'Op deze manier kan ik mijn gekte
KUNST CULTUUR
'De afkorting is wel N.E.E., maar we bedoelen ja'
Lakenh;
aast op
collectie
vazen
'Iemand die verliest heeft meer verhaal aan zich kleven'
Gé Reinders: ie kurK(
ook te veel kabbele
Orsted Pedersen overl ede
donderdag 21 april 2OO5
René Verhoeff.
Archieffoto: Dick Hogewoning
Koninklijke aubade
door Verhoeff
noordwiik - De Noordwijkse diri
gent René Verhoeff verzorgt op
Koninginnedag een aubade voor
Koningin Beatrix en haar gevolg.
Hij doet dat op het Binnenhof na
haar bezoek aan de Staten-Gene-
raal. Verhoeff staat aan het hoofd
van een kinderkoor bestaande uit
leerlingen van verschillende scho
len in Den Haag, het Koninklijk
mannenkoor 'Die Haghe Sang-
hers', het Philharmonisch koor
'Hagacantare' en het Gemengd
koor 'HagaSonare'. Jan Verschu
ren begeleidt de koren op piano.
Eenjeugdboek
om te zoenen
utrecht - Het jeugdboek 'Ne
gen open armen' van Benny
Lindelauf is bekroond met de
Gouden Zoen 2005, de prijs van
de vakjury voor het beste jeugd
boek voor kinderen van 12 tot
16 jaar. De Prijs van de Jonge
Jury 2005, de publieksprijs van
de kinderen zelf, is voor Franci-
ne Oomen en haar boek 'Hoe
overleef ik een gebroken hart?'
Zilveren Zoenen zijn er voor
'Tobbe' van Mikael Engström
en 'Met huid en haar' van Mari-
ta de Sterck. De Jonge Jury ken
de ook nog een debutantenprijs
toe aan Elle van den Boogaart
voor 'De gele scooter'. Een eer
volle vermelding was er tenslot
te voor 'Lucy XXL' van Sherri L.
Smith.
Ian McKellen in
De Da Vinci Code
den haag - Ian McKellen en Al
fred Molina zijn gecontracteerd
voor belangrijke rollen in de
verfilming van Dan Browns
bestseller 'De Da Vinei Code'.
Regisseur Ron Howard maakt
komende zomer de opnamen.
Eerder was al bekend dat Tom
Hanks de hoofdrol voor zijn re
kening neemt van Harvard-pro
fessor Robert Langdon, die een
in het Louvre gepleegde moord
moet oplossen en tegelijkertijd
het mysterie van de Heilige
Graal ontrafelt. McKellen (Gan-
dalf in 'Lord of the Rings') zal
Sir Teabing spelen, een Britse
aristocraat die in Frankrijk
woont en bij wie Langdon aan
klopt voor hulp. Alfred Molina
neemt de rol voor zijn rekening
van bisschop Arigarosa. Audrey
Tatou wordt Sophie Neveu, de
deskundige in geheimschriften.
utrecht - Het is tijd voor een
nieuwe elite, die het positieve
denken en het idealisme weer
omarmt. Cabaretier Jeroen van
Merwijk is een van de oprich
ters van de vereniging Nieuw
Elitair Elan. „Het brede publiek
wordt al genoeg bediend."
Het is het onvermijdelijke lot
van een cabaretier dat 'het gro
te publiek' in alles wat hij doet
graag een grap wil zien. Maar
Jeroen van Merwijk is niet van
het grote publiek. Voor de
dwarse en eigenzinnige Van
Merwijk is Nieuw Elitair Elan
een bloedserieuze aangelegen
heid. Hij wil met zijn beweging
het kleine, maar fijne weer een
plek geven in deze wereld van
steeds meer, steeds groter,
steeds massaler.
Jeroen van Merwijk richt vereniging Nieuw Elitair Elan op
e
De Vereniging N.E.E. die Van
Merwijk samen met program
mamaker Wim Beijderwellen,
ontwerper Cor Straatmeyer,
journalist Arthur Vierboom en
uitgever Frank Bakker heeft op
gericht, wil het bijzondere weer
zichtbaar maken. Allereerst op
de tv met een nieuwe omroep
met dezelfde naam. Want als
ergens de nivellering heeft oe-
geslagen dan is het wel in Hil
versum. Waar kwaliteit, liefde
voor het werk en echt vakman
schap het heeft moeten afleg
gen tegen het streven naar as
tronomische kijkcijfers.
„Er staan, sinds we N.E.E. in de
publiciteit hebben gebracht,
direct al weer mensen op hun
achterste benen. Vanwege het
woord elite", zegt Van Merwijk.
„Want dan denken ze aan oud
geld, arrogantie, machtsposi
ties, mensen die neerkijken op
de rest. Waar wij het over heb
ben is liefde, aandacht, zorg en
respect voor het werk, over
mensen die zich willen inzet
ten om het geestelijke klimaat
in dit land te verbeteren. En
dat kan iedereen zijn."
We leven, zo stellen de oprich
ters van de vereniging, in een
maatschappij waarin iedereen
gelijk is. Maar draagt iedereen
ook hetzelfde bij aan de sa
menleving? „Alles wordt op
één hoop gegooid, het is
schaalvergroting hier, schaal
vergroting daar. Het geld is de
norm en waar geld de norm is,
wordt je wereld onbevredi
gend. In zo'n wereld is alleen
gróót goed, het kleine, indivi
duele en afwijkende is er zie-
De website www.nieuwelitaire-
lan.nl meldt dat N.E.E. mensen
met afwijkende ideeën, plan
nen en gedachten de gelegen
heid wil geven om dat gedach
tegoed verder uit te werken en
vorm te geven. Van Merwijk:
„De afkorting is dan wel N.E.E.,
maar wij bedoelen 'ja'. Want
we willen met deze vereniging
niet neersabelen, we willen ons
nergens cynisch tegen afzetten.
We willen juist een positieve
beweging zijn, die het optimis
me en het idealisme weer terug
brengt in Nederland."
De nieuwe omroep N.E.E. zal
dingen laat zien en horen die
hij nog niet weet, hoopt Van
Merwijk. „Met programma's
die met liefde en met lol zijn
gemaakt. En eens zonder men
sen die zelf van toeten noch
blazen weten, maai' mi
willen vertellen hoe ik
toeten en blazen. Progran
dus waarin de Tokkies
Veerkampjes absoluut ni
norm zijn. Het brede pi
wordt al genoeg bediend.'
De vereniging heeft al een
site waarop iedereen zijn
en kwijt kan. En waar je ji
aanmelden als lid. Als er
tigduizend zijn, is N.E.l
vensvatbaar en wordt de
gevraagd vijftig euro te st
Waarmee de beste ideeëi
len worden gefinancierd,
zullen dan, als bestuur, b ai
ten welke ideeën kunnen fl
den gerealiseerd. Alles mi
kranten-, tv-, theater en
tuurgebied. Als het
schonkig en bonkig is."
Voormalig theatermaker Hinderik de Groot exposeert in Haagweg 4
door Theo de With
leiden - Op de vloer van kunst
centrum Haagweg 4 staan 6770
koffiefilters keurig in het gelid.
Allemaal gebruikt. Ze vormen de
stille restanten van elf jaar koffie
drinken door Hinderik de Groot.
Tot 1996 was hij een vermaard
theatermaker. Sindsdien maakt
hij vooral beeldende kunst en tot
22 mei toont hij dit werk in Lei
den.
„Ik ben een chaoot. Op deze
manier kan ik mijn gekte hante
ren", zegt Hinderik de Groot
(63) over zijn kunstenaarschap.
„Ik heb ordening nodig om grip
te krijgen op mijn leven." Hij
lijkt die ordening op het eerste
gezicht tot in het absurde te
hebben doorgevoerd. De kun
stenaar verzamelt niet alleen
zijn gebruikte filterzakjes, maar
ook de verpakking van het
knackebröd dat hij 's ochtends
bij zijn ontbijt verorbert. Verder
heeft hij thuis doorzichtige
plastic bakjes staan waarin hij
onder meer afgeknipte nagels,
haren en puikjes uit zijn neus
bewaart.
„Er zijn wel eens mensen die
me hun koffiefilters aanbieden,
maar ik wil geen filterzakjes van
een ander. Dan wordt het
kunstmatig. Dit gaat over mijn
leven. Het geheel is pas af als ik
dood ben." Zijn poging om zijn
leven te ordenen, leunt op drie
peilers: hij verzamelt dingen, hij
houdt nauwgezet een dagboek
bij en sinds 1999 scant hij met
een zogeheten 'flatbed-scan
ner' voorwerpen in. Bij zijn ex
positie in Haagweg 4 ligt de na
druk op deze scan art.
De Groot heeft in chronologi
sche volgorde 71 van zulke digi
tale composities in het voorma
lige electrolokaal opgehangen.
„Ik ben geen fotograaf, maar ik
kan wel goed kijken. Daarom
ben ik altijd op zoek naar
mooie beelden. Als theaterma
ker creëerde ik vroeger bewe
gende beelden en tegenwoordig
richt ik me op stilstaande beel
den." De Leidse edelsmid Patri
cia Houtzager - hij noemt haar
'mijn muze' - bracht hem de
eerste beginselen van de com
puter bij en sindsdien gebruikt
hij zijn scanner als camera.
Dankzij haar kan hij nu in het
Leidse kunstcentrum expose
ren.
„Ik scan alles in: blaadjes, in
secten, dode muizen, vruchten,
een boterham en niet te verge
ten mijn eigen lichaam. Veel
mensen denken dat ik het doe
om te shockeren, maar dat is
helemaal niet zo. Ik zie mijn li
chaam ook als een object. Het
is zeker geen exhibitionisme."
Op de flyer voor deze tentoon
stelling staat een foto, waarbij
de kijker zicht heeft op De
Groots.billen en scrotum, ter
wijl zijn handen een polsstok
vasthouden. Hij is er verbaasd
over dat deze flyer ophef ver
oorzaakte in het Leidse. Patricia
Houtzager: „Aan de andere
kant slonk de stapel flyers op
diverse adressen in de stad snel
en weet ik dat uit twee cafés de
poster is gejat."
De objecten die Hinderik de
Groot ingescand heeft, snijdt
hij digitaal weer uit en plaatst
ze vaak tegen een totaal andere
achtergrond. Daardoor ont
staan soms surrealistische beel
den. Zo heeft hij bijvoorbeeld
allerlei ingescande vliegen, ke
vers, muizen, vlinders, blaadjes
uc
b
Koffiefilters, theezakjes, afgeknipte nagels. Hinderik de Groot bewaart alles. „Ik heb ordening nodig om grip te krijgen op mijn leven."
Foto: Mark Lamers
en bloemen in een foto van een
moeras gemonteerd. Op het
eerste gezicht lijkt het logisch
dat die dieren zich in die omge
ving ophouden. Wie beter kijkt,
ziet dat het beeld niet klopt. Er
is gemanipuleerd met de wer
kelijkheid. Hij creëert zijn eigen
werkelijkheid.
Als theatermaker deed hij niet
anders tussen 1967 en 1996 als
artistiek leider van Studio Hin
derik. Dit gezelschap genoot
faam wegens het beeldende
theater, dat met veel succes in
binnen- en buitenland werd ge
speeld. Hinderik de Groot
maakte voorstellingen met pop
pen, objecten en decorstukken.
De tekst was altijd onderge
schikt aan het beeld. Op advies
van de Raad voor de Kunst
werd de subsidiekraan in de ja
ren negentig dichtgedraaid en
stopte hij met het maken van
theatervoorstellingen. „Ik heb
nu een ander podium", zegt hij.
„Verder is er niet zoveel veran
derd. De theatertak is weggeval
len, maar als beeldend theater
maker was ik ook al beeldend
kunstenaar. In plaats van in
theaters presenteer ik me nu in
galeries."
'Kleurecht, scan art 1999-2005', t/m
22 mei, kunstcentrum Haagweg 4,
Leiden. Open: vrijdag t/m zondag
13.00-17.00 uur. Hinderik de Groot is
op zaterdag persoonlijk aanwezig.
leiden - Stedelijk Museifo)
Lakenhal wil een partiier
collectie vazen overnemjrC
waarde van ongeveer
euro. De ongeveer 150
zijn ooit gemaakt in de vo ia:
lige Amphorafabriek in
geest. Het museum helbi
middels subsidie aange ia
voor de aanschaf van de
tie bij de Mondriaan Sti
en de Stichting Rembraa
vendien heeft De Laken)
bijdrage gevraagd van
meente Oegstgeest.
De fabriek Amphora bk
van 1908 tot 1933 en 1 v<
gebruiks- en sieraardewe er
gels en tegeltableaus. Iit-
middels overleden pari iet
legde in de loop der jare \n
unieke collectie vazen' ai
gens conservator Rob
hoorn. Bij zijn leven zou
museum reeds het reel af
eerste keus hebben toegro
mocht hij komen te overl o(
Een deel van de collectie
1999 al kortstondig in l*w
kenhal te zien, tijdens
toonstelling 'Dageraad
Moderne Kunst'. De coi
tor noemt de collectie
lang voor Leiden en
geest'.
Het college van burger ij
en wethouders van d iei
meente heeft inmidde
raadsvoorstel geformulei to
het museum bij zijn aans r
ondersteunen met een
van 10.000 euro. Dit viy
wordt op 28 april behanmg
de gemeenteraad. De st:vc
gen die het museum heiar
naderd, hebben nog ge 0 j
sluitsel gegeven.
De fascinaties van Wilffied de Jong voor sporters bij wie het remblokje aanloopt
in
door Peter Kuijt
Rotterdam - Met eeuwige win
naars heeft hij niets. „Lance
Armstrong is pas interessant als
hij geen Tour meer rijdt." Het
liefst schrijft Wilfried de Jong
verhalen en columns over spor
ters bij wie het remblokje aan
loopt. De dikke speerwerper. De
slikkende gewichtheffen De af
getrainde roeisters die niet meer
kunnen menstrueren. „Ze zijn in
ieder geval niet de middelmaat."
De eerste zin staat er in de regel
heel snel. Het kost Wilffied de
Jong (47), zegt hij, weinig in
spanning. „Ik ben geen perfecte
schrijver. Maar de eerste zin is
er vaak ineens. Boem! Zo'n leuk
moment: een zin op een wit vel.
Soms komt er daarna een half
uurtje niks. Maar echt last van
een writer's block heb ik nooit.
Ik heb vaker het idee dat er te
veel in mijn hoofd zit. Dan
moet ik mezelf kort houden."
Sterke eerste zinnen ook in zijn
tweede bundel, 'De linkerbil
van Bettini'. Ze vormen de op
maat tot kostelijke verhalen en
fascinerende columns over
sporters en hun wereld. Over de
bokser op leeftijd die nog een
maal zijn revanche haalt, de
wielrenner die de verkeerde af
slag neemt en overnacht bij een
boerendochter, de betonnen
tuinkabouter van Wim van Ha-
negem, de doodsmak van
schaatser Gerard van Velde en
Paolo Bettini, wielrenner op
achterstand, die bemoedigende
tikjes op zijn achterwerk krijgt.
Het zijn verhalen over sporters
met wie iets (mis) is. Eddy Maes
bijvoorbeeld is zestien jaar en
weegt schoon aan de haak 110
kilo. Het liefst ligt hij de hele
dag op bed, verkeert hij bij
voorkeur in een sluimertoe
stand, maar bij schoolgym
blijkt dat hij met gemak 'uit
stand' een speer tachtig meter
ver kan werpen. De Jong: „In
Wilfried de Jong: „Over een kampioen valt er niet zo veel te schrijven, maar als er vervolgens doping in het spel is, komt het drama om de
hoek kijken." Foto: GPD/Harmen de Jong
mijn verhalen komen eigenlijk
alleen maar figuren voor die
eenzaam en een tikje triestig
zijn. Zoals deze jongen die te
gen wil en dank moet speerwer
pen. Want dan heeft zijn vader
ook iets om trots op te zijn."
Natuurlijk, zonder winnaars be
staat er geen sport. „Maar",
vindt De Jong, „iemand die
door wat dan ook verliest heeft
toch meer hét verhaal aan zich
kleven." Het verhaal over de
Bulgaarse gewichtheffer Boris
Belakov die met zijn gouden
plak de bergen in vlucht, heeft
hij gemodelleerd naar een
Oost-Europese kogelslingeraar
die bij de jongste Olympische
Spelen op dopinggebruik werd
betrapt en er met zijn gouden
plak tussenuit kneep. „Over een
kampioen valt er niet zo veel te
schrijven, maar als er vervol
gens doping in het spel is, komt
het drama om de hoek kijken."
Lance Armstrong, die zes keer
achtereen de Tour won, heeft
iets saais, beweert De Jong.
„Maar misschien wordt-ie nu
wél interessant, nu hij heeft
aangekondigd zijn loopbaan te
beëindigen. Dat maakt een ver
haal over hem weer boeiend."
De Jong, een fervent fietser,
heeft in zijn bundel twee verha
len opgenomen over Marco
Pantani, met wie hij bij leven en
welzijn enige fysieke gelijkenis
vertoonde. Kale kop, uitsteken
de oren. In het verhaal 'Schijn-
broer' roept hij de herinnering
op aan de winst van het 'Oli
fantje' op de Alpe d'Huez in
1997. In het tweede verhaal is
De Jong aanwezig bij de begra
fenis van Pantani, 'de mooiste
klimmer van de wereld', die in
februari 2004 overleed aan een
combinatie van een overdosis
cocaïne en depressiviteit.
Klimmen is het mooiste wat er
is, bekent De Jong. „Als ik een
rondje langs de Rotte fiets dan
verheug ik me op het stuk waar
ik vijftien meter kan dalen en
een paar honderd meter ver
derop een dijkje kan beklim
men. Dan raak ik in een soort
roes. Pantani liet zien hoe je
moet klimmen, hoe de tijd
hoort te verstrijken op een
berg."
De ex-theatermaker schrijft
over de nagels van Cruijff, het
achterwerk van badmintonster
Mia Audina, de roeiende vrou
wen zonder borsten. In zijn
programma's heeft hij regelma
tig een atleet op de massageta
fel. „Sporten is zo onweerleg
baar een fysieke daad, hoewel
je er ook een goed stel hersens
bij moet hebben. Kwetsuren en
pijnpuntjes geven aan hoe het
gaat met de sporter. Als je ze
daarover vragen stelt en door
vraagt, blijkt er altijd een groter
verhaal achter te schuilen."
„Sporters staan iedere ochtend
op met een vel met botten en
een hoop vocht erin en daar
bestaan ze van. Ik vind het inte
ressant om juist daarover te
schrijven." Met muzikanten is
het precies hetzelfde, vindt De
Jong. „Jazzbassist Koos Serierse
nam op vakantie altijd een
houtje mee. Daar was hij de he
le tijd mee in de weer. Om maar
het eelt op zijn vingers te hou
den. Fascinerend toch?"
Hij heeft heel wat lijven aan
zich voorbij zien trekken. „Het
is mooi om zo'n afgetraind li
chaam te zien, met alle spieren
die totaal tot wasdom zijn geko
men. Als een beeld van Michel
angelo." Maar topsporters zijn
soms ook knettergek. „Overga
ve voor je werk hebben, vind ik
mooi. Mensen die over grenzen
heen gaan, zijn interessant.
Maar roeisters die zo hard trai
nen dat ze jarenlang niet onge
steld raken en geen kinderen
kunnen krijgen: je vraagt je af
hoe het mogelijk is dat mensen
dat ervoor over hebben. Ze zijn
ieder geval niet de middel
maat."
Wilfried de Jong signeert zaterdag
a.s. bij boekhandel Kooyker, Bree-
straat 93 in Leiden, van 14.00 tot
15.00 uur.
theater recensie
Dick van Teylingen
Concert: Gé Reinders zingt Braekbaar.
Met Pieter Klaassen (gitaren en zang) en
Lucas Beukers (bas en zang). Gezien
20/4, Leidse Schouwburg.
"Soms kin ich sjnachs neet sjla-
ope, dan loup ich door 't hoes/
Bin ich bang en blie tegelieker-
tied/ Bang ómdet 't zo kint
braeke, bfie det 't ongebroke
is."
Gé Reinders, de Limburgse
bard was weer in de stad. Hij
speelde bijna het laatste con
cert van zijn toernee Braekbaar.
Uit het titellied komen de zin
nen hierboven, ongeveer de po
ëtica van de Roermonder. Het
leven is kort en ongewis, het
draadje is dun, de mens is
kwetsbaar, dus vergeet niet te
genieten van wat goed (good)
en mooi (sjoon) is in het leven.
En "Haaj mich nag efkes vas
veurdet veur gaon sjlaope hie.
Haaj mich vas, want weer 'ne
sjonen daag is veurbie." Zand
kastelen (mooi liedje) staan
voor 't onbezorgde leven. Het
publiek mag de branding zijn.
Qua levensgevoel is Reinders
een duidelijke erfgenaam van
provinciegenoot Toon Her
mans. Ze hebben samenge
werkt en zullen het goed met
elkaar hebben kunnen vinden.
Hij heeft trouwens meer grote
wapenfeiten op zijn CV. In zijn
Engelstalige periode had hij
veel succes met zijn bekendse
bandje Girls walk by, en tot in
Canada toe met ander w( se
als een duet met Rita Cot 've
Zeker na de koffie begint
overdaad aan melancholi
idylle en gemoedelijkheii
al te veel te knagen. Reini
een soepele en onderhou 'er.
causeur, het verhaal over
juf Nancy is erg komisch,
het eerste verhaal van de
de set over het gesloten r ot
rant in het kasteeltje Hatt
te lang. Onthaasting is m
maar het kan ook te dol
den. Hij trok twee briefje
verzoeknummers: Vlege
was ik maar een vogel,
veult zo vrie, die kieke ne
al os kleine kloterie") en
Blaosmeziek (gestegen
naar 167 in de top 2000).
brek aan fanfare, was sol
ter de piano een goed alt h
tief geweest, maar Reindilfl
koos ervoor het als enige
mer te zingen met ingebln/«
luid. Doe het dan maar li
niet.
Reinder speelt Braekbaar ets
de handige, soms wat on arti
anceerde gitarist Pieter K1
sen (een zoon van Bollan org
Bollandj) en Lucas Beukf en.
contrabas en basgitaar.
schijnlijk lag het ook aan
versterking dat instrumei list
en stemmen niet altijd id if
mengden. Als Reinders p n,
speelde, en dat deed hij
veel, werd het totale gelu
teressanter. Tja, "'t is bi an
baar. Det loestert zo prei p
Is zo braekbaar, braekba
sjnel van de wies." Muzii
moet je elke keer weer ve uit
ren. Dat is het mooie en
bare van het vak.
ep
kopenhagen/anp/dpa - De Deense jazzmuzikant Niels-F
Orsted Pedersen is op 58-jarige leeftijd overleden. Hij speelt L)
trabas en trad op met onder meer Dizzy Gillespie en Ella
raid. Vanaf begin jaren zestig speelde hij veelvuldig
Montmartre Club in Kopenhagen en maakte hij plaatopnan
jazzsterren als Bill Evans, Brew Moore en Bud Powell. In 1,0
decennia daarna toerde hij door Europa en Noord-Amerika
ajt
Wi
"n
li S:
nai
eer
