Nieuwe Queen mist het oplaaiende vuur
KUNST CULTUUR
Kwestie van doorzetten
Lebbis is spraakwaterval met stoplappen
Grimmi
kluchl
Wereld van Houellebecq
indringend verbeeld
HOC 941
woensdag 30 maart 20^
In
te
Bono in San Diego.
Foto: Reuters
Opwarmen
in San Diego
san Disco - De Ierse rockband
U2 trapte gisteren in San Diego
voor zijn wereldtoemee. Alleen
al in Amerika is Vertigo, zoals
de show heet, goed voor de ver
koop van 2,2 miljoen kaartjes
en een omzet van 185 miljoen
dollar. Dat is nog los van de
verkoop van shirtjes, petjes en
andere parafernalia waar de
band ook in deelt. Op 13,14 en
15 juli staat U2 in de Amster
dam Arena. De drie concerten
waren in recordtijd uitverkocht.
Finn Brothers
terug naar huis
Groningen - De twee optre
dens in Nederland van de Finn
Brothers staan op losse schroe
ven. De broers Tim en Neil
Finn zijn spoorslags terugge
reisd naar Nieuw-Zeeland om
de begrafenis bij te wonen van
Paul Hester, de drummer met
wie zij voorheen de band Crow
ded House vormden. Hester is
dood aangetroffen in een park
in het Australische Brighton. De
46-jarige muzikant zou zichzelf
van het leven hebben beroofd.
Het is onduidelijk of de optre
dens van de Finn Brothers in
Utrecht (6 april) en Groningen
(10 april) doorgaan.
Jane Fonda
naar Nederland
Amsterdam - Jane Fonda komt
naar Nederland. De actrice be
zoekt ons land in oktober, in
verband met de publicatie van
de Nederlandstalige versie van
haar autobiografie Mijn leven
(My life so far). Fonda (1937)
speelde niet alleen in 45 films,
maar profileerde zich ook als
feministe en vredesactiviste. De
Oscarwinnares werkt nu aan de
film Monster-in-law, met me
dewerking van onder anderen
Jennifer Lopez.
Jonathan King
uit gevangenis
Maidstone - De Britse muziek
producent Jonathan King is gis
teren voorwaardelijk ontslagen
uit de gevangenis in Maidstone.
De 60-jarige King was in no
vember 2001 tot zeven jaar cel
veroordeeld voor seksueel mis
bruik van jongens in de leeftijd
van 14 tot 16 jaar. King was ont
dekker van bands als Genesis
en lOcc. Hij heeft altijd ontkend
dat hij schuldig was aan mis
bruik van kinderen en ging te
gen zijn veroordeling in beroep.
Die zaak loopt nog altijd.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: W2P Welcome to
paradise, van en door Lebbis (Hans
Sibbel). Gezien: 29/3, schouwburg
Leiden.
Zou Lebbis wel eens een
woordje schrappen? Een tekst
nog eens doorlezen? Over een
bepaalde formulering even - al
is het maar heel even - naden
ken? Misschien niet eens kri
tisch, maar gewoon een beetje
aandachtig?
Als je hem ruim anderhalf uur
zo bezig ziet, valt dat moeilijk
voor te stellen. Alles wat hem
ook maar te binnen schiet,
wordt kennelijk bruikbaar ge
acht. Hij heeft een naam als
spraakwaterval hoog te hou
den. Dus ligt het tempo nog al
tijd hoog. De kwaliteit van de
grappen is echter omgekeerd
evenredig aan de kwantiteit,
tenzij je grof en leuk per defini
tie op één lijn wilt stellen. Zijn
befaamde zelfgenoegzaamheid
viert weer eens hoogtij. Boven
dien neemt hij meer dan ooit
zijn toevlucht tot allerlei stop
lappen.
De grootste stoplap daarbij is
de verhaallijn zelf. Ter beant
woording van de vraag, waar
het met ons naar toe gaat, duikt
Lebbis de oorsprong van het le
ven in en gebruikt elementen
van de evolutieleer en van onze
DNA-kennis als de rode draad
in zijn optreden. Dat leidt tot
vele al dan niet serieuze quiz
feitjes waarmee hij zijn betoog
tracht te verfraaien. Menigmaal
plaatst hij vraagtekens bij wat
de evolutie(theorie) ons heeft
opgeleverd. De humor moet er
vaak met de haren worden bij
gesleept. De verhaalstructuur
levert dan ook inhoudelijk wei
nig op, hoogstens een fraai de
cor waarbij we ons in een ruim
teschotel wanen en door de ra
men naar allerlei sterren en he
mellichamen kunnen kijken.
Natuurlijk worden vele actuali
teiten (waarvan sommige overi
gens behoorlijk gedateerd) even
aangestipt. Orgaandonatie, de
zieke paus, D66, de euthanasie-
zaak met betrekking tot de
Amerikaanse Terri Schiavo, vet-
tax, vaders in een Batman-pak,
de schilderijenroof in Hoorn -
het komt allemaal aan bod. Los
van de vraag of het kies is over
sommige onderwerpen grap
pen te maken, ontstijgt de kwa
liteit van zijn grappen zelden
het niveau van de gemiddelde
kantoorhumor. Dus zelfs op het
terrein waarop hij en zijn nu af
wezige duo-maatje Dolf Jansen
faam genieten, laat hij het dit
keer grotendeels afweten. Dan
gaat een grote mond betrekke
lijk gauw vervelen.
theater recensiepu
Dick van Teylinge*. Ei
E
)ie
Voorstelling: De laatsten ga
onverstandigen van Peter Har»ja
Keesen co. Vertaling/bewerl
Willibrord Keesen. Gezien 1 c
lS
Band is zonder Mercury beter op dreef in nummers van The Free
Parktheater, Alphen. Op 6
LAKtheater, Leiden.
door Jeroen Geerts
londen - Hoe een onverwachte
ontmoeting grote gevolgen kan
hebben. Toen Oueen half no
vember vorig jaar werd opgeno
men in de Engelse Hall of Fame,
liepen de twee overgebleven le
den van de Engelse rockband
daar toevallig Paul Rodgers,
voormalig frontman van The
Free Bad Company tegen het lijf.
Een spontaan, gezamenlijk op
treden beviel de partijen die
avond zo goed, dat ter plekke
werd besloten dat de samenwer
king een vervolg moest krijgen.
Maar vanaf het moment dat de
heren officieel bekend maakten
samen Europa door te trekken,
lag de Queen Paul Rodgers-
tournee zwaar onder vuur. Met
name de fans van Queen, die
het na de dood van zanger
Freddie Mercury in 1991 had
den moeten steÜen met soloop
tredens van drummer Roger
Taylor, gitarist Brian May en
een handjevol vaak tenen
krommende gelegenheids
shows, raakten verdeeld in twee
kampen. Desondanks wist de
nieuwe supergroep alle bijna
dertig geplande concerten stuk
voor stuk binnen een uur uit te
verkopen. De van oudsher per
fecte promotiemachine van
Queen had haar werk goed ge
daan. Het zou een van de
grootste shows van het decen
nium moeten worden.
De band heeft dus nogal wat te
bewijzen. En daarnaast: nie
mand is het roemruchte verle
den vergeten. Queen was mors
dood na het overlijden van
Mercury, die - zo bewezen de
muzikale prestaties van de indi
viduele bandleden daarna al -
duidelijk het grootste muzikale
en compositorische brein ach
ter de formatie was. Zonder
Mercury geen Queen. Niet op
plaat, maar al helemaal niet op
het podium, waar het show
beest zich de meester in zijn
soort mocht noemen. Zonder
hem, en ook nog eens zonder
de gepensioneerde bassist John
Deacon, lijkt een bij voorbaat
verloren strijd. Zelfs met een
ijzersterke stem als die van
kroonprins Paul Rodgers.
Bij de première van de tour, af
gelopen maandag in de intieme
Paul Rodgers en Brian May - het nieuwe en het oude gezicht van Oueen samen op het podium in Brixton. Foto: EPA
Academy van de Londense wijk
Brixton, lijkt die vrees bewaar
heid te worden. Niet alleen mist
het Queen van vandaag met
Paul Rodgers het hoognodige
showelement, zijn stem past
ook lang niet altijd even goed
bij de nummers van de in alle
opzichten totaal verschillende
Freddy Mercury. Soms werkt
het, zoals in Tie Your Mother
Down en A Kind Of Magic.
Maar vaak ook totaal niet. De
beste oplossing: laat het pu
bliek dan maar zingen. En zo
begint het concert al bij het
derde nummer te rieken naar
een karaoke-act.
Dat gevoel wordt versterkt wan
neer vervolgens de overgeble
ven Queen-leden May en Tay
lor ieder om de beurt hun ding
mogen doen. In blokjes van ge
middeld een kwartier nemen ze
om beurten de microfoon ter
hand. Paul Rodgers komt spo
radisch terug op het podium
om de gaten te vullen met voor
al zijn eigen composities. Free
en Bad Company-songs als Feel
Like Making Love, All Right
Now en Can't Get Enough blij
ken May en Taylor gelukkig wél
te liggen.
Het zijn ironisch genoeg de
weinige momenten waarop
Queen anno 2005 als een ge
heel klinkt. Drummer Roger
Taylor probeert ruim twee uur
lang het oude vuur te laten op
laaien door zijn vellen te gese
len als nooit tevoren. Het lijkt
hem zowaar bijna te lukken tij
dens een emotionele uitvoering
van These Are The Days Of Our
Lives en zijn showstuk I'm In
Love With My Car. Zonder twij
fel een hoogtepunt van de
avond.
Maar met name gitarist May
maakt er regelmatig een potje
van met slechte timing en on
zorgvuldige solo's. Première
zenuwen? Of spelen de duide
lijk van zijn gezicht af te lezen
emoties hem parten? Hoe dan
ook weet May wat hij aan zijn
fans heeft: „Het lekkere van de
ze nieuwe tour is dat ik kan
doen wat ik wil", lacht hij.
Inderdaad: de fans vinden het
allemaal even prachtig. Lo
gisch, als je een concert geeft
voor louter fanclubleden, fami
lie en speciale genodigden. Dan
weet je dat de meeste bezoekers
de avond van hun leven heb
ben. Queen was altijd een band
die ging voor entertainment. En
entertainment hoeft nu een
maal niet technisch perfect te
zijn.
Maar duidelijk werd gisteren
wél dat het nieuwe Queen nog
flink moet sleutelen aan de pre
sentatie van het optreden. Of
dat tijdig zal lukken, is op 26
april te zien in Ahoy' Rotterdam
en op 10 juli in het Nijmeegse
Goffert Park.
bei
tUjl
:in
tvijl
Er zijn stukken waarvan de
vraagt of het wel de bed t h
is dat ze gespeeld worde
laatsten der onverstand«>|
(1974) van Peter HandkeP"
voorbeeld. De zinnen lij||
gemaakt voor dialoog ei
actie op het podium, he )e
eerder geschreven statei iac
en beschouwingen vol f s ti
en verwijzingen naar an irs,
werelden. De tekst komt jfd!
voorbij om alles te kunn rini
vatten, interpreteren en 1. T
kaar in verband te kunn bij
brengen. ge
Dat de teksten meer bet ren
zijn om uitspraken te dc rd
om onderlinge relaties 0 ri K
voeren, past wel weer gc et d
de hoofdpersonages vai
stuk. Dat zijn mensen d
willen reageren, maar b
het zeggen willen hebbe }gj
is voor hen een schrikbe
ze anderen nodig hebbel -
er valt niet aan te ontkoi ;n i
Het verhaal op zich is ni oo|
ingewikkeld. Vier zaken de
komen bij elkaar in het l'kei
de belangrijkste, Quitt. I ort
supermarktoorlog hebb 10c
afgesproken dat ze elka< Ükr
zouden doodconcurrert iet
maar Quitt rook bloed epor
winnersinstinct won hetjkts(
zijn fatsoen. Die van Du
speelt hem mooi koel ei
aanraakbaar, en toch nir
hard dat hij onsympath: ||j
wordt. Hij is alleenheers
het terrein van de mach dar
is ongevoelig voor andei ast
selijke eigenschappen, 2 s ei
medelijden. De woede e )e 1
ontwaardiging van de ai wei
heren (Reinout Bussem.in c
Xander Straat) raken he istii
en ook de seksuele avan -7
Paula Tax (Monique Kui ii-f
hebben niet het minste illk
Zij zijn duidelijk de verli
Net zoals zijn vrouw (Mk 1
Teeuwen), die al lang h<1 1
ren leven met de gevoel Jo
buil. Quitts assistent Ha
chiel Nooter) en de kleii Joi
deelhouder (Wim Bouw nd
spelen de rollen van kne ger
nar. In die zin is Handki bo(
ingevuld als een klassieke vc
medie. an e
Maar ook de winnaar vajT D
grimmige klucht wordt de
lukkiger: Hij ervaart sonjh p
senlijke aandoeningen amj
berheid bijvoorbeeld), vwel
dan even goed doet, ma
eindelijk vervreemdt hij
leven. Quitt zegeviert ov| 5
iedereen, maar verliest v*
zichzelf. De menselijke j
niet berekend op de har
die het zakendoen op hijy Day
veau van hem eist. Dat 14.15.
een troostende gedacht£®®u]
nen noemen.
TAF
In Leiden en de regio bestaat een grote belangstelling voor profes
sionele en amateuristische kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt
stad- en streekgenoten die musciceren, zingen, dansen, toneelspe
len, fotograferen, schilderen of op andere wijze 'in de kunst' zijn.
Vandaag de schilder Jaap van Ek uit Leiden
Frisse kleuren, realisme en ge
detailleerde gezichten die van
af hun doek duidelijk iets uit
drukken. Het zijn de voor
naamste kenmerken van de
portretten van de Leidse schil
der Jaap van Ek. Sinds kort kan
hij zo goed als leven van zijn
schilderwerk. Hij maakt por
tretten in opdracht, zijn werk
hangt in de Amsterdamse gale
rie Faubourg en hij verzorgt
cursussen in zijn atelier. Zater
dag 8 april opent hij zijn ate
lierruimte met kleine galerie
aan de Hooglandse Kerkgracht
officieel.
Van Ek houdt zich al zijn hele
leven bezig met tekenen en
schilderen, ook in het onder
wijs. Hij gaf les aan leerlingen
van een ZMOK-school (onder
wijs aan zeer moeilijk opvoed
bare kinderen). Toen hij in
1999 het onderwijs verliet na
een burnout, besloot hij zich
volledig toe te leggen op de
schilderkunst. Kennissen die
zijn werk zeer waardeerden
vroegen hem eens of hij por
tretten in opdracht maakte, en
of hij ook les gaf, besloot hij
zijn uitkering langzaam af te
bouwen en zijn brood met de
schilderkunst te verdienen. Dat
ging zo voortvarend dat hij nu
zijn eigen atelier en expositie
ruimte kan openen. De 57-jari-
ge Van Ek is in zijn nopjes.
„Het is een spannende tijd",
zegt hij opgetogen. „Ik ben er
erg trots op dat dit me nog is
gelukt, het was echt doorzet
ten."
De geboren en getogen Leide-
naar schildert simpelweg wat
hij mooi vindt. Dat zijn vooral
mannenlichamen, lichaamsde
len en emoties, vaak met ge
bruik van frisse, heldere kleu
ren zoals groen, geel en blauw.
„Ik probeer de kwetsbaarheid
Schilder Jaap van Ek uit Leiden: „ik
gen" Foto: Hielco Kuipers
en gevoeligheid van mannen
vast te leggen", legt Van Ek uit.
„Dat zie je niet veel. De
schoonheid van lijven en ge
zichten trekt me aan. Narig
heid is er al genoeg op de we
reld. Van mensen die bij me
komen kijken, hoor ik vaak dat
ze het fijn vinden dat het zo
herkenbaar is. Ook worden ze
vrolijk van het heldere kleuren-
gebruik." Waag het overigens
niet om zijn werk te omschrij
ven als homokunst. „Daar heb
ik zo'n hekel aan, het bestaat
gewoon niet. Zoals heterokunst
ook niet bestaat."
Om de opening van zijn atelier
probeer de kwetsbaarheid en gevoeligheid van mannen vast te leg
en expositieruimte extra onder
de aandacht te brengen, heeft 1
de schilder een kunstroute uit
gezet in winkels aan de Bree-
straat, de Nieuwe Rijn en Ho-
gewoerd. De werken zijn ge
makkelijk herkenbaar: wie in
een winkel in het Leidse cen
trum een vierkant schilderijtje
van een mond ziet, kan er ze
ker van zijn dat dit werk van
Van Ek is. „Ik wilde iets anders
doen dan een hapje en een
drankje bij de opening", vertelt
hij. „En winkeliers in de buurt
wilden graag meedoen toen ik
ze vroeg. Het maken van al die
monden begon als een oefe
ning, omdat de mond moeilijk
na te schilderen is. Ik wist niet
meer van ophouden en voor
dat ik het wist had ik er 27 ge
maakt, nageschilderd van fo
to's. Het leek me aardig om iets
met die oefeningen te doen. En
het is dat ik opeens een op
dracht kreeg, anders was ik er
nog mee doorgegaan."
Atelier Jaap van Ek, Hoog
landse Kerkgracht 25, Leiden.
Zaterdag en zondag geopend
van 12.00 tot 17.00 uur.
tekst: Joris Rietbroek
theater recensie
Bert Jansma
Voorstelling: 'Elementaire deeltjes' van
Michel Houellebecq door Het Nationale
Toneel. Gezien: 19/3, Guido de Moorzaal,
Den Haag. Nog te zien 1 en 2/4,
LAKtheater, Leiden; 5/4, Stadstheater,
Zoetermeer; 4 en 5/5 Schouwburg
Rotterdam.
Alle bewondering voor Johan
Doesburgs toneelversie van Mi
chel Houellebecqs 'Elementaire
deeltjes'. Bij het Nationale To
neel maakt hij er een prikkelen
de voorstelling van, in een hoop
opzichten net zo confronterend
en net zo veel tegenstrijdige
emoties oproepend als de
spraakmakende roman.
Die roman (uit 1998) is zo bij
zonder door Houellebecqs we
reldbeeld: een maatschappij die
aan het desintegreren en ont
menselijken is sinds het Gods
beeld vervaagde, het Ego er
voor in de plaats kwam, de in
dividuele vrijheid belangrijk
werd en steeds grotere, com
mercieel aangewakkerde be
geertes levens verwoesten. In
die wereld staan twee half
broers, Michel en Bruno. Kin
deren van een vrouw die ze in
de steek liet op zoek naar genot,
waarheid en vervulling elders.
Michel is een wetenschapper
die zo lang aan de gentechnolo
gie sleutelt tot hij beseft dat de
wereld van de allerkleinste
deeltjes naar andere wetten
luistert dan gedacht is. En die
via biochemie en quantumthe-
orie uiteindelijk zijn laatste le
vensdaad opstelt: de blauwdruk
voor het klonen van de Nieuwe
Mens.
Doesburg en bewerkster Sophie
Kassies hebben de complexiteit
van Houellebecqs hilarische,
huiveringwekkende en hartver
scheurende moraliteit zo veel
mogelijk bewaart. Ze creëren
een 'vertelkader' via drie pre
sentatrices die vanuit het jaar
2079 aan ons komen uitleggen
hoe het zit en hoe het zat. Een
tikje cabaretesk, een beetje met
een knipoog naar elkaar van
'hoe vertel ik 't de sufferds', en
maar half geslaagd. Veel sterker
is Doesburgs regie in het tegen
over elkaar zetten van die nar
cistische, hedonistische, seksu
ele bevrediging najakkerende
wereld en de innerlijke levens
van die twee broers daarin. Die
wereld verbeeld in een enorm
decor van steigers waarin op di
verse verdiepingen gespeeld
wordt. Door de acteurs gehan
teerde videocamera's brengen
de individuele scènes van die
twee broers daarin op scher
men levensgroot dichterbij.
Doesburg is vindingrijk in het
zoeken van suggestieve beelden
voor Houellebecqs zeer expli
ciet verwoorde seksuele esca
pades. Met die steigers als een
soort apenrots waar mensen
dierlijk en rücksichtlos dat ge
not najagen. Maar ook (via die
video) direct onder je neus in
een intieme bevredigingsscène
van Bruno en zijn vriendin
Christiane in het water.
In Doesburgs visie blijft Houel
lebecqs kenmerkende twee-
lande
fir
enri|l
3e/24
moed<
11). I
Pr
Die
6).
ale:
11 5
c 1-8.
S 1 O
,1 9-1
«kom
i< Ei
)-n
(1-511
6-4,:
Viel
(7)i
6-3
(Ausj
vkfano
A'V3)-
dfyinale
ei) 6-:
V'
slachtigheid overeind:
genot mogen dan naar
van mens en wereld lei( J
blijft bij die gemutileeri
steeds dat verlangen m
Liefde. Doesburg haalt
voor onder meer een di
auteur zelf aangehaald
Paulus' brieven aan de
thiërs de tekst binnen. I
van Doesburgs indring<
beelden is dat ze soms
wegdwalen van de onve
lijke lijn in Houellebecq 8>
tische Verlossingsverhai ,f
laatste komt hier bijna a 7
niet meer verwacht pos
turn (inclusief kruisiging
De uitvergrote lijfelijkh
de acteurs, die je sterk
op die twee merkwaari
viduen, speelt daar ook
in. Met Bob Schwarze z<
rassend als Michel: fase
nerveus, met een voorti
schichtig zoeken in zijn
Een ideale acteur voor
deo)-camera. Pieter van
Sman (Bruno) heeft die
groting van zichzelf al,
in het theatertotaal en
beldik in die videobeeh
leke Zitman, Harriet Str<j"
Gonny Gaakeer zijn zo'
'vertellers', hanteren (m
de camera's en spelen
wenrollen waarbij opval
laatstgenoemde exact d
lieke uitstraling heeft di i'
voorstelt bij de Annabel
guur in Houellebecqs b<
'Elementaire deeltjes' i;
voorstelling die in elk
voorgoed een veronden
braafheid in het reperto Fr
Het Nationale Toneel ni
fabelrijk verwijst.
Cgf
twalifi
yan
1 divisi
V Dynan
ldWA
dViE
slkerki
202
Sani
Alba
's nbert.
