Snelle reactiemacht
NAVO oefent
i/'
GESPREK VAN DE DAG
'Mandeia's kunst' zorgt voor vete in Zuid-Afrika,;
Britten hebben straks het
liefst William als koning
Smartshops halen drug
explosion uit de handel
Nederland levert de helft van deelnemende soldaten
Tam tam
woensdag 13 april 20
MENSELIJK
In Israël is een DUITSE LEGEROF
FICIER postuum geëerd, die in de
Tweede Wereldoorlog in Litouwen
honderden JODEN heeft GERED
van de holocaust. De geschiedenis
van majoor Karl Plagge is uitgezocht
door een Amerikaanse arts, Michael
Good. Hij begon in 1999 te zoeken
naar de nazi die zijn moeder had ge
red. Plagge bleek 1200 joden te
hebben beschermd tegen de vernie
tiging door de SS in Vilnius. Voor de
reparatiewerkplaats van Duitse le
gervoertuigen waarover hij de lei
ding had, vroeg Plagge steeds meer
arbeiders. Het holocaust-herden
kingscentrum Yad Vashem eerde de
in 1957 overleden Plagge met de ti
tel van de „Rechtschapenen onder
de Volkeren". Yad Vashem had het
verzoek van Good twee keer afgewe
zen. Het moest eerst zeker weten
dat de majoor geen misdaden tegen
de menselijkheid had begaan en dat
Plagge „bewust aanzienlijke risi
co's" had genomen om joden te red
den. Good verzamelde die bewijzen
vanuit heel de wereld.
De Noorse KONING HARALD is voor
de tweede keer deze maand ONDER
HET MES gegaan. Bij de ingreep is
vocht verwijderd in de borstholte,
dat zich had opgehoopt na een hart
operatie begin deze maand. Dat
heeft het paleis in een verklaring la
ten weten. Bij de eerdere hartopera
tie kreeg Harald een kunstklep inge
bracht. Eind 2003 werd de Noorse
vorst al behandeld voor blaaskanker.
Foto: Reuters
Lap een CRIMINEEL erbij en ontvang als beloning een STAATSLOT. Dat kan nu
in de Noord-Hollandse gemeente Langedijk. Het zes maanden durende proefpro
ject van politie en gemeente, genaamd Pak'm, heeft tot doel burgers te stimule
ren aangifte te doen van strafbare feiten. Is een tip bruikbaar, dan wordt de mel
der in de bloemen gezet. Kan een zaak dankzij de tip worden opgelost, dan vormt
de beloning een staatslot. De aanleiding voor het project vormde een reeks ver
nielingen en mishandelingen in januari van dit jaar. Van november 2003 tot
april 2004 draaide een soortgelijk project in Amstelveen. Toen werden daar 78
burgers beloond voor tips over onder andere vernielingen, winkeldiefstallen, een
berovingen inbraken. In totaal werden 32 verdachten aangehouden.
Instemming met
het huwelijk van
de prins van
Wales Charles en
Camilla Parker
Bowles betekent
nog niet dat de
Britse bevolking
zich verheugt op
het koningschap
van Charles. Opi
nie-onderzoek
van drie verschil
lende zondags
kranten toont
dat velen liever
zien dat de kroon
direct van konin
gin Elizabeth (79)
overgaat op haar
kleinzoon prins
William (23). De
opgewekte tele
visiebeelden van
de bruiloft heb
ben daar niks
aan veranderd.
In de Sunday
Mirror geeft 43
procent van de
ondervraagden
de voorkeur aan
Charles' oudste
zoon. De poll in
The Sunday Tele
graph komt uit
op 42 procent en
in de Sunday Ti
mes antwoordt
drie op de vier
ondervraagden
William een be
tere koning te
vinden dan zijn vader. Commenta
toren stellen echter meteen vast
dat koningin Elizabeth een uitste
kende gezondheid heeft en gezien
de leeftijd waarop haar moeder
stierf (101) nog heel lang zou kun
nen regeren.
Om Charles (56) over te kunnen
slaan zou -heel paradoxaal- overi
gens de monarchie moeten wor
den afgeschaft. Het is nu eenmaal
het wezenskenmerk van erfopvol
ging dat er niets te kiezen valt, dat
geboorte bepaalt wie op de troon
komt en niet geschiktheid of po
pulariteit. En dezelfde Britten die
aan William voorrang willen ge
ven, zijn in meerderheid tegen het
schrappen van de monarchie, gpd
Wie gaat het worden... William of Charles? Foto: EPA
Charles en Camilla
in de herfst naar VS
De eerste officiële overzeese reis
brengt de Britse kroonprins Char
les en zijn kersverse vrouw Camil
la naar de Verenigde Staten. Het
tripje staat in de herfst op de
agenda Het bruidspaar gaat naar
Washington en New York. Wijlen
prinses Diana is nog steeds erg
geliefd in de Verenigde Staten.
Volgens The Times is Clarence
House, het secretariaat van prins
Charles, zich van dat feit bewust.
De Vereniging Landelijk Overleg
Smartshops (Vlos) heeft de partyd
rug 'explosion' uit de handel geno
men. Tot voor kort was de drug als
'natuurproduct' bij smartshops ver
krijgbaar. Twee weken geleden
kwam explosion in het nieuws toen
3FM-deejay Giel Beelen live in de
uitzending de drug gebruikte. Beelen
raakte hierop erg opgefokt en had
moeite om een fatsoenlijk gesprek te
voeren. De muziek ervoer hij heftiger
dan normaal.
De hevige werking van het product
was een van de redenen waarom het
Vlos bij de laatste ledenvergadering
besloot de nieuwste partydrug uit de
Noors spreekwoord
De vis bijt het best in
een gouden haak
handel te nemen. Explosion werd
oorspronkelijk als natuurproduct
verkocht in kleine buisjes met daarin
een vloeistof die een sterke vanille-
geur verspreidt. De drug, die een qua
werking sterke gelijkenis vertoont
met xtc, was zeer populair bij de be
zoekers van houseparty's.
Volgens het Vlos voldeed het product
niet aan de regels van het huishou
delijk reglement. „Het werd in onze
winkels aangeboden zonder bijslui
ter. Potentiële gebruikers werden
niet ingelicht over de risico's, dose
ring en de werking van explosion.
Het ontbreken van voldoende infor
matie was voor veel smartshops al
reden om de buisjes niet te verko
pen," aldus de woordvoerder.
Bij de smartshops waar explosion
wel werd verkocht, bleek de vraag
groter dan het aanbod. „Dat kwam
ook door de publiciteit," beweert het
Vlos. „Als er iets over in de krant
staat, wil iedereen het meteen pro
beren." Het product is op internet
als 'luchtverfrisser' nog steeds ver
krijgbaar. Een buisje kost twaalf eu
ro. gpd
.1
Fraude rond de artistieke
producten van Nelson Man
dela heeft een ongekende
ruzie veroorzaakt in de en
tourage van de vroegere pre
sident van Zuid-Afrika.
George Bizos, decennialang
vriend en advocaat van Man
dela, begint een rechtszaak
tegen een andere, even be
roemde vriend en vertrou
weling van Mandela, Ismail
Ayob, omdat deze de naam
van Mandela zou hebben
misbruikt.
Mandela begon een aantal
jaren geleden op verzoek
van enkele handige kunste
naars en handelaren met
het vervaardigen van
schetsjes die het dagelijks
leven op Robbeneiland
voorstellen. Er werden ge
nummerde en door Mande-
la ondertekende lithogra
fieën van gemaakt, die hun
weg vonden naar vooral het
internationale (jetset) cir
cuit. Ook een afdruk van de
handpalm van Mandela, die
curieus genoeg de vorm
heeft van het Afrikaanse
continent, werd vermenig
vuldigd en verkocht als
'Madiba's Art' of 'Touch of
Mandela'.
De operatie werd uiteraard
gedaan in naam van de vele
goede doelen waaraan
Mandela zijn naam heeft
gegeven, maar dezer dagen
wordt duidelijk dat er fiks is
gerommeld. Ismail Ayob,
vrijheidsstrijder, mensen
rechtenadvocaat, en de af
gelopen 15 jaar Mandeia's
zakelijke vertrouwensman,
wordt ervan beschuldigd
buiten weten van Mandela
om diens 'kunst' te hebben
aangeboden en daaraan
fors te hebben verdiend.
Ayob, die tot voor kort ook
de advocaat was Mandeia's
stichtingen als het Nelson
Mandela Kinderfonds, was
perplex. „Ik dacht dat het
om een grap ging", zo zei
hij. Ayob ontkende alle aan
tijgingen en zei dat alle
transacties bekend waren
en de opbrengsten gingen
naar de Mandela Trust.
.Alles is in overleg gedaan
met de kinderen van Man
dela -Makaziwe and Zena-
ni-, die de begunstigden
zijn van deze stichting", al
dus Ayob, die met deze uit
spraak Mandeia's eigen fa-
'Naam Mandela wordt misbruikt.' Foto: Reuters
milie behoorlijk in op
spraak bracht.
George Bizos ontkende dat
de aanklacht ook is gericht
tegen de kinderen van
Mandela. „Ayob probeert
ze erbij te betrekken, maar
hun positie staat niet ter
discussie. Ze hebben een
goede relatie met hun vader
en er is overeenstemming
over hoe verder te gaan",
aldus Bizos. De ad\
ontkende ook beric f|
een Zuid-Afrikaans e<
dat Mandela te oud ui
daarom geen contn d
heeft op wat er rom
en in zijn naam geb
„Hij is nog steeds v
toegewijd en zijn di
tevreden over zijnj g
heid", aldus Bizos.
Alle scepsis wist de
caat echter niet we|
men. Al lange tijd h
vermoeden dat er r(
gemaakt wordt van n
dela's naam door n a;
die in de onmiddell p
bijheid verkeren va
jarige Nobelprijswi n
Of er een beerput
waarschijnlijk de
tijd blijken.
Eelco van der Linden
NRF-militairen proberen een 'opstand
„Laat me erin", smeekt een vrouw
bij de ingang van het opvangkamp.
Op de arm draagt ze haar 'kind',
een plastic pop. De Nederlandse
militair die haar de toegang aan
vankelijk ontzegde, laat haar toch
toe. Zijn NAVO-collega's verderop
mogen bepalen of ze wel of niet
een Westerse hulpverlener is, die
geëvacueerd kan worden naar het
eigen land. Hij richt zich op de vol
gende die naar binnen wil.
Op het Canarische eiland Fuert-
eventura oefent deze week de
snelle reactiemacht van de NAVO,
de NRF. Voor het eerst oefenen ze
ver weg van eigen land, zodat -net
als in het echt- de troepen moe
ten worden ingevlogen en de
spullen moeten worden inge
scheept. De NRF moet binnen vijf
dagen ter plaatse kunnen zijn als
ergens in de wereld iets aan de
hand is. In 30 dagen moet een
troepenmacht van 25.000 mensen
zijn opgebouwd.
Dit halfjaar levert Nederland een
groot deel van de NRF-troepen:
4000 van de 8500 militairen voor
het landmachtdeel en twaalf F-
16's voor het luchtmachtdeel. Ge
neraal Ton van Loon van de 43ste
gemechaniseerde brigade uit Ha-
velte is commandant van het
landmachtdeel van de NRF. Zijn
mannen oefenen met Duitsers,
Noren, Fransen en Denen. Het
volgende halfjaar staan andere
troepen van de NAVO-landen pa
raat voor de NRF.
Een van de oefeningen is het se
lecteren wie wel en wie geen
hulpverlener is. Die zaten zoge
naamd klem in een vluchtelingen
kamp waar een opstand was uit-
gebroken. Helikopters hebben de
hulpverleners uit het kamp ge
haald, nu moet worden gecontro
leerd of ze Europeanen zijn. De
lokale bevolking zal immers in
zo'n situatie ook zijn best doen
om weg te komen, terwijl dat niet
de bedoeling is.
Belangrijk is, zegt de Franse adju
dant Bruno Lonquet, dat de iden
titeit van mensen wordt vastge
steld. Lastig, want meestal heb
ben ze geen papieren meer. Lon
quet evacueerde in 1998 zesdui
zend mensen, met naar later
bleek 81 verschillende nationali
teiten, vanuit Brazzaville, Congo
naar Libreville in Gabon. Daar
kon met hulp van ambassades
worden vastgesteld of de mensen
wel de Europeanen waren voor
wie ze zich uitgaven. „De helft
moest weer'terug. Wij konden ze
niet meenemen naar Europa, om
dat ze daar niet vandaan kwamen.
Gabon wilde de mensen niet",
zegt Lonquet.
De Franse taal blijkt bij de oefe
ning een barrière voor een Deen
se soldaat. „Angleterre", geeft een
evacuee op als thuisland. Dat kent
het computersysteem niet. Dan
vinkt de Deen maar Anguilla aan;
„Laat me erin", smeekt een vrouw met haar 'kind' op de arm.
dat klinkt toch ongeveer ha.
de. zi
Bij zo'n oefening struikelt Eg
tairen niet alleen over de Eg
lende talen. Ieder land ge m
zijn eigen verbindingsmk p
zegt commandant Van L< 7
was lastig communicerei j;
eerder. Nu wordt een Ne !r(
systeem gebruikt waar ie [fc
lovend over is.
Er is geen NAVO-standaa a
geoefendheid. „Niet elk 1
hetzelfde tempo om een jj
tieleger te worden", zegt
hebber Marcel Urlings va5
landmacht. Nederland hl le]
snel aangepast en kent n rij
moderne krijgsmacht. Di 1;
en zeker de voormalige 0 IUi
ropese landen doen daar -b
ger over. >-c
De NAVO wil de snelle re
macht eind 2006 echt pai
ben. Per halfjaar verande
deelnemerslijst. Een NA\
geeft zichzelf op voor de j.
bepaalt welke troepen hf
schikbaar stelt. Een land g|
altijd terugtrekken als eei
niet bevalt of te gevaarlijl 5
Het Nederlandse kabinei rla
dat het'parlement niet al ne
toestemming gevraagd h st
worden dit soort NRF-op nt
Het parlement onderzoe je
dat wel klopt. e 2
Doordat een land zijn bij ar
elk moment uit de NRF i ?rt
kan er een gat vallen tijdt f d
operatie. Urlings denkt d t u
zo'n vaart niet zal lopen, mi
waar je aan begint als je 1m,
met de NRF." Straks is ei u;
de NRF ook nog de snellf ta
die de Europese Unie wil al
len. ik
rii
Lianne Sleufjes >ge
Elke week zijn er grappige verhalen over de bureau
creatie in actie. Neem een klucht in Leiderdorp, waar
klaverjasclub De Troeftrekkers vertrok uit café 'Tam
Tamdat de kaarters tot onderdak diende. De ge
meente had de uitbater te verstaan gegeven dat kla
verjassen als een 'cafévreemde bezigheid' moest wor
den aangemerkt. Eigenlijk begon het met de aanwe
zigheid van twee speelautomaten in de taveerne. Om
dat er ook eenvoudige doch voedzame maaltijden
worden geserveerd, valt Tam Tam voor de wet in de
categorie 'laagdrempelig'. Daar passen geen speelau
tomaten bij. Nee, reageerde de uitbater, ik ben juist
'hoogdrempelig", want minderjarigen bijvoorbeeld
komen er bij mij niet in. Het weekblad voor ambte
naren en overheidsbestuurders 'Binnenlands Bestuur'
deed het voor een smulgrage doelgroep nog eens over
zichtelijk uit de doeken. Klaverjassen in clubverband,
zo leerde ik, brengt 'een zelfstandige stroom bezoekers'
op gang. De ambtelijke glaasjes spa rood bedacht ik
er zelfbij. Hoe dan ook, het maakte de Tam Tam in
één klap van hoog- weer laagdrempelig en de joker
lag op tafel. Het klaverjasspel kent geen joker, dus
wachtten De Troeftrekkers -je ziet dat gezelschap van
vooral heren op leeftijd over de lage drempel schuife
len- de ontknoping van het spannende feuilleton niet
af Ze deden hun kaarten in het doosje en verhuisden
met de nel en de troefboer naar een naburige sport
hal.
Over het formele gelijk in deze zaak doe ik geen uit
spraak. Ik kijk wel uit. Regels moeten er zijn. Aanwe
zigheid van speelautomaten is voor mij reden om een
kroeg met grote bocht te mijden. Zorgen maak ik me
wél over de wrijvingswarmte die kennelijk vrijkomt
bij dergelijk contact tussen gemeentehuis en burger. Is
deze energie niet wat efficiënter in te zetten voor het
heil van iedereen? Maar ik was even vergeten dat
energie inmiddels is verzelfstandigd en geprivatiseerd
en dat burgemeesters of wethouders, commissarissen
der koningin of gedeputeerden daar niet meer over
gaan. Dat daar voortaan tafelschuimers voor zijn die
zich 'marktconform'en graaigraag verrijken aan gas
en elektra, nuttige producten die er ooit gewoon en
vanzelfsprekend waren zonder dat iemand erbij hoef
de na te denken. Verleden tijd, ofschoon het zelfs pre
mier Balkenende sinds eergisteren te dol is. Wat moe
ten ze in al die gemeentehuizen en provinciehuizen
nu verder nog? Men verveelt zich er stierlijk en dan
komen tivee fruitautomaten, een klaverjasclub en de
hoogte van diverse drempels als geroepen. Even weg
van de saaiheid. Maar de ledigheid blijft. Het meeste
werk is de deur uit en dan is er ook nog de computer.
Het gevolg: een gigantische binnenzee aan vrije tijd
voor een ieder. De Troeftrekkers investeren die in het
klaverjasspel aan de formicatafel. De burgemeester
zoekt naar cafévreemde bezigheden in zijn gemeente. ïfffTy
Een Tweede-Kamerlid, ook zwemmend in vrije tijd x~
en veelvuldig op 'reces'zoekt naar profijtelijke bij
verdiensten, zo konden we lezen. De jackpot van
2004 was vooreen volksvertegenwoordiger met 46
duizend euro uit de schnabbelende fruitautomaat. -
Excuseer mijn jaloezie. Bovendien: weekblad 'Ti
me Magazine' stelde een toplijst op van honderd
mannen en vrouwen wier macht, talent of mo
reel gezag de wereld in 2005 veranderen. Daarop
staat toch maar even en als enige landgenoot faraf
een Tweede-Kamer lid, onze eigen Ayaan,
die allerschoonste parel uit Somalië. Als
er überhaupt ooit eerder een Nederlander op
zo'n lijst heeft gefigureerd -ik betwijfel dat
zeer- dan was dat geen Tweede-Kamer
lid en trouwens ook geen burgemeester j
met laagdrempelige cafés binnen zijn
gemeente en zeker geen marktconform
betaalde meteropnemer in het driede
lig. Ik wil maar zeggen: tam tam ge
noeg in Nederland. Schoppen blijft
troef en maar afwachten of we uitein
delijk nat gaan of een stille spelen.
