KUNST CULTUUR
Ook bij Naturalis banen op de tod
Van schnabbelaar tot wereldster
Beppie Melissen over Carver: 'IJzerenheinig doorgaan'
Holland Symfonia t;
Quirine Viersen spe
voorbeeldig samei
African Footprint: tui
historie en hoop
vrijdag 15 april 2005
Acteur Jim Vaviezel in 'The Pas
sion of The Christ'.
Foto: EPA/Phillipe Antonello
Mel Gibson maakt
film over paus
new york - Filmregisseur Mei
Gibson werkt aan een film over
het leven van paus Paulus Jo
hannes II. Het Amerikaanse
dagblad The New York Times
berichtte woensdag dat de
Amerikaan vorige week met een
cameraploeg in Rome was om
tijdens de begrafenis van de
paus te filmen. De beelden
kunnen aan het slot van de be
oogde productie worden ge
bruikt. De rooms-katholieke
Gibson maakte ook de film 'The
Passion of The Christ' over de
laatste levensuren van Jezus
Christus.
Pianist Johnnie
Johnson overleden
st. louis - De legendarische
bluespianist Johnnie Johnson is
woensdag op 80-jarige leeftijd
in zijn woonplaats St. Louis
overleden. Johnson wordt ge
zien als de pionier van de rock
'n roll. Samen met Chuck Berry
schreef hij de beroemde roek-
hits 'Johnny B. Goode' en 'Roll
over Beethoven'. Samen ont
wikkelden ze in de jaren '50 de
rock 'n roll, die aan de basis ligt
van de hedendaagse popmu
ziek. De pianist speelde ook sa
men met bluesgrootheden als
John Lee Hooker, Bo Diddley,
Eric Clapton en rocker Keith Ri
chards. In 2001 werd Johnson
opgenomen in de Rock and Roll
Hall of Fame.
Pausboek primeur
voor Bezige Bij
den haag - De Bezige Bij brengt
dinsdag 19 april als eerste uit
geverij ter wereld een bewer
king uit van het manuscript van
Atto Melani over de opvolging
van de paus. Het manuscript
uit 1700, 'De geheimen van het
conclaaf, is door het overlijden
van Johannes Paulus II uiterst
actueel. Atto Melani (1626-
1714) schreef de tekst voor zijn
opdrachtgever LodewijkXIV, de
Zonnekoning, om hem te hel
pen bij zijn pogingen de pause
lijke troon te bestijgen. De tekst
bevat gepeperde anekdotes
over intriges aan het pauselijk
hof en de slinkse manieren bij
het naar voren schuiven van
kandidaten.
Benefiet Tax
met Thé Lau
den haag - Zanger Huub van
der Lubbe van De Dijk, Henk
Hofstede van de Nits en Thé
Lau zijn enkele van de artiesten
die meedoen aan het benefiet
concertvoor Wally Tax. Peter te
Bos (Claw Boys Claw), Ross
Curry, Richard Janssen en Ar-
mand hebben eveneens hun
medewerking toegezegd. Zij
zullen nummers van Tax zin
gen. Verder is er een optreden
van The Outsiders en zijn er bij
dragen van Simon Vinkenoog
en Aat Veldhoen. Met de op
brengst worden de kosten van
de begrafenis van Tax betaald.
Het benefietconcert in Paradiso
begint om 20.30 uur.
Museumvereniging bezorgd over financiën musea
leiden - Het Rijksmuseum van
Oudheden in Leiden is niet het
enige museum dat in financiële
nood verkeert. De Nederlandse
Museumvereniging (NMV)
maakt zich zorgen over het
groeiende aantal musea in ons
land dat met financiële proble
men kampt. Daaronder ook Na
turalis waar de komende jaren
mogelijk vijf banen verdwijnen.
Enkele jaren geleden moesten
bij Naturalis al tien personeels
leden het veld ruimen als ge
volg van bezuinigingen. ,,Van
succes word je niet altijd rijk",
zegt directeur Ronald van
Hengstum die jaarlijks toch
250.000 bezoekers kan verwel
komen. ,,Bij de verzelfstandi
ging van het museum en bij de
nieuwbouw aan de Darwinweg,
tien jaar geleden, was de
bruidsschat die rnee kregen
achteraf bezien aan de kleine
kant. De afschrijvingen op het
nieuwe gebouw waren hoog en
reserves waren er niet. Dat is
van het begin af aan als een
molensteen om onze nek blij
ven hangen. Gevoegd bij de
korting op de subsidie nood
zaakte dat tot bezuinigingen.
Die zijn destijds nog door di
recteur Van der Weijden door
gevoerd."
,,De komende twee jaar moe
ten we nog zes ton bezuini
gen", aldus van Hengstum. ,,Ik
ben nu bezig met het opstellen
van een bedrijfsmatig plan en
een sociaal plan om te zien hoe
we de schade kunnen beper
ken. Misschien kunnen we
mensen herplaatsen. Maar ik
sluit een aantal gedwongen
ontslagen niet uit."
Bij de Nederlandse Museum
Vereniging weet men niet pre
cies hoeveel van de vierhon
derd leden in moeilijkheden
verkeren, maar NMV-bestuurs-
lid en directeur van het Gro
ninger Museum Kees van Twist
noemt de situatie zo zorgelijk
dat hulp aan de instellingen tot
'speerpunt van beleid' wordt
gemaakt.
,,De nood is structureel hoog",
aldus Van Twist. Hij noemt als
oorzaken de enorme stijging
van kosten als verzekeringspre
mies en lonen. De musea kre
gen het afgelopen jaar onder
meer te maken met een alge
mene korting van 2,5 procent
op de rijkssubsidies en het
schrappen van Melkert-banen.
Van Twist: ,,Alleen al voor mijn
museum betekent het verlies
aan Melkert-banen 50.000 euro
aan extra kosten. Bij de verzelf
standiging van de rijksmusea
van een aantal jaren geleden
zijn structurele fouten ge
maakt. Wij moeten bijvoor
beeld zelf onze educatieve acti
viteiten betalen. Laat dat een
waarschuwing zijn voor de ge
meente Amsterdam bij de aan
staande verzelfstandiging van
het Stedelijk Museum. Daar
voor moet een bruidsschat be
schikbaar komen."
Michael Bublé krijgt nu ook in Nederland voet aan de grond
door Ton Ouwehand
Amsterdam - Miljoenen exem
plaren werden over de hele we
reld verkocht van de debuut-cd
van de Canadese zanger Michael
Bublé (1975). Nederland bleef
achter. Maar voor zijn tweede cd
'It's time', zwichtte ook ons land.
Het album was maar een paar
weken uit of het werd goud. Een
nieuwe Frank Sinatra? Een nieu
we Tony Bennett? Concurrentie
voor Jamie Cullum?
Zijn opa heeft altijd in hem ge
loofd. Tegen de klippen op.
Zestien was Michael Bublé,
toen zijn grootvader bij jazzmu
zikanten ging rondvragen of
zijn kleinzoon een paar liedjes
mee mocht zingen. Wat hij wel
niet dacht, een kind mee laten
doen bij een volwassen jazz
band. Maar toen hij eenmaal
meegezongen had, was het met
de scepsis gedaan. Die mocht
vaker langskomen. Grootvader
betaalde ook zanglessen voor
zijn kleinzoon. Maar dat draai
de uit op spijbelen en hasj ro
ken.
Toen Michael Bublé met eigen
jazzbandjes met wisselend suc
ces het Canadese jazzcircuit af
struinde, schoot zijn grootvader
hem duizenden dollars voor zo
dat hij in eigen beheer een paar
cd's kon opnemen, die hij bij
de optredens kon verkopen.
Die drie cd's zijn collectors
items geworden. Op internet
wordt er inmiddels rond de zes
honderd dollar voor betaald,
zegt Michael Bublé met een
grijns. Want Bublé, inmiddels
bijna dertig, is een wereldster
geworden.
Hij is voor het eerst in Neder
land. Niet om er te zingen, daar
komt hij dit najaar voor terug.
Nee, Bublé is bezig een nieuw
Hollands publiek aan te boren.
En daartoe zetelt hij twee dagen
in duur Amsterdams hotel.
De Britse Jamie Cullum en de
Canadese Michael Bublé wor
den vaak vergeleken. Beiden
houden zich bezig met jazzy
zang van vervlogen dagen.
Waar Jamie Cullum zichzelf be
geleidt op piano laat Michael
Bublé zich begeleiden door big
bands met arrangementen van
de top uit de jazz: John Clayton,
Sammy Nestico, David Foster
en Bill Holman.
Bublé komt niet bepaald uit
een muzikaal nest. Zijn vader is
visser, zijn moeder huisvrouw.
Thuis werd Led Zeppelin ge
draaid, Bryan Adams, Bruce
Springsteen. Maar de jonge Bu
blé roeide tegen die stroom op.
Als kind was hij gegrepen door
'White Christmas' van Bing
Crosby. En het duurde niet lang
of hij raakte bovenmatig geïnte
resseerd in Frank Sinatra, Tony
Bennett, Ella Fitzgerald, Mills
Brothers, Ray Charles, Chet Ba
ker. ,,Van iedereen heb ik gesto
len wat ik kon gebruiken."
„Vanaf mijn zestiende zong ik
in het jazzcircuit, standards en
eigen songs. Maar wel die tradi
tie. Iedereen verklaarde me
voor gek. Ik moest muziek gaan
zingen die bij mijn leeftijd pas
te, vond iedereen. Dat ik kon
zingen, daar twijfelde niemand
aan, maar ze vonden dat ik een
boyband moest gaan. Toen ik
21 was kreeg ik een aanbieding
om een popplaat te maken. Ik
zou er tegen de honderddui
zend dollar voor krijgen. Een
enorm bedrag. Ik zat nagenoeg
aan de grond. Maar ik heb ge
weigerd. Mijn ouders waren ra
zend. Ik was niet goed bij mijn
hoofd. Ze snapten er niets van.
Maai- ik wilde de muziek waar
ik echt van hield niet verloo
chenen. Ik was ervan overtuigd
dat ze het later tegen me zou
den gebruiken. Dat ze zouden
zeggen: die jongen heeft alles
geprobeerd."
„Na vijfjaar had ik trouwens
wel spijt van mijn principiële
opstelling. Ik was door mijn
geld heen, ik zat in Toronto en
ik kon de terugreis naar Van
couver niet eens betalen. Van
mijn cd's die ik tijdens de op
tredens verkocht, had ik er nog
eentje over. Ik deed mijn laatste
optreden. Na afloop kwam er
een enthousiaste man naar me
toe. Hij vond het geweldig. Ik
gaf hem mijn laatste cd en zei
dat hij 'm mocht hebben. Als-ie
het niet leuk vond, had hij mis
schien een leuke onderzetter."
„De volgende dag belde hij op.
Hij was een naaste medewerker
van de minister-president. Hij
had mijn plaatje aan zijn baas
en z'n vrouw laten horen. Die
vonden het fantastisch. Ze wil
den me ontmoeten. Ik zei: ik
kan nergens komen, ik ben
door mijn geld heen. Maar die
zelfde dag werd een ontmoe-
Michael Bublé: „Dat ik kon zingen, daar twijfelde niemand aan, maar ze vonden dat ik een boyband
moest gaan. Publiciteitsfoto: GPD
ting geregeld. Ze waren met me
begaan en ze waren weg van
mijn muziek. Ik mocht een tijd
je bij ze logeren. Hun dochter
zou over een maand trouwen,
ze zou een groot feest geven, en
ze vroegen of ik daar wilde op
treden. David Foster, de grote
producer zou ook komen. En ze
wilden dat hij me zou horen."
Bublé kan het smakelijk vertel
len. Hoe hij stond te zingen ter
wijl Foster ongeïnteresseerd de
andere kant op keek. En dat hij
vervolgens zag hoe de minister
president Foster bij zijn hoofd
pakte en dat in de richting van
het podium draaide. „Ik zag
zijn hoofd na verloop van tijd
ontdooien. Later kwam hij naar
me toe en vroeg hij of ik naai'
Los Angeles wilde komen om
een plaat met hem te maken."
Bij het eerste gesprek in Los An-
Nieuwe Carver-productie in het LAKtheater
door Martin Hendriksma
leiden - 'Boek dat handelt over
gesteentes en hun eigenschap
pen en krachten', meldt de Dikke
van Dale over een lapidarium.
Het is ook de titel van de nieuwe
Carver, waarmee de groep na
het koude 'Zuur' wat meer
warmte in de theaterzalen wil
brengen. Warmte met stenen?
Beppie Melissen gaat het uitleg
gen.
Als ze de cappuccino heeft op
gelepeld, vertelt ze Over het
beeld dat aan 'Lapidarium' ten
grondslag lag. „Je moet denken
aan een verzamelplaats bij een
museum, met allemaal brok
stukken van stenen. Op zichzelf
zijn die losse stenen heel mooi.
Maar het grotere geheel wat die
brokstukken ooit met elkaar
vormden is niet meer terug te
herleiden."
Die stenen, vervolgt ze, zijn na
tuurlijk niet zomaar stenen.
„Het staat voor de manier
waarop we ons gebeurtenissen
uit ons leven herinneren. De
meest triviale dingen staan me
nog haarscherp voor de geest,
In 'Lapidarium' krijgt de theaterbezoeker flarden uit het leven van de vier personages aangereikt.
Foto: Ben van Duin
terwijl je sommige dramatische den uit het leven van de vier
gebeurtenissen kennelijk gro- personages aangereikt en mag
tendeels hebt verdrongen.de rest er zelf vrijelijk bij fanta-
De theaterbezoeker krijgt flar- seren. „Zo uniek is het idee
niet", relativeert Melissen. „Het
is gewoon iets wat me fasci
neert. Het zal met mijn leeftijd
te maken hebben. Ik heb het
gevoel dat ik nu, op m'n 53ste,
een nieuwe fase van het leven
inga. Onherroepelijk ga je vaker
terugkijken. Na 'Zuur', onze vo
rige productie, die qua sfeer be
trekkelijk kil en koud was, zoe
ken we nu naar een meer ver
stild, warmer theater."
'Lapidarium' moet zo 'een ma
gische vertelling' zijn, binnen
het handelsmerk van Carver.
„Uiteindelijk draaien al onze
voorstellingen om het naast
mekaar tasten van mensen. Ze
willen wel, maai' ze kunnen el
kaar niet bereiken."
'Lapidarium' speelt ze met Hel-
mert Woudenberg, Jim van der
Woude en Joke Tjalsma. Vaste
Carver-leden René van 't Hof en
Leny Breederveld hebben de
groep voorlopig verlaten. „Die
chemie die tussen ons bestond
was heel bijzonder", zegt Melis
sen. „Anderzijds hoorde je ook
wel eens dat mensen het een
beetje gezien hadden. Ik deel
die mening niet, maar na dik
vijftien jaar samenwerking is
dat gevoel natuurlijk niet hele
maal vreemd." Woudenberg,
Tjalsma en Van der Woude
hebben alle drie al eerder bij
Carver gewerkt. „Maar ze heb
ben nog nooit samen op het
podium gestaan. Dat maakt het
De afgelopen maanden kwa
men tekorten bij onder meer
het Rijksmuseum van Oudhe
den in Leiden, Museum Boij-
mans Van Beuningen in Rotter
dam, het Centraal Museum in
Utrecht, het Van Abbemuseum
in Eindhoven en cultureel cen
trum CODA in Apeldoorn aan
het licht. Volgens Van Twist
lijkt het probleem zich vooral
bij zijn collega's van de rijksge-
subsidieerde musea voor te
doen. Maar behalve Naturalis
in Leiden gaat het ook het Zui
derzeemuseum in Enkhuizen
en Rijksmuseum Paleis het Loo
in Apeldoorn niet
wind.
Volgens een reactie vai
nisterie van WVC betre ff
cidentele problemen. ;d
voor Cultuur komt bi et:
met een advies over h
van het museumbest
het bijzonder de finau ar
sitie van de instellir 1.1
raadscommissie musfe
seert daarvoor onder he
verdeling van de subon
men tussen rijk, prov
gemeenten en de ve el)
met de eigen inkom
musea.
di
ui
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Holland Symfonia o.l.v.
Alexander Anissimov, m.m.v. Quirine
Viersen (cello). Gehoord: 12/4,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
Onder leiding van de eigenzin
nige, bevlogen gastdirigent
Alexander Anissimov bevestigt
Holland Symfonia glansrijk de
slagzin boven het programma
'Met kleurrijk elan'. De vier
componisten Tsjaikovski, Saint -
Saëns, Dvorók en Moussorgski
schitteren van vitaliteit en ex
pressie, in een waaier van bon
te klankkleuren. Dat heeft zeker
te maken met de geweldige be
zetting van blazers en strijkers,
waarin tuba's, trombones,
groot slagwerk, en maar liefst
vijf contrabassen op een rij;
maar eveneens met intens en
feestelijk samenspel. Daaraan
toegevoegd het superieure spel
van een topcellist, Quirine Vier
sen.
Als een peluw van mollig mos
in een zonovergoten woud, zo
bloedwarm, sensueel wendbaar
is het spel van Viersen in Wal-
desruhe van Antonin Dvorak,
waarachter een ruisende, mee
gaande orkestklank, waarin
plotseling 'een vogel opwaarts
vliegt en fluit'. Diezelfde weel
derige gloed legt Viersen in het
Celloconcert van Saint-Saëns,
niet zozeer door het maken van
een groot volume, haar cellok
lank is klein en* intiem, veeleer
door haar raffinement in het
kleuren van de nuance. Orkest
011
en solist spelen voorbr0
werken op elkaar in of
kaar ruim baan. Tochi
werk, waarin de drie d
ganisch in elkaar overt
niet van begin tot eind
De verschillende them nr
geregeld terugkeren, st
lyriek en drama, zettei
een spoor, spurten nie 0
een einddoel, waardoc
meer een doolhof wort jj
hier en daar een verra
dwaallicht.
Tsjaikovski's Ouvertui
en Julia' en vooral Moi
ki's 'Schilderijen van e
toonstelling' bruisen v
gie. Anissimov verrasts*'
pikante korte slotakko
zoals in de eerste Pronin
die juist voluit pronkt 1Ir'
met een prachtige troi
en een flamboyant spt
kest. Dat promenade-!
mengt zich in steeds v
kleurschakeringen ooi
schilderijen, in het laa
grote poort van Kiev' 1
jesteitelijk prominent,
schilderijen krijgen ed
gen karakter, springerer
(violen) in 'de Tuilerie
stampend dreigend (k
snijdend (violen) in 'B
Dans van de Kuikens
schaal geeft je een krif
lentegevoel. Op 'de M
Limoges' tinkelt het pb
in licht doorschijnen
Duisternis, spookacht
men en dreinen (gest
maken 'de catacomb
ringwekkend. Dit alli
Holland Symfonia m(
elan.
de
ng
geles zeiden ze te hopen dat er
honderdduizend exemplaren
verkocht zouden worden. Het
werden er wereldwijd miljoe
nen. Hij kan er niet over uit dat
in landen waar hij nog nooit is
geweest, zoveel platen van hem
verkocht zijn. Brazilië, Japan,
Zuid-Afrika. „Weet je dat van
elke vijfentwintig Australiërs er
een is die mijn plaat heeft? Ge
weldig toch?"
interessant."
Carver-acteur word je niet zo
maar. Melissen: „Je moet van
uit het niets een voorstelling
maken. De onzekerheid is
enorm. Daarnaast moet je af
stand kunnen nemen van je ei
gen vondsten, elkaar ook iets
gunnen." Het allerbelangrijk
ste: „Met een soort ijzerenhei-
nigheid doorgaan. En er dan
maar op vertrouwen dat het
goed komt."
Na zestien jaar Carver is die on
zekerheid voor Melissen een
soort tweede natuur, ook toen
de Raad voor Cultuur, op de
hoogte van het vertrek van
Breederveld en Van 't Hof, vorig
jaar fiks in de subsidie dreigde
te snijden. Een motie van wan
trouwen? Ja, zegt ze, na enige
aarzeling. „Vrijwel zonder toe
lichting word je bijna de nek
om gedraaid. Heel onredelijk
allemaal. Goddank is het niet
doorgegaan, met dank ook aan
alle mailtjes en kaarten die ons
publiek heeft gestuurd. Ach, we
weten nu in elk geval weer hoe
veel vrienden we hebben."
Lapidarium door Carver. Te
zien: di. 19 t/m za. 23 april,
LAKtheater, Leiden.
theater recensie
Roos van Put
Voorstelling: African Footprint. Idee en
regie: Richard Loring. Muziek en tekst:
Dave Pollecutt. Choreografie: Debbie
Rakusin David Matamela. Gezien: 13/4,
première, Pepsi Stage, Amsterdam. Nog
te zien aldaar: t/m 1 mei.
Ronduit irritant is het feit dat
nergens in het kleurrijke pro
grammaboek namen van de
dansers zijn te vinden. Die van
de producenten prijken com
pleet met pasfoto en doopcel.
Zo ook de kostuum- en licht
ontwerpers en choreografen en
alle achter de schermen betrok
kenen, maar waar oh waar zijn
toch degenen die zich op het
toneel in het zweet werken?
Maar goed, deze ergernis opzij
zettend, moet gezegd worden
dat African Footprint, de enter-
tainmentshow die reeds over de
wereld reisde van Johannes
burg via Melbourne en Atlanta
tot en met Londen en Berlijn,
vermaak op een hoog niveau
biedt.
African Footprint gaat over
Zuid-Afrika, over de kinderen -
de eigentijdse generatie - die de
rijke historie van het land in
muziek, dans, zang en poëzie
kleur en vorm laten krijgen. In
diverse scènes komt zowel het
heden als het verleden aan bod.
Beginnend bij 'Man' via 'Keale-
bogo', 'Stick Dance' en 'Sophia-
town Tap' wordt het publiek
meegenomen op een reis door
de tijd.
Hierbij trekken verschillende
soorten dans aan het oog voor
bij. Variërend van etnische (ri
tuele) dans waarbij op het aan
stekelijke ritme van opzwepen
de percussie wijdbeens op de
bal van de voet op de plaats
wordt gedribbeld, tot eigentijd
se tap en gumboot-dans. De
laatste kenmerkt zich door het
ritmisch met de vlakke hand op
de rubberen laarzen kletsen.
Een vorm van commu
die nog is overgebleve gg
tijd dat de zwarte mijl
niet met elkaar mocht iin
en op deze manier toi 1 gi
schappen aan elkaar 0 lui
den. Jonge zwerfkind! e I
hetzelfde vandaag de g<
Zuid-Afrika op straat! sle
dagelijkse brood te ve
Dit is overigens een as
onderbelicht blijft ini p.h
Footprint: de eigentijiJgbi;
blematiek. Zo is er iniran
lijke show - waar enei
wordt gedanst, waar li
rende geroffel of hetri
tikken van stokken tol
maag doortrilt en waa
wel optimisme als ho(
- dan ook geen plaats
politieke of maatschaj ue;
sche noot. In deze Afi sdi
print heerst geen arm !dj(
honger, van aids is ge ifja
Deze show belicht vo bil
ongecompliceerde kle
samenleving, van een ion
neratie die de erfenis 1 <8:
ouderen bezingt en ditbu'
uitspreekt voor een m den
wereld.
Een nogal vertekend k 3o
maar het is dan ook ei
ment, waar alles te mi r 5
waar te zijn en waar n
compliceerd vermaak
worden. Dat is ook pi Kid
gebeurt. De afzondertjmiiie
nes worden zonder m mai
fect uitgevoerd: of het
dans van hoge sprong ieri
een duet plaats heeft 1 "bt
beheersing van de bui '36
leidt tot een staaltje ai
of in perfecte tap. ilni
Nergens valt ook maai Js t
te merken op de perfo 636
Maar deze African F01
voert je nergens meei tiS;
emotie, het verhaal vv 196:
makkelijk gebracht, d< tN
te eenzijdig. Er is geen nng
er is geen drama. Veel leer
ben je onder de indrul p/j
talenten van de perfoi ons
want dat deze naanilo iti«
zij dig én talentvol zijn e'd
buiten kijf.
