Onderduiken
in EU wordt
moeilijker
BUITENLAND
Monaco een vesting bij uitvaart Rainier
Crisisberaad levert
Berlusconi niets op
Einde oorlog ook voor Duitsers 'bevrijding'
Ontwapening in Rwanda
Tevreden roker
Geen centraal strafregister
Japanners snappen weinig
van ophef over schoolboek
'Executie met injectie wreed'
5
^jiklacht fraude
•dselprogram
vork - De Amerikaanse
ie heeft een Amerikaan,
Int en een Bulgaar in staat
eschuldiging gesteld we-
met het Iraakse
oor-voedselprogramma,
it om een Texaanse olie-
iar en zijn Britse en Bul-
partners. De Amerikaan
fgulgaar zijn gisteren ge-
•rd. De Brit wordt nog in
Ierland gezocht. Met het
ior-voedselprogramma
Irak van december 1996
imber 2003 uit de op-
it van de export van olie
>1 en medicijnen voor de
bevolking aanschaffen,
id van Saddam Hus-
echter voor miljarden
zak.
nohuwelijken
lig verklaard
hes - Het hoogge-
iof in de Amerikaanse
jon heeft gisteren on-
3000 homohuwelijken
[verklaard die daar vorig
en voltrokken. Volgens
iters hadden de functio-
en die de stellen in de
erbonden, niet het recht
doen. In een aantal dis-
f-1 in Oregon stelden de au-
len het huwelijk vorig jaar
open voor koppels van
y fde geslacht. De zaak
"een nationale rel over de
of een verbod op het ho-
ivelijk in strijd is met de
wet.
3 touw van
f Potsdam
Sim - De Oost-Duitse stad
jjHm is begonnen met de
juw van de historische
oenskerk. In de kerk
in maart 1933 het zojuist
f e1 in Duitse parlement
- -' lag) bijeen nadat Hiüer
ïselier was benoemd. De
it 1731-1734 raakte tij
iet Britse bombardement
itsdam, op 14 april pre-
stig jaar geleden, zwaar
Gisteren is de eer-
en gelegd voor de recon-
e, meldde de Duitse tele-
fensohn gaat
stijnen helpen
vrijdag 15 april 2005
no
Kigali - Ergens in de buurt van de Rwandese hoofdstad Kigali worden grote hoeveelhe
den wapens op de brandstapel gelegd. Rwanda behoort tot de elf Afrikaanse landen,
die besloten hebben om de fabricage, handel en het gebruik van lichte wapens, waar
mee talloze bloedige conflicten in de regio worden uitgevochten, drastisch in te dam
men. De Veiligheidsraad van de VN had de rebellenbeweging FDLR dinsdag opgeroe
pen haar belofte na te komen en de wapens in te leveren. De FDLR kondigde twee we
ken geleden in Rome aan dat het de gewapende strijd vanuit de Democratische Repu
bliek Congo tegen Rwanda zou beëindigen. Foto: Reuters
jgton - Het zogeheten
voor het Midden-Oos-
ift James Wolfensohn
liezen om de Palestijnse
iɮeit te helpen bij het
«•eren van politieke en
ggnische hei-vormingen in
^pieer de Gazastrook.
sohn is de vertrekkend
nt van de Wereldbank,
artet bestaat uit de Ver-
Staten, de Europese
lusland en de Verenigde
Zij fungeren als bemid-
om het vredesproces
Israël en de Palestijnen
irderen.
idevergoeding
slachtoffers
- Een rechtbank in
ork heeft bepaald dat de
:se banken de Union
f Switzerland en Credit
Group 21,9 miljoen dol-
eten betalen aan veertien
vVraaanden van twee slacht-
m de holocaust. De na-
nden beschuldigden de
1 ervan dat ze de nazi's
inderden miljoenen aan
slot en hebben overgedra-
9 ilgens de rechtbank was
duidelijk voorbeeld van
dverbreide verraad van
klanten door Zwitserse
1 tijdens de nazi-periode.
ratie tegen
cale moslims
en - De Duitse politie
isteren invallen gedaan
RW ingen, kantoren en mos-
het kader van een ope-
jen radicale moslims,
ng voor de operatie
ji onderzoek naar twee
[en die worden verdacht
ngontduiking en het
1 van geld, aldus de
erder. De twee, een
pr en een Egyptenaar,
pakt. Zij zouden extre-
e organisaties in het
nd financieel hebben
leund en onderhielden
|met een scala aan ter-
he organisaties, aldus
nming over
on uitgesteld
foton - De commissie
indse relaties van de
inse senaat stemt dins-
|r de omstreden kandi-
a John Bolton voor de
p ambassadeur van de
We Naties. De stemming
ilijk al gisteren plaats-
maar de Democraten
jaar een stokje voor. Ze
len de benoeming en eis-
Pt tijd voor onderling be-
frlton, die volgens zijn
aiders geldt als een re-
te vijand van de volke-
fnisatie. kreeg de steun
Amerikaanse minister
tenlandse Zaken, Con-
jaRice.
monaco/anp - Het vorstendom Monaco is in een fort
veranderd voor de uitvaart van prins Rainier III. Voor
de bescherming van de staatshoofden en regeringslei
ders die de op 6 april overleden vorst vandaag de laat
ste eer komen bewijzen, gelden maximale veiligheids
maatregelen.
Vanaf vanmorgen vroeg is het rijk van twee vierkante
kilometer zo goed als van de buitenwereld afgesloten.
Alleen de hoge gasten kunnen er ongehinderd in. Zij
worden over de circa 35 kilometer tussen het vliegveld
van Nice en Monaco geëscorteerd door speciale een
heden van de nationale politie. Boven sommigen zul
len zelfs helikopters vliegen.
Het luchtruim boven Monaco is vandaag gesloten voor
burgerluchtvaart en in de territoriale wateren van het
vorstendom is scheepvaart verboden. Meer dan 1800
Franse en Monegaskische politiemensen en scherp
schutters zorgen voor een bewaking zoals die in Mona
co nog niet eerder is gezien.
De genodigden zullen in de ochtend het paleis van de
familie Grimaldi bezoeken, waar prins Rainier ligt op
gebaard. Volgens de autoriteiten gingen ongeveer
10.000 van de 32.000 inwoners van Monaco hen de af
gelopen dagen voor. Veel Monegasken hebben nooit
een andere vorst gekend dan Rainier, die ruim 55 jaar
heeft geregeerd.
Om 12.00 uur begint de uitvaartplechtigheid in de ka
thedraal, die net als het paleis in het oude centrum
staat. Verwachte koninklijke gasten zijn onder meer de
Belgische koning Albert, de Spaanse koning Juan Car
los, koning Karei Gustaaf en koningin Silvia van Zwe
den en de Noorse koningin Sonja. Namens Nederland
is prins Willem-Alexander in Monaco. Frankrijk is ver
tegenwoordigd door president Jacques Chirac en ook
van Ierland en Slovenië worden de staatshoofden,
Mary McAleese en Janez Drnovsek, verwacht.
Via grote televisieschermen kan het publiek de cere
monie volgen. Ook op de Nederlandse tv is die recht
streeks te zien. Voor de Monegasken wordt om 18.30
uur nog een rouwmis gehouden. Later op de avond
wordt Rainier bijgezet in de crypte van de kathedraal,
naast het graf van zijn echtgenote prinses Gracia, die
in 1982 door een auto-ongeluk om het leven kwam.
Volgens een regeringsbron woont alleen de naaste fa
milie de bijzetting bij.
Premier haalt bakzeil met campagneplan
rome/gpd - Ook na vier uur du
rend crisisberaad heeft de Itali
aanse premier Silvio Berlusconi
de politieke crisis niet kunnen
bezweren. De leiders van de co
alitiepartijen kwamen ruziënd
naar buiten. Twee kleinere par
tijen willen uit het kabinet stap
pen als Berlusconi geen totaal
vernieuwde regeringsploeg pre
senteert en president Ciampi
om een nieuw mandaat vraagt.
Berlusconi wil alleen de minis
tersploeg met twee nieuwe be
windslieden uitbreiden.
De Italiaanse premier kwam in
de problemen door een gewel
dige nederlaag bij regionale
verkiezingen vorig weekeinde.
Een extra domper was de waar
schuwing van de Europese
Commissie dat de Italiaanse
economie uit het spoor raakt
wanneer niet met strakke be
grotingsdiscipline ingrijpend
wordt bezuinigd.
Na de verkiezingen eisten de
kleine christen-democratische
en sociaal-democratische par
tijen vervroegde verkiezingen.
Berlusconi veegde die eerst van
tafel, maar moest bakzeil halen
toen leider van de Nationale Al
liantie en vice-premier Fini ook
druk op de ketel zette. Maar in
het tumult daarna ruilden de
kleinere coalitiepartijen hun eis
voor vervroegde verkiezingen in
voor een Timpasto', een totale
herziening van de regerings
ploeg. Dit inclusief een nieuw
programma voor de rest van de
regeerperiode.
Berlusconi ging het crisisberaad
gisteren in met een '300 dagen
programma', dat behalve het
introduceren van twee nieuwe
ministers feitelijk neerkwam op
een permanente verkiezings
campagne tot het einde van
zijn regeerperiode in april vol
gend jaar.
Volgens Berlusconi was de zwa
re nederlaag bij de regionale
verkiezingen vooral veroorzaakt
door zijn absentie tijdens de
campagne. ,,Dat gaat anders
worden", kondigde hij aan bij
een verrassend optreden tij
dens een tv-debat met politieke
opponenten, het eerste sinds
vijf jaar.
Niet alleen binnen de coalitie
bestaat er weerstand tegen zo'n
langdurige verkiezingscampag
ne, ook de belangrijkste werk
geversorganisaties kwamen met
negatieve reacties.
Jeddah - Een man uit Saudi-Arabië rookt op het
strand van Jeddah een waterpijp. De waterpijp is
door onze correspondent
Hetty van Rooij
Luxemburg - Criminelen die in
heel Europa actief zijn, kunnen
zich in de toekomst minder mak
kelijk verstoppen. De Europese
ministers van Justitie werden
het gisteren in Luxemburg on
verwacht eens over een systeem
dat de EU-landen inzicht geeft in
eikaars strafregisters. Nederland
krijgt een overzicht van alle ver
oordelingen van Nederlanders
elders in de EU, en andere Euro
pese landen kunnen daar ge
bruik van maken.
Tot nog toe zijn EU-landen niet
verplicht veroordelingen door
te sturen naar het vaderland
van de veroordeelde. In de
praktijk houdt ieder land alleen
zijn eigen strafregister bij, waar
door het voor het openbaar mi
nisterie in een ander land
moeilijk te zien is of een be
paalde verdachte meer op zijn
kerfstok heeft. Het meest schrij
nende voorbeeld waar het mis
ging is de Franse seriemoorde
naar Fourniret. Die verhuisde
na zijn veroordeling in Frank
rijk naar België en zette daar
zijn praktijken voort. Toen de
Belgische justitie hem in de ga
ten kreeg, was zij niet op de
hoogte van de moorden die de
man in Frankrijk had gepleegd
en meende justitie dat hij een
blanco strafblad had.
Onder meer de zaak-Fourniret
was voor Duitsland, Frankrijk,
Spanje en België aanleiding om
een begin te maken met de on
derlinge uitwisseling van gege
vens. Probleem daarbij is dat
het alleen gaat om registratie
van mensen die de nationaliteit
hebben van een van de betrok
ken landen. De Europese Com
missie, het dagelijks bestuur
van de Unie, is voorstander van
een centraal Europees strafre
gister waarin met één druk op
de knop de namen terug te vin
den zijn van alle mensen die
eerder in de EU werden veroor
deeld. De ministers kozen giste
ren voor een mengvorm van
beide systemen. Er komt geen
centraal Europees strafregister,
maar wel een Europees digitaal
zoeksysteem, en met een na
menlijst van veroordeelde bui
tenlanders plus het EU-land
waar ze veroordeeld zijn.
Daarnaast worden de vonnis
sen waarbij EU-burgers betrok
ken zijn, doorgestuurd naar het
land van de veroordeelde. Dat
land is dan verplicht die infor
matie op te nemen in het straf
register ten behoeve van andere
EU-landen.
Wanneer, bijvoorbeeld, Polen
een Nederlander en een Ameri
kaan aanhoudt die worden ver
dacht van het witwassen van
geld, kan Polen in Nederland
informatie opvragen over de
Nederlandse verdachte en via
het centrale zoeksysteem te we
ten komen of en waar de Ame
rikaan eerder in de EU veroor
deeld is geweest.
De Europese Unie werkt ook
aan een systeem waardoor be
drijven hun openstaande reke
ningen in andere lidstaten
makkelijker kunnen innen,
zonder zich te hoeven begraven
in het justitiële systeem van een
ander land.
een traditioneel genotmiddel in Saudi-Arabië en
zeer populair onder arabieren. Foto: Reuters
tokio/csm - Japan was verbijs
terd toen verleden week Chine
se demonstranten opriepen tot
een boycot van Japanse pro
ducten, ruiten van Japanse win
kels ingooiden, Japanse studen
ten in elkaar sloegen en de Ja
panse ambassade in Peking be
stormden. En dat alleen maar
vanwege een schoolboek. De
Chinese regering zindert van
woede over het bewuste ge
schiedenisboek, waarin het
wrede optreden van het Japan
se leger in Azië tijdens de Twee
de Wereldoorlog vergoelijkt
wordt. De kwestie speelt al ja
ren, maar Japan snapt maar
niet hoe zijn buurlanden zich er
zo druk over kunnen maken.
Veel Japanners denken dat de
werkelijke reden van de de
monstraties een eventuele per
manente zetel voor Japan in de
VN-Veiligheidsraad betreft, iets
waar China pertinent tegen is.
Ook officiële bezoeken aan de
Yasukuni-tempel, waar een
aantal veroordeelde oorlogs
misdadigers begraven ligt, wor
den gezien als belangrijke bron
van de spanningen. Maar de
schoolboekenkwestie in het bij
zonder laat zien hoe weinig be
gripvol Japan zich opstelt waar
het voor Azië gevoelige kwesties
betreft.
Alle Japanse scholen kunnen
uit een door het ministerie van
onderwijs samengestelde lijst
van acht geschiedenisboeken
kiezen. Het ministerie wijst er
op dat de boeken niet te kri
tisch mogen zijn over het Ja
panse oorlogsverleden. Linkse
historici hebben - zonder suc
ces - de regering aangeklaagd,
omdat teksten als 'de aanval op
China', veranderd moesten
worden in 'de opmars in Chi
na'. Kritiek uit Chinese en Zuid-
Koreaanse hoek heeft ertoe ge
leid dat er nieuwe regels zijn
opgesteld, die voorschrijven dat
geschiedenisboeken begrip en
internationale saamhorigheid
moeten tonen waar het de Azia
tische moderne geschiedenis
betreft.
Toch heeft het ministerie van
onderwijs dit jaar een boek
goedgekeurd waarin staat dat
de Takeshima-eilanden - nu de
Dokdo-eilanden geheten en in
handen van Zuid-Korea - Ja
pans grondgebied zijn.
De meeste Japanners vinden
dat zij geen schuld hebben aan
de schoolboeken-kwestie. Ryo-
zo Yoshino, socioloog aan de
Universiteit van Tokio: „De ge
wone burger heeft hierop geen
invloed. Bovendien zijn Japan
ners niet zo geïnteresseerd in
buitenlandse kwesties, omdat
het land zich sinds 1945 in een
politiek isolement bevindt."
Volgens voormalig ambassa
deur Sakutaro Tanino lijdt het
geen twijfel dat de Japanse po
ging een permanente zetel in
de Veiligheidsraad te bemachti
gen van invloed was op de de
monstraties van afgelopen
week. „Maar het geweld heeft
China geen goed gedaan. In
2008 is China gastheer van de
Olympische Spelen en deze in
cidenten hebben het imago van
het land behoorlijk geschaad."
londen-washington/anp - De
executie van terdoodveroor-
deelden in de Verenigde Staten
met behulp van dodelijke injec
ties verloopt soms uiterst
wreed. Amerikaanse onderzoe
kers hebben daarom om beëin
diging van deze vorm van ter
doodbrenging gevraagd.
Een wetenschappelijk onder
zoek, waarvan de resultaten gis
teren in het Britse medische
vakblad The Lancet zijn gepu
bliceerd, laakt deze wijze van
executie. De uitvoering is niet
altijd humaan en pijnloos, zoals
de autoriteiten willen doen ge
loven. Veel veroordeelden wor
den onnodig gekweld, omdat ze
niet voldoende verdoofd zijn.
De dodelijke injectie is de
meest gebruikte wijze van exe
cutie in de Verenigde Staten. De
methode staat bekend als rela
tief humaan en is dan ook niet
in strijd met het achtste amen
dement op de Amerikaanse
grondwet, dat bijzonder wrede
straffen verbiedt.
De wetenschappers ontdekten
dat de meeste beulen geen en
kele opleiding op het gebied
van anesthesie hebben geno
ten.
De verdoving wordt veelal op
afstand toegediend en er wordt
zelden of nooit gecontroleerd
of die afdoende werkt.
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - Wat herdenken de Duitsers op 8
mei? De bevrijding van het nazisme, de
vernederende nederlaag tegen de gealli
eerden, de dood van zes miljoen joden, of
het lijden van de vele Duitsers, die met
brandbommen werden bestookt en van
huis en haard werden verdreven? Is 8 mei,
wanneer het zestig jaar geleden is dat de
Tweede Wereldoorlog eindigde, ook in de
Bondsrepubliek een 'bevrijdingsdag'?
„Ik denk dat een meerderheid van de
Duitsers 8 mei inmiddels als een bevrij
ding beleeft", meent professor Norbert
Frei (49), historicus en schrijver van het
boek Het Derde Rijk in het bewustzijn
van de Duitsers. „In de jaren vijftig was
dit natuurlijk niet zo. Toen werd over 'de
nederlaag' gesproken. Waarschijnlijk
kunnen we nu het beste spreken over
een nederlaag ten goede."
Het was president Richard von Weiszac-
ker, die twintig jaar geleden voor het
eerst in een prominente rede de term
'bevrijding' in de mond nam. „Hoewel
natuurlijk veel Duitsers tegen hun wil
werden bevrijd", nuanceert Frei. „De
geallieerden waren er ook niet op uit om
de Duitsers te bevrijden. Die wilden een
eind maken aan de agressieve nazi-
staat."
Algemeen geldt de Bondsrepubliek als
een land dat op voorbeeldige wijze de
eigen rampzalige geschiedenis verwerkt.
Frei verwijst naar het Holocaust Monu
ment in Berlijn, dat op 10 mei wordt ge
opend. „De uiteenzetting van het nazi
verleden is een belangrijk deel van de
identiteit van de Bondsrepubliek. Waar
vind je een postdictatoriale democratie,
die in het midden van haar hoofdstad
een negatieve nationale herinnering in
een monument giet? Over dertig jaar zal
het Holocaust Monument worden opge
vat als een teken van de bereidheid van
de huidige samenleving om zich reken
schap te geven van haar verleden."
Dat in andere landen hardnekkige ste
reotypen over Duitsland voorbestaan, ir
riteert de historicus. „Ook Ian Kershaw,
de gerenommeerde Britse Hitler-bio-
graaf, merkte op dat hij het helemaal
heeft gehad met die Britse clichés over
de Duitsers als nazi's. Voor jonge Duit
sers, die met die vooroordelen worden
geconfronteerd, moet dit een aanspo
ring zijn om meer kennis te verzamelen
over de eigen geschiedenis opdat zij hun
opponenten van repliek kunnen dienen.
Over schuld moet het al helemaal niet
meer gaan, die jongeren hebben geen
schuld."
De laatste jaren neemt in de Duitse ge
schiedschrijving het lijden van de eigen
bevolking een prominente plaats in.
Frei: „Toch is dat thema nooit een taboe
geweest. Al in de jaren vijftig werd over
de bommenregen op Duitse steden ge
schreven. En de Beierse tv zond later
een populaire serie uit over de Duitse
vluchtelingen, die na de oorlog uit het
Oosten werden verdreven. Maar de be
langstelling bleef vaak lokaal <#*egio-
naai. Inmiddels is Hitier zelfs onderdeel
van de populaire cultuur en kan een film
over zijn laatste dagen in de bunker
worden gemaakt als een Hollywood-
blockbuster. Dertig jaar geleden was dit
ondenkbaar."
Het blijft een intrigerende vraag waarom
de Duitsers destijds massaal achter Hit-
Ier aanliepen. Was het omdat zij ook
economisch profiteerden, zoals in een
recente studie over de 'roofzuchtige so
ciale staat van Hitier' wordt beweerd?
Frei: „Er waren natuurlijk veel mensen
die profiteerden, alleen al door voor
weinig geld op veilingen de geroofde
spullen van gedeporteerde joden op de
kop te tikken. Maar ik zou meer de na
druk leggen op het sociaal-psychologi
sche element, het gevoel deel uit te ma
ken van een volksgemeenschap. Nog in
1942 maakte het bouwfonds Wünstenrot
reclame met de slogan: 'In de oorlog
sparen, later bouwen'. De nazi's waren
er meesters in de mensen een zorgeloze
toekomst voor te schotelen."
