Koninklijke Marine en lokale kustwacht succesvol in de Caraïben
Met nieuwe snelle boten en radar maken de Koninklijke Marine en de lokale
kustwacht van de Nederlandse Antillen jacht op drugssmokkelaars. Met
succes, maar de drugsbazen hebben al weer nieuwe smokkelmethoden
gevonden. „Er is zelfs een onderzeeër gesignaleerd."
door Alex Bogers
Met gedoofde lichten vaart
gezagvoerder Rensley de
Piscaderabaai nabij Wil
lemstad in. Het is diep in de nacht
en door de nieuwe maan extra don
ker. Hij zoekt drugssmokkelaars die
hun lading aan wal brengen of op
zeilschepen overzetten. Ongevaarlijk
is dit niet. Veel smokkelaars zijn be
wapend. Smokkelaars die worden
betrapt kunnen hun pakketten in
zee gooien en zelf wegzwemmen.
Dan is er geen bewijs en zijn er geen
verdachten.
Op een pier springen vier mensen
op. Ze horen de boot maar zien 'm
niet. Nerveus beginnen ze met el
kaar te praten. Loos alarm, ze voelen
zich eerder betrapt op luiheid dan
op smokkel en gaan aan het werk.
Rensley - zijn achternaam mag niet
worden gepubliceerd - stuurt verder
de baai in. Een paar huizen op de
wal worden schaars verlicht. Een
tiental zeilboten ligt er verlaten bij.
Vaak genoeg varen dergelijke boten
's nachts nog uit om drugs uit Vene
zuela of Colombia in ontvangst te
nemen. Supersnelle speedboten met
vier of vijf krachtige buitenboord
motoren, zogenoemde go-fasts, va
ren in één a twee uur tot vlak aan de
kust om daar de cocaïne over te la
den. Op zijn radar kan Rensley zien
dat geen enkele go-fast in de buurt
is.
Plots trekt een zeilschip zijn aan
dacht. Bekend is dat eigenaar niet in
het land is, maar er beweegt wel wat
op het dek. Met een felle lamp wordt
het schip in het licht gezet. De bewe
ging komt van een forse hond die
van schrik aanslaat. Omdat niemand
anders zich laat zien besluit Rensley
later die nacht nog eens terug te ko
Commandeur Frank Sijtsma van de zeemacht in het Cari-
bisch gebied en van de kustwacht.
Foto's: GPD/Koen van Weel
men. Via de radar kan hij het schip
in de gaten blijven houden.
Op halve kracht, zo'n twintig kno
pen (bijna veertig klometer per uur)
stuurt Rensley de volle zee weer op.
Hij is zichtbaar trots op zijn Super
RHIB (Rigid Hull Inflatable Boat),
het antwoord op de supersnelle
smokkelboten van de drugsbazen. In
het verleden waren die smokkelaars
de kustwacht bij de Nederlandse An
tillen en de marine te snel af.
De nieuwe boten houden de go-fasts
moeiteloos bij. Vijf zijn er inmiddels
binnen, en begin volgend jaar moe
ten dat er twaalf zijn, vier voor Cura
sao, vier voor Aruba en vier voor Sint
Maarten. Het is een geschenk van
Nederland voor de Antilliaanse kust
wacht, die onder Nederlands com
mando staat. De RHIB's moeten de
Antillen afsluiten. Een nieuw radar
systeem, meer personeel, extra Ne
derlandse marechaussees en doua
neambtenaren op de luchthavens en
(vanaf 2007) nieuwe patrouillevlieg
tuigen moeten drugsimport en -
doorvoer verhinderen.
Uiteindelijk moeten de eilanden
weer normaal worden. Nu nog is
eenderde van de bevolking op Cura
sao (indirect) betrokken bij de
drugssmokkel en de angst bestaat
dat het eiland helemaal afglijdt rich
ting een narcostaat. Het is nu of
nooit, vinden de Antilliaanse rege
ring en het Nederlandse kabinet.
De strengere controle was aanvan
kelijk succesvol. De drugsvangsten
liepen drastisch terug. In topjaar
2002 werd nog 7989 kilo buitge
maakt, vorig jaar nog maar 1112 kilo.
Dit jaar lijkt het tij opnieuw te keren.
Tot dusver is al bijna 900 kilo onder
schept; vorige week nog twee vrach
ten van 170 en 290 kilo. De drugs za
ten verstopt tussen vis.
Commandeur Frank Sijtsma gelooft
dat het aantal drugsbootjes afneemt.
Hij is commandant van de zeemacht
in het Caribisch gebied en van de
kustwacht. Daarnaast leidt hij een
door de Verenigde Staten aange
stuurde internationale drugsbestrij-
dingorganisatie voor de Caraïben.
„De boten die we aanhouden bevat
ten bovendien minder drugs", zegt
Sijtsma. „Werden een paar jaar gele
den nog vangsten gedaan van meer
dan 1000 kilo, tegenwoordig houdt
het op tussen de 100 en de 300 kilo.
Het risico wordt beter gespreid. Als
je als drugsorganisatie 1000 kilo
kwijt bent, heb je toch een pro
bleem."
Schiphol
Heel tevreden is Sijtsma over de ver
scherpte controle op Schiphol. Het
aantal bolletjesslikkers op de vlucht
Curasao-Amsterdam is volgens hem
drastisch afgenomen. „Je moet ook
wel gek zijn om de bollitas te slik
ken", zegt de commandeur. Reizi
gers uit de Antillen komen niet bij de
Leden van het boardingteam van de kustwacht gaan aan boord van een
RHIB-speedboot voor een zoekactie naar drugssmokkelaars.
uitgang zonder achtereenvolgens
een drugshond, een gesprekje met
de douane, een fouillering, een li
chaamsscanner, de paspoortcontro
le en twee bagagescan's te passeren
of te ondergaan.
De keerzijde van het succes is zicht
baar op het eiland. De prijs van coke
is met zeventig procent gestegen en
het geweld neemt toe. Werkloze
smokkelaars en wanhopige junks
pleegden vorig jaar ruim 1100 gewa
pende overvallen. Bij onderlinge af
rekeningen vielen veertig doden. Er
is op Curasao geen café of restau
rant zonder tralies op de balie, geen
winkel zonder beveiliging bij de
deur.
Ondanks het succes heeft defensie
niet de illusie dat er geen drugs meer
naar het eiland vervoerd worden. De
drugsbazen, volgens de Verenigde
Staten vooral Colombiaanse guerril
lastrijders, hebben geld genoeg om
steeds weer nieuwe middelen te be
denken.
Ze gebruiken vaker containers, dum
pen met vliegtuigen pakketten op
zee en op de grote eilanden als Haïti
en Jamaica of hangen de cocaïne
onder koopvaardijschepen. Ze ma
ken meer gebruik van de zeilsche
pen, vissersboten en fruitboten die
naar Curasao komen. „Er is zelfs een
onderzeeër gesignaleerd", zegt een
inlichtingenofficier.
„Ook weten we dat schepen de An
tillen steeds vaker overslaan en di
rect naar Europa of Afrika varen.
Daar vandaan worden de drugs ver
der verspreid." Actie op volle zee is
daarom net zo belangrijk als in de
kuststrook. Daarvoor moeten drie
kustwachtcutters en een Nederlands
marinefregat (momenteel het M-fre-
gat de Hr. Ms. van Speijk) zorgen. In
samenwerking met schepen uit de
VS, Frankrijk en Groot-Brittannië
wordt telkens een deel van de route
vanaf de noordkust van Zuid-Ameri-
ka afgezet.
Het werk op de Van Speijk bestaat
voor het grootste deel uit het in kaart
brengen van de omgeving. Sonar en
radar laten op schermen een reeks
stipjes zien. Via waarnemingen met
de verrekijker op de brug, vanuit
vliegtuigen, vanaf de wal en als het
moet met de eigen Lynx helikopter
krijgt ieder stipje een naam en wordt
de activiteit van het schip vastge
legd. Bij verdacht gedrag zet de Van
Speijk een bootje uit om polshoogte
te nemen.
Bij dat laatste kan het behoorlijk
spannend worden. De go-fasts ge
ven zich meestal niet zomaar ge
wonnen en proberen altijd te ont
snappen. De wendbare Lynx-heli
kopter is vaak het effectiefste middel
om het schip tot stoppen te dwin
gen.
„We gaan boven ze hangen", zegt
Van Speijks eerste officier Richard
Keulen. „Niemand vindt het leuk om
vol in de wind van de propeller te
komen. We proberen ze tegen de
stroom van de zee in te zetten. Dan
kunnen ze nog maar op de helft van
hun vermogen varen. Zo'n achter
volging kan uren duren. Dat is in ons
voordeel. Hoe langer we bij ze zijn,
hoe kleiner de kans op ontsnapping
is, want dan kunnen wij meer mid
delen inzetten. Als het moeilijk
wordt kunnen scherpschutters op de
motoren schieten."
Geluk
De bemanning van de Van Speijk
hoeft niet op goed geluk verdachte
schepen op te sporen. De anti-drugs
activiteiten worden voor een groot
deel gevoed door ouderwets spiona
gewerk. Verschillende geheime dien
sten zoeken permanent naar infor
matie over op handen zijnde trans
porten. Daarbij wordt op de eilan
den ook gebruik gemaakt van lokale
informanten. Hollandse agenten,
vermomd als toerist, onderhouden
contacten met de kustbevolking en
verklikkers.
Ook vanuit de drugs-exporterende
landen Venezuela en Colombia
komt meer medewerking. „In Co
lombia zijn we heel goed bezig",
zegt commandeur Sijtsma.Al heeft
de regering daar weinig greep op het
deel van de kust dat beheerst wordt
door guerrillaorganisaties."
„Venezuela ligt wat moeilijker. De
president van dat land, Hugo Cha
vez, wil geen directe zaken doen met
de Verenigde Staten. Ons is hij wel
behulpzaam, we oefenen ook twee
maal per jaar samen. We hebben
daarbij wel steeds te maken met
nieuwe topmanagers. Ze wisselen
daar nogal snel, je oefent met de ene
admiraal en na een half jaar zit er
een ander."
Aan de andere kant heeft de anti
drugs operatie ook te maken met
spionnen van de drugsbazen. Bij de
uitgang van de haven staan ze te
wachten op kustwachtschepen en
RHIB's en ook de baaitjes worden
angstvallig in de gaten gehouden.
Via de mobiele telefoon worden de
smokkelaars gewaarschuwd. „We
merken dat de activiteiten op zee af
nemen zodra de cutters van de kust
wacht op zee Zijn", zegt Van Keulen
op de Van Speijk.
Omkopen
Meer gevaar komt van de pogingen
van de drugssmokkelaars om perso
neel van de kustwacht of marine om
te kopen. Het is mariniers daarom
verboden contacten te onderhouden
met de Caribbean Brothers, een mo
torclub die aspirant-lid is van de
Hells Angels en in verband is ge
bracht met drugstransporten. De
kustwachtmensen die voornamelijk
bestaan uit lokale bevolking worden
ook gewaarschuwd.
„We proberen onze mensen ervan te
overtuigen dat ze druk van buiten
onmiddellijk moeten melden", zegt
commandeur Sijtsma. „Dan kunnen
we er nog wat aan doen. Als je ermee
wacht, wordt de druk op een gege
ven moment te groot en heb je het
gevoel dat je alleen staat."
„Dat hebben we vorig jaar nog mee
gemaakt. Een jongen kon de druk
niet weerstaan en heeft informatie
over onze acties doorgegeven. Ei
genlijk was dat een heel zielig geval.
Hij heeft het niet voor geld gedaan
maar is nu wel zijn baan en zijn toe
komst bij de kustwacht kwijt."
Wie in aanmerking wil komen voor
een kustwachtopleiding moet zich
behoorlijk blootgeven. Het begint
met een screening door de veilig
heidsdienst van de Antillen. Vervol
gens gaan de nieuwelingen nog een
keer door de molen van de kust
wacht zelf, en die blijft ze de rest van
hun loopbaan controleren.
Supermensen
„Wij zijn op zoek naar supermen
sen", zegt Sijtsma. „Ze moeten loy
aal en betrouwbaar zijn, maar ze
moeten ook hun talen spreken, be
wapende boten aanhouden op volle
zee, ze moeten een goed proces-ver
baal kunnen schrijven in het Neder
lands, de bewijslast die ze verzame
len moet geschikt zijn voor vervol
ging en ze moeten niet bang zijn om
met vijfendertig knopen in het don
ker de achtervolging in te zetten."
Sijtsma's supermannen en vrouwen
moeten van Curasao het veilige va
kantie-eiland maken, waar vooral
Amerikaanse toeristen graag hun
dollars uitgeven. Met de blokkade
via radar en snelle boten worden
voorwaarden geschapen om het ei
land voor een groot deel te ontdoen
van de drugs, denkt de comman
deur.
De druk op de gemeenschap zal nog
wel enige tijd aanhouden en daarom
pleit hij voor meer sociale hulpverle
ning en stimulering van de werkge
legenheid. „Het proces lijkt soms op
afkicken van een verslaafde: het is
pijnlijk en moeizaam en de verslaaf
de heeft tijd en hulp nodig."
sersbootjes, die 's nachts worden gebruikt om dincj,
te laden in snelle speedjachten.
