Haar hoed is
haar kroon
Laveren tussen
persoonlijke smaak
en eisen van
het koningschap
ll
2005
Op werkbezoek in Egypte (1997). Foto: AP
Beatrix heeft kasten vol hoeden. Foto: ANP/Robin Utrecht
Beatrix tijdens de begrafenis van prins Claus.
Foto: AP/Jerry Lampen
Een koningin hoeft zich van de mode niets aan te trekken.
Waarom zou zij zich laten dicteren? Zij moet er koninklijk
uitzien, verder niet. Ze moet mouwen hebben waar ze
makkelijk mee kan zwaaien, een rok die mooi valt als ze de
Troonrede voorleest en hoeden natuurlijk. Veel hoeden.
door Christl Visser
Met een goede koninginneplaat kun je als fo
tograaf altijd aankomen. Beatrix is een dank
baar object. Ook omdat de meeste kranten
lezers al genoeg hebben aan een stukje silhouet. Be
roemd is de foto waarop de koningin, op staatsbezoek in
Egypte, de piramide van Gizeh bekijkt. Haar hoed. Van
achteren. Niets meer, niets minder. En toch, onmisken
baar, de koningin.
Aan haar functie zit een zware uiterlijke kant. Beatrix
hecht meer aan de inhoud van haar ambt. Maar ze be
seft dat het oog ook wat wil. Een koningin kan niet in
een doorsnee jurkje verschijnen. Een koningin moet er
nu eenmaal koninklijk uitzien.
Makkelijk is dat niet. Een koning trekt bij officiële gele
genheden zijn uniform van de marine aan - of van de
landmacht of de luchtmacht - en is meteen perfect ge
kleed. Bij een koningin ligt dat anders. Beatrix moet la
veren tussen persoonlijke smaak en de eisen van het ko
ningschap. Héér rok mag niet opwaaien!
Zulke dingen gebeuren ook niet. Al draagt ze vederlichte
zijden voile, nooit is er een koninklijk dijbeen te zien.
Het verraadt de zorg en de aandacht waarmee haar kle
ren worden gemaakt. Koninginnekleren zitten altijd per
fect. Koninginnekleren kreuken niet. Koninginnekleren
hebben kortom niets met gewone kleren te maken. Het
is een categorie op zich.
Koninginnen volgen de mode hooguit op heel, heel gro
te afstand. Een regerend vorstin bepaalt zelf wel hoe ze
gekleed wil gaan. Zij hoeft zich niet te schikken, stel je
voor. Beatrix droeg nog schoudervullingen toen alle ge
wone vrouwen die al lang uit hun kleren hadden ge
knipt.
Ze houdt van een duidelijke schouderlijn, van ruimval-
lende mantels zodat ze goed kan zwaaien, van capes die
overal overheen vallen, van draperieën en schootjes en
van een gezellig bloemetje in de zomer. Platte kraagjes
draagt ze niet vaak, opstaande volants weer wel, want
die zijn niet lastig met juwelen. Naarmate ze ouder
wordt, kiest ze gedektere kleuren. Het helderblauw uit
het begin van haar koningschap heeft plaats gemaakt
voor donkerder tinten. Blauwpaars. Paarsgrijs. Diep
donkerrood. Zwart.
Een enkele keer slaat ze de plank mis. Tijdens een staats
bezoek aan Polen verscheen de koningin 's avonds aan
het banket in een zeldzaam onflatteus toilet met airbags
op de heupen. Doorgaans echter kleedt ze zich met stijl,
daarover lijken vriend en vijand het eens. Couturier
Frank Govers was de enige die kritiek uitte. De andere
Nederlandse couturiers onthouden zich van commen
taar. Praten over de aankleding van het koninklijk huis is
niet chic. Degenen die voor de koningin werken, zoals
nu ook Sheila de Vries, hóren discreet te zijn; degenen
die hopen op een opdracht, zijn het uit voorzorg.
Bij hoge, hoge uitzondering lichtte majesteits couturière
sinds 1965, Theresia Vreugdenhil, enkele jaren geleden
een tipje van de sluier op in het boek 'Kleren voor de eli
te' van Dieuwke Grijpma. Zij vertelt daarin over de eisen
die aan Beatrix' Koninginnedag- en Prinsjesdagkleren
worden gesteld. Meer nog dan op andere dagen, moet
op die dagen het uiterlijk van de koningin samenvallen
met haar functie. „Op Koninginnedag draagt ze dagkle-
ding, maar het is een ander soort kleren dan andere
vrouwen overdag aantrekken. Veel gekleder", legde
Vreugdenhil uit.
Prinsjesdag vraagt helemaal om een eigen aanpak. Dan
verschijnt de koningin in lange robes 'met begeleiding'
zoals dat heet. Met begeleiding staat voor de koninklijke
hoed. Soms is de hoed geen hoed maar een hoofdtooi,
maar altijd is hij gekozen bij die ene jurk, die uit de verte
misschien aan een avondjurk doet denken, maar daar
voor toch weer de flonkering mist.
Prinsjesdagjaponnen worden vrijwel altijd speciaal ge
maakt. Ze weerspiegelen niet alleen de toestand van 's
lands financiën, maar ook die van de koningin zelf. In ja
ren van voorspoed permitteert de koningin zich meer
dan als het tegenzit. Vreugdenhil: „Kleren en persoon
van de koningin zijn één." Omdat alles op Prinsjesdag
nauw luistert, is dat ook bij de koninklijke robe het geval.
Kan de koningin er goed in zitten? Kleurt de jurk bij de
troonzetel? En bij het lint met het ordeteken? Komt ze er
de Gouden Koets mee uit? Niets wordt aan het toeval
overgelaten. Theresia Vreugdenhil: „De koningin loopt
tijdens het passen zelfs een trapje op en af om te zien of
ze gemakkelijk in en uit de koets kan stappen."
Belangrijk voor Beatrix is dat haar kleding haai- positie
onderstreept. Ze moet tijdens een ontvangst zichtbaar
zijn als koningin. Ze moet er als het ware uit springen.
Geen buitenlander mag tijdens een receptie denken:
goh, zou die dame in dat grijze pakje de koningin zijn of
is het die mevrouw in het roze?
De koningin tijdens de opening van de Nederlandse am
bassade in Berlijn in 2004. Foto: AP
Bij het zichtbaar zijn speelt de koninklijke hoed een niet
te onderschatten rol. Niemand draagt hoeden met zo
veel flair als Beatrix. En niemand kiest zulke bijzondere.
Haar hoed is haar kroon. Gewone vrouwen hebben
hooguit een wintermuts of een regenhoedje, deftige da
mes hebben een hoed voor huwelijken en een hoed voor
begrafenissen; de koningin heeft kasten vol hoeden, ka
mers vol misschien wel.
Als Beatrix in functie is, heeft ze, op twee uitzonderingen
na, altijd een hoed op. Die uitzonderingen zijn een ramp
en een gala. Dat laatste spreekt voor zich. 's Avonds
draag je geen hoed, behalve buiten, in de kou. Het eerste
heeft een andere oorzaak. Welke motivering de koningin
voor zichzelf heeft, is niet bekend, maar feit is dat ze
nooit komt troosten met een hoed op, inventariseerde
Dieuwke Grijpma.
Vermoedelijk vindt de koningin dat een hoed dan te veel
afstand schept. Er is ook een praktisch bezwaar: een bre
de rand zit al gauw in de weg, als je je arm om een on
derdaan slaat. Toch wordt de koningin pas echt mense
lijk als haar haar plat zit. Dat gebeurt echter zelden. Haar
kapsel kan een stootje hebben. Maar die enkele keer dat
de natuur meehelpt, zoals toen ze op Curagao een golf
zeewater over zich heen kreeg, piekt haar populariteit
omhoog.
Zijzelf geeft daar niet om. Populariteit is vluchtig. Wat er
ook over haar coiffure wordt gezegd, het is haar haar. Zo
staat ze op de munt, zo verschijnt ze in het openbaar.
Wat andere vrouwen doen, moeten andere vrouwen we
ten. Een koningin volgt haar eigen pad.
25 jaar Koninginnedag
Vlieland
25
Kalh'uis-j
plaats
Scheveningen
Boulevard
Wassenaarsestraat
Badhuiskac
Eijsden en Sittard
Sint-Maartensdijk en Marken en Velzen
Bergen op Zoom
Doesburg en
Zutphen
Houten en Utrecht Katwijk en Leiden
Hoogeveen en
Meppel
Tuin Oude Kerk
Holjeswandelmg -
inde Zeil-en a
Ankerstraat
Kinderbaden 5
Den Haag, aanvang 10.30 uur
Nadat koningin Beatrix in de Ridderzaal een
bijzondere bijeenkomst van de leden van de
Staten Generaal heeft bijgewoond, wordt haar
op het Binnenhof door 700 mensen een
aubade gebracht.
Scheveningen, aanvang ca. 14.00 uur
1. Aankomst koninklijke bus op de boulevard
van Scheveningen
2. Welkomstwoord door burgemeester Deetmar
bij Royal Sand Sculpture
3. Demonstraties van oude ambachten en
oude kinderspelen
4. Kinderfestijn: kinderen interviewen koningin,
uitvoering kindermusical en poppenkast
5. Welkomstgedicht door J.H. Jouben, optrede
Shantikoor, toneel Stichting Vlaggetjesdag
6. Besloten bezoek aan oude vissershuizen
7. Optreden gitaris Kingsize, popgroep Suburt
en de Surinaamse band W.W.W.W.
8. Demonstraties door jeugd: skaten en
stuntfietsen
Kleuteractiviteiten: schilderles en knutseler[
|10. Rit door Jurriaan Kokstraat met historische
tram. Einde wandeling ca. 15.30 uur
anp bron: Gemeente Den h
