekenkopers
krijgen in juni, de Maand van
het Spannende Boek, het boek
je 'Als broer en zus' van mis
daadauteur René Appel cadeau.
Appel schrijft over een misdaad
in de huiselijke kring, want
'Huisje, boompje moord' is het
thema van de zeventiende pro
motiecampagne voor thrillers.
Volgende de organisator Stich
ting Collectieve Propaganda
van het Nederlandse Boek (CP
NB) is de oplage van het span
nende cadeautje met 485.000
exemplaren hoger dan ooit.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Bevrijdingsconcert: Georgetown
Children's Chorus o.l.v. A. Dale Wood en
Rijnlands Chr. Mannenkoor Vox Humana
o.l.v. Susanna Veerman, m.m.v.
Christopher Dawes (piano/orgel) en
Peter Bontje (piano). Gehoord: 7/5,
Bevrijdingskerk, Leiden.
Met massaal, ritmisch geklap
van een boordevolle Bevrij
dingskerk worden de twee ko
ren binnen gehaald. Vox Hu
mana in het spierwit, het Cana
dees jeugdkoor Georgetown
Children in Schotse ruiten. Na
twee volksliederen staande ge
zongen door iedereen, komt het
jeugdkoor als eerste voor het
voetlicht getreden en dat doen
ze hartveroverend met ritmisch
vingergeknip en een spranke
lende 'Heavenly Aeroplane'.
Een bonte meerstemmigheid
laat het koor ook prachtig ho
ren in 'The Lord's Prayer'. Alle
stemsoorten ketsen in de spiri
tual 'Ain't that News' licht en
soepel tegen elkaar aan in een
opstuwende dynamiek. Met
zwierige halen van de ene tegen
kwikzilveren zinnetjes van de
andere groep.
Ook Vox Humana houdt onder
de doeltreffende leiding van
Susanna Veerman de koorklank
prachtig transparant. Deze
'jongens' doen niet onder voor
het Canadese jeugdkoor! Het
Hallelujah a cappella gezongen
klinkt vederlicht en zo homo
geen als het maar zijn kan. In
het Veni Jesu' van Chtf
verrast de fraaie bewe$'
klank, die dynamisch oi<
organisch weer wegebt
Bijzonder zijn de verscf
sferen die oplichten ini
dom Trilogy' van het jd
koor. Het begint met e(
terend gedeelte dat pld
overgaat in een gewelf
vrolijk verend midden!
afgesloten wordt met el
golvend Kyrie Eleison,
begeleid door Christoj
wes op de piano. Tot
superenergiek, stralenj
lujah dat letterlijk de
wordt in gedragen. De)
kerk is woest enthousii
tuige de enorme ovatie
Susanna Veerman heel
sisch bloed en dat hor!
onder meer in een praj
Oud-Russisch Kerkge;
de topper Cantique de
van Fauré valt nogmae
transparant en zijdezai
Humana kan zingen.
len van het Canadese if
de twee onverwoestbi
landse liedjes 'In een
ruite kiel' en 'Heb je
hoord van de zilveren*1
spetterend getoonzet
gen; applaus natuurlij!"
de lucht. In 'We rise a\
je dat die kinderen er
gaan, onder leiding va!
vlogen dirigent A. Dalei*
De topper van Vox Huif
onbetwist het 'Jaeger (P
Carl Maria von Weber,!»
gezongen, iedere inzetf
ver en precies gelijk, elf
greep verstaanbaar, ecj-
tastisch! f1
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Tango Seducción'.
Regie/choreografie: Gustavo Russo.
Gezien: 7/5, Leidse Schouwburg.
In 'Tango Seducción' is de hele
wereld één groot tango-decor.
De zes vrouwen en zes mannen
hoeven elkaar maar ergens te
gen te komen, of die speciale
vonk die de tango anders maakt
dan alle andere dansen, springt
over. Een kroeg gehuld in jaren
twintig sfeer, een biljart, een
vechtpartij, een romance tus
sen man en vrouw, het zijn alle
maal situaties waarin de tango
toeslaat. Zelfs dronkenschap,
een mank been en een echtelij
ke ruzie staan niet in de weg.
Een blik, een uitdagende tik,
een botsing of een beleefdheid
zijn genoeg voor deze mensen
om in de tangohouding te
schieten, die zo'n eigenaardige
mengeling is Van trotse stram
heid en lichte souplesse. Benen
schieten naar voren en worden
snel en trefzeker om de partner
heen geslagen. Kleine pasjes,
schuddende bekkens, gierende
draaiingen, steile sprongen en
zwierig optilwerk: de dansers
beheersen de tango tot in de
puntjes. Ze dansen zo meester
lijk dat alle kleine, subtiele de
tails in één lange, energieke lijn
aan het oog voorbijtrekken.
Je kijkt ademloos naar deze
prestaties en toch mis je iets in
deze show. Er is afstand, terwijl
je bij een dans als de tango juist
verlangt naar broeierige sensu
aliteit en spontane wisselwer
king. De choreografie is veelzij
dig en nauwkeurig uitgewerkt,
maar ook zo dwingend en ge
polijst dat de spontaniteit ver
dwijnt en de groep iets van een
glimmende dansmachine krijgt.
Een ander verschijnsel dat de
aandacht van de dans afleidt en
het genieten in de weg zit, is dat
veel dans is ingebed in een ver
haal en dat de dansers dit ver
haal met houterig en overdre
ven acteerwerk spelen. Vooral
in de barscène aan het begin
lijkt het de bedoeling om de
sfeer van het uitgaansleven van
Buenos Aires in de jaren twintig
op te roepen, maar de dronke
lap, de barbezoekers, de lief
desrivalen en de verliefden ko
men naïef en clichématig over.
Choreograaf Gustavo Russo
heeft zich niet beperkt tot pure
tango. In diverse scènes doet hij
er een flinke scheut moderne
dans bij. Dat kan aardige beel
den opleveren, maar veel van
deze passages worden door een
simpele, veel te zoete dramatiek
ontsierd. Een verliefde man
biedt een vrouw een witte roos
aan. Maar zou hij zijn harts
tocht niet met pure dansbewe
gingen veel overtuigender kun
nen overbrengen? De vechtach-
tige duetten zijn dan wel weer
mooi, maar als later de vrou
wen, gekrenkt door overspel,
het pistool hanteren en de tan-
gomuziek plaatsmaakt voor de
Carmina Bur ana, zijn we wel
erg ver afgedwaald. Alsof de
tango van zichzelf niet genoeg
dramatische lading heeft!
jeugdtheater recensie
Hanneke van den Berg
Voorstelling: Disney Live! Winnie de
Poeh. Gezien: 3/5, Pepsi Stage,
Amsterdam, (première). Nog te zien o.a.:
18 t/m 22/5, Congrescentrum, Den Haag.
Herkenbaarheid is voor kinde
ren een dankbaar gegeven. Pro
ducer Kenneth Feld had dat
goed in zijn oren geknoopt toen
hij het programma in elkaar
zette voor de theatershow
'Disney Live! Winnie de Poeh'.
Feld gebruikte muziek die ook
al in de Disney-video's te horen
is en vroeg voor de Nederland
se nasynchronisatie van de
stemmen van Poeh en zijn
vriendjes dezelfde personen als
in de bioscoopfilms en video's.
Daarmee had hij het jonge pu
bliek al bijna volledig op zijn
hand, want dit kenden ze.
Het is Disney wel toevertrouwd
om een wervelende show in el
kaar te steken. Dit concern laat
dan ook niets aan het toeval
over. Zelfs de peperdure mer
chandising in de foyer is in
Amerikaanse handen. Ook het
verhaal dat in deze show wordt
verteld, is in Nederland allang
in elke videotheek verkrijgbaar
en dus lekker bekend bij het
jonge publiek.
Winnie de Poeh is jarig en zijn
vriendjes Iejoor, Kanga, Roe,
Teigetje, Konijn, Uil en Knorre
tje willen hem verrassen met
een feestje. Knorretje moet
Poeh bezighouden, terwijl de
anderen de voorbereidingen
treffen.
Op zich een leuk gegeven, dat
door Ad van Kaam
leiden - Stedelijk Museum De
Lakenhal heeft drie schilderijen
in langdurige of permanente
bruikleen gekregen. Het gaat in
alle gevallen om doeken van
Leidse meesters uit de zeven
tiende eeuw. „We zijn bijzon
der ingenomen met deze schil
derijen", zegt conservator
Christiaan Vogelaar. De bruik
lenen zijn een aanvulling op de
bestaande collectie of op het
cluster schilderijen uit het
Rijksmuseum dat nog tot 2008
in het Leidse museum valt te
bewonderen.
'Portret van een onbekend
echtpaar' van Frans van Mieris
valt onder die laatste categorie.
Het is een 'nakomertje' uit het
Rijksmuseum dat al eerder
twintig schilderijen uit zijn de
pot afstond aan De Lakenhal.
Het museum in Amsterdam
wordt momenteel verbouwd, is
voor een groot deel afgesloten
voor het publiek en gaf aan ver
schillende musea in binnen- en
buitenland een deel van de col
lectie in bruikleen. De Van Mie
ris (uit 1678) blijft net als de an
dere doeken uit het Rijksmuse
um tot 2008 in Leiden.
'Jonge moeder' van de Leidse
fijnschilder Pieter van Slinge-
landt is eigendom van het Rijk
en door het Instituut Collectie
Nederland in permanente
bruikleen aan De Lakenhal ge
geven. Van Slingelandt is een
leerling van Gerrit Dou die op
zijn beurt het vak leerde van
Rembrandt van Rijn. Ook Frans
van Mieris was trouwens een
tijdje in de leer bij Dou. De
overeenkomst tussen beide
schilderijen is het oog voor dé
tail en de speciale lichtval.
Het derde schilderij is een
Bloemstilleven uit 1658 van
Adriaen van der Spelt. Dat het
een klein wereldje was in die
tijd blijkt uit het feit dat Van der
Spelt op gezette tijden het ate
lier weer deélde met Van Mie
ris.
Er zit trouwens een mooi ana
chronisme in de virtuoos ge
schilderde vaas met bloemen
van Van der Spelt. Want rozen,
tulpen en lelies kunnen onmo
gelijk in het zelfde jaargetijde
hebben gebloeid - althans niet
in die tijd. Vermoedelijk ge
bruikte Van der Spelt, specialist
in bloemstillevens, boeken, pla
ten en bestaande prenten als
voorbeeld. Het museum kreeg
dit schilderij in langdurige
bruikleen van een particulier.
Het Bloemstilleven uit 1658 van Adriaen van der Spelt.
Publiciteitsfoto
muziek recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: 'King Arthur - een droom
van een opera' door Barokopera
Amsterdam. Muziek: Henry Pureed.
Libretto: John Dryden. Bewerking en
regie: David Prins. Muzikale leiding:
Frédérique Chauvet. Kostuums: René van
der Leest en Sigrid van Kleef. Met: II
Teatro Musicale, René Groothof, Pieter
Hendriks, Penni Clarke e.a. Gezien: 6/5,
Schouwburg, Leiden.
Het is eigenlijk een vreselijk
stuk, de semi-opera 'King Ar
thur'. Een patriottistische draak
met mythische koningen, trol
len en elfen. Het verhaal is na
het tweede bedrijf afgelopen en
het zou, mits origineel ge
bracht, meer dan zes uur du
ren. Maar ja, die geweldige mu
ziek van Henry Purcell, die door
het verhaal van John Dryden
heen piept.
Barokopera Amsterdam onder
vangt al die bezwaren buitenge
woon handig. Hun drastische
bewerking speelt zich af in een
- helaas nog fictief - opera-ar
chief, waar alle decors en re
kwisieten van alle opera's be
waard worden. De grijze ar
chiefmuizen transformeren
zich tot zangers en muzikanten,
die bijna a l'improviste King Ar
thur tot leven brengen. Met pal
lets en heftrucks, met simpele,
maar beeldige kostuums en
slimme regievondsten. En dat
werkt fantastisch.
Acteur René Groothof leidt in,
legt uit, vat samen en speelt
mee, draagt, duwt en stuurt het
verhaal, dat zich in een mooi
tempo afwikkelt. Losjes langs
de originele lijnen voort huppe
lend, met veel ironisch en soms
ronduit melig commentaar. Het
belangrijkste, Purcells muziek,
bleef behouden, maar alle
'pomp and circumstance' is
verdwenen. Ook de spectacu
laire massascènes worden door
vijf zangers, één verteller en
soms een paar musici gebracht.
Het tienkoppige orkestje be
speelt authentieke instrumen
ten, die soms lastig intoneren
en ook niet heel veel body heb
ben, en dat maakt de instru
mentale delen soms wat saai,
maar op de momentenj]
er werkelijk toe doet, h§
gente Frédérique Chauj
het beste in ze boven. 2jj
de aria 'What power aii{
van bas-bariton Pieter
driks, waarin de nootjej
rend en hortend van dej
bijna piepend en knarst
Hendriks' zang illustren
net zo uitdagend in ijsbg
uiteenvalt. f
Naast de fenomenaal zi]
en acterende Hendriks
ren vooral de twee sopt
De expressieve Penni Q
de iets meer lyrische W|
Roobol steken tenor
Hoogendijk en countert
Dorian Astor, niet alleej
volume, makkelijk in ht
Zij excelleren vooral ini
ventieve ensemblestukj
waar 'King Arthur' geni
van voorzien is, zoals hj
schone, verwarring stiel
'Hither, this way", waaij
en Hendriks de weg int
moeras wijzen. Die ens
stukken maken 'King A|:
tot een feest, en Barokö
Amsterdam weet hoe d[
vierd moet worden, f
brugge - Honderden mensen poseerden afgelopen za
terdag, in de Stadsschouwburg van Brugge, naakt voor
de camera van de Amerikaanse fotograaf Spencer
Tuniek. De fotograaf, die internationaal grote faam heeft
verworven met foto's van blote mensenmassa's in stra
ten en op pleinen, kwam op uitnodiging naar de Belgi
sche stad in het kader van het festival Corpus Brugge
'05. Tijdens dit festival draait alles om het menselijk li
chaam en daar past de kunst van Tuniek perfect bij, al
dus de organisatoren van het festival.
Foto: Reuters/Peter Maenhoudt
muziek recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: De Impresario (Der
Schauspieldirektor) van Wolfgang
Amadeus Mozart. Bewerking dialoog:
Hans Nieuwenhuis en Fabio Trümpy.
Regie: Hans Nieuwenhuis. Met: Fabio
Trümpy, Patrick Schramm, Francis van
Broekhuizen, Marina Zyatkova, Silvia de
la Muela en Jan-Paul Grijpink (piano).
Gezien: 7/5, Theater in de Muze,
Noordwijk.
Vanwege een feestje voor de
gouverneur-generaal van de
Habsburgse Nederlanden vroeg
de Weense keizer aan Salieri en
Mozart om allebei een operaat-
je te schrijven. After dinner-
muziek. Salieri's stuk heette
'Prima la musica, poi le parole'.
In Mozarts Komödie mit Musik
'Der Schauspieldirektor' ligt het
precies andersom. En helemaal
in de bewerking van Opera Stu
dio Nederland voor het Noord-
wijkse Opera aan Zee.
In het oorspronkelijke stuk, ge
schreven door Gottlieb Stepha
nie, werd de eerste helft sati
risch gevuld door de steracteurs
van die tijd. De tweede helft
was ingeruimd voor topzan-
gers, onder wie de schoonzus
ter van Mozart, met aria's, een
ruzieterzet en een vrolijke fina
le.
Opera Studio werkte het stuk
om naar deze tijd, verplaatst de
handeling naar het kantoor van
een hedendaagse zangersmake
laar en voegde een paar stuk
ken toe, voornamelijk uit 'Die
Zauberflöte', zodat er Ir
voor een tenor en twee)
nen ook ruimte kwam
mezzo en een bas. Mar
muziek is het wel erg lef'
wachten.
Na de ingeblikte ouverf
den we vergast op een!
durend telefoongesprek
impresario Fabio Trünf
uitvoerig en langdradig
gladjanus-achtige kwal
belicht. Dat haalt de va!
grondig uit en tegen di
er dan eindelijk gezonj
worden, heeft de telei
over deze productie zi<
breed gemaakt.
Terwijl het heus geen a
stemmen zijn die Open
naar Noordwijk afvaart!
Trümpy zingt, is hij me
stuk geloofwaardiger, (j
praan Marina Zyatkova
een prettig timbre, en d
ze aan een mooie exprj
Daar blijft Francis vanl
huizen een beetje bij al
heeft een nogal schel, i
wezig geluid. En dat ba
Schramm en mezzo Si|
Muela erin geschreven
bepaald geen wonder, i
Schramm compenseer]
houterigheid met een t|
lijke diepte en een wan
to en Silvia de la Muela
grootste talent van hetf
schap. Haar - helaas ko
drage springt eruit: haa
gevoileerde, maar stral
karakteristieke stem en
doordachte en amusan
dracht zijn in een beeltf
evenwicht.
Als de dieren zelf het woord voerden, of liedjes zongen, was alles prima in orde. Foto: GPD
stof genoeg biedt voor een on
derhoudend programma. Maar
toch kan niet worden gezegd
dat de kinderen anderhalf uur
ademloos toekeken. Daarvoor
zaten er te veel vertragende fac
toren in de show.
Dat gold vooral voor de vertel
lers. De Amerikaanse Tracie
Franklin, die met de show mee
reist over de hele wereld, wordt
hier in Nederland bijgestaan
door een Nederlandse co-host.
Met z'n tweeën lezen ze bij ie
der nieuw 'hoofdstuk' in het
verhaal iets uit een boek voor,
waarna de dierenfiguren het
overnemen en het verhaal ver
der uitbeelden. Door zichzelf zo
op de voorgrond te plaatsen,
halen de vertellers alle vaart er
uit. Terwijl die inleidende ver
haaltjes volstrekt onnodig zijn,
aangezien Winnie de Poeh en
zijn vriendjes zelf ook praten en
dus helemaal geen introductie
nodig hebben.
Daar komt nog bij dat Tracie
Franklin weliswaar duidelijk
haar best heeft gedaan om Ne
derlands te leren, maar toch
voor het merendeel van het pu
bliek soms amper te verstaan
was. Op de momenten dat de
dieren zelf het woord voerden,
contact zochten met de kinde
ren, of liedjes zongen, was alles
prima in orde. Het jonge pu
bliek was op die momenten
muisstil of sprong en danste
vrolijk mee als dat van ze werd
verwacht.
Maar zodra de volwassen ver
tellers weer kwamen, zochten
ze onder de stoelen naar geval
len popcorn of draaiden onrus
tig op hun stoel. Pas in het laat
ste kwartier van de show viel al
les op zijn plek. De muziek was
aanstekelijk, het decor zag er
prachtig uit en Poeh en zijn
vriendjes speelden eindelijk de
hoofdrol. De vertellers waren
toen alleen maar op het toneel
om de kinderen op te zwepen.
Hadden ze dat nou maar vanaf
het begin gedaan.
