Leidse regio sterk vertegenwoordigd op WMC Schilders schrijven Rembrandt-musical Topmodellen in Museum Boerhaave KUNST CULTUUR Koplan< 'Ik verdif geen lint Niemand kan blijven zitten bij African Mam 'O, Waterlooplein' zomerexpos in Joods Historisch Museum «PI vrijdag 29 april 2005 Maxi Jazz van Faithless. Foto: ANP/Rick Nederstigt Laatste namen Pinkpop bekend landgraaf - De organisatie van Pinkpop heeft de laatste twee namen bekendgemaakt. Het gaat om The Presidents of the USA, zij openen maandag het festival, en de Zweedse formatie Moneybrother. Er zijn pas 10.000 kaarten verkocht van het driedaagse festival in Landgraaf op 14, 15 en 16 mei waar ook The Prodigy, Golden Eaning en Faithless hun opwachting ma ken. Organisator Jan Smeets maakt zich nog geen zorgen over de voorverkoop. „Het is gebruikelijk dat we rond dit aantal zitten, zo'n drie weken voor het festival begint." Smeets verwacht nog ongeveer 20.000 kaarten in de laatste week te verkopen. Plaquette Hermans onthuld in Brussel brussel - Enkele tientallen lief hebbers en oude kennissen van schrijver Willem Frederik Her mans hebben woensdag de ont hulling bijgewoond van een pla quette op zijn vroegere woning in Brussel. Hermans, die geldt als de grootste naoorlogse schrij ver van het Nederlands taalge bied, heeft vanaf 1991 tot zijn dood op 27 april 1995 in Brussel gewoond. Yad Veshem in Museon den haag - Het Museon in Den Haag zet vanaf vandaag in de Yad Vashem-expositie de 4400 Nederlanders centraal die jood se medeburgers hebben gered in de Tweede Wereldoorlog. Speciaal voor hen heeft Yad Vashem de eretitel 'Rechtvaar digen onder de volkeren' in het leven geroepen. In het museum is een videopresentatie te zien van de eremuur in Jeruzalem waarop de 4400 namen te lezen zijn. Houten urinoir als kunstobject leiden - Het Kunst Uitschot Team geeft op Koninginnedag en 5 mei een demonstratie beeldhouwen op het Stadhuis plein in Leiden. Ter plekke wordt een sculptuur gehakt uit een 3 meter hoge stam populie renhout. Uit deze 1,5 ton zware stam hakt het team een urinoir. „Want ongeacht geloof of ras: hoe bevrijdend is niet het ge voel van het legen van een volle blaas tegen een boom. En niet alleen voor mannen, want ook vrouwen kunnen gebruik ma ken van het urinoir: met een plastuit. Hoe dit in zijn werk gaat wordt op 5 mei gedemon- streerd door de dames van het Plastuit Promotie Team." Royal Philharmonic Orchestra uit Londen opent wereldmuziekconcours leiden/kerkrade - Het Royal Philhar monic Orkest uit Londen opent op 7 juli het Wereld Muziek Concours (WMC) in Kerkrade. Aan het muziek evenement doen veel orkesten mee uit de Leidse regio. Zij nemen het op tegen toporkesten uit de hele wereld. K&C uit Leiden verdedigt op 31 juli de dubbele wereldtitel mars- en show wedstrijden. Zij doen dit met een nieuwe show die geschreven is op muziek van Phil Collins. Aanvankelijk zou het Rotterdams Philharmonisch Orkest het WMC openen, maar dit orkest meldde zich enkele weken geleden af. Het Royal Philharmonic Orkest dat nu naar Kerkrade komt, behoort tot de top drie van de Londense orkesten en is vaste bespeler van de Royal Festival Hall en de Royal Albert Hall. Dirigent Owain Arwell Hughes voert het orkest muzikaal door een menge ling van bekend Engels en Russisch repertoire. Na de Ouverture Ports mouth Point van William Walton worden Edward Elgars' Enigma Vari ations gespeeld. Na de pauze volgt dan Tsjaikovski's Vierde Symfonie. Aan het vijftiende Wereld Muziek Concours, dat gehouden wordt van 7 tot en met 31 juli, doen zo'n drie honderd korpsen en orkesten mee. Nieuwkomers op het WMC zijn dit jaar onder meer korpsen uit Malei sië, Zuid-Afrika en Brazilië. Er doen verder korpsen mee uit onder meer Duitsland, Engeland, Noorwegen, Spanje, België, de Verenigde Staten, Japan en Thailand. Opvallend is dat onder de Neder landse deelnemers Zuid-Holland sterk vertegenwoordigd is. De top van de Nederlandse amateurmuziek is met name afkomstig uit Leiden en omstreken. DVS uit Katwijk doet op 23 juli mee, niet Rock Classics, aan de showwed strijden in de Championship Open Style. De Floraband uit Rijnsburg komt op 9 juli uit in de Champion ship Division en hoopt in de mars wedstrijden te scoren met een com pilatie van winnende songfestival- liedjes. Adest Musica uit Sassenheim heeft voor 31 juli een show op stapel staan rond de film 'Pirates of the Ca ribbean' in de Championship Divi- De Christelijke Muziekvereniging Kunst Genoegen heeft op 31 juli een dubbele wereldtitel te verdedi gen tijdens de mars- en showwed strijden. Op het programma staat een show op muziek van Phil Collins, onder leiding van Peter Kleine Schaars, die voor de arrangementen heeft gezorgd, en Rik Boellee die de choreografie heeft gemaakt. Op zon dag 10 juli doet Jong K&G mee aan de marswedstrijden in de Star Divi sion. Laurentius uit Voorschoten en Da Capo uit Lisse treden aan op 17 juli in de marswedstrijden Chan ship Division. St. Jeanne d' Arc uit Noordi hout staat op 10 juli in de mai strijden van Star Division. De Trom Groep West-Nederla Leiden komt op zaterdag 23 jul de marswedstrijden van de pionship Division. Op 16 juli treedt DSS uit Aar! veen tijdens de concertweds voor het voetlicht. Net als vorige keer reizen wee sen vol supporters met de or mee naar Kerkrade. 'Eerst naar De Lakenhal, dan naar de Leidse Schouwburg' door Theo de With leiden - Aan het libretto wordt de laatste hand gelegd. De eer ste liederen staan op papier. Van het decor zijn de ruwe schetsen gemaakt. Zo langzamerhand komt 'Rembrandt, de musical' in de steigers te staan. De musical over de legendarische Leidse kunstenaar werd anderhalfjaar geleden met veel bombarie aan gekondigd. Sindsdien is het angstvallig stil. „Maar achter de schermen gebeurt veel", stelt initiatiefnemer Burckhardt Söll gerust. Het Rembrandtjaar komt met rasse schreden naderbij. In 2006 is het vierhonderd jaar ge leden dat Rembrandt van Rijn in Leiden het levenslicht zag. Zijn geboortestad haakt daarop in met exposities in De Laken hal, een festival rondom zijn geboortedatum, een kijkdoos in het gebouw waar hij op de La tijnse School zat én de tegen woordig onvermijdelijke musi cal. „Musical is een goed mid del om het verhaal van Rem brandt aan een groot publiek te vertellen", zo verdedigt Söll de keuze. „Eerst de tentoonstelling in De Lakenhal bekijken en daarna de Oude Vest overste ken om in de schouwburg de Rembrandt-musical te zien." Frappant aan deze musical is dat zowel de componist als de tekstschrijver schilder is. De van oorsprong Duitse, maar sinds 1977 in Leiden wonende componist Söll maakt abstracte schilderijen. „Ook libretto schrijver profesoor doctor Ernst van de Wetering staat geregeld achter de schildersezel. Dat de musical door twee schilders wordt bedacht, geeft deze pro ductie wel een extra dimensie. Als leider van het Rembrandt Research Project heeft Van de Wetering überhaupt veel kennis in huis. In eerste instantie was hij verbaasd dat ik hem vroeg Kern van de musical vormen de Leidse jaren van de jonge Rembrandt van Rijn. Op de foto hierboven een jonge Rembrandt verbeeld in een re clamefilm van een paar jaar terug. Foto: United Photos De Boer/Michel Schnater voor het schrijven van teksten voor een musical, maar snel ge noeg zag hij in de Leidse jaren van Rembrandt genoeg lekkere ingrediënten om toe te hap pen." Daarna kwam de zoektocht naar geld. Er moet minimaal 1,5 miljoen euro op tafel komen om het project te bekostigen. Het is peanuts vergeleken bij het budget van 8 miljoen euro dat theaterproducent Henk van der Meyden heeft voor de Rem brandt-musical, die hij maakt voor het Koninklijk Theater Carré in Amsterdam. „De ge meente Leiden stelt een deel van het sponsorgeld beschik baar, maar sponsort ook in na- tura. In de zomer van 2006 mp- gen we de voorstelling zonder te betalen in de Leidse Schouw burg repeteren en monteren." In dit theater is in september ook de première. Daarna volgt een tournee langs andere geïn teresseerde theaters. Om de kosten te drukken is sa menwerking gezocht met het Dario Fo College in Poeldijk. Deze school heeft in het verle den eerder muziektheaterpro ducties gemaakt met onder meer het Residentie Orkest en het Willem Breuker Kollektief. De leerlingen worden ingezet voor het koor, figuranten en kleine rollen. Voor de grotere rollen worden professionele ar tiesten aangetrokken. Söll heeft musicalster Bill van Dijk al wat van de muziek laten horen. „Het wordt een soort filmmu ziek", zegt Söll. „De muziek is steeds aanwezig, ook als er ge sproken wordt op het toneel. Een dialoog kan door het inzet ten van slagwerk extra accenten krijgen." Kern van de musical vormen de Leidse jaren van Rembrandt. Voor het verhaal heeft Van de Wetering drie aan knopingspunten gevonden: de muziek recensie Susanne Lammers Concert: The African Mama's. Met Londiwe Mthembu, Aveline Twala, Nobuntu Mpahlaza, Dineo Matjila, Sani Camedze, e.v.a. Samenstelling en regie: Leoni Jansen. Gehoord: 28/4, Schouwburg, Leiden. In de coulissen staat zachtjes een vrouwenkoor te zingen. En terwijl ze langzaam het volume opvoeren, komen ze op: negen meiden in fantastisch draagba re feestkleren. De Afrikaanse vrouwen, die door Leoni Jansen en Peter Ultee naar Europa zijn gehaald, promoten zichzelf, met zinderende muziek, die wervelt en knalt, maar ze ma ken ook reclame voor hun thuisgebleven 'zusters', die van heel gewone stoffen en met simpele middelen oogverblin dende creaties maken voor het merk Bongani. African Mama's is duidelijk een project met een Leoni Jansen- signatuur. Negen steengoede stemmen, ondersteund door een swingende, dienstbare band, ingebed in een wat klef verhaaltje waarin een 'meisje' haar rite de passage tot vrouw doormaakt. Voor de muziek wordt geput uit het Afrikaanse erfgoed, van traditionele sa- menzang tot gospel, jazz, soul en ballads. Bijzondere solo's, geweldige samenzang, veel be weging en kleur - een pei avondje uit. Het enige na dat je van sommige dami veel meer solo had willen ren. Bijvoorbeeld van Sani Ga ze, die haar stem zachtjes ballad 'Love is blindness' nen laat sluipen. Ze maal (samen met gitarist Sunn Mthimunye en Mzamo B op trompet) een sterk, wi diep-melancholiek numi van, waarin de echo's vai ooit geweest geluk doorti Meer had ik ook gewild v Londiwe Mthembu, die h hele ziel en zaligheid brul levendig de zaal in laat st ren, maar ook heel behee een luie jazz maakt van '1 ne'. Of van Vicky Vilakazj 'Homeless' en in 'Don't II sun go down on me' sole met een stem als van een engeltje, hypergeserreen een bedje van het zwoel gende achtkoppige achtergrondkoortje. Maar met z'n allen impo de African Mama's ook, er dan soms iets van de c verloren door de nogal sl versterking. 'Give me ho[ anna' begint met aanstel papegaaien-gekwetter, d 'Clicksong' knipoogt naa en 'ceremoniemeesteres diwe Mthembu duwt 'Pa ta' tot over de randen va uitzinnige, zodat niemai braaf op zijn stoel kan bl zitten. leerjaren bij Swanenburg, de vriendschap met Jan Lievens en 'het vinden van het licht' door Rembrandt. „Zijn leermeester Swanenburg was bijvoorbeeld net twintig jaar in Italië ge weest. Daar kun je iets mee. Met Lievens was Rembrandt goed bevriend, maar ze waren ook concurrenten van elkaar. De vraag is hoe het komt dat ze uit elkaar gedreven zijn. Maar de centrale vraag is natuurlijk hoe het kan dat Rembrandt zich in vijfjaar ontwikkelt van middelmatig schilder tot ge- Amsterdam - Het Joods Histo- risch Museum (JHM) in Am sterdam presenteert deze zo mer de tentoonstelling 'O, Wa terlooplein... De oude Amster damse jodenbuurt'. Schilderij en, tekeningen, foto's en film materiaal geven een beeld van het leven in de buurt tot 1967, het jaar dat de markt op het Waterlooplein voorlopig zijn laatste dag beleefde omdat toen de bouw van het Stadhuis-Mu ziektheater begon. Tot Tweede Wereldoorlog i denbuurt voor veel kun! een belangrijke inspin geweest. De expositie zien aan de hand van w Max Liebermann, Frankfort, Johan Staller, Monnickendam en Co en van fotografen als Ph chanicus en Emmy A11 De tentoonstelling duur juni tot en met 4 septem Geen superslanke stoten maar ontnuchterend koper, roestvrij staal en eerlijk hout door Ad van Kaam leiden - Bij het woord 'Topmo dellen' denk je aan Famke Jan sen, aan Heidi Klum, aan Claudia Schiffer of aan al die andere su perslanke stoten die tijdens de modeshows van Armani, Versace en Gucci de catwalk stofferen. Zo niet bij Boerhaave. In het Rijks museum voor de Geschiedenis van de Natuurwetenschappen en de Geneeskunde associëren ze Topmodellen niet met blonde juffers en ideale maten maar met degelijke instrumenten zon der al te veel opsmuk. Deze mo dellen zijn van ontnuchterend koper, van roestvrij staal of van eerlijk hout. Ze zijn op hun ma nier ook mooi. Maar bovenal praktisch en leerzaam. Het barst bij Boerhaave van de modellen. Ze hebben ze al ver zameld vanaf de oprichting van dit instituut. Het zijn afspiege lingen van de werkelijkheid die vooral in het onderwijs en de wetenschap van toepassing wa ren en dikwijls nog zijn. Schaal modellen vergroten, verkleinen, iaten weg of voegen juist iets toe. Aan de hand van een mo del kun je complexe materie vereenvoudigen. Ze hebben er bij het museum zo veel in de collectie dat je ze bijna over het hoofd zou zien. Goed dat Trien- ke van der Spek aan de beurt was. Ze is wetenschappelijk mede werker van Boerhaave, gespeci aliseerd in chemie. Conservato ren daar doen niet alleen on derzoek en beheren niet alleen hun deel van de collectie, maar worden geacht eens in de zo veel tijd met een expositie op de proppen te komen. Toevallig had Van der Spek haar tanden gezet in een moleculenmodel van de Leidse Nobelprijswin naar Van 't Hof. „Moleculen kun je met het blote oog niet zien. Alleen onder een micro scoop. Maar wil je ze visueel maken, driedimensionaal ook, dan biedt een schaalmodel uit komst. Dat geldt niet alleen voor de chemie. In het onder wijs, in de techniek, overal wor den schaalmodellen gebruikt. Toen ik eens goed om me heen keek in het museum, zag ik ze overal." Dat gebeurt wel vaker: als het zo voor de hand ligt, accepteer je het als normaal en ben je ge neigd het over het hoofd te zien als iets buitengewoons. „Cos metisch gezien was het niet moeilijk om invulling te geven aan het idee. We hebben zo veel prachtige modellen in huis. Bovendien stuitte ik buiten de deur op enkele bijzonder aardi ge dingen. Bijvoorbeeld bij TNO in Delft. Daar hebben ze Pinokkio. Een dummy van Ne derlandse makelij uit de jaren zeventig die bij onderzoek naar verkeersongelukken aantoonde dat de impact van een aanrij ding op kinderen anders is dan op volwassenen. Dat betekende een doorbraak in auto-indu strie. Gordels achterin en kin derstoeltjes waren het resul taat." Maar om de expositieruimte louter vol te stouwen met aan sprekende modellen is wat kort door de bocht. „Ik stelde me steeds de vraag: waarom? Ik kwam toen uit op tien thema's. Daaraan koppelde ik telkens een topmodel vast. Bijvoor beeld het thema 'te groot'. Het heelal is onmetelijk. Om een deel inzichtelijk te maken kwam de firma Van Laun Zn. in 1790 al met een planetarium. De Amsterdamse hoogleraar Van Swinden gebruikte dat in het onderwijs. Hij waarschuw de wel het model niet al te let terlijk te nemen, want de net ontdekte planeten Satumus en Uranus zijn zo ver van de zon en de aarde verwijderd dat het planetarium onhandelbaar groot zou worden als de exacte afmetingen werden gebruikt. Trouwens een globe is natuur lijk ook een schaalmodel." De tien thema's binnen de ten toonstellingsruimte zijn telkens anders ingekleurd. Letterlijk ook. Om het geheel begrijpelijk te houden voor bezoekers tus sen de 8 en 80 jaar zijn louter Ptolemaéisch model van het zonnestelsel (G.P Ferreri, 1600). Foto: Boerhaave fysieke modellen gebruikt. The oretische wiskundige modellen zijn weggelaten. Te moeilijk, te saai. Ter omlijsting is een aantal modellen uit de speelgoedwe reld gebruikt. Zoals dinky toys, elektrische treinen en stoom machines. De pop die in de vitrines ligt hoort niet in die categorie thuis. Ze werd vroeger op de huis houdschool gebruikt om aan staande moeders te leren hoe ze de pasgeborene moesten op pakken, vasthouden en voeden. De pop is flexibel en heeft zelfs een fontanel in het hoofdje. Met recht een topmodel. TOPMODELLEN in onderzoek en on derwijs - t/m 25 september. Museum Boerhaave, Lange St. Agruetenstraat Leiden. glimmen/gpd - Hij hei tegen het koningshuis weigering om een lintje vangst te nemen, is o( protest. Oud-hoogleraa van den Hoofdakker, b< kend als de dichter Rutg land, klinkt nog wat b door 'alle heisa' die is c omdat hij geen koninkl derscheiding wil. „Het me, ik was ook niet vo< polst en werd voor een gen feit geplaatst." Waarom hij dan wel 1 „Omdat ik vind dat ee voor andere doeleinden mensen die zich naast 1 taalde werk maatsch verdienstelijk hebben g Mensen die zich inzett de voetbalclub, voor de club, voor de buurt." De 70-jarige Kopland zich niet tot die categi ben niet sociaal actief, gedichten, daar krijg voor, ik verdien geen lin dichter vindt bovendier genoeg waardering in zi heeft gehad: „Ik heb Hooftprijs gekregen, Poëzieprijs, bijna elke ik kon krijgen." Van den Hoofdakker z in het verleden regelmal spannen te hebben or ren een lintje te bezor vind het ook vervelend mensen die zich nu voo gespannen hebben. Hi mij maar gepolst. Tien leden, toen ik afscheid 1 de universiteit, heeft 1 wel gedaan. Toen heb geweigerd."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2005 | | pagina 16