KUNST CULTUUR
Een gepassioneerde confrontatie
Als Wende zingt, ziet de wereld er anders uit
Brassband Warmond blinkt uit in up-tempo werk
Songfestival zoc
het bedoeld is
Een ode aan Ja
Popconcert
tegen malaria
Gemist: de
peperbus
Eerste Alphense Musical
Venray onevenwic
maandag 14 maart»
Tinariwen uit Mali.
Foto: EPA
dakar - In de Senegalese
hoofdstad Dakar kwam de afge
lopen dagen de crème de la crè
me van de Afrikaanse popmu
ziek bijeen in de strijd tegen
malaria. Het concert over twee
dagen was een initiatief van de
zanger Youssou N'Dour en er
waren optredens van onder an
deren Khaled, Salif Keita, de
Touareg-groep Tinariwen uit
Mali en de zanger Comeille uit
Rwanda. De ziekte malaria kost
elke dertig seconden in Afrika
en Azië een kind het leven, we
reldwijd bijna 3000 per dag.
Met het concert bereikten de
musici via de televisie honder
den miljoenen mensen.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Voorschotens Kamerkoor en
Toonkunstkoor Hilversum o.l.v. Nico
Hovius, m.m.v. Maaike Poorthuis
(sopraan), Jan van Maanen (tenor), Bas
Kuijlenburg (bas), Alfred Buitenkant en
Thom Jansen (piano) en de Kathedrale
Koorschool Utrecht. Gehoord: 12/3,
Mexx, Voorschoten.
Drank, dans en liefde, maar het
meest van deze is de liefde, en
dan wel de zeer lijfelijke. Dat is
ongeveer de boodschap van het
Beierse erfgoed de 'Carmina
Burana', een verzameling ge
dichten en muzieknotaties uit
de twaalfde/dertiende eeuw,
die naast liefdesliederen en
drink- of speelliedjes ook het
moraliserende genre bezit. Carl
Orff toonzette circa 1930 met
name de eerste twee genres,
aanvankelijk voor twee piano's
en zijn geliefde slagwerk, koor,
jongenskoor en sofisten; later
voor orkest. Nico Hovius koos
voor de eerste versie en dat is
origineel. Op het brede 'podi
um' van de hal in de prachtige
oude Zilverfabriek (nü het op
trekje van Mexx) staat en ligt
het slagwerk waarachter in lu
diek zwart geklede studenten
van het Kon. Conservatorium
het geweldig uitgebreide assor
timent bedienen. Twee vleugels
pal naast elkaar beloven veel,
maar hebben weinig spectacu
lair spel en tegenspel te bieden;
de partituur is daar veel te ma
ger voor. Op het balkon van de
'bel-etage' staat het Kathedrale
Koor uit Utrecht opgesteld, be
paald een lief, zuiver zingend
koortje dat echter node de
doordringend heldere (knapen)
koorklank mist.
Wat de Carmina zo spannend
maakt, zijn de pregnante rit
mes, scherpe samenklanken en
de cruciale rol voor 'de tekst'.
Maar ook en vooral de humor,
de spot, de bijna krolse zinne-
;;lijkheid, de aardse wellust. En
ideze (on)deugden mist de
vriendelijke, soms zelfs fraaie
^uitvoering van het Voorscho-
'tens Kamerkoor met Toon
kunstkoor Hilversum.
Natuurlijk zijn er momenten
van extase, zoals in het laatste
'O Fortuna', waar koor, piano
en slagwerk het dak van Mexx
oplichten om ons vervolgens
aan ons Lot over te laten. Die
leuke opwaarts wiekende zin
netjes in "Veris leta Facies' (het
vrolijke gezicht van de lente)
waarin Zephyrs adem geurt
naar nectar, en de maagden
héél wat beloven, klinken lief
lijk, snoezig, maar ze missen pit
en schalksheid. Zo ook in 'Ecce
gratum, et optatum'; de woor
den vragen om een 'bite'. Pas
als de tekst meer vaart en dyna
miek krijgt worden we op bevel
van Venus beloond met een jui
chende scène. Jammer genoeg
ook geen gesmacht in 'Chuma,
chum Geselle mein (kom m'n
liefje)' wat zo lekker kan ophit
sen. Pas in het drinklied 'Bibit
hera, bibit herus' komt de
dorstige, jazzy geest uit de fles,
culminerend in een zwelgend
10! IO! IO!
Van de drie dramatische solis
ten zingt de sopraan Maaike
Poorthuis het meest weelderig
en sensueel. Haar zinderende
coloratuur zweeft als een geu
rende rozenguirlande door de
ruimte. De slagwerkgroep haalt
eruit wat er in zit, in een rijk
gamma van klanken en kleuren,
raak en ritmisch opgediend.
Volgende keer de peperbus er
over!
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert-. Johannes-Passion van J.S. Bach
door Kamerkoor Ungua Musica en het
Amsterdams vocaal ensemble Alkan
o.l.v. Maria van Nieukerken. Solisten:
Immo Schroder (evangelist), Sinan Vural
(Jezus). Barbara Borden (sopraan), Inga
Schneider (alt), Arco Mandemaker
(tenor) en Job Hubatka (bas) Gehoord:
11/3, Marekerk, Leiden.
Onverbiddelijk en onaantast
baar is hij niet, 'Herr, unser
Herrscher'. Maria van Nieuker
ken laat haar eigen Lingua Mu
sica en het Amsterdamse Alkan
in een statig tempo de Johan-
nes-Passion openen en méér
dan van grootsheid zingt het
koor van onafwendbaarheid.
Dat bedaarde tempo geeft ook
de ruimte nog even te zoeken
naar homogeniteit en balans.
Maar zodoende wordt het ope
ningskoor niet die overdonde
rende opmaat tot het lijdens
verhaal volgens Johannes. Het
klinkt eerder wat afwachtend,
alsof ook zij zich willen laten
overtuigen.
Dat doet evangelist Immo
Schroder vervolgens. Met hem
beschikt Lingua Musica over
een verteller die zich met hart
en ziel in het verhaal stort, een
ooggetuige die hartstochtelijk
verslag uitbrengt en alle luiste
raars erin meesleept. Schröders
recitatieven hebben vaart en hij
legt heel precieze accenten met
kleur, dynamiek en welgeko
zen, minieme vertragingen. Zijn
stem is helder en volumineus
en hij is woordelijk verstaan
baar.
De Jezus van Sinan Vural steekt
daar mooi bij af. Hij zingt een
tamelijk onverstoorbare Chris
tus, met zijn wat ouderwets
timbre en een flinke dot vibra
to. Die onverstoorbaarheid is
een zeer bewuste keuze, gezien
het tweegesprek met Pilatus,
waarin Job Hubatka hem
vruchteloos uit zijn tent tracht
te lokken. Dat is een van de
mooiste momenten in deze Jo
hannes-Passion, deze confron
tatie tussen Pilatus en Jezus,
aangevuurd door de evangelist
en door het koor met krachtige
turbae op de spits gedreven.
De aria's zijn van een wisselend
niveau. Dat lijkt voor de pauze
ten dele veroorzaakt door de
akoestiek van de Marekerk, na
de pauze is het begeleidingsen
semble niet altijd op dreef. Alt
Inga Schneider revancheert
zich, met net iets meer galm en
een tikje terzijde van het orkest,
in 'Es ist vollbracht' en het is
jammer dat de gambist dan iets
te veel door zijn emoties over
mand wordt. 'Zerfliesse, mein
Herze' van sopraan Barbara
Border wordt ernstig gehinderd
door de rommelende hoboïst.
Dat is jammer, want het lijkt
uiteindelijk iedereen een tikje
onzeker te maken. Ook het koor
kan vervolgens de serene sfeer
van het 'Ruht wohl' niet hele
maal vinden.
Lingua Musica en Alkan over
tuigen het meest in de koralen,
rustig en sereen gehouden, lief
devol gedetailleerd, en in de
turbae, waarin heftigheid en ex
pressie gelijk op gaan met be
heersing en discipline.
alphen aan den rijn - Ze zongen, ze dansten, ze speel
den gitaar, ze speelden trompet. Tja, wat deden ze ei
genlijk niet, al die Alphenaren die gisteren en eergiste
ren meededen aan de audities voor De Eerste Alphense
Musical, die het theaterseizoen in het spiksplinternieuwe
theater Castellum begin september moet gaan openen.
Ruim negentig verschillende acts hadden zich vooraf
aangemeld, van eenlingen en duo's tot een enorm koor.
In samenwerking met de gemeente Alphen aan den Rijn
en Kroonenburg Musicaltheater Producenten uit Rotter
dam produceert theater Castellum deze eigen musical.
Het Rotterdamse bedrijf verzorgt musicals voor wie dat
wil, compleet met choreografie, tekst, licht, muziek en
alles wat er nog meer nodig is. Voor de uitvoering zorgt
degene die het bedrijf heeft ingeschakeld. Zo was er al
eerder een musical voor en door de Alphense ambtena
ren. Aan de jury nu de taak de talenten er uit te pikken.
„Daarbij letten we vooral op de uitstraling", zegt Mirjam
Kroonenburg. „Maar als iemand een dijk van een stem
heeft en er verder als een zoutzak bijstaat, is dat natuur
lijk ook goed." Foto: Dick Hogewoning
muziek recensie
Joris Rietbroek
Voorjaarsconcert van de Brassband
Warmond o.l.v. Gerhart Drijvers.
Gehoord: 11/3, Trefpunt in Warmond
De stevige koude wind en fikse
regenbuien van dit weekeinde
doen niet direct denken aan de
lente. Toch verzorgde de Brass
band Warmond zaterdagavond
alvast haar voorjaarsconcert in
de aardig gevulde zaal van het
Warmondse Trefpunt, met 'vrij
heid' als terugkerend thema.
Op een podium rijkelijk voor
zien van lentebloemen brach
ten de ruim 30 koperblazers
van de brassband onder meer
enkele marsen, bekende stuk
ken uit de opera Nabucoo van
Verdi en filmmuziek van Hans
Zimmer en John Williams.
De Warmondse brassband on
der leiding van dirigent Gerhart
Drijvers blinkt vooral uit in het
wat luchtigere werk, dat ook
eenvoudiger te spelen is. Zo
worden de marsen 'Red
Black' en 'The Liberty Bell' -
bekend van het tv-programma
Monty Python's Flying Circus -
vlot en stevig opgevoerd.
Dorien Willems heeft een
glansrol in het vrolijke stuk 'Xy-
lophonia.' Vlekkeloos speelt ze
een reeks snelle, springerige
melodieën op haar xylofoon.
Vervolgens krijgen de ouverture
en het slavenkoor uit de opera
Nabucco van de Warmongers
een respectvollere behandeling
dan van het gemiddelde dweil
orkest dat deze stukken meestal
speelt tijdens voetbal- en
schaatswedstrijden of bij het
carnaval. Het is wel jammer dat
er een fikse 'brom' zit in de ge
luidsinstallatie van Het Tref
punt. Niet dat het orkest hier
iets aan kan doen, maar het ge
zoem uit de boxen valt des te
meer op tijdens de stukken uit
Nabucco, omdat daar nogal wat
stiltes in zitten.
Met de bij vlagen bombastische
filmmuziek van componisten
Hans Zimmer en John Williams
heeft de band meer moeite.
Niet dat de muziek uit de films
The Last Samurai, Jurassic Park
en Saving Private Ryan volko
men wordt verprutst, integen
deel, maar een paar schoon
heidsfoutjes tijdens de intieme
re momenten verstoren hier en
daar toch het totaalgeluid. Na
dit wat zwaardere werk brengt
het orkest een luchtige afsluiter
om het publiek niet bezwaard
naar huis te laten gaan; het
swingende Hello Dolly uit de
gelijknamige musical uit 1964.
Hoewel er muzikaal dus genoeg
te genieten valt bij de Warmon
ders, is er gedurende het hele
concert voor veel bezoekers
toch een grote ergernis. Twee
oogverblindende spots schijnen
vanaf het podium regelrecht de
zaal in, waardoor enkele bezoe
kers gedurende het hele con
cert sterretjes zien. Die felle
lampen zijn nodig opdat alle
muzikanten de dirigent goed
kunnen zien, zo luidt de verkla
ring. Misschien is het handiger
om de volgende keer de belich
ting ietsje anders op te stellen.
En om de geluidsinstallatie tij
dens het concert uit te zetten.
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Wende door Wende Snijders.
Met Bart Wolvekamp (piano), Rogier
Bosman (accordeon) en Jeanne Biessen
(viool). Gehoord: 12/3, Muzenhof,
Leiderdorp.
Eigenlijk niet durven ademha
len als ze zingt, en na afloop
nog lang euforisch zijn. Als
Wende Snijders zingt, gaat de
wereld er anders uitzien. Een
groot uur naar haar luisteren in
een intiem theater is een ca
deautje zoals je er maar zelden
een krijgt.
'Zingen' is in het geval van
Wende Snijders een woord dat
de lading maar zeer ten dele
dekt. Als zij een liedje aanpakt,
trekt ze het naar zich toe, laat
ze zich er volledig door opvre
ten en verteren, en verhevigt ze
het op alle fronten. Een soort
van totale overgave, waardoor
elk liedje een dramatische ex
plosie wordt. Elke vezel van
haar lijf zingt mee, en hoewel
ieder chanson volkomen na
tuurlijk en spontaan uit een
oerbron lijkt te komen, blijft in
tussen alles hyperdoordacht.
Ze zingt tientallen malen '9a va'
in Brels '£a va (le diable)' en el
ke '9a va' klinkt anders en krijgt
een andere, onvermoede, la
ding. Ze zingt (in 'Ne me quitte
pas') 'je me cacherais la' terwijl
ze naar een hoekje wijst, en nog
nooit sprong het onderdanige,
berouwvolle van die woorden
zo in het oog. Zelfs het knippe
ren van haar ogen (in Bécauds
'Je t'attends') zet ze in om de
woorden, haar woorden, kracht
bij te zetten.
"Wende' is, mede door regis
seur Ruut Weissman, een per
fect opgebouwd programma.
Ze rijgt de liedjes dwingend
aaneen, zonder noemenswaar
dige pauzes, wijst het applaus
bijna van de hand. Eerst en
vooral moeten deze liederen
gezongen worden, nu, en op
haar voorwaarden. Of ze nu
fluisterzachte liefdesliedjes
zingt, odes aan Parijs, geënga
geerde woedeuitbarstingen of
introverte sfeerbeeldjes, ze bijt
zich vast en bewerkt een soort
trance, die zonder meer over
slaat op haar publiek.
Ze zingt veel en onnavolgbaar
Brei, maar ook een heel geloof
waardig 'Telkens Weer' - als
'Chaque Fois' in een schitteren
de eigen vertaling. En ze laat
zich begeleiden door drie muzi
kanten die heel precies weten
wat haar interpretaties nodig
hebben. Maar ook zonder bege
leiding zou ze in een liedje als
'La Foule' de duwende, trek
kende mensenmenigte, die
haar eerst de liefde brengt en
die dan weer afneemt, massa
weten te geven. Wende Snijders
is gewoon sensationeel.
muziek recensie
Theo de With
Voorstelling: 'Songfestival in Concert'
door Orkest Koninklijke Luchtmacht o.l.v.
Jos Pommer. Met medewerking van
Johnny Logan, Tony Neef, Brigitte
Nijman, Stephen Stephanou en Nicole
Hermans. Gezien: 12/3, Stadsgehoorzaal,
Leiden.
'Diva' van Dana International is
het beste songfestivalliedje aller
tijden. Dat vindt tenminste de
publieksjury die zaterdagavond
in de Leidse Stadsgehoorzaal
een keuze mocht maken uit ne
gen winnende nummers. Deze
voorkeur heeft waarschijnlijk
meer te maken met de hilari
sche act die Tony Neef ervan
maakte dan met de muzikaliteit
van het lied zelf.
Tony Neef zet een goede traves
tiet neer. Dat liet hij al eerder
zien in de musical 'Rocky over
the rainbow'. Dana Internatio
nal, de Israëlische transseksueel
die in 1998 het Eurovisie Song
festival won, leent zich ook
voor een aanpak die 'over the
top' is. Hakken, veren, een jurk
als een paarse bonbon en een
meterslange sleep. En dan heel
hysterisch zingen: „Viva la Di
va, viva Victoria, Cleopatra."
In de show 'Songfestival in
Concert' wordt de juiste toon
getroffen. De vijf zangers en
zangeressen benaderen het vijf
tig jaar bestaande tv-evene-
ment met een vette knipoog.
Want het Eurovisie Songfestival
is toch vooral rare acts, gekke
jurken, veel gedoe en een ein
deloze puntentelling. Maar er
wordt ook niet vergeten dat het
songfestival heel
heeft voortgebracl
prachtige uitvoerii
liaanse klassiekers
mare', 'I treni de T(
senzate'.
En het orkest is tei
pean Broadcastingl
het orkest een pj
afgeschaft bij het
Songfestival, maanjer
um van de Stadsgt
staat het Orkest v;
lijke Luchtmacht
opgesteld. Wat eei
de artiesten live bi
worden door kuni
ten.
Als klinkende na;
tuurlijk leuk om J(
Mister Songfestr
hebben. Hij bepei
kig niet tot zijn dri«
nende nummers
ther year', 'Hold
'Why me'), maar
aan onder meer ei
ge uitvoering van
aarde'. In vocaal bji
Logan het echter
vier Nederlandse
De avond eindigt uf
het scorebord. ErW
aardige parodie ne 11
de onvermijdelijl
ling. De punten
haald in het Engel!
Duits, er wordt ges
'the green room'
nooit groen is) eni
blijft de glimlach b
het gezicht. In mei
zover. Glennis Gra
woordigt Nederlan
rovisie Songfestiva
ook uitpakt, Leidei \r
terdagavond een a
tief voor Kiev. Het
tival zoals het eige
muziek recensie
Lidy van der Spek
Jubileumconcert: Jaap van Rijn (orgel)
m.m.v. Katwijks Chr. Mannenkoor
Jubilate o.l.v. Sander van Marion, de Sion
Zanggroep o.l.v. Cees Meyvogel,
solozang Jacomina en Bettie van der Plas
en een Koperensemble. Gehoord: 12/3,
Nieuwe Kerk, Katwijk aan Zee.
Zelden zat de Nieuwe Kerk Kat
wijk zó vol als zaterdagmiddag,
ter ere van het 25- resp. 40-jarig
jubileum van organist Jaap van
Rijn, Katwijker van top tot teen.
Al vijfentwintig jaar begeleidt
Van Rijn de gemeentezang in
de Nieuwe Kerk; daarvóór nog
eens meer dan 15 jaar in de re
gio. Bovendien is hij al jaren
lang geïnteresseerd in orgel
bouw, wat resulteerde in een
adviseurschap bij restauraties,
en bij de bouw van nieuwe or
gels.
Kosten noch moeite zijn ge
spaard om deze dag onvergete
lijk te maken voor de jubilaris.
Twee zanggroepen, het Kat
wijks Chr. Mannenkoor Jubilate
o.l.v. Sander van Marion, de
Sion Zanggroep o.l.v. Cees
Meyvogel, én een fraai koper
kwartet verhogen de sfeer met
uitbundig vrome, vocale en in
strumentale werken.
Met een koraalbewerking van
Psalm 84 die stapsgewijs naar
een climax stuwt zingt de ge
meente met de vele belangstel
lenden uit zülk een volle borst
dat de muren van de Nieuwe
Kerk van 'heilgenot' beven. Met
een lieflijk postludium rondt
Van Rijn zijn eigen koraalbe
werking af.
Even gaat er één I
Tollite Hostias vai
de mist in, maar
Ganzen' zingt Jul
Sander van Marii
namisch. Evenals
leidt Van Rijn ook
Herr' van Handel
kleine stapjes in
in psalm 84. De ty
wenstemmen (Jai
Betty van der Plas
tintelende klankkl
de mannenzang.
Air heeft onder di
die aan de diskant]
trappelvoetjes. Sic/®1
zingt zijn gewijdelsc
deinende smartlap
klinkt goed als je e
Dat jochie daar inf=
van de kerkbank z
val met twee wijsv
de lucht parmanti
geren.
Het koper 'zingt'
zend in twee vroli^
terwijl Van Rijn nii j:
send, maar in goe |f
met de vier blazer
municeert. In een j
begeleidt hij in 'K n,
rious' wederom
koor Jubilate dat a
klok, even onderb ,r{
een duet van de u
gende zusjes. j
Met Boëlmanns T JL
danst over de toet j
het pedaal en bruka
kerk, zijn we bijna j
gekomen van dit
niet voordat Klazi^e,
haar echtgenoot jr
cd heeft overhanc
ganse kerk zijn oq
zingt met de avon
o God mijn dankt
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: Hallo Venray. Gezien: 12/3, LVC,
Leiden.
Vier jaar hebben de fans van
Hallo Venray moeten wachten
op het nieuwe album. Ieder jaar
een plaat uitbrengen is eigenlijk
een must als je mee wilt gaan in
het jachtige wereldje van de he
dendaagse popindustrie. Met
Vegetables Fruit voegt de
Haagse band een prachtig ge
stileerd pareltje toe aan het ge
zamenlijk Hallo Venraywerk.
Zelfs het publiek is niet ver
vreemd van de driemansforma
tie, gezien het goedgevulde LVC
zaterdag. Piling is up is de zeer
rustige binnenkomer. De sna-
redrum van Henk Jonkers over
heerst de eerste twintig minu
ten hinderlijk hard de mix en
daardoor klinken Orange en het
punky Junglefood, van de eer
ste plaat You don't hit a guy
with glasses on, zeer oneven
wichtig.
Pas bij Tuck the man laat Hallo
Venray zijn ware gezicht zien.
Koom geeft de psychedelische
Neil Youngpastidijei
felle gitaarlijnen eT
lijke onderhuidse?
Al laat Koom zijnr1
eind wel helemaaj 01
lopen. f| zi
Hallo Venray kiest>u,
de gedeelte te vee
mendallerige up- a
mertjes, soms me
geluidscollages bilen
van de nummers,
solo terug met de
Feeling en Paris
rumoerig achter i 'et
dankt voor de betp
te' merkt Koom
Koom, Jonkers ei
nings sluiten in
mooi af. Het stei
met discodreun
Hot Pants en hetl
erige Las Vegas
stuk klassiekers.
Bij het album V(
Fruit klinkt de b;
evenwichtig en
ve kiest Hallo Veil
spelen van veel uf
nummers voor ef
wichtige setopbc
de transparantie
van de laatste I
rayalbums - te ve
bagageruimte va
