Topmannen
krijgen weer
vertrouwen
m
ECONOMIE
Na WW is ontslagrecht het volgende conflict
Bel belastingtelefoon op gunstig moment
Japanners worden ouder door levensstijl en gezondheidscontrole
Financiële toppers bijeen
Vergadering Essent beslote
Groeien of krimpen
IMF: Zorg over
wereldeconomie
Washington - IMF-directeur
Rodrigo Rato heeft dit weekein
de in scheipe bewoordingen de
grootste industrielanden gewe
zen op de risico's die de stabili
teit van de wereldeconomie be
dreigen. Rato noemde onder
meer het enorme tekort op de
lopende rekening van de Ver
enigde Staten, de zwakke eco
nomische groei in Europa en
Japan en de inflexibele valuta
regimes in Azië. Als regeringen
daar geen serieuze maatregelen
tegen nemen, dreigt 'een ab
rupte correctie' op de financiële
markten, aldus de Spanjaard,
die sinds een jaar leiding geeft
aan het Internationaal Mone
tair Fonds (IMF).
Onderzoek naar
ondergang Rover
londen - De Britse regering laat
een onderzoek verrichten naar
de ondergang van de Britse au
tofabrikant Rover. Uit de boek
houding moet duidelijk worden
wat er de afgelopen jaren is ge
daan met de miljoenen die de
voormalige eigenaar BMW ach
terliet bij zijn vertrek in 2000.
Het onderzoek zal zich vooral
richten op de financiële handel
en wandel van de vier directeu
ren van het bedrijf. De Britse
pers meldde eerder deze
maand dat er mogelijk 400 mil
joen pond (585 miljoen euro) is
zoekgeraakt in de boekhouding.
La my favoriet
topfunctie WTO
geneve - De Fransman Pascal
Lamy maakt de beste kans om
directeur te worden van de We
reldhandelsorganisatie WTO.
De drie andere kandidaten de
den het bij een eerste consulta
tieronde binnen de organisatie
slechter. Dat heeft de voorzitter
van de selectiecommissie mee
gedeeld. De 58-jarige Lamy is
voormalig EU-commissaris
voor handel. De nieuwe direc
teur van de WTO moet in au-
gustus aantreden! Eind mei
moet een keus zijn gemaakt.
Benzine weer
iets goedkoper
den haag - Marktleider Shell
heeft de prijs van benzine ver
laagd. De adviesprijs van een li
ter euro loodvrij daalt van 1,319
euro naar 1,315 euro en super
plus gaat van 1,373 euro naar
1,369. Shell liet de prijs van die
sel onveranderd op 99,5 cent.
Dat is 1,4 cent minder dan de
hoogste prijs ooit. Shell han
teert internationale productno
teringen bij de bepaling van de
brandstofprijs. Hierbij is niet al
leen de prijs van ruwe olie van
belang, maar ook de toekomsti
ge vraag.
Verkoop van pc's
io procent groter
Washington - De verkoop van
personal computers over de he
le wereld is in het eerste kwar
taal van dit jaar ten opzichte
van dezelfde periode van 2004
toegenomen met 10,3 procent
tot 50,4 miljoen stuks. De afzet
in de Verenigde Staten bleef
ruim achter bij de prognoses.
Marktleider Dell boekte voor
het eerst in tien kwartalen een
groei onder de 20 procent,
maar deed het met een vooruit
gang van 13,7 procent tot 8,5
miljoen pc's nog wel beter dan
de branche als geheel. Het
marktaandeel van het Ameri
kaanse concern kwam uit op
16,9 procent.
Johnson Controls:
Vestiging sluiten
Leeuwarden - Johnson Controls
wil de vestiging in Leeuwarden
sluiten. Het internationale be
drijf, met de hoofdvestiging in
Amerika, wil de productie el
ders voortzetten. Het heeft de
ondernemingsraad advies ge
vraagd. Indien het advies posi
tief is, gaat het bedrijf op z'n
vroegst in maart 2006 dicht. Op
basis van het OR-advies besluit
Johnson Controls de komende
maanden de sluiting door te
zetten of alternatieve scenario's
te onderzoeken. Johnson Con
trols Leeuwarden maakt regel-
apparatuur voor de koelindu-
strie. Er werken 98 mensen.
Opnieuw grote
ontslagronde GB
londen - Het Britse detailhan
delsconcern Littlewoods gaat
3200 banen schrappen, als ge
volg van de sluiting van 126
verlieslijdende Index-winkels.
Consumenten bestellen daar
uit een catalogus, waarna de
goederen uit de magazijnen ko
men. De overige 33 winkels die
volgens dit concept werken,
worden verkocht aan concur
rent Great Universal Stores
(GUS). Zo'n achthonderd werk
nemers hoeven daardoor niet te
vrezen voor hun baan. GUS is
in Nederland eigenaar van
Wehkamp. Het bedrijf maakte
de reorganisatie gisteren be
kend, twee dagen nadat de Brit
se autofabrikant Rover al dui
zenden werknemers had ont
slagen.
maandag 18 april 2005
Winkelsluitingen
Japan heeft de meest vergrijs
de bevolking ter wereld.
Daarom verhoogde de over
heid onlangs de eigen bijdra
ge voor medische hulp van 20
naar 30 procent van de pre
mies. Verder is er discussie
om de pensioenleeftijd van
60 jaar te verhogen. In Japan
is meer dan 25 procent van
de bevolking ouder dan 60. In
1985 was dat nog 15 procent.
„De veroudering heeft grote
gevolgen voor het aantal win
kels in Japan", zegt detail
handelsspecialist Moriyama.
„Bijna 70 procent van de
winkels heeft niet meer dan
vier werknemers. Die kleine
'papa en mamawinkels' zijn
een traditie. Omdt ze vaak
geen opvolging vinden ver
dwijnen deze zaken in hoog
tempo." In 1985 kende 83
procent van alle winkels nog
vier of minder werknemers.
Twee jaar geleden was dat ge
zakt tot 68 procent. In 1991
waren er meer dan een half
miljoen van deze zaken. Twee
jaar geleden minder dan
350.000. „We gaan de Euro
pese ontwikkeling achterna",
denkt Moriyama.'
Tokyo/anp - Hun gezonde le
vensstijl maakt Japanners tot de
mensen met de hoogste levens
verwachting ter wereld. Een Ja
panse vrouw haalt gemiddeld
85,3 jaar tegen 80,9 voor een Ne
derlandse. Bij mannen is het ver
schil van ruim twee jaar iets
minder groot. Een man in Japan
wordt ruim 78 jaar en elk jaar
groeit die levensverwachting
met enkele maanden.
De oorzaak ligt in voeding en
gezondheidszorg. Dat begint al
in het basisonderwijs. Elk jaar
worden de kinderen medisch
doorgelicht en krijgen ze les in
gezonde voeding. Als Japanners
eenmaal werken gaan die con
troles door. „Ook in de Japanse
ondernemingen ondergaan
mensen elk jaar een medische
controle", aldus directeur
Tsutritani van het bedrijf Yakult
(omzet 1,8 miljard euro). „Part
ners van personeelsleden mo
gen vaak ook mee."
De uitkomst bepaalt het leven
thuis. Als blijkt dat bijvoorbeeld
iemand een hoge bloeddruk
heeft, kunnen de mensen daar
op letten bij de keuze van het
eten. „In Japan eten mensen
gevarieerd met veel verschillen
de soorten groenten en vis", al
dus Tsutriani. „Dat is een be
langrijke zaak." Bovendien zijn
de Japanners sterk in het voor
komen van ziekten door het
eten van voeding met medische
eigenschappen. Voor die voe
ding met de naam Ishoku Do
gen (medicijnvoedsel) is zelfs
speciale wetgeving.
„Deze wet is in 1991 ingesteld
en heeft als doel de kosten van
de gezondheidszorg te reduce
ren", zei detailhandelspecialist
Moriyama. „Bovendien voor
komt de wet verwarring onder
consumenten over de eigen
schappen van het eten. In en
kele jaren is de markt voor 'me
disch voedsel' verviervoudigd.
In 2003 ging er in Japan voor
ongeveer 6 miljard dollar aan
zulke artikelen om." Producten
variëren van kauwgum tot zui
vel. Inmiddels vallen ruim 450
producten onder deze wet.
In Nederland staat deze ont
wikkeling van 'gezonde' voe
ding nog in de kinderschoenen.
De populariteit neemt echter
razendsnel toe. Zo verkochten
supermarkten volgens onder
zoeksbureau IRI Nederland het
afgelopen jaar voor 54,3 mil
joen euro aan functionele zui-
velvoedingsmiddelen. Dat is
een stijging van 40 procent ten
opzichte van 2002. Deze voe-
dingsmiddelenzoals de zuivel
van Becel Pro Active, Yakult en
Activia zijn al jaren bezig met
een stevige opmars..
Maar de grote vraag is of de
ontwikkelingen in Japan ook
voor Nederland gelden. Hoog
leraar economie en manage
ment Pacific Asia van de Eras
mus Universiteit in Rotterdam
Stam denkt van wel. „De
zwaarlijvigheid neemt bij ons
toe." Nu lijdt 10 procent van de
Nederlanders daaraan. Als dat
zich doorzet kampen in 2015
ongeveer 15 tot 20 procent van
de volwassenen met obesitas,
bleek vorige week op een con
gres van supermarktkoepel
CBL. „Mensen kijken hierdoor
anders aan tegen de dominante
cultuur uit de VS", denkt Stam.
In tegenstelling tot de Ameri
kaanse levenswijze lijkt de wes
terse wereld de Japanse ge
woontes steeds meer te omar
men. „In Japan geeft voeding
een gezond en lang leven. Je
ziet het nu al met de opkomst
van Japanse restaurants in Ne
derland en de Japanse keuken
in huis. Dat gebeurt stap voor
Boodschappen doen in de supermarkt in Tokyo. ANP/Tim Preger
stap. Het begon met industriële
producten. Nu zie ik ook de
cultuur onze kant uitkomen."
De mensen in Japan worden zo
oud door een sober leefpa-
rotterd/anp - Het bedrijfsleven
wordt optimistischer over de
economie. Tweederde van de
topmannen van de grote Neder
landse bedrijven ziet dit jaar ein
delijk herstel. Dat bleek zaterdag
uit een halfjaarlijkse peiling van
zakenblad FEM Business.
Meer dan de helft van de top
mannen heeft meer vertrouwen
gekregen dan een half jaar eer
der. Bovendien neemt de inves-
teringsdrift voor het eerst sinds
jaren toe, vooral in West-Euro
pa. Ook de fusie- en overname
koorts stijgt. Terwijl eenderde
van de grote Nederlandse be
drijven nog meer mensen gaat
ontslaan, zijn andere bedrijven
driftig aan het werven.
Een duidelijke minderheid ver
wacht pas herstel in 2006 of la
ter. Na jaren van voorzichtig
heid komen de investeringen
op gang. Bijna de helft zegt die
het komende half jaar te zullen
opschroeven.
Toch staat kostenreductie nog
steeds bovenaan het prioritei
tenlijstje van de topmannen
voor de komende jaren, on
danks de stroom reorganisaties
en ontslaggolven van de afgelo
pen jaren. West-Europa blijft
veruit favoriet voor investerin
gen, op afstand gevolgd door de
Verenigde Staten en China.
Groei zal volgens de topman
nen dit jaar niet zozeer komen
van het opzoeken van nieuwe
(geografische) markten, maar
uit huidige activiteiten en over
names.
Het blijft niet alleen bij voor
spellingen. ABN Anno kwam
begin deze maand met de klap
per door 6,3 miljard euro te bie
den voor de Italiaanse bank An-
tonveneta. Fortis volgde vorige
week door voor bijna 1 miljard
euro de Turkse Disbank over te
kr
KÜDRIW
Washington - De zeven rijkste industrielanden, verenigd in de G7, hebben dit weekeinde geen overeen
stemming bereikt over schuldverlichting van de armste landen. Het onderwerp is doorgeschoven naar
een topconferentie in juli in Schotland, zo zei de Britse minister Brown van financiën. Traditioneel kwa
men de ministers van financiën van de G7 in Washington bijeen voorafgaand aan de voorjaarsvergade
ringen van het IMF en de Wereldbank. De G7 bestaat uit de Verenigde Staten, Canada, Japan, Groot-Brit-
tannië, Duitsland, Frankrijk en Italië. Foto: Reuters/Yuri Gripas
door James McGonigal
den haag - Met het omstreden advies
van de Sociaal-Economische Raad (SER)
aan het kabinet over bezuinigingen op
de WW glipte vorige week een ander
standpunt mee. Ook daarover waren na
veel vijven en zessen bonden en werkge
vers het eens, maar het is tevens de op
maat van een nieuw geweldig sociaal
conflict. Het gaat om het ontslagrecht,
of beter gezegd de ontslagbescherming.
Werkgevers hebben meteen een voor
schot genomen op het afschaffen van
een belangrijk deel van de ontslagbe
scherming. Hoe flexibeler de economie,
hoe beter, redeneren zij. De bonden na
men hun voorschot: blijf met je poten
van de huidige regels af, we willen rust
aan het sociale front.
Voorzitter Jacques Schraven van werk
geversorganisatie VNO-NCW was het
duidelijkst: „Van alle industriële landen
kent Nederland de hoogste arbeidsbe
scherming van zittende werknemers.
Die sociale bescherming is verlammend,
een molensteen om de nek van onze
economie." De kern van zijn betoog is:
als het makkelijker wordt om mensen te
ontslaan, nemen bedrijven ook eerder
mensen in dienst.
Ook Loek Hermans, voorzitter van MKB
Nederland, zit op die lijn. „Werkgevers
moeten flexibel kunnen reageren op
economische omstandigheden en hun
personeelsbehoefte daar op aan kunnen
passen." Met andere woorden: perso
neel makkelijker eruit en dus ook sneller
er weer in
De vakbonden hebben uiteraard een an
dere insteek. Zij vinden dat werkgevers
al mogelijkheden genoeg hebben om
personeel te lozen. Dat kan via een ont
slagvergunning van het CWI (arbeidsbu
reau), of via de kantonrechter. En als
werkgevers personeel een redelijke af
koopsom geven, stapt dat vanzelf wel
op.
Om dat laatste mogelijk te maken, heeft
de SER vorige week een weinig belicht
advies uitgebracht. Dat behelst de zoge
heten 'pro forma'-procedures die werk
gevers en werknemers in ontslagzaken
nu moeten voeren. Als partijen in over-
leg-al afscheid van elkaar hebben geno- -
men, gaan zij toch vaak naar de rechter.
Onduidelijk is namelijk of een WW-uit-
kering is gegarandeerd als er sprake is
van beëindiging van de arbeidsrelatie in
onderling overleg.
Dat is voor beide partijen een probleem.
De (ex-) werkgever wil best een aanvul
ling op die uitkering geven. De (ex-)
werknemer wil best ophoepelen als hij
niet meteen in inkomen achteruit gaat
in de bijstand.
Dat is het vraagstuk van de 'verwijtbare
werkloosheid'. Wie zelf zijn baan opzegt,
heeft geen recht op een WW-uitkering.
Wie door wangedrag op staande voet
wordt ontslagen, ook niet. Maar er is een
groot grijs gebied, waarin werknemers
en hun bazen het zekere voor het onze
kere nemen, en de rechter vragen vast te
leggen dat er recht op een WW-uitkering
is. Van die 'pro forma'- zaken wil ieder
een af, heeft de SER vorige week vastge
legd. Het is verspilling van tijd en geld
en de kantonrechter wordt er tureluurs
Bij de Belastingtelefoon is het ei
genlijk het hele jaar door druk.
Zo'n 8 miljoen telefoontjes wor
den er op jaarbasis beantwoord.
Dat zal zeker niet minder wor
den, omdat de Belastingdienst er
steeds meer taken bij krijgt. Na
alle commotie over de slechte
bereikbaarheid heeft staatsse
cretaris Wijn (financiën) een ac
tieplan opgesteld. Méér mensen
moeten in gespecialiseerde call-
centra de bereikbaarheid van de
Belastingtelefoon naar een ac
ceptabel niveau brengen.
Als je het centrale nummer van
de Belastingtelefoon belt, word
je via een keuzemenu naar een
van de elf callcentra van de Be
lastingdienst geleid. Is het tot
nu toe zo dat elke medewerker
eigenlijk elke vraag moet kun
nen beantwoorden, per 1 janu
ari 2006 zullen callcentra hun
eigen specialiteit hebben.
Omdat de vraag begin dit jaar te
groot was, is per half februari in
Eindhoven een tijdelijk callcen-
tre uit de grond gestampt. Rela
tief eenvoudige vragen zoals het
bestellen van formulieren, de
Voorlopige Teruggave, Hulp bij
aangifte (Huba) en aanvragen
van sofi-nummers komen in
Eindhoven terecht.
Studenten en herintreders zijn
in allerijl opgeleid
om juist deze vra
gen te beantwoor
den. Als ze dat niet
zelf kunnen, sturen
ze per e-mail de
vraag door naar een
belastingkantoor.
Elke medewerker
heeft maximaal 3,5
minuut de tijd om
een vraag af te han
delen. Er zijn strak
ke roosters en strik
te pauzes. Er wordt
geregeld meegeluis
terd of gesprekken
goed verlopen. Ac- Brend;
tiviteiten van me
dewerkers en
wachttijden van bellers worden
via centrale computers geregi
streerd.
„De lessen die we hier in Eind
hoven leren, kunnen we toe
passen op de overige callcen
tra", legt manager Tom Heij-
koop uit. Hopelijk wordt daar
mee de gewenste bereikbaar-
EIGEN
BEURS
heid ook landelijk gehaald. Dat
is nodig, want de stroom tele
foontjes gaat het hele jaar door.
„Er zijn altijd mensen die een
huis kopen en daarvan de fisca
le consequenties willen weten.
Een T-biljet of een
Verzoek voor Voor
lopige Teruggave
kun je het hele jaar
door indienen.
Daar zijn dus ook
altijd vragen over."
En als de Belasting
dienst in 2006 ook
de huurtoeslag
(huursubsidie) en
de zorgtoeslag (ba
sisverzekering) gaat
uitbetalen, zal ook
dat weer voor vele
telefoontjes zorgen.
De verwachting is
in Dam dan ook dat het
aantal telefoontjes
bij de Belastingtele
foon zal stijgen tot maar liefst
13 miljoen per jaar. Wat is een
handig moment om te bellen?
„Je ziet duidelijk pieken en da
len in het aantal telefoontjes"
vertelt Heijkoop. „In het week
end en op vrije dagen zit ieder
een kennelijk te broeden op
vragen. Direct erna, op maan
dagen en dinsdagen is het dan
ook enorm druk. Dan kun je
beter niet bellen." Hetzelfde
geldt voor de lunchpauze. Ken
nelijk zoeken mensen tijdens
de lunch eerst zelf informatie
op en willen ze dat direct erna
verifiëren bij de Belastingtele
foon. Ook geen handig tijdstip
dus. Woensdag daarentegen is
relatief rustig. Een prima dag
dus voor fiscale vragen. Ook
vrijdagmiddag, als iedereen het
weekend al in z'n hoofd heeft,
is een gunstig ogenblik mo
ment om de Belastingtelefoon
te bereiken.
Meer informatie:
Belastingtelefoon: 0800 0543
www.belastingdienst.nl
Veelgestelde vragen
1. Ik ben vergeten iets te vermelden op mijn aangifte wat nu?
Als u elektronisch aangifte heeft gedaan voor de inkomstenbe
lasting, kunt u opnieuw een volledig ingevulde elektronische
aangifte via diskette of modem insturen. Heeft u schriftelijk aan
gifte gedaan, stuur dan een brief waarin u vermeldt wat de aan
vulling is, naar het competente Belastingkantoor in uw regio. Is
er al een aanslag opgelegd, dan moet u de wijziging of aanvul
ling doorgeven in de vorm van een bezwaarschrift.
2. Wanneer maak ik de keuze voor de verdeling van de inkom
sten en aftrekposten?
Ofwel bij het verzoek voor Voorlopige Teruggaaf of bij de aangif
te. Als u op het VT-formulier een keuze maakt, kunt u daarop te
rugkomen bij de aangifte. Op de keuze bij de aangifte kunt u niet
meer terugkomen als de aanslag van een van beide partners de
finitief vaststaat. Dat is na zes weken na dagtekening van de aan
slag. U kunt uw keuze alleen nog terugdraaien wanneer u bin
nen die zes weken bezwaar maakt tegen die 1
troon. Het is de vraag of dat ook
geldt voor de jeugd, want in Ja
pan komt juist de Amerikaanse
cultuur op. Volgens Tsutritani
is dat een punt van zorg. Om te
voorkomen dat de Japanse
cultuur teloor gaat, is de 01
heid een campagne begoiu K
om het Japanse eten te bev nl
deren.
amsterdam/anp - Essent wei
gert om de aandeelhoudersver
gadering publiek toegankelijk te
maken. Aandeelhouder provin
cie Overijssel had het energie
bedrijf verzocht bij de vergade
ring over het salaris van de be
stuursvoorzitter van Essent, Mi-
chiel Boersma, de deuren te
openen.
President-commissaris Pen-
nings heeft het verzoek afgewe
zen en zal de bijeenkomst van
aandeelhouders achter gesloten
deuren houden, aldus een
woordvoerder van het energie-
lei
bedrijf. „De vergadering
definitie besloten, dat is deins
male gang van zaken. Pem ele
ziet geen reden om daan en
te wijken", aldus de zegsm en
De aandeelhouders van"
komen donderdag in
Bosch bijeen om de jaan
ning van het energiebeè
bespreken. Boersma verd
vorig jaar 821.000 euro.! Dl
mee passeert hij Nuon-ti
Ludo van Halderen als 1
taalde bestuurder in de
ke energiesector.
io
bl
ECONOMIE WIJZER
Economische groei is een heili
ge graal. Zonder economische
groei gaat de boel haperen: de
werkloosheid loopt op, de
koopkracht zakt in, de sociale
cohesie brokkelt af, et cetera.
Na zeventien kwartalen met
economisch poldergetob is de
ze dooddoenér weer buitenge
woon actueel geworden. Eco
nomische groei is de maat
schappelijke smeerolie.
Natuurlijk zijn en worden mo
derne economieën in het rijke
Westen met enige
regelmaat met
economische
krimp geconfron
teerd. Dergelijke
perioden van
krimp zijn voorals
nog altijd tijdelijk
gebleken: een kor
tere of langere ha
pering van de
trendmatige groei
ten gevolge van
conjuncturele
schommelingen.
In de 21ste eeuw
worden westerse
economieën ech
ter met een nieuw
fenomeen gecon
fronteerd: een dalende bevol
kingsomvang met gelijktijdige
vergrijzing. In het ene westerse
land gaat dat sneller dan in het
andere. De Verenigde Staten
kunnen de komst van deze
dubbele uitdaging langer uit
stellen dan Japan. In de loop
van de 21ste eeuw is het echter
ook daar raak.
Voorzover ik weet bestaat er
geen enkel voorbeeld van een
westers land dat met een krim
pende en vergrijzende bevol
king heeft laten zien dat het
mogelijk is economische groei
te continueren. Is het denkbaar
dat onder dergelijke omstan
digheden het ouderwetse groei
pad kan worden vastgehouden?
De essentie van de economi
sche groeitheorie is kinderlijk
eenvoudig. Een economie kan
groeien door een vergrote inzet
van arbeid en kapitaal (grond,
machines, computers, energie
en dergelijke - kortom: alle
niet-arbeidsfactoren), of omdat
met deze schaarse bronnen ef
ficiënter wordt omgesprongen.
In het eerste geval neemt de
omvang Van de productiefacto-
renvoorraad toe, terwijl in het
tweede geval met dezelfde hoe
veelheid productiefactoren
meer kan worden voortge
bracht.
Met een krimpende en vergrij
zende bevolking is de eerste
weg lastig te bewandelen. Na
tuurlijk: de arbeidsparticipatie
kan worden vergroot door inac-
tieven meer in te schakelen, de
werkweek te verlengen, het
aantal vakantiedagen te reduce
ren en de pensioenleeftijd op te
schroeven. Daarnaast kan im
migratie enige soelaas bieden.
Deze verhoging van de inzet
baarheid van arbeid kent echter
grenzen.
Arjen van Witteloostuijn
hoogleraar economie
Rijksuniversiteit
Groningen
va]
Het aantal niet-actievenis |0|
dig, een dag kent slechts? na
een jaar heeft meestal ma; pt
dagen (eens in de vier jaai ja
de economie geluk!), iede nj
zelfs de paus - verruilt op j
duur het tijdelijke voor he 0]
wige en de maatschappeli |e]
absorptiecapaciteit van ni
welingen is niet onbeperl-
Bij een voortzettende ontv
king en vergrijzing moetdi 1
om uiteindelijk de bewaiii
van de tweede weg zijn mi j
leuze werk dot*
Het toverwoori
technische vofl
gang: ten gevol
van de stijging
de productivilf
wordt de moto
de economise!
groei van bran He
voorzien. Mell 'P
hulp van aller! "is
ventieve nieuv 'eri
den kan zodon 'e
met minder m tej
en met mindei wi
hulpbronnen 1ön<
worden ge pro:
ceerd. ,ro
Helaas heeft d)wei
de technische
uitgang altijd al een sleuii
vennrlt. Ook in de vele jan )ez
bevolkingsgroei was deze |e
uitgang een onmisbare dt
minant van economische M
Om de negatieve gevolgernz
ontvolking en vergrijzing]
vangen zal het tempo van |er
nische vooruitgang dus nt 1".
worden opgeschroefd. Da |ui
lijkt het nog helemaal niet jjh
Gelukkig biedt eenvoudig M
kenkunde nog een andere va
snappingsroute: zelfs also mg
solute omvang van de ecolev
mie afneemt, kan nog alti op
latieve groei optreden. Da s>s
zeggen: zolang de positie*
fecten van de eerste en de11 c'
de route naar economisd l>ee
groei groter zijn dan de ni nv<
ve consequenties van ont '°t
king en vergrijzing kan de
nomische productie peril ec
van de bevolking blijven law
en.
Ik ben hier echter niet ge;
omdat een ontvolkende 1
grijzende economie eenj
dynamiek - of liever: eer
brek daar aan - ontwik*
het moeilijk zal maken
latieve krimp te voorkoi
Maar misschien is dat
goed ook. Vorige maani
VN-rapport verschenen'
de wetenschappelijke wi
top de noodklok luidt: d(
nomie is in een ongeken
tempo bezig de ecologie I
nietigen. Zeeën raken lf
luchten worden vies, bi
verworden tot woestijn*
energie en water raken
demieën grijpen hun kê
ren sterven uit, et cetei
dergelijke omstandighi
economische krimp eei
blijken te zijn. De uitdafi »ei
om daar als welvarende! idS(
leving mee te leren omg*1
Ut(
