Schijnheilige rode
GESPREK VAN DE DAG
Beatrix voelt zich eenzaam en afhankelij]
Ter ere van Trafalgar
li
Scheurbuik
„Ik heb van tevoren nooit goed
kunnen inschatten hoe eenzaam
dit ambt is." Koningin Beatrix had
bij haar aantreden 25 jaar geleden
wel een beeld van haar werk,
maar ze heeft nooit beseft wat het
betekende. „In de praktijk blijkt
het heel anders te zijn dan je hebt
voorgesteld," bekent ze in ge
sprekken met Dorien Pessers,
hoogleraar rechtsfilosofie. Die ge
sprekken zijn verwerkt in een tele
visieprogramma over Beatrix, dat
gisteravond door de NOS werd
uitgezonden.
De eenzaamheid van het werk is
gekoppeld aan afhankelijkheid.
„Je kunt niets alleen doen. Je hebt
altijd andere mensen nodig," zegt
Beatrix. Ze moet als koningin wel
knopen doorhakken, maar de uit
voering van die beslissingen is in
handen van derden.
En dat is niet gemakkelijk, zo
maakt ze duidelijk. Tegelijkertijd
profiteert ze van een grotere
openheid en ruimere mogelijkhe
den om haar taken uit te voeren.
Ze mag meer dan bijvoorbeeld
haar moeder Juliana. „Er werd
meer vertrouwen gegeven, je
mocht iets proberen. Ik ben daar
ontzettend dankbaar voor."
Tijd om op adem te komen is er
niet. Een time-out bestaat niet.
„Dat is één van de moeilijke kan
ten van deze functie, dat je inder
daad altijd beschikbaar moet zijn
en dat het nooit door iemand an
ders is over te nemen. De last is
Historica Dorien Pessers (r.) in gesprek met koningin Beatrix tijdens de op
name van het gesprek tussen beide vrouwen in het NOS-programma 25
Kroonjaren, dat gisteravond werd uitgezonden. Foto: ANP/NOS
dat het continu is, als je het als
een last wil zien." Beatrix denkt
overigens niet aan aftreden. Ze wil
oudste zoon Willem-Alexander
ruim de tijd geven om met Maxi
ma zijn gezin op te bouwen en
hun voorbereidende werk goed te
doen. Ze beleefde zelf haar geluk
kigste jaren in de luwte van de
kroon, samen met prins Claus en
de kinderen op kasteel Draken-
steyn. „Ik gun ze van harte dat ze
rust hebben en ook echt kunnen
genieten van deze periode in hun
leven."
De verhouding met Maxima is
goed. „Ik heb een erg goedé band
met haar, die is ook steeds beter
geworden." De discussies over
het verleden van Maxima's vader
dwongen de koningin in een spa
gaat: enerzijds moeder, anderzijds
staatshoofd. „Toen de beslissing
is genomen dat haar vader niet bij
het huwelijk zou kunnen zijn, was
dat natuurlijk buitengewoon pijn
lijk en verdrietig. Vanuit mijn
functie ben je dan overtuigd dat
die beslissing juist is en dan moet
je proberen dat duidelijk te ma
ken, uitleggen waarom en probe
ren iemand te steunen bij dat ver
driet."
Beatrix, die heel lovend en be
wonderend spreekt over haar
overleden echtgenoot Claus, weet
dat ze in de tijd dat haar zoons op
zoek waren naar een partner is af
geschilderd als 'boze schoonmoe
der'. „Dat is natuurlijk een aardig
beeld", meent de koningin, die
ook begrijpt waar het vandaan
komt. „Je kijkt natuurlijk wel kri
tisch naar de meisjes waarmee je
zonen thuiskomen.
Mijn man en ik waren daarin ab
soluut eensgezind." Het speelt in
ieder gezin, maar in de koninklij
ke familie nog meer. Het is goed
gekomen, beaamt Beatrix. „Ik ben
een heel gelukkige schoonmoe
der. Ik ben heel erg trots op mijn
schoondochters."
Ze geniet van het oppassen op de
kleinkinderen. „Ik had nooit ge
dacht dat het zo leuk zou zijn. Ik
vind het echt iets heerlijks." Er is
natuurlijk niet genoeg tijd, maar
Laurentien, Maxima en ongetwij
feld ook Mabel vinden het belang
rijk dat de kinderen hun groot
moeder meemaken en leren ken
nen. Ze gunnen me echt, zj
als het kan, ook de tijd met.
kinderen."
Beatrix heeft in haar regeeifj
de nogal wat rampen meega
maakt - van politieke mooi
de tragedies in Volendam, c
mer en Enschede. De vorstf
denkt niet dat ze mensen ei
troosten. „Troost is heel mT
te geven, maar je kan je maj
ven zo goed mogelijk probi
tonen. Je kan trachten naai
mand te gaan staan en het J<
driet te delen. Meelijden isL
schien het enige wat je kun'
doen." L
Behalve een schouder om L
te huilen, geeft Beatrix bev^
ook richting aan de samen£
die volgens haar de afgelopj
jaar complexer is gewordeif
enorm is verhard. Alles gat
Ier, het is oppervlakkiger. "L
kersttoespraken hamert zeL
goede omgangsvormen enL
ze zich tegen materialisme^
is één van de onderwerpern
ik elke keer weer op terugkL
De onrust in de maatschan,
haar niet onberoerd. „Maal
hebben een sterke en gezoi
menleving. Ik denk wel daf I
uiteindelijk samen uit moeL
men, dat we een nieuw evë1
vinden. Ik heb groot vertrok
in Nederland en de NederlL
ders." g
Hans Jacobs
Veilinghuis Bonhams houdt in juli een speciale veiling ter nagedachtenis van de slag bij
Trafalger. Een van de objecten op de veiling is dit zeldzame zwaard. Foto: EPA
Ter nagedachtenis van de slag bij
Trafalgar in 1805 heeft in juni de
grootste vlootschouw ooit plaats in
het Britse Portsmouth. In totaal 156
oorlogsschepen uit veertig landen,
waaronder ook Frankrijk, zullen op
28 juni acte de présence geven.
„Dit is, gezien het aantal-oorlogsbo
dems en het aantal deelnemende
marines, de grootste vlootschouw
ooit", aldus de Britse marinebaas ad
miraal Alan West. „De Fransen
moesten behoorlijk hard nadenken
of ze er wel betrokken bij wilden zijn.
Maar uiteindelijk is dit een feest van
maritieme naties", aldus de marine
bevelhebber.
Op 21 oktober 1805 vernietigde een
Britse vloot onder het commando
van admiraal Horatio Nelson, in wat
de geschiedenis is ingegaan als de
slag bij Trafalgar, een Frans vlootes-
kader. Na diverse zeeslagen tussen
de Engelse en de Franse vloot was de
zeeslag voor de Spaanse kust de ge
nadeklap voor Napoleons aspiraties
om Engeland binnen te vallen.
anp/rtr
MENSELIJK
Een Australische doodgraver opent
binnenkort een speciale BEGRAAF
PLAATS met louter STAANPLAAT
SEN. Mensen gaan rechtop, zonder
kist de grond in om het milieu zo
min mogelijk te belasten en kosten
voor de nabestaanden te sparen. Li
chamen worden in een lijkenzak be
graven in 3 meter diepe gaten. Ter
aardebestellingen op het complex
180 kilometer ten westen van Mel
bourne zullen naar schatting 1000.
Australische dollar gaan kosten
(ruim 630 euro).
De witblauwe jurk van Judy Garland
uit de filmklassieker WIZARD OF OZ
(1939) is in Londen voor 206.000
euro geveild. De op maat gemaakte
jurk met de naam van Garland in de
voering genaaid, ging naar een ano
nieme koper. De waarde van de jurk,
die Garland als 17-jarige actrice
droeg, was op 45.000 euro geschat.
Duizenden mensen stonden gisteren
in Vaticaanstad in de rij om een set
je speciale HERDENKINGSMUN-
TEN te bemachtigen met de beelte
nis van de overleden paus JOHAN
NES PAULUS II. Het setje munten,
van 1 eurocent tot een muntstuk
van 2 euro, is voor muntenverzame-
laars van grote waarde. De drukte
was zo groot dat buslijnen omgeleid
moesten worden. Sommige liefheb
bers brachten de nacht door voor
het verkooppunt omdat ze vreesden
dat het setje - in een gelimiteerde
oplage - snel uitverkocht zou zijn.
Filmsterren BRAD PITT en
ANGELINA JOLIE zijn volgens
het Amerikaanse tijdschrift
People de mooiste man en
vrouw van 2005. Het tijd
schrift publiceert vandaag de
ranglijst van de vijftig mooiste
mensen. Andere sterren op de
lijst zijn onder anderen Julia
Roberts, Jamie Foxx, Hilary
Swank, Jennifer Lopez en Op
rah Winfrey. De lijst werd sa
mengesteld na een internet-
peiling, waarbij ongeveer
500.000 mensen hun stem
uitbrachten. Archieffoto: ANP
Een Noorse vrouw is veroordeeld tot
negen maanden cel voor de VER
KRACHTING van een man. Het is de
eerste keer in Noorwegen dat een
vrouw voor zoiets is bestraft. De 23-
jarige vrouw had ongewild orale seks
uitgevoerd, was de klacht van de
31-jarige man. Hij was op een bank
in slaap gevallen. De vriend van de
vrouw fotografeerde het voorval. De
vrouw beweerde dat de man had in
gestemd.
Voetbalvereniging Sliedrecht gaat
ZWEETSCHOENEN op de velden
zetten om konijnen te verjagen. ,,De
KONIJNENPLAAG is een drama",
zegt voorzitter Arie van den Herik.
,,De gaten in het veld zorgen voor al
lerlei blessures. We hebben al over
wogen de konijnen af te schieten of
een virus te verspreiden. Bij de Bel
gische club Cercle Oedelem bleken
ze een creatievere oplossing te heb
ben. Daar zetten ze schoenen met
een penetrante zweetlucht langs het
veld. Konijnen hebben een hekel
aan die geur en blijven dan weg."
Lichtenberg
Het regende zo hevig dat
alle varkens schoon en alle
mensen vuil werden
De bazin van 's werelds bekendste
spion JAMES BOND, 'M', heeft een
strikt geheim - de identiteit van de
acteur die de rol van Bond in de
nieuwste film gaat vertolken - verra
den. Volgens Judi Dench is de naam
van de hoofdrolspeler BROSNAN,
PIERCE BROSNAN, aldus het Brit
se Boi levardblad The Mirror. „On
danks het feit dat iedereen op aarde
is getest als zijn mogelijke opvolger,
zal Pierce het opnieuw doen. Dat zal
komende zomer bekendgemaakt
worden", aldus Oscarwinnares
Dench in New York. Eerder had de
productiemaatschappij van de
Bond-cyclus bekendgemaakt dat de
51-jarige acteur niet langer de rol
van meesterspion en topcharmeur
zou spelen. Brosnan zou 20 miljoen
pond hebben gevraagd voor de rol.
De producenten vonden dat aanvan
kelijk te veel. Foto: AP
De inwoners van de Servische stad
Novi Sad hebben genoeg van hun
JOHN LENNONSTRAAT. De ge
meenteraad besloot de naam te
schrappen en in plaats daarvan weer
een voormalige communistische
functionaris te eren. Een eerdere co
alitie had in 2001 de straat naar de
in 1980 vermoorde ex-Beatle ge
noemd.
De koninginnen EMMA en WILHEL-
MINA krijgen in Den Haag wellicht
gezelschap van koningin JULIANA.
Het idee kwam van de CDA-fractie
in Den Haag. Die vindt dat Juliana
niet mag ontbreken in de lange rij
monumenten en standbeelden van
koningen, koninginnen en regenten.
Burgemeester en wethouders zijn
het met de CDA eens dat Den Haag
een traditie als koninklijke residen
tie heeft hoog te hi>' tien. Foto: ANP
Jarenlang kluisterde Spijkerman met zijn Kopspijkersteam miljoenen aan de buis. Hier in het roerige verkiezingsjaar 2002 met de cabaretiers Peter Heerschop (als Hans Dijkstal), Owe?1
macher (als Ad Melkert) en Paul Groot (als Pim Fortuyn). Archieffoto VARA/Leendert Jansen
Jack 'Cheque' Spijkerman is een sa
lonsocialist, een schijnheilige rode
dominee en iemand die links lult
en rechts zijn zaken vult. Vara di
recteur Vera (Wille)Keur is kinder
achtig, dom, rancuneus en niet van
deze wereld, en ze helpt bovendien
haar omroep om zeep door Kop
spijkers meteen van de buis te ha
len.
Dat zijn gemiddeld genomen de
reacties die op diverse internetfo
ra zijn te lezen over het vertrek
van Jack Spijkerman naar John de
Mols Tien en de reactie van de
Vara op de contractbreuk die hij
pleegt. De kwestie maakt een
enorm aantal reacties van een
soms bijna onvoorstelbare heftig
heid los.
In het gastenboek van Kopspijkers
zelf houden c^e reacties elkaar on
geveer in evenwicht. Heel veel kij
kers laten weten zwaar teleurge
steld te zijn door het 'verraad' van
Spijkerman. „Hypocriet is Jack.
Iemand met twee gedachten, twee
meningen, twee gezichten. Een
zwatelaar dus en een gevaarlijke
bovendien. Rot op, Jack!", schrijft
een kijker.
Een ander: „Hoe kritisch was de
Spijkerman satire achteraf bezien?
Bah, voor mij heeft hij definitief
afgedaan nu hij met die miljar
dair-bal van een John de Mol in
zee gaat.
Maar ook Vara-voorzitter Vera
Keur en de Vara zelf krijgen er ste
vig van langs, zeker na de beslis
sing om Kopspijkers onmiddellijk
te staken. Deze kijkers laten op
vallend vaak weten Spijkerman te
volgen en de Vara te laten vallen.
„Net m'n lidmaatschap opgezegd.
Satire is blijkbaar alleen leuk als je
zelf niet het onderwerp bent. Wat
een censuur van de Vara!", aldus
een kijker.
„Schande! Zijn ze nou helemaal
besodemieterd bij de Vara? Waar
halen ze het lef vandaan! Na 23
jaar hondstrouw te zijn geweest
wordt Jack zó geschoffeerd, rond
uit belachelijk", schrijft een an
der.
Ook elders op het web beheerste
de kwestie gisteren de fora.
NCRVs stand.nl vroeg de luiste
raars of er met de concurrentie
van De Mol nog een sterke pu
blieke omroep kan overblijven.
Ruim zestig procent liet via de site
weten van wel, maar natuurlijk
stortten de stemmers ook het fo
rum vol met hun mening over de
kwestie.
Tendens: laat maar gaan, die Spij
kerman, en besteedt zendtijd en
geld aan goede programma's die
De Mol nooit zal maken. Maar
ook hier moeten Keur en haar
omroep het ontgelden. „Zoals de
Vara nu reageert ben ik er zeker
van dat de publieke omroep blijft,
maar de Vara niet."
Elders wordt het graf alvast gegra
ven voor de socialistische omroep
én De Mols Tien, zoals op het
vaak spijkerharde forum van
geenstijl.nl: „Ik hoop dat ze elkaar
failliet procederen, zijn we verlost
van Spijkerman én de Vara.
Op diverse media weblogs valt
ook serieuze zorg te lezen over het
effect dat De Mols 'gesmijt met
geld' zou kunnen hebben op het
imago van Tien, zoals op venturo-
.web log.nl: „Een niet te verwaar
lozen effect voor de nieuwe zen
der kan bijna niet uitblijven. Een
groot deel van het publiek zal
Tien lang associëren met het niet
zo sympathieke gedoe om poen.
De Mol zou er goed aan doen zich
daar om te bekommeren, want
Woordgrappen
De overgang van Jack Spr
man van Vara naar Tien f1
op internet mensen tot (fc
nodige woordgrappen ge(
spireerd. Zowel Spijkernf
Vara-voorzitter Vera Keu
John de Mol moeten hetr
gelden. Een selectie:
'Cheque Spijkerman'
'Jack Slijkerman' Ij
'De Spijkerman op de kq
slaan'
'Spijkerrtianverzadigingl
'Vera Afkeur'
Vera Willekeur'
VARA Keur'
'Keur is zo intelligent alsf
deur'
'Tokkiekanaal Tien'
'De Mols maffia'
'Miljardair-bal De Mol'
het kijksentiment is onberf
baar, zelfs als je twee uurtjf
divisievoetbal hebt. Die kor
kijker toch wel even bij je If
Patrick van den Hurk
Gekielhaald, zo voelt het. Vrijkaartje. Ja ja. Alweer
blijkt vrijheid een relatief begrip. Ik heb alles gepro
beerd om er onderuit te komenhet mocht niet ba
ten. Ik ben onder dwang getuige geweest van één
van de honderd voorstellingen van de nieuwe versie
van Musical 'De Jantjes'. Dat zijn er 100 teveel'Al
licht dat ik niet tot de doelgroep behoor, maar mijn
geloof in het Hollandse volkstoneel is vergaan. Niet
ik, maar de musical mag in dit geval als 'wrak' wor
den betiteld. 'Komt u voor De Jantjes?' vroeg de Am
sterdamse parkeerbeheerder bij de Rai, 'die is afge
last' Eén luttele seconde voelde ik blijdschap en op
luchting door mijn lichaam gieren. Alle smoezen
ten spijt, zou ik er nu toch nog onderuit kunnen ko
men? 'Maarre de Pietjes gaan wel gewoon door!' ver
volgde de goedgemutste vent met een bulderlach.
Humor zo vlak als de parkeerplaats, die mij acuut
had moeten doen besluiten rechtsomkeert te maken.
Maar als een kompasnaald die Noord niet kan ont
wijken, zit ik even later met een zeeziek voorgevoel,
godzijdank in de verlate achterhoede van de zaal, te
wachten op wat komen gaat. Het openingsnummer
heeft het effect van een scheepshoorn op het inge-
soesde, want al bij opening van de zaal alvast hun
plaatsje ingenomen, 'antieke' publiek, dat zich al
dagen heugt op een avondje ouderwetsch folklore.
De stemming is al snel zo gezellig als in een bejaar
dentehuis op Koninginnedag. Het verhaal speelt
zich af in het Jordaan van 1900, waar matrozen, de
Jantjes, voor reuring zorgen. De verstaanbaarheid
laat te wensen over, doordat in een poging de volks
rumoer en rappe tong te evenaren, het de zinnen
zijn, die rap worden afgeraffeld en, op een enkeling
na, de meeste acteurs een accent oprispen dat door
een Limburger met moeite overtuigend genoemd
zou kunnen worden. Uit alles blijkt dat de produc
tie in handen is van een quasi elitaire geest, die een
knullige poging heeft gedaan het Jordanese volksge
voel te verbeelden, maar genoodzaakt tot bokken
sprongen, zoals veel door elkaar en naar elkaar gil
lende 'zenuwlijers', doet vermoeden dat het taalge
bruik rechtstreeks is overgeschreven uit de pocket
'Bargoens voor dummies'. Zichzelf op de borst klop
pend: 'kijk, hier komen al die vreemde uitdrukkin
gen vandaan!' Bravo! Vooreen rasechte Amsterdam
mer moet dat klinken als een Jordanees die de ko
ningin imiteert. Pauze. Althans, die veroorloof ik
mij, tenvijl het op toneel verder schettert. Grappen
als 'Jezus Christus!' 'Nee, ik ben het, Teun!', afgewis
seld met 'Soli..di..ri Solidaria dus' worden beloond
met lachsalvo's die kraken als scheepsbeschuit.
Schelden op elkaar blijkt geheel tegen de verwach
ting in ook heel succesvol, maar bij het nummer
'omdat ik zoveel van je hou' murmelt de tent met
volle emotie tekstvast mee. Na een pauze, met inbe
grip van de officiële en nog een beetje, probeer ik het
nog een keer. Maar het tij is niet gekeerd, dit stuk is
diep gestrand in de overtuiging dat een theaterklas-
sieker per definitie de wind in de zeilen heeft. De
acteurs zijn stuurloos en verdrinken in lompe
sexgrappen, die er onder de noemer 'tié-pies'
Jordaans ook bij de 65+koringskaarten in
gaan als een kaakje bij de koffie. De zaal
ligt plat om platte humor, hatstjiekiedee
holadiejee, nog een nummertje in de zaal
dus klap allemaal mee. Klap klap klap-
perklap! Ik zou me kunnen neerleggen
bij deze vorm van volksvermaak, ware
het niet dat dit verkrampt vrolijke to
neelspel niet boven stripverhaal-niveau
uitstijgt en ware het niet dat de midden
klasse veertig euro uit de jas wordt ge
klopt voor een avondje vreüsülük com
mercieel toneel dat met recht 'De Zielen
pietjes' genoemd mag worden. Cultuur en
erfgoed dient met respect behandelt te
worden. Niet zielloos, clownesk of met
goedkoop winstbejag. Als dit ons culture
le NAP-niveau is, wordt het hoog tijd dat
we eens kritisch in die oer-Hollandse zee
spiegel kijken, 'op hoop van zegen'
Reageren? reacties
op_column@hotmail.com