Syrië haalt
troepen weg
uit Libanon
BUITENLAND
Spitsuur bij Joegoslavië-Tribunaal in Den Haag
Blair bepleit verdubbeling hulp aan 'tragisch' Afrika
Traangas
Iraanse monarchisten
geweldloos uit vliegtuig
Cypressen symboliseren doden Madrid
Zweden telt mogelijk
1000 oorlogsmisdadigers
Blair redt terreurwet
met concessie aan Lords
eel schiet
rdood
;n crimineel heeft
jeen rechtbank in het
Atlanta een rech-
jhoten. Hij bracht
itsvervangend she-
chtbankverslagge-
Bens officieuze ge-
et de vierde moord
iter in de Verenigde
1979. De dader
ten. De man wist
een agent te be-
Hij moest voorko
ks verkrachting en
ik bos
Californië
Een Amerikaanse
gisteren voor een
ji San Diego bekend
jrtober 2003 een
brand heeft veroor-
ammenzee ontpop-
indelijk tot grootste
ji de geschiedenis
hië en kostte aan
isen het leven. Meer
izen werden ver-
Russische
doden
7Jij een helikopter-
Stsjenië zijn vijftien
tldaten omgeko-
ïs lokale media be-
I tot een speciale
ite-eenheid. Een
leefde het onge-
eurde toen de heli-
ïlektriciteitskabel
ikelijk werd ver-
helikopter was
door militanten
;t Russische bestuur
J strijden. Eerder
rerd rebellenleider
ïadov gedood door
)ldaten.
zaterdag 12 maart 2005
appel
gering van Wit
jjèen monument
2fappel oprichten.
3|de 'onbestrijdbare
2:yoor het land'.
54 dag geldt de aard-
^jfficieel symbool
5i:and. Witrussen
Imatig als 'aardap-
iangeduid. Wit
oort tot de zeven
iappelleveranciers
cel voor
ie auteur
le Belgische kin-
brijver Guido Lae-
fn in Mechelen
tot zes jaar gevan
gens ontucht met
)e schrijver mis-
ngens tussen 1978
em thuis, waar hij
en organiseerde
)ep VRT. De schrij-
73 al veroordeeld
inding van veer-
n op de school
Reeks verdachten van oorlogsmisdaden op de Balkan meldt zich 'vrijwillig'
den haag/anp - De afgelopen weken
zijn een reeks mensen uit de Balkan in
Den Haag gearriveerd die het Joegosla
vië-Tribunaal van misdaden tegen de
menselijkheid en oorlogsmisdaden be
schuldigt. Ze kwamen allemaal vrijwillig
zij het aangemoedigd door de autoritei
ten thuis.
Een van de interessantste nieuwkomers
is de voormalige uitsmijter en guerrilla
chef Ramush Haradinaj. Hij is een etni
sche Albanees die een van de sleutelfi
guren is geweest bij de etnische zuive
ringen tegen Serviërs in Kosovo in 1998
en 1999.
Deze in Kosovo door Albanezen geëerde
voorman werd eind vorig jaar premier
van het Albanese bewind dat onder aus
piciën van de Verenigde Naties in Koso
vo is gevestigd. Dinsdag gaf hij die post
op om zich voor het tribunaal te komen
verantwoorden, nadat bekend was ge
worden dat het hem aanklaagde. Don
derdag pas ontvouwde het tribunaal de
lijvige aanklacht die 37 veelal gruwelijke
punten omvat, zeventien misdaden te
gen de menselijkheid en twintig oorlogs
misdaden.
Hij verschijnt maandagochtend al om
acht uur voor de Maltese magistraat Agi-
us want vanaf 9.00 uur zijn de drie
rechtszalen van het tribunaal voor lo
pende zaken volgeboekt. Het tribunaal
zal gezien de recente vrijwillige toe
stroom van beklaagden waarschijnlijk
naar meer zalen moeten gaan uitzien.
Afgelopen week ging hoofdaanklaagster
Carla Del Ponte naar Sarajevo om daar
de opening van een nieuwe rechtbank
kamer voor oorlogsmisdaden bij te wo
nen. Die moet het tribunaal in Den
Haag gaan ontlasten en er voorts toe bij
dragen dat het elf jaar oude internatio
nale tribunaal in 2010 zijn deuren kan
sluiten. Geldschieters van het hof vin
den het dan mooi geweest.
Voor een 'happy end' van het Joegosla
vië-Tribunaal moet er echter nog veel
gebeuren. Het historische proces tegen
de voormalige Joegoslavische leider
Slobodan Milosevic verloopt tergend
traag en aanklagers noch Milosevic' ver
dediging blijken over veel doelmatigheid
en overtuigingskracht te beschikken.
De Serviërs uit Bosnië en Servië-Mon-
tenegro hebben sinds eind januari vier
generaals (Lazarevic, Gvero, Miletic en
Perisic) en een ex-minister (Stanisic)
naar Den Haag gestuurd, maar de
hoofdverdachten van Del Ponte blijven
spoorloos.
Zij heeft bezworen dat het tribunaal niet
sluit voor die zijn berecht. Het gaat om
de voormalige politieke en de militaire
leider van de Serviërs in Bosnië-Herzeg-
ovina, respectievelijk Radovan Karadzic
en Ratko Mladic. Voorts aast Del Ponte
verbeten op de Kroatische held uit de af
scheidingsoorlog, generaal Ante Gotovi-
na. Hij is in 2001 ondergedoken en vol
gens Del Ponte weet Zagreb precies
waar hij uithangt.
De spoorloze generaal dreigt deze
maand de start van toetredingsonder
handelingen tussen Kroatië en de Euro
pese Unie op de lange baan te schuiven.
Vooral Nederland en Groot-Brittannië
hameren er al geruime tijd op dat die
gesprekken beslist niet kunnen begin
nen als Gotovina nog niet naar het tri
bunaal is overgebracht.
Gotovina is een oorlogsheld voor de
Kroaten, net als Haradinaj dat is voor Al
banezen in Kosovo. Bosnië heeft 1
maart ook een oorlogsheld gestuurd, de
ex-bevelhebber van de Bosnische mos
lims Rasim Delic.
aanklacht
Ie Khmer
- Een militair hof
heeft nieuwe aan-
trmuleerd tegen
-functionarissen
Khmer, die eind
van de vorige
irikbewind voerde,
genoodzaakt nieu-
ïggingen op te stel-
ree, Ta Mok en
ieu, langer te kun-
iden in afwachting
ting van een VN-
fet de nieuwe aan-
tnen de mannen
irden vasthouden.
oek: Pest
ëgen aids
j pestepidemieën
«ui de middeleeu-
ichttiende eeuw
Rebben een deel van
ten mogelijk im-
akt voor het aids-
ideren twee Britse
ïpers. Het was al
2bekend dat mensen
laaide genetische
11 aids krijgen. Vol-
ichappers van de
van Liverpool is die
25jdirect gevolg van
6ïmieën, omdat juist
33fet aantal mensen
Ifltie het hoogst is.
25!
politie
I geweld
42 Turkse politie
36h een onderzoek
25^d naar het geweld
47l>testactie voor
30hten, afgelopen
44 anbul. De Europe-
43 eerde geschokt op
de demonstratie,
5ien was hoe agenten
caftuigden. Een
j' !r van de politie
16 et gebruik van ge-
lïdemonstra'tie uit-
22P- Wel zei hij dat
ür'visiebeelden moe-
22 of individuele
21 schuldig hebben
II excessief geweld.
fland eert
bilin - Een Palestijnse jongen bedekt zijn gezicht nadat Israëlische militairen traangasgranaten afvuurden bij een demonstratie op de Westelijke Jardaanoever. De demonstratie
bij het dorp Bilin was gericht tegen de omstreden muur die de Israeli's hebben opgericht. De Israeli's verdedigen de barrière als een middel om terroristische activiteiten vanuit
Palestijns gebied te voorkomen; de Palestijnen worden geconfronteerd met een verlies aan land en een beperking van hun bewegingsvrijheid. Foto Reuters
door onze correspondente
Pascale Thewissen
brussel - In Brussel is gister
ochtend een vreedzaam ein
de gemaakt aan de bezetting
van een vliegtuig van Luft
hansa door 59 Iraanse mo
narchisten. Zij weigerden het
toestel, dat donderdagmid
dag op Zaventem landde, te
verlaten zolang niet aan hun
eisen - het stopzetten van de
steun aan het islamitische re
gime in hun land - was vol
daan. De actie was vijf maan
den lang voorbereid.
De Belgische autoriteiten be
sloten tot ontruiming over te
gaan na urenlang vruchteloos
onderhandelen. De actie
voerders weigerden het toe
stel te verlaten, ook nadat
Binnenlandse Zaken hen een
ultimatum had gesteld: of uit
stappen of gearresteerd wor
den. Om vijf uur 's ochtends
werd het vliegtuig door een
duwtruck naar een veilige
plek op de luchthaven ver
plaatst, weg van de terminal,
waarna luchtvaartpolitie en
de nationale reserve de actie
voerders van boord haalden.
Dat gebeurde zonder bloed
vergieten. Alle actievoerders,
op één na, verlieten vreed
zaam het vliegtuig. Geen van
hen was gewapend.
De Iraniërs, afkomstig uit de
hele wereld, waren donder
dag samengekomen in het
Duitse Frankfurt. Daar stap
ten ze op het vliegtuig naar
Brussel, waar ze omstreeks
twee uur 's middags landden.
Van de 120 passagiers weiger
den er zestig uit te stappen,
waaronder twee zwangere
vrouwen en twee kleine kin
deren. Het cabinepersoneel
kon het toestel wel gewoon
verlaten.
Pas na enkele uren verliet de
woordvoerder van de Iraniërs
het toestel om de media te
woord te staan. Hij liet weten
tegen terrorisme te strijden.
Volgens hem verblijft Osama
bin Laden in Iran, waar hij de
bescherming van het islamiti-
sche regime geniet. Ook wor
den vrouwen in Iran nog
steeds gestenigd en mishan
deld, aldus de woordvoerder.
De actievoerders legden con
tact met verschillende am
bassades en gaven een ver
klaring uit, waarin ze eisten
dat Europese landen, waar
onder Nederland, Groot-Brit-
tannië en Duitsland, hun
steun voor Teheran zouden
stopzetten. Als niet op hun
eisen werd ingegaan, dreig
den ze 'indien nodig' met een
hongerstaking.
door onze correspondent
Henk van den Boom
Madrid - 7.37 uur. In de hele
stad beginnen de kerkklokken
te luiden. Madrid herdacht gis
teren het bloedbad van een jaar
geleden waarbij 191 doden vie
len en meer dan 1500 gewon
den. Op perron 2 van station El
Pozo strooit een man een paar
anjers en margrieten op de
rails. Het is de plek waar zijn
vader werd gedood door de
bommen van terroristen. Hij
zat in een van de vier treinen
die enkele minuten na elkaar
explodeerden.
De nabestaanden van de
slachtoffers en de gewonden
hebben gevraagd om de her
denking sober te houden. Velen
van hen zijn de stad uit gegaan
om in familiekring in alle stilte
deze dag te herdenken.
Maar dat verzoek kan niet ver
hinderen dat overal spontaan
herdenkingsplechtigheden
worden gehouden. Op de vier
plaatsen waar de treinen ont
ploften komen reizigers, brand
weerlieden en hulpverleners bij
elkaar om troost bij elkaar te
zoeken.
Bloemen en kaarsen markeren
de plaatsen die 365 dagen eer
der lagen bezaaid met dode li
chamen en gewonden. Een
vrouw toont een krantenfoto
waarop ze bloedend en met ge
scheurde kleren, wordt gehol
pen door een andere reiziger.
Ze heeft het overleefd, maar de
emotie van dit moment is zo
hevig dat ze flauwvalt. Mensen
van het Rode Kruis dragen haar
weg.
Om twaalf uur is de officiële
herdenking. Er wordt niet ge
sproken, opnieuw op verzoek
van de slachtoffers. Koning
Juan Carlos opent in het Retiro-
park het 'bos van de afwezigen',
een groene heuvel met 192 cy
pressen en olijfbomen. Ze staan
symbool voor de 191 doden in
de treinen, en de politieman die
later overleed toen zeven terro
risten zich opbliezen bij hun ar
restatie.
beiroet-den haag/gpd -Syrië
heeft naar schatting 3000 solda
ten en hun materieel uit Noord
Libanon teruggehaald naar eigen
land.
De operatie, die dinsdag startte,
is gisteren afgerond. Alleen
twee grensposten, inclusief een
militair vliegveld in de grens
streek, zijn nog bemand.
Maandag spraken de Syrische
president Assad en zijn Libane
se collega Lahoud af dat Syrië
de naar schatting 15.000 solda
ten in Libanon voor eind maart
terug zou trekken naar de Be-
kaa-vallei in het oosten van het
land, langs de grens met Syrië.
Vervolgens zou er voor eind
april een plan zijn voor de te
rugtrekking van de eenheden
naar het vaderland.
Syrië zond in 1976 voor het
eerst soldaten naar buurland
Libanon. Destijds was er een
burgeroorlog gaande. Die ein
digde in 1990. Van de 40.000
Syrische militairen bleven er
bijna desondanks 15.000 in Li
banon achter, later versterkt
met 5000 veiligheidsagenten.
In het noorden van Libanon is
het vertrek van de Syrische een
heden met gejuich ontvangen.
Veel bewoners van het gebied
kunnen nu voor het eerst sinds
1976 weer hun destijds gecon
fisqueerde eigendommen be
zoeken. De bewoners van de
Bekaa-vallei maken zich onder
tussen grote zorgen over de
komst van de resterende Syri
sche soldaten. Men vreest dat
die voor langere tijd in de regio
zullen blijven.
De internationale gemeenschap
dringt al langer aan op het ver
trek van de Syrische troepen uit
Libanon. Na de moord op oud
premier Hariri zijn in Libanon
met name christenen de straat
op gegaan om het vertrek van
de Syriërs te eisen. De islamit-
sche Hezbollah wist echter ook
honderdduizenden op straat te
krijgen om zich daar juist tegen
te keren.
De speciale gezant van de VN,
Terje Roed-Larsen, is vandaag
in Syrië om met president As
sad te praten over het vertrek
van de Syrische troepen uit Li
banon, inclusief een tijdschema
daarvoor. De VN riep Syrië eer
der in een resolutie op alle mili
tairen uit Libanon weg te halen.
Morgen (zondag) is Roed-Lar
sen in Libanon.
In Libanon heeft de pro-Syri-
sche premier Karami inmiddels
grote problemen met het sa
menstellen van een kabinet. Hij
wilde daarin de oppositie een
plek geven maar die heeft dat
aanbod afgewezen. Karami trad
eerder na de moord op Hariri af
maar president Lahoud vroeg
hem terug.
Volgens de oppositie leidt de
herbenoeming van Karami er
alleen toe dat de politieke crisis
in Libanon voortduurt. Boven
dien ziet men er een poging van
Syrië in op toch grote invloed in
het land te houden.
stockholm/gpd - In Zweden
bevinden zich mogelijk duizend
oorlogsmisdadigers uit landen
als Iran, het voormalige Joego
slavië en Afghanistan. Dat is
tien keer meer dan het officiële
aantal dat de Zweedse autori
teiten hanteren.
Dat beweert Hans ölvebro, die
zich namens het Nationale Cri
minele Onderzoeks Bureau van
Zweden over oorlogsmisdaden
buigt.
„Waarom zou de situatie hier
anders zijn dan in bijvoorbeeld
Nederland, dat ongeveer even
veel vluchtelingen opneemt als
Zweden?", vraagt ölvebro zich
af. „Daar hebben ze berekend
dat er zich zo'n 1500 misdadi
gers onder de vluchtelingen
kunnen bevinden."
ölvebro's bewering wordt on
derschreven door onderzoek
van het Zweedse radiopro
gramma Ekot, dat heeft aange
toond dat veel vluchtelingen
die verdacht worden van onder
meer oorlogsmisdaden, niet bij
de politie worden aangemeld,
zoals voorgeschreven door de
Zweedse Migratie Raad. Onder
de onderzochte gevallen bevin
den zich diverse leden van de
voormalige geheime dienst van
Afghanistan, Khad.
Deze organisatie wordt verant
woordelijk gehouden voor de
dood, door marteling, van zeker
vijftigduizend Afghanen.
De Zweedse justitieminister
Thomas Bodström bestrijdt dat
Zweden een toevluchtsoord
voor oorlogsmisdadigers is.
„Tegelijkertijd ligt het voor de
hand dat mensen naar Zweden,
en ander landen, komen om
hun verantwoordelijkheden te
ontlopen", aldus de bewinds-
door onze correspondent
Esther Cotink
londen - Op de valreep is het
Britse Hogerhuis gisteravond
akkoord gegaan met de nieuwe
anti-terreurwet. Premier Tony
Blair was bereid één concessie
te doen aan de conservatieve
hogerhuisleden om de wet er
alsnog op tijd door te krijgen.
Dit was nodig omdat voorgaan
de anti-terreurbepalingen op
maandag aflopen. Zou er geen
vervangende wet zijn, dan kon
den terreurverdachten die vast
zitten zonder proces vrijuit
gaan.
De nieuwe wet maakt het mo
gelijk vrijheidsbeperkingen op
te leggen aan verdachten van
terrorisme. De beperkingen be
staan onder meer uit (elektro
nisch) huisarrest, een avond
klok en een verbod op internet
en telefoonverkeer.
Gisteren werden al acht buiten
landse terreurverdachten op
borgtocht vrijgelaten, inclusief
de radicale moslimgeestelijke
Abu Qatada die in verband
wordt gebracht met al-Qaida.
Qatada zat drie jaar vast zonder
proces. Hij kreeg gisteren tal
van beperkingen opgelegd zo
als een avondklok, een om
gangsverbod met specifieke
personen, een verbod op mo
biele telefoon- en internetge
bruik, en een vertrod op het
houden van prekeJPof leiden
van een gebed.
londen/gpd - De hulp van westerse landen aan Afrika
moet de komende 5 jaar worden verdubbeld tot 75
miljard euro per jaar. De schulden van de armste lan
den in Afrika dienen te worden kwijtgescholden en
handelsbarrières voor Afrikaanse producenten moeten
worden opgeheven. Afrikaanse leiders moeten tegelij
kertijd corruptie uitbannen en goed bestuur stimule
ren. Dat zijn de belangrijkste aanbevelingen van de
Afrika-commissie van de Britse premier Blair, die van
daag haar plannen presenteert.
De commissie is begin 2004 in het leven geroepen om
iets te doen aan de grote armoede in Afrika, die wordt
omschreven als de grootste tragedie van deze tijd'.
Naast diverse Afrikaanse leiders maakt ook zanger Bob
Geldof deel uit van de commissie.
Van de grote sommen extra geld die naar Afrika moe
ten, dient volgens de commissie 30 miljard euro te
worden besteed aan de infrastructuur, waaronder we
gen, havens, vliegvelden en telecommunicatie. Een op
merkelijke aanbeveling, omdat onder donoren de afge
lopen jaren weinig animo bestond om in dit soort
geldverslindende projecten te investeren, gezien de
welig tierende corruptie op het continent.
Niet verwonderlijk daarom dat de commissie-Blair te
gelijkertijd een radicale aanpak van de corruptie pro
pageert.
Niet alleen Afrikaanse leiders zelf moeten verwerpelijke
praktijken uitbannen en voor goed bestuur zorgen, ook
dienen westerse regeringen de uitbetaling van smeer
geld tegen te gaan en moet worden ingegrepen als ille
gale geldstromen worden ontdekt.
„Want vergeet niet, bij iedere ontvanger van steekpen
ningen, hoort een gever", merkte commissielid Anna
Tibaijuka onlangs op.
Bovendien moet het Westen ervoor zorgen dat het geld
dat vroegere dictators op Europese bankrekeningen
hebben gezet, naar de Afrikaanse landen wordt terug
gestort.
Verder stelt de commissie voor meer geld te stoppen in
onderwijs, zowel op lager, middelbaar als universitair
niveau, gezondheidszorg en anti-aidscampagnes. De
handel in wapens aan landen waar bloedige conflicten
worden uitgevochten, moet aan banden worden ge
legd en landbouwsubsidies in westerse landen, met
name in de Verenigde Staten, moeten drastisch wor
den teruggebracht, zodat Afrikaanse boeren hun pro
ducten makkelijker kunnen afzetten.
Critici menen dat de plannen van de commissie-Blair
lang niet ver genoeg gaan en vrezen dat het zoals in het
verleden bij mooie voornemens en veel praten zal blij
ven, zonder enige actie. Vooral een forse verhoging van
het ontwikkelingsbudget is voor veel westerse landen
nog altijd een moeilijk te zetten stap, ook al is het al ja
ren beloofd.
