DENKSPORT
mm
KJ
Speur steeds
naar extra
kansjes
Kasparovs laatste twee juweeltjes
Taainagel houdt stand
Honderd jaar vereniging natuurmonumeJ
HDC 965
ZATERDAG ig MAART 20
BRIDGE
PUZZEL
SCHAKEN
Marijke van der Pas
Het is altijd weer een leuke puzzel om in
de eerste slag van een spel de kansen in
kaart te brengen. Met technieken zoals
snijden, vrijtroeven en introevers maken
zijn slagen te ontwikkelen. Daarna zal
een goede leider nog even tijd besteden
aan eventuele kleine extra kansen die het
speelplan kunnen vervolmaken. Dat
klinkt saai maar vaak zijn het die extra
kansjes die een saai spel omtoveren tot
een technisch hoogstandje.
Aan het werk. In het eerste spel moet
zuid twaalf slagen maken in een schop
pencontract. De snit op TH is een moge
lijkheid maar kan dat plan misschien nog
iets beter?
Spel 1
Z/OW
B 7 4
T852
A B 8 6 3
9 3
#10 N #53
T H B 9 6 T 10 7 4
H 10 7 4 W<T>° V 9 2
VB 10 6 Z H 8 7 4 2
#AHV9862
T A V 3
5
AH
Zuid opent met 2^, de sterkste opening.
Na 2# van noord introduceert zuid met
2# zijn lange kleur. Noord kan met 3#
een aardige hand en schoppensteun aan
geven. Daarna vraagt zuid de azen en de
heren. Hij legt na het ontdekken van één
aas en geen heren aan in 6#. West start
met ♦V. Hoe maakt zuid twaalf slagen?
Er zijn al elf vaste slagen. Een luie bridger
zal de troeven trekken en eindigen op ta
fel. Daarna neemt hij de hartensnit en als
die goed zit, is het contract binnen. Het
kan beter. In de dummy ligt een ruiten-
kleur die een extra slag op kan leveren.
Daarvoor is nodig dat die kleur 4-3 zit,
een kans van 62%. Het is dan wel zaak
dat er voldoende communicatie is om
dat plan uit te voeren. Zuid heeft vier en
trees in de dummy nodig. Hij moet drie
ruitens introeven en nog naar de dummy
kunnen om de vijfde ruiten op te rapen.
Dat lukt alleen als er in de troefkleur drie
keer kan worden overgestoken. Daarvoor
is nodig dat #10 in de eerste troeffonde
valt. Het spelen op die kans is gratis want
zuid kan altijd terugvallen op het nemen
van de hartensnit.
Aan slag met ♦A moet zuid #A incasseren
en een ruiten introeven met #A. Daarna
speelt hij #9 uit de hand en legt in de
dummy de boer. Nu de tien valt, troeft
zuid weer een ruiten, dit keer met de
heer. Omdat OW steeds bekend hebben,
kan de vijfde ruiten hoog worden. Met #6
-steekt zuid over naar #7 en troeft een
derde ruiten met #V. Met de zorgvuldig
bewaarde #2 kan zuid oversteken naar
4. Op #B verdwijnt een harten. Omdat
zuid nog steeds #8 in handen heeft, kan
hij de hartensnit proberen om een over
slag te maken. Dat lukt helaas niet maar
het slem is binnen.
Ook in het tweede spel zit een extra kans
je verborgen. Het is even piekeren maar
het levert wel de broodnodige tiende slag
op.
Spel 2
Z/Allen
#10 9
T 8 7
642
♦976542
#8 N #7643
TAB963 w t n V10 5
B 9 7 5 W^O H 10 8
B 10 8 Z H V 3
#AHVB 54
TH42
A V 3
A
Zuid opent ook op dit spel met 2*. man-
cheforcing. Na 2# van noord biedt hij 2#.
Noord mag niet passen onder de man
che, hij hoest 3^ op. Zuid legt daarna aan
in 4#. West legt ♦B op tafel. Zuid telt acht
vaste slagen. Hij kan #10 en #9 gebruiken
om naar TH en naar #V te spelen. Als zo
wel TA als #H bij oost zit, is 4# binnen.
Het kan beter.
Nu zuid is ontsnapt aan een troefstart
kan hij proberen een harten een in de
dummy te troeven. Het is helemaal niet
nodig direct een harten naar de heer te
spelen. Zuid moet toch minstens twee
hartenslagen afgeven. Hij kan dus zonder
problemen beginnen om er één af te ge
ven.
Zuid neemt de uitkomst met het aas en
speelt een kleine harten uit de hand. Oost
neemt de slag met de tien. Hij ziet dat de
leider een introever wil maken en speelt
daarom troef na. De slag loopt naar de
negen. De leider gebruikt die entree om
naar TH te spelen. Als TA goed zit, is er
een negende slag binnen. Helaas neemt
west de slag met het aas. Het goede
nieuws is echter dat west geen troef meer
heeft om na te spelen. Zuid troeft de na
gespeelde klaveren en kan door de slim
me manoeuvre in de hartenkleur nu een
harten in de dummy troeven. Uiteraard
gebruikt hij zijn laatste entree om de rui
tensnit te nemen. Als de vrouw houdt, is
het tijd om de vijandelijke troeven te
trekken en tien slagen te claimen.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
12
13
14
15
16
17
19
20
21
22
23
24
25
rsj
o>
27
28
29
30
31
32
33
co
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
O)
O
62
63
JP87.
Oplossing
nummer 10
De twee gewaagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
NEGENOOG en ACHTBAAN
Kruiswoordraadsel
nummer 11
HORIZONTAAL: 1. Bloedplaatjes; 5. met
uitzondering van; 10. windrichting; 11.
kledingstuk; 12. religieuze groepering;
14. dobbelspel; 16. afhangend deel; 18.
jongen; 20. edelgas; 22. keukengerei; 23.
buidel; 24. scheepstouw; 25. Indische
dakbedekking; 27. deel van het bestek;
29. pas geoogst; 30. Franse beeldhouwer;
32. litteken op de buik; 34. vordering; 35.
kledingstuk; 37. lastercampagne; 39.
plaats in Australië; 42. filmopname; 44.
mensenhater; 46. Engelse adellijke titel;
48. plaaggeest; 49. Europeaan; 50. bijbel
se figuur; 51. grote bijl; 53. steekschuim;
55. gigant; 56. dans; 58. bovenmenselijk
wezen; 60. roem; 61. voorzetsel; 62. kort
verhaal in prozastijl; 63. klassieker.
VERTICAAL: 1. Naaldboom; 2. faam; 3.
deel van een fuik; 4. nader overeen te
komen (afk.); 6. bijwoord; 7. dierenver
blijf; 8. plaats in Duitsland; 9. schrijn
werker; 12. muziekinstrument; 13. doen
voortgroeien on; 14. christelijk feest; 15.
gewoonte; 17. loterijbriefje; 19. zoogdier;
21. grondsoort; 26. dichter; 27.
Hongaarse componist; 28. bevrachten;
29. stadsmuur; 31. aanwijzend vnw.; 33.
jonge stier; 36. eetgelegenheid; 37. roof
vogelnest; 38. Israëlische havenstad; 39.
flink; 40. bereiken; 41. kunststof; 43. deel
van een schoen; 45. deel van het bestek;
47. mannelijk dier; 52. cijfer; 53. eiland
in de Oostzee; 54. muziekstijl; 55. trek-
sluiting; 57. Ierland (op auto's); 59. pro
jectieplaatje.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de vakjes 10-41-6-60-
4-59-2-36-29-46-20 en 8-1-12-63-7-38-3-
35-57-62-24?
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubonnen
van 12,5 euro verloot. Oplossingen kunt u ook zenden naar
ons e-mailadres: <redactie.ld@hdc.nl>
S
A
R
C
O
F
A
A
G
M
A
N
D
R
A
P
E
L
D
E
L
T
A
1
E
1
S
E
R
s
O
N
D
E
L
E
K
S
T
R
O
T
c
L
1
O
H
E
N
N
A
E
E
G
A
H 1
E
C
E
T
A
N
N
R
N
A
1
R
A
K
P
O
O
K
K
A
A
L
1
N
E
A
R
O
E
M
E
N
U
K
O
D
1
N
Y
A
R
D
U
T
Z
V
O
1
D
O
D
B
U
E
N
1
G
J
E
U
G
D
E
A
R
L
R
A
D
E
N
T
R
A
1
N
D
1
A
P
E
K
E
L
V
K
E
T
E
L
O
K
E
J
E
T
M
E
N
O
N
G
E
N
E
G
E
N
Winnaars
De winnaars van een cadeaubon zijn:
Mw. K. van Egmond, Leeuwerikhof 37,
Roelofarendsveen (cryptogram).
A. van den Berg, Wildlaan 2,
Noordwijkerhout (kruiswoord).
Puzzelland/050319
Cryptogram nummer 11
HORIZONTAAL:
1. Van een tabelletje wordt een kleintje rijk (10); 6.
Twee dagdelen van de toekomst (11); 7. Snedige jon
gen (4); 8. Koning der waterdieren (8); 11. Nota van
een dienstdoende priester? (11); 12. Gladde geestelij
ke (3); 13. Klinkt als een geweldige bak(steen) maar
is een lachertje (8); 14. Militair (bevel) (8); 15.
Toneel(muziek) (12); 17. Klaar met kleding om te
overhandigen (8); 18. Beetje voor een stel in de keu
ken (9).
VERTICAAL:
1. (Genoeg) door een bezette collega (2,4,2,3); 2.
Volksvertegenwoordiging met geld (13); 3. Sullen die
wel degelijk afgaan (10); 4. Minder gewichtige deser
teur (9); 5. De hele troep doet maar alsof (16); 9.
Goederen produceren kan men realiseren (9); 10.
Verliesgevend geluid (4); 13. Gevecht tussen bridgers
(9); 16. Vis reeds in ploegverband (6); 19. Waar het
om draait in de toekomst (2).
Oplossing
nummer 10
Horizontaal: 4. Crimineel; 5.
pruimentijd; 8. knetterpot; 9.
piek; 10. natuurvolk; 12. kies;
13. verslagenheid; 15. hage
dis; 16. wijd; 18. platgooien;
19. gekkenhuis;
Verticaal: 1.
Miniatuurschilder; 2. pikeur;
3. gelijkkteken; 4. correctie; 6.
spekvet; 7. wereldtijd; 8. kano;
11. vraagstuk; 14. esdoorn; 17.
serie.
Na de laatste ronde van het
toernooi in Linares, vorige week
donderdag, gingen de gesprek
ken heel even over de nederlaag
van Kasparov tegen Topalov.
'De Baas' had vijf partijen ge
wonnen, maar door die slotpar-
tij moest hij de verrassende
Topalov naast zich op de eerste
plaats dulden. Toch was ook
voor Kasparov sprake van een
topprestatie. Nadat hij in de
cember het Russisch kampi
oenschap met overmacht had
gewonnen, had hij in het
Spaanse toptoernooi bevestigd
nog steeds de sterkste schaker
van de wereld te zijn. En daar
werd al een tijdje aan getwij
feld! Maar al snel gingen de ge
sprekken daar niet meer over.
Ooggetuige Dirk Jan ten Geu
zendam beschreef in NRC Han
delsblad de verbazing toen Kas
parov rustig de perskamer
kwam binnenlopen, zonder de
van hem bekende grimassen en
wilde gebaren. Toen Kasparovs
moeder begon te snikken, be
grepen de journalisten dat er
iets stond te gebeuren. De pers
conferentie was kort en bondig:
"Ik stop."
Zoals miljoenen Italiaanse tifosi
in huilen uitbarstten toen Mar
co van Basten op zijn beruchte
persconferentie het einde van
zijn carrière bekendmaakte, zo
viel over de schaakwereld een
grauwe deken van luid geween.
Direct op internet en een dag
later in de kranten verschenen
uitgebreide verhalen, waarvan
alleen de oplettende lezers
doorhadden dat het geen ne
crologieën waren. De enkele
columnist die op www.scha-
kers.info een kritische kantteke
ning bij de motieven van Kas
parov zette, werd direct op het
Of31.Kgl e2 43.Tel Dc
33.Kg2 Df2+ 34.Kh3 Pty 1
zwart wint.
31...Tf2+ 32.Kh3 Pf53P"
Het einde. Na 34.Dgl
wit op de volgende zc
34.Dxg6+ Dxg6 35.Th^
36.Txgl+ Kf7 [ei
Wit geeft het op. Hij hi j
beter dan Lxf5, waarna
makkelijk wint.
Diagram 1:
Stelling na 29.Dg4
beruchte forum van www-
.utrechtschaak.nl gekielhaald.
De grootste schaker uit de ge
schiedenis stopt omdat hij geen
sportieve uitdaging meer ziet,
omdat hij alles al bereikt heeft
en omdat de schaakwereld een
chaos is en hij geen kans krijgt
om weer tegen Kramnik te spe
len. Dat hij die chaos zelfheeft
veroorzaakt door in 1993 uit de
wereldschaakbond te stappen,
initiatieven van zijn collega's te
dwarsbomen eri voortdurend,
tot het laatst aan toe, te hoge ei
sen te stellen, is een waarheid
als een koe, maar mag op dit
moment kennelijk nog niet ver
kondigd worden. Op dit mo
ment past slechts respect, bij
voorbeeld over twee van zijn
laatste partijen in Linares.
Kasimdzj anov- Kasparov
l.d4 d5 2.c4 c6 3.Pc3 Pf6 4.e3
e6 5.Pf3 Pbd7 6.Ld3 dxc4
7.Lxc4 b5 8.Ld3 Lb7 9.0-0 a6
10.e4 c5 U.d5 Dc7 12.dxe6
£xe6 13.Lc2 c4 14.Pd4 Pc5
15.Le3 e5 16.Pf3 Le7 17.Pg5 0-
0
Dit is de eerste zet die nog
nooit eerder is gespeeld, een
Diagram 2:
Stelling na 19...La8
kwaliteitsoffer. Kasparov heeft
altijd bekendgestaan om zijn
diepgaande openingsvoorberei-
ding.
18.Lxc5 Lxc5 19.Pe6 Db6
20.Pxf8 Txf8 21.Pd5
Na bijvoorbeeld 21.De2 De6
22.Tael Ld4 richt zwart zich op
de damevleugel, na de tekstzet
krijgt hij kansen op de konings
vleugel.
21...Lxd5 22.exd5 Lxf2+
Dit is mogelijk vanwege 23.Txf2
Pg4. Kasimdzj anov zal dit wel
hebben zien aankomen, maar
onderschat.
23.Khl e4
Zou wit dit venijnige pionzetje
hebben overzien?
24.De2 e3 25.Tfdl Dd6 26.a4
g6
Na h5, ter voorbereiding van
Pg4, zou wit Lf5 hebben ge
speeld.
27.axb5 axb5 28.g3 Ph5 29.Dg4
Zie diagram 1. G3 was nodig
om Pf4 tegen te houden. Dg4
richt zich tegen een offer op g3,
bijvoorbeeld 29.Ta7 Pxg3+
30.hxg3 Dxg3 31.Dfl e2. Helaas
voor wit komt het offer toch.
29...Lxg3 30.hxg3 Pxg3+
31.Kg2
Adams-Kasparov
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4(
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6
7.Le2 Dc7 8.Dd2 b5 9
10.f3 Pc6 11.0-0-0 b4
Pxb4 13.g4 Le7 14.g5|
15.h4 Pc5 16.KbI Tb8
0 18.g6
Een typische Siciliaan
zendsnelle aanval aan
den.
18...Lf6 19.Tdgl La8
Zie diagram 2. Iederee
hier naar een winst vo
maar de spelers kondi
achteraf niet vinden,
het voor de hand ligge
20.Lh6 fxg6 21.hxg6 gj
22.gxh7+ Kh8 slaat de
aanval niet door. Uite
Kasparov ook dit zorg
thuis voorbereid.
20.Lg5 Le5 21.gxh7+
22.Pb3?
Hoe wit zijn eigen aan
voortzetten was niet t
maar na deze zet gaai N
zwart van een leien di 8
22...Pxc2 23.Pxc5 Pa3
Dxc5 25.Pa4 Pc2
Ook Dc2 mocht, maai
tuurlijk grappiger; 26,
is mat.
26.Kbl Da3
Wit geeft het op. Na 2
Tfc8 kan hij slechts lij
wachten hoe hij mat j
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
In de maand maart valt door
gaans een aantal belangrijke
beslissingen. Wie plaatsen zich
voor de finale van het kampi
oenschap van Nederland en
welke clubteams promoveren
of degraderen naar een andere
klasse.
Uit de halve finales plaatsen
zich meestal wel één of twee
debutanten en ook dit jaar is
dat het geval: Jasper Lemmen
en Dick de Voogd, twee jonge
spelers die in de competitie uit
komen voor Angarde Informati
ca en Meurs Denk en Zet, zul
len in het komende NK hun op
wachting maken.
Twee aardige partijfragmenten
uit de laatste ronde van de hal
ve finale. In beide duels speelt
een verrassend offertje een
doorslaggevende rol.
Zwart: T. Chub - Wit: E. van
Hierden
Zie diagram 1
Na 45.33-29, 17-22; lijkt de
zwarte verdediging in orde. Na
29-24 volgt (8-13). Maar na 46.
26-21!, 27x16; 47. 38-33,is
het duidelijk dat een doorbraak
niet te voorkomen is. Boven
dien heeft wit nog twee mooie
verdedigingsschijven op 47 en
49.
47 8-13; 48. 25-20, 15x24;
49. 29x20, 13-19; 50. 20-15, 19-
24; 51. 15-10,18-23; 52. 10-4,
24-30; 53. 4x31, 30-34; 54. 31-
37, 23-29; 55. 33x24, 34-40; 56.
37-28 en na nog een lang eind
spel won wit door overmacht.
Jeugdspeler Martijn van Gortel
werd slechts vijfde in het kam-
Ai
Diagram nr. 1
pioenschap van Limburg, maar
wist zich door allerlei omstan
digheden toch te plaatsen voor
de halve finales. De verwach
ting dat hij 'kop van Jut' zou
worden kwam allerminst uit.
Vooral in de eerste toernooi-
helft speelde Martijn goede re
mises tegen sterke spelers. In
onderstaand fragment ging het
net mis.
Zwart: W. van der Kooij - Wit:
M. van Gortel
Zie diagram 2.
Op het eerste gezicht lijkt de
stand ongeveer in evenwicht,
Na (30-35) etc. breken beide
kleuren door. Van der Kooij had
evenwel een aardig offertje in
gedachte dat uiteindelijk win
nend bleek.
54 29-33!; 55. 39x28, 30-35;
56. 28-23, 35-40; 57.17-11,
7x16; 58. 22-18, 40-44; 59. 23-
19, 8-12; 60. 18x7, 2x11; 61.19-
14, 44-49; 62. 43-39, 34x43; en
zwart won door overmacht.
Een fragment uit de barrage
van de bondscompetitie
Zwart: C. Binnenkade (DVSB)
Wit: T. Hage (Angarde)
Zie diagram 3.
De zwartspeler was het afgelo
pen seizoen met tien remises
en een overwinning in de regu
liere competitie de taainagel
van DVSB. Vaak heeft een team
meer aan een speler die één
keer wint en de rest remise
speelt, dan aan iemand die acht
keer wint en drie keer verliest.
Maar in de barragepartij ging
het bijna mis voor de Amster
damse notaris.
33 2-8?; 34.43-39?,Bijna
ieder toeschouwer zag dat wit
hier 33-29 (23x25) 27-21 (16x27)
32x19 (13x24) 38-33 kon spelen-
waarna de zwarte positie deplo
rabel genoemd mag worden.
Ook Binnenkade onderkende
deze manoeuvre direct nadat
hij (2-8) had losgelaten. Opmer
kelijk dat een speler van het ni
veau van Toby Hage er niets
van heeft gezien. Maar de partij
is nog niet afgelopen.
349-14 35.39-34, 24-29; Een
schijnoffertje in een j
aan de grootste druk^
snappen.
36. 33x24, 8-12; Wit kl
met een verbluffende!
37. 38-33!!,Nu vof
29) 34x23 (19x48) 45|
40-34 (25x21) 26x101
33-29 (23-28) 32x23
19 en 34-29. Zwart h
geen keus.
37 23-28; 38. 32x:
39. 30-25, 19-23; 40.3
18; Zwart lijkt zich gel
dedigen, maar er voll
delijk gambiet waai
doorbraak onvermijJ
41.26-21!, 17x26; 42.|
18x27; 43. 29x7, llx!
2-8; 45. 35-30, 8-13; 1
13-19; 47. 24x15, 6-lf
40, 11-17; 49. 40-35, f
30?,Maar na deze
tweede onnauwkeu
de partij verdient v
winning ook niet mej
14-20!; 51. 15x4,17-21
26x48; 53. 29-23, 48-1
18, 37-19; 55.18-12,1|
56.12-7,21-27; en re(
ven.
FILATELIE
De Vereniging tot Behoud van
Natuurmonumenten bestaat
honderd jaar en dat wordt 22
maart herdacht door de uitgifte
van twee velletjes. Natuurmo
numenten, in 1905 onder ande
ren opgericht door Jac.P. Thijs-
se en Eli Heijmans, is een ver
eniging, die voor nu en in de
toekomst, als doel heeft natuur,
landschap en cultuurhistorie
veilig te stellen door gebieden
aan te kopen, te beheren en te
beschermen. Na honderd jaar
telt ze ongeveer 950.000 leden
en beschermt en beheert 88.398
hectare, verdeeld over 366 na
tuurgebieden.
De eerste aankoop van Natuur
monumenten was in 1906 het
Naardermeer. Hiermee wilde
men voorkomen dat de ge
meente Amsterdam het Naar
dermeer zou gebruiken als vuil
stortplaats. Het Naardermeer
staat dan ook centraal op één
van de twee velletjes, het ande
re velletje is gewijd aan de
Brunssummerheide. In beide
velletjes zitten vier gegomde ze
gels. In het Naardermeervelletje
vier zegels van 0,39 en in het
velletje Brunssummerheide vier
priorityzegels van 0,65 (bin
nen Europa). Oplagen respec
tievelijk: 1.350.000 en
650.000 velletjes.
Beide velletjes laten een dwars
doorsnede van het landschap
zien. Zo worden zowel flora en
fauna boven en onder water in
beeld gebracht, alsmede de die
ren in de lucht en op de grond.
Zo worden op het velletje van
het Naardermeer een snoek,
een waterlelie, een aalscholver
en een lantaarntje getoond, en
op het velletje van de Bruns
summerheide een appelvink,
een icarusblauwtje, een Scho-
nebeeker schaap en een zand-
hagedis. Dit is de derde serie
'Nederlandse natuur' in succes
sie. Eerder verschenen het Ne
derlandse Wad (2003) en de Ve-
luwe (2004).
Zowel Frankrijk als België heeft
een Rode-Kruiszegel uitgegeven
waarvan de bijslag ten goede
komt aan de slachtoffers van de
Tsunami. Frankrijk kwam 14 ja
nuari met een zegel van 0,70
(een bijslag van 0,20; motief
o.a. de nieuwe rode Marianne-
zegel zonder waardeaandui-
ding) en België gaf 28 januari
een priorzegel van 0,50 0,20
uit met daarop een beeld van
de Tsunami.
Verder heeft Frankrijk de laat
ste weken de volgende zegels
uitgegeven: een langwerpige ze
gel van 0,50 waarop het Via
duct van Millau, de
brug ter wereld; eenl
gel ter herdenking
manist en 'Europeaa
eerste uur, Rachi (10
een Valentijnemissie
gels met hakjes (0,5!
en een velletje mi
€-zegels, dit jaar in h
van Cacharel; een ve
tien zegels zonder w
tre 20 g./0,50 gew
Jaar van de Haan; he
bestaan van Rotary 1
naai werd postaal ge
een 0,53 €-zegel; de
zegel 'fête du timbre
jaar aandacht voor d
Titeuf van de tekena
waarvan in Nederlai
bums verschenen (o
jes van tien, maar da
zegels twee van Titei
den); de eerst aanvu
van de begin dit jaar
permanente reeks IV
des Francais, waardi
ren: 0,05 (zwartdo
0,55 (blauw), 0,64
groen), 0,82 (oud i
(roze) en 1,98 (bor