Vijf letterenopleidingen verenigen zich visser
in de
stad
LEIDEN REGIO
Duitsers wilden 'Frontuniversitat' in Leiden
Politiek vindt grondaankopen Oostvlietpolder 'logisch'
Bundelen van onderwijs moet werkdruk hoogleraren verlichten
'Wij willen hoe dan ook ook iets met dat gebied'
Samenwerking biotechbf
met Amerikaanse farmajTc
dinsdag 15 maart 20051
it
kt
door Wilfred Simons
leiden - Vijf letterenopleidingen
van de Universiteit Leiden bun
delen hun onderwijs in het Ge
rard Tuning Instituut. Hiermee
moet een eind komen aan de
'hopeloos verouderde bestuurs
organisatie', die niet is opgewas
sen tegen de vele administratie
ve taken die de opleidingen er
de afgelopen jaren hebben bijge-
kregen. Het instituut kan be
hulpzaam zijn bij het verminde
ren van de hoge werkdruk waar
over vooral letterenhoogleraren
klagen, zegt voorzitter Johan
Rooryck.
Onderwijsinstituten moeten
administratief werk overnemen
van hoogleraren en docenten
van de Leidse universiteit. Dat
althans is de bedoeling van de
faculteit der Letteren. Die zou
den daardoor meer toekomen
aan het geven van onderwijs,
het begeleiden van studenten
en het doen van onderzoek. Uit
een enquête van het universi
taire weekblad Mare bleek on
langs dat vrijwel alle letteren
hoogleraren onderzoek in de
vakanties, weekeindes en
avonduren doen. De werkweek
gaat op aan het bijhouden van
administratie en het uitvoeren
van bestuurstaken.
Hoewel de bedoelingen goed
zijn, is de komst van het Gerard
Tuning Instituut bij de oplei
dingen Frans, Italiaans, Talen
en Culturen van Latijns Ameri
ka, Literatuurwetenschap en
Taalwetenschap allerminst met
gejuich ontvangen. De tot
standkoming van het instituut
ging de afgelopen twee jaar na
melijk ook gepaard met einde
loze vergaderingen en veel ad
ministratie. Bovendien bete
kent de komst dat de opleidin
gen een deel van hun onafhan
kelijkheid moesten inleveren.
Voorzitter Rooryck, eveneens
hoogleraar Franse taal- en let
terkunde, spreekt dan ook van
een 'shotgun marriage', waarbij
'alle aanstaande partijen flink
tegenstribbelden terwijl ze naar
het altaar gevoerd werden'.
Het instituut neemt van de op
leidingen de onderwijsevalua
ties over, evenals het voeren
van de functioneringsgesprek
ken, de samenstelling van sylla
bi en van computeronder
steund onderwijs. Ook valt aan
het instituut de taak toe om
bindende studieadviezen vast
te stellen en de taken van de
studiecoördinatoren overne
men. Het instituut denkt ook na
over nieuwe, modernere vor
men van onderwijs.
Om die reden verwacht
Rooryck dat de medewerkers
van de vijf opleidingen wel zul
len bijdraaien. „We werken er
nu hard aan en uiteindelijk zal
het instituut het werk van de
medewerkers verlichten." Een
voorwaarde voor succes is wel
dat de rijksoverheid de univer
siteiten nu eens 'bestuurlijke
rust' gunt. „We hebben bergen
werk verzet om de bachelors-
mastersstudiestructuur in te
voeren. Als ik al denk aan de af
stemming met andere universi
teiten, dat vergde echt enorm
veel reis- en vergadertijd. Het
programma draait amper en nu
wil het Rijk de bachelorsfase al
weer in de steigers zetten! Als
dat doorgaat, begint alles van
voren af aan, daar word ik moe
deloos van. Ik merk dat ook bij
collega's. Die worden echt
ziek."
Gerard Tuning: schipperszoon en hoogleraar
Een Leids onderwijsinstituut
moet een naam hebben. Er
ging twee jaar vergaderen
neen met het zoeken naar
een naam met een academi
sche uitstraling. De werk
groep die de komst van het
instituut begeleidde, ge
bruikte de werknaam 'Ro
maans maar de opleidin
gen taal- en literatuurweten
schap vonden dat zij stief
moederlijk werden behan
deld met alleen een Ver
der passeerden onder meer
Litarom, Llafitt, Aro, Vulca-
nius en Baudius de revue,
herinnert instituutssecretaris
Yves D'hulst zich. „Het
denkwerk leverde een steeds
rijkere oogst op, de keuze
werd alsmaar moeilijker, de
verwarring en uiteindelijk de
ergernis alsmaar groter."
De opleiding koos uiteinde
lijk voor de naam Gerard Tu
ning (1566-1610). Deze ge
boren Leidse schipperszoon
studeerde vanaf 1584 rech
ten in Leiden en werd er in
1590 hoogleraar. Hij slaagde
erin de beroemde Franse
taalonderzoeker Joseph-Jus-
te Scaliger naar de universi
teit te lokken. Tuning had
een uitzonderlijke talen
knobbel: hij leerde Latijn en
Grieks in slechts een halfjaar
en sprak vloeiend Italiaans,
Frans en Spaans. Vooral om
zijn talenkennis bleek deze
'founding father' van de
Leidse universiteit interes
sant voor de vijf opleidingen.
door Erna Straatsma
leiden - 'Het Oostvlietpolderdos-
sier vertoont grote overeenkom
sten met dat van de Betuwelijn'.
De Vereniging Vrienden van de
Oostvlietpolder stelt dat Leidse
bestuurders 'Russische roulette
spelen' door miljoenen euro's uit
te geven aan grondaankopen,
terwijl er misschien nooit een
bedrijventerrein komt in de pol
der. Een meerderheid in de Leid
se gemeenteraad vindt het colle-
gebesluit juist 'heel logisch' en in
de lijn van eerdere besluiten.
„Wij willen hoe dan ook iets met
die Oostvlietpolder."
De onvrede van de belangen
vereniging vindt weinig weer
klank in de Leidse politiek. Alle
collegepartijen gaan ervan uit
dat het beoogde bedrijvenpark
er gewoon komt. Mocht de
Raad van State roet in het eten
gooien door het bestemmings
plan af te keuren, dan duurt het
hooguit wat langer voor bedrij
ven neer kunnen strijken in het
weiland naast de Europaweg.
WD-fractievoorzitter Leendert
de Lange vindt de recente aan
koop van 50 hectare weiland
daarom niet meer dan logisch.
„Ik zou het zeker niet de kwali
ficatie Russisch roulette geven.
Zo'n typering betekent namelijk
dat de kans groot is dat het hele
plan niet doorgaat." En daar
gaat de WD niet van uit. „Die
grondaankopen passen hele
maal in ons beeld dat de Oost
vlietpolder een bedrijventerrein
wordt." Mocht de Raad van
State tegengas geven 'dan ont
staat wel een nieuwe situatie,
maar blijft de wens overeind
dat wij iets willen met die Oost
vlietpolder'.
Het college betaalt een relatief
hoge prijs per vierkante meter,
vanwege een schadeloosstelling
In de Oostvlietpolder wil de Leidse politiek een bedrijvenpark laten verrijzen. Archieffoto: Hielco Kuipers
aan de huidige eigenaars. Bos
kalis, het hoogheemraadschap
en de Grond- en Zandexploita-
tiemaatschappij Rijnland koch
ten de grond ooit met het idee
dat er een baggerdepot in de
Oostvlietpolder zou komen. Bij
de terugverkoop eisten de par
tijen enige genoegdoening,
waardoor de grondprijs (15 eu
ro per vierkante meter) vijf keer
zo hoog is als de reguliere prijs
voor grasland (3 euro per vier
kante meter). De Lange: „Als
het college denkt dat dit een
goede prijs is, dan ga ik er van
uit dat dat klopt. Ik neem aan
dat ze het voor de scherpste
prijs hebben gekocht."
De Vereniging Vrienden van de
Oostvlietpolder stelt dat de
Leidse politiek 'doof en blind' is
voor oppositie en vasthoudt
aan de ingeslagen en mogelijk
doodlopende weg. De kans lijkt
groot dat de Raad van State het
bestemmingsplan afkeurt.
Conny Broeyer, fractievoorzit
ter van de PvdA, is het met de
WD eens. „De gemeenteraad
heeft het bestemmingsplan
goedgekeurd, logisch dus dat
het college met grondaankopen
aan de gang gaat." Mocht er
een definitieve streep door het
bestemmingsplan gaan, dan is
er nog geen man overboord,
vindt Broeyer. „We willen hoe
dan ook iets met die grond in
de Oostvlietpolder doen. Hele
maal niets doen is niet aan de
orde."
Wel wil Broeyer het college vra
gen om de hoogte van de
grondprijs nader toe te lichten.
„Wij hebben geen stukken over
de aankoop gekregen."
Rianne Becht (GroenLinks)
vindt de aankoop verstandig,
om 'ongewenste ontwikkelin
gen tegen te gaan'. „Als je
wacht ben je te laat, dan koopt
een ander het." Een 'grondspe-
culant', bedoelt Becht. „Ik heb
geen moeite met de aankoop.
Op andere plaatsen koopt de
gemeente ook bedrijven uit. En
ik neem aan dat de aankoop
prijs conform de richtlijnen van
de gemeentelijke grondprijzen-
nota is." De grondprijzennota
is echter niet van toepassing op
grondaankopen: die gaat alleen
over uitgifte van gronden.
De grootste oppositiepartij, het
CDA, vraagt zich wel af of de
aankoop 'verstandig' is. „Het is
een nogal fors bedrag wat het
college nu heeft uitgegeven.
Daarmee neemt het een be
hoorlijk risico. Het college mag
altijd een zeker risico nemen,
maar het is de vraag of dit een
verstandig besluit is. De kwestie
Oostvlietpolder is zo complex
en risicovol. En we weten dat
het een erfenis is van een zaak
die is misgegaan: de plannen
voor een baggerdepot. Als het
nu weer misgaat, wil ik een
compleet beeld van de financi
en hebben. Het is te hopen dat
het met een sisser afloopt."
Alleen de kleine partijen, die
überhaupt tegen het aanleggen
van een bedrijvenpark zijn,
sluiten zich zonder meer aan
bij de woorden van de Vereni
ging Vrienden van de Oostvliet
polder. Daan Sloos (Leefbaar
Leiden): „Je bent natuurlijk gek
als je zo'n belachelijke prijs
neertelt voor die grond. Als er
iets gebeurt met het bestem
mingsplan ben je dat geld kwijt.
En in het andere geval betalen
bedrijven een extra hoge grond
prijs, zodat de gemeente die
schadeloosstelling weer terug
verdient. Sowieso is Leiden een
grondspeculant als het gaat om
de Oostvlietpolder." In de
grondprijzennota gaat de ge
meente uit van hoge grondprij
zen, van zo'n 350 euro per vier
kante meter: 'Gezien de excel
lente ligging in de Randstad,
nabij de A4'. Sloos: „Dit is een
dwaling van het gemeentebe
stuur. Die hele Oostvlietpolder
is een prestige-object van wet
houder Hillebrand geworden."
Jacques de Coo (LWG/De Groe
nen) spreekt over 'raar gegoo
chel' van het college en denkt
dat de hoge grondprijs een pre
cedent schept voor andere
grondeigenaars in de Oostvliet
polder. „Ik heb al een boer uit
het gebied gesproken die ver
lekkerd naar de prijzen heeft
gekeken. Dat bedrag wil hij ook
graag hebben als het tot ver
koop komt. Ja, dat krijg je dan
natuurlijk."
Aandacht voor de Tweede Wereld
oorlog kan er nooit genoeg zijn. Rec
tor magnificus Douwe Breimer was
dan ook blij met het plan van Leide-
naar Buck Goudriaan om een ten
toonstelling in te richten in het uni
versitaire bestuursbureau aan het Ra
penburg 70. In vijf vitrines is daar tot
en met 10 mei een serie documenten
en foto's te zien die een indruk geeft
van de lotgevallen van de universiteit
in de oorlogsjaren. „Steeds weer ko
men er nieuwe generaties studenten
die niets weten van Cleveringa's rede
op 26 november 1940", zei Breimer
tijdens de opening. „Als docent stond
ik altijd bij die dag stil en ik roep alle
docenten van deze universiteit op om
dat ook te doen."
De zeer gedetailleerde tentoonstelling
schetst een onwerkelijk beeld van de
universiteit. Officieel had General-
Kommissar fiir Verwaltung undjustiz
F. Wimmer die gesloten nadat de
Leidse hoogleraar Cleveringa op 26
november protest had aangetekend
tegen het ontslag van de joodse
hoogleraren. Toch ging ondanks de
sluiting het meeste werk gewoon
door. Docenten en hoogleraren de-
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt. is het symbolische
middelpunt van de stad.
Onder redactie van
Timoteus Waarsenburg en Enc-Jan Berendsen
TELEFOON O 71 53 56 424
den onderzoek in de laboratoria en
bibliotheken van de universiteit. Het
overgrote deel van de studenten bleef
in de stad. Er werd alleen geen onder
wijs meer gegeven en examens
mochten niet worden afgenomen.
In de expositie is veel aandacht voor
een onderbelicht aspect van de uni
versiteitsgeschiedenis, namelijk de
plannen die de Duitsers met de aca
demie hadden. Al snel bleek dat zij
niet van plan waren om de sluiting
lang te laten duren. Zij wilden een
'geistige Umgestaltung'. Er moest
maai- eens een einde komen aan de
Leidse universiteit als 'bolwerk van
reactionair humanisme', schreef de
NSB-krant Nationaal Dagblad in juli
1941. Zelfs slaagde de Stichting tot
Bevordering van de Studie van het
Nationaal-Socialisme erin om twee
bijzondere leerstoelen op te richten.
De Vlaming R. van Genechten kreeg
de leerstoel 'Volkshuishoudkunde' en
NSB'er T. Goedewaagen wer<i hoog
leraar 'Nieuwere Wijsbegeerte'. Om
dat de universiteit gesloten bleef,
kwam van daadwerkelijke invulling
van de leeropdrachten niet veel. Ook
pogingen van de Duitsers om in 1942
de faculteit der Geneeskunde op
nieuw te openen, om meer artsen op
te leiden, slaagden niet.
Ondanks alle verzet tegen nazifice-
ring gaven de Duitsers hun pogingen
niet op. Eind oktober 1943 vatten zij
het plan op om de academie om te
vormen tot een militaire 'Frontuni
versitat Leiden', die al in het voorjaar
van 1944 van start moest gaan. De
hoogleraren en de studenten (vooral
Duitse gemobifiseerden) zouden alle
maal militairen zijn. Vrouwen moch
ten er niet studeren. Voor de duur
van de oorlog zou de Keulse universi
teit, die door geallieerde bombarde
menten zwaar gehavend was, naar
Leiden worden verplaatst. Daarmee
zou Leiden de eerste 'Germanische
UniversitSt' buiten Duitsland wor
den, waaraan Nederlanders, Vlamin
gen, Noren en Denen met Duitsers
en Oostenrijkers konden studeren.
Studenten praten
na op het Rapen
burg, na afloop
van de rede van
hoogleraar R. Cle
veringa op dins
dagochtend 26
november 1940. 's
Middags sloten
de studenten zich
aan bij zijn pro
test tegen het
ontslag van jood
se hoogleraren
door een studen
tenstaking uit te
roepen. De vol
gende dag be
sloot de Duitse
General-Kommis-
sar für Verwal
tung und Justiz F.
Wimmer tot een
'Sperre der Uni-
versitat und ihre
Institute bis
auf weiteres."
Publiciteitsfoto
Na de invasie in Normandië, juni
1944, werden de plannen opgeschort.
Universiteit in oorlogstijd. De Leidse uni
versiteit tijdens de Tweede Wereldoorlog 10
maart -10 mei in de Oude UB, Rapenburg
70. Openingstijden: op werkdagen van 8.30
tot 18.30 uur. Gesloten op 28 maart en op 5
en 6 mei. Contactpersoon: Ann et van Ingen
Scholten, tel. 071-5273184.
Wilfred Simons
Ik banjer over de Haarlem
merstraat en denk aan Eli,
Eli Sliggers. Dat heb ik altijd
als ik voorbij de Kenneweg-
steeg kom. Dan tasten mijn
ogen het baksteen in de nau
we doorgang naar de Apo-
thekersdijk af, op zoek naar
de sporen van een deur die
ooit toegang verschafte tot
café Tetteroo. En in gedach
ten hou ik dan even halt bij
de uitbater van wat ooit de
stamkroeg van zo'n beetje
iedere Leidse journalist was.
Gruwelijk jong was ik nog
toen ik een betrekking bij de
krant kreeg en werd geacht
op vrijdagmiddag mee naar
Tetteroo te gaan. Om de
week na te bespreken. Het
Leidsch Dagblad zat nog op
de Wtte Singel, op de Prin-
sessekade had je de Leidse
Courant en aan de Apothe-
kersdijk zat de Leidse redac
tie van de Haagsche Courant.
Door de week beconcurreer
den we elkaar en op vrijdag
raakten we collegiaal aange
schoten in Tetteroo, ook wel
De Kenneweg genaamd.
Waarom dat was, kon ik met
die steeg naast de deur wel
begrijpen. Maar ik ben ei
genlijk nooit te weten geko
men waarom De Kenneweg
eigenlijk Tetteroo heette.
Tussen Eli en mij was het
van meet af aan dikke mik. Ik
vond hem een moordvent en
vermakelijk bovendien. Hij
kon om mij ook wel lachen.
Vooral wanneer ik op vrij
dagmiddag mijn hoofd om
de zijdeur van Tetteroo stak
en riep: 'Eli, Eli, lama sa-
bachtanil Mijn God, mijn
God, waarom hebt Gij mij
verlaten?' Dat ik Jezus zo bij
belvast wist te citeren, kwam
omdat ik nog niet zo lang
van het Christelijk Lyceum af
was.
Op een dag kwam door de
zijdeur een wildvreemde
binnen. Niemand ke
hem. Hij zei dat hij le^
kunstenaar was en b-^ e
zulke hilarische verh j
vertellen dat hij binn n
kortste keren alle aai*
had. 'En toen heb ik;
mijn zatte harses die«=
mijn kont laten tatoe
hoorden wij hem op
goed moment zeggei l(
daar geloofde niema
maar ene reet van. 'I 1
bewijzen', zei de vre< 1'
die midden in de zaa
broek liet zakken en 1
over boog. Behalve e
wit zitvlak was er niet
zien. 'Zie je wel, je bi
de boel', riepen wij. m
lazeren, belazeren? I 01
len hem wel aan hel ge
ken hebben gemaak;ai
is hij natuurlijk in z'ite
kropen.'
Toen zo'n beetje iedijs
was uitgelachen, dat^e
vreemde er een rond*
de hele zaak tegenaa
gooien. Maar dat wa
spraak die Eli doorz^11
een lappen vriend', n
tot de vreemde, die a'
cent op zak bleek te
En daar ging hij, af
zijdeur. 101
Ik tuur de KennewejBe
en herinner me datr1?-
jonge Boudewijn BiPe
woonlijk via de zij-ii
zijn entree in het bn
maakte. Elke maandP3
neer hij met eindrei 11
René Vos kwam bes**
welke boeken hij vo
Leidsch Dagblad zo
seren. In de muur 0 'e
de plek waar hij zat, R'
deur die wij de artieB
gang noemden. Eli
meer, Tetteroo is niie
maar die muur in di1^
houdt de herinnerii111
vend. Het is gedenk P
Jaap Visser
F1
leiden - Het Leidse biotechno
logiebedrijf To-BBB gaat een
onderzoekssamenwerldng aan
met de Amerikaanse farmaceu-
ticamultinational Biogen Idee.
De twee bedrijven gaan onder
zoeken hoe zij medicijnen
rechtstreeks in de hersenen en
in de ruggengraat kunnen krij
gen. Hierbij wordt gebruik ge
maakt van een ontdekking van
Leidenaar Pieter Gaillard. Hij
ontwikkelde 'TB-Trans', een
methode die het mogelijk
maakt om medicijnen via het
bloed te laten doordringen tot
in het centrale zenuwstelsel.
Medicijnen tegen bijvoorbeeld
kankergezwellen ofFe
dingen in de hersd3*
nu bijna nooit aar.
nen beschermen ziM1'
'vreemde' stoffen n
heten bloed-bP^
(BBB). Dat is een sd
bloedvaten dat de l|>
schermt tegen all^j
giftige stoffen.
To-BBB en Biogen i
ren samen in hetT
maar willen niet ze{*
geld ermee is gem!
bekend dat het mü
Economische Zake(^
tekorten de komen)
bijpast.
AGENDA
dB
•Ikj
Wilt u Iets melden? Bel 071-5356421 (Riet Paauw) dagel v
9.00 en 12.00 uur. Faxen mag ook: 071-53564^2
E-mail: stadsredactie.ld@hdc.nl
Voor werkende vrouwen die
borstvoeding willen blijven
geven is er woensdag in Leiden
een informatieavond van de
vereniging Borstvoeding Na
tuurlijk. De bijeenkomst begint
om 20.00 uur. Voor inlichtingen
en aanmelden: 071-5223906.
Het COC begint deze maand
met gespreksgroepen over les
bische gevoelens en 'coming
out'. Deelname is gratis. Meer
informatie via www.cocleiden-
.nl of via tel. 071-5663082.
Tot en met 28 april is bij het
Regionaal Archief Leiden (Bois-
otkade 2a) een tentoonstelling
te zien over de productie van de
vierdelige serie 'Leiden. De ge
schiedenis van een Hollandse
stad'.
Postzegelvereniging Philateli-
ca Leiden houdt donderdag de
jaarlijkse ledenvergadering met
mogelijk een kleine veiling. De
bijeenkomst voor leden en
mensen die lid willen worden
begint om 20.15 uur in de kan
tine van het schoolgebouw aan
de Anthonie Duycklaan 1.
Wijkvereniging Aktief houdt
vrijdag een kaart- en sjoelavond
in het clubgebouw aan de Ber-
lagestraat 2, aanvang 20.00 uur.
Verzamelaars kunnen vrijdag
tussen 19.00 en 21.45 uur te
recht in buurthuis 't Spoortje,
op de ruilavond van ruilvereni-
ging Koningskerk. Het buurt
huis is gevestigd aan de Bem-
hardkade 40.
Een bazaar met nje
markt wordt zatero
den bij zorgcentrur'
ven (Witte Rozensü? K
13.00 tot 16.00 uur.it
brengst is bedoeld
uitje voor de bewor.
de aanschaf van aare
spelmateriaal. WiePe
schikbaar heeft kail H
dagavond en dondft
vrijdag overdag nas
ven brengen.
De Zonneboom g
dag voorlichting o\ 0j
jarige opleiding Vn ec
ge Jaren, met ond%a
seren, schilderen, tfjei
ziek en zang. De opV;
het gebouw aan deg
Kanterstraat 5, van^e
15.00 uur. 0(
Zaterdag kan er n{ie
worden gewandeld d
Ganzenhoek. De v ci
van ongeveer twee m
begint om 13.00 uq>n
keerplaats bij hote!^
Het IVN houdt dit
schillende cursuss«ps
cursies. Het gaat 0 V(
schappencursus, e jr,
duincursus en eenjj v
cursus. Voor meerjr
www.ivn.nl. Cp
In buurtcentrum^
(Topaaslaan 19) is£a
dansavond met mbe
jaren zeventig en %s
zaal gaat open omRa
de entree is 2 euro'