Leiden 'hotspot1 van draadloos internet
DAM 100 MUTE.
wtó gerekênt ho mi
kuiwe SHOCK.'
J4JA-
IK toMAL
Kenner van computer kaarten
AnyWi, altijd
internet onderweg
Wifi-webwinkel AA24 De 3d-wereld van VAIPS Weersbestendige pc
'Ondernemerschap is de versnellende factor'
m
pie Honp was
re lui tn
T-tpuoR! y
Van de buitenkant is het slechts een klein
Ferarrirood gekleurd doosje met een antenne-
tje. Meer niet. Toch is het apparaat in staat om
voor grote bedrijven veel kosten aan dataver
keer uit te sparen. Afhankelijk van zijn omge
ving zoekt de AnyWi, die in verbinding staat
met de eigen computer, overal de beste of
goedkoopste draadloze dataverbinding uit. Of
het nu om een satelliet-, wifi-, umts- of een
gsm-verbinding gaat.
Het wonderlijk eenvoudig ogende machientje
wordt vooral gebruikt in de transportwereld,
door schippers die van de ene naar de andere
haven varen en graag contact houden met hun
werkgever of hun geliefde thuis. Internetten en
bereikbaarheid worden voor steeds meer men
sen van belang en het Leidse bedrijf AnyWi
speelt daar nu handig op in.
„De techniek hebben we al in huis", legt Henk
Uittenbogaard uit, een van drie directeuren van
AnyWi. Het computerdoosje bevat meerdere
antennes en computerkaarten. Afhankelijk van
de signalen in de lucht, kiest de AnyWi voor de
handigste oplossing. „Wat het beste is, verschilt
natuurlijk per klant. De een wil altijd bereikbaar
zijn, ongeacht de kosten. Zelfs een dure satel
lietverbinding is dan prima. Een ander bedrijf
kiest alleen voor de goedkoopste opties."
De drie Leidse AnyWi-ondernemers ontwikkelen de software en
stellen daar het apparaat mee af zodat de klant de verbinding naar
wens krijgt. AnyWi richt zich niet op de consumentmarkt, maar wil
juist de zakelijke markt in Europa veroveren. Daarmee zijn ze al een
flink eind op weg. Er worden gesprekken gevoerd met de NS. „Zo
kan een AnyWi in principe in elke treincoupé geplaatst worden en
kan straks iedereen in Nederland in de trein internetten."
De orders zijn groot en het bedrijf rekent 50.000 euro tot enkele ton
nen p^r project. Toch werkt op dit moment alleen Uittenbogaard
Henk Uittenbogaard:
niek hebben we al in
Foto: Hielco Kuipers
fulltime voor AnyWi. Hij heeft ook geen grote or
ganisatie voor ogen. Liever werkt hij samen met
zijn twee collega's Dirk-Willem van Gulk en Hugo
Meiland aan het ontwikkelen van nieuwe data-
technologieën en vernuftige toepassingen dan dat
AnyWi een soort 'servicedesk' en uitvoerende in
stantie wordt. De installatie en het onderhoud
worden daarom verzorgd in samenwerking met
andere bedrijven, bijvoorbeeld uit het 'Wireless
Delta'-cluster.
Het AnyWi-systeem kan ook worden ingezet om
ongenodigde gasten bij congressen of evenemen
ten te weren, zoals voetbalhooligans uit stadions.
Door middel van een makkelijk verplaatsbare an
tenne met daaraan gekoppelde AnyWi-software,
kunnen bewakers via een zakcomputer pasjes van
bezoekers lezen. Na het scannen van de pas ver
schijnen op het scherm van de zakcomputer de
gegevens van de persoon voor hen.
Trots illustreert Uittenbogaard in zijn kantoor aan
het Plantsoen hoe het werkt. Zijn bedrijf heeft
voor de gemeente Den Haag een demonstratie
opstelling gemaakt voor de toegangscontrole van
het stadhuis, theaters en het stadion van ADO-
Den Haag.
„Het mooie van het systeem is dat je de antenne
makkelijk meeneemt, ergens anders opbouwt en
opnieuw kunt gebruiken." Op het kantoor staat
een voorbeeldantenne in de ferrarirode kleur. „Deze hebben we zelf
nog in elkaar geknutseld, maar dat kan natuurlijk niet als we grote
orders binnenkrijgen. Dan zullen we voor de productie ervan naar
een fabriek in een lagelonenland, ergens in Azië, moeten uitwijken."
Het bedrijf zelf blijft altijd in Leiden, verzekert Uittenbogaard.
Dichtbij de bron van het 'meest uitgebreide, actieve wifi-netwerk ter
wereld'.
www.anywi.com
„De tech-
huis."
Rudi van Drunen vond een wifi-net-
werkkaart in Taiwan. „Het is onge
looflijk, maar het bleek te werken."
Foto: Hielco Kuipers
„Als je iets van computers weet, komen er altijd mensen naar je toe
met vragen", vertelt Rudi van Drunen, in het dagelijks leven hoofd sys
teembeheer bij het Leids Cytologisch en Pathologisch Laboratorium.
Maar de vragen die hém werden gesteld, werden omvangrijker dan
even iemands computer aan de praat helpen. Samen met business-
partner Gerhard Peper moest hij hele draadloze netwerken aanleggen
en cdrom-databases ontwerpen. Zo werd Xlexit geboren, een ict-be-
drijf dat inmiddels een jaaromzet van 200.000 euro kent.
Van Drunen is een Wireless Leiden-vrijwilliger van het eerste uur. „De
ervaring met het opzetten van het wifïnetwerk in Leiden, kan ik goed
voor Xlexit gebruiken." Zijn contacten, opgedaan tijdens een zoektocht
naar geschikte computerkaarten voor het Leidse draadloze netwerk,
komen hem nog steeds van pas. Aan een computerkaart voor wifige-
bruik worden hoge eisen gesteld, legt hij uit. „Het moet obstakels als
eventuele muren en gebouwen kunnen overwinnen om computers
met elkaar in verbinding brengen."
Uiteindelijk vond Van Drunen een Taiwanees bedrijf dat dit type kaart
als enige op de wereld verkocht. Na wat misverstanden over het aantal
(ze leverden alleen in duizendtallen), kreeg hij vijf kaarten in handen.
Met behulp daarvan kon het netwerk van Wireless voor het eerst wor
den getest. „Het was ongelooflijk, het bleek te werken." Dankzij dit
succes staat de Oegstgeestenaar in het hele land bekend als de kenner
en ervaringsdeskundige op het gebied van geavanceerde computer
kaarten.
Behalve kaarten uit Taiwan importeert Xlexit ook kleine handzame
computerskastjes uit Amerika. Gekoppeld aan een antennemast vormt
zo'n kastje van 15x20 centimeter een 'node'. Een node is 1500 euro
waard, wordt op een dak geplaatst en zorgt voor een nieuw verbin
dingspunt in het draadloze wifïnetwerk. Hoe meer nodes, hoe meer consumenten in de
omgeving gebruik kunnen maken van het netwerk.
Uit de samenwerking van Xlexit met Gandalf, een bedrijf dat antennes verkoopt, is een
nieuw product, de Wandy, ontstaan. Dit kant-en-klaar-product zorgt ervoor dat consu
menten niet zelf meer een antenne in elkaar hoeven te knutselen en te solderen om wifi te
gebruiken. De Wandy wordt aangesloten op de thuiscomputer, waarna verbinding met het
netwerk een feit is. Gandalf en Xlexit werken op dit moment hard aan de opvolger van de
Wandy. „Eentje met een vernieuwde computerkaart en antenne voor nog sneller draad
loos verkeer." (www.xlexit.nl)
Gerard Mourits ziet zichzelf niet als
techneut. „Ik wist niets van wifi tot ik
een bijeenkomst van Wireless Leiden
bijwoonde." Foto: Hielco Kuipers
Gerard Mourits werkte jarenlang in de grafische industrie
en kwam 'per ongeluk' in aanraking met wireless fidelity.
Hij ziet zichzelf niet als 'techneut'. „Ik wist zelfs niets
van wifi af totdat ik een bijeenkomst van Wireless Leiden
bijwoonde." Sinds die bijeenkomst is de man uit Koude
kerk aan den Rijn wel verkocht. Niet aan wifi an sich
maar aan de onderlinge samenwerking van de groep en
thousiastelingen. „De energie die dat oplevert," verklaart
hij, „inspireert me."
Nu verdient Mourits ook zijn geld met wifi: 'een halve
boterham'. Via zijn webwinkelAA24.nl (Access Acknow
ledged, 24 hours a day) verkoopt hij computeronderde
len als computerkaarten, antennes en software. Een
consument of bedrijf heeft ze nodig om thuis eenvoudig
gebruik te kunnen maken van de gratis draadloze inter
netverbinding die via nodes (ontvangers) op daken van
kerken en scholen loopt.
De virtuele winkel die Mourits twee jaar geleden opzette,
is dit jaar voor het eerst winstgevend en specialiseert
zich speciaal in wifi-onderdelen. Daarmee onderscheidt
de Koudekerker zich van de andere talloze internetaan
bieders van computercomponenten. „Andere winkeliers
leveren doorgaans niet de kwaliteitskaarten die nodig
zijn om computers uit andere gebouwen met elkaar te
laten communiceren."
Naast AA24, heeft de ondernemer onlangs een nieuwe
uitdaging gevonden, Kogero. Dit gloednieuwe bedrijf zet
wifi-netwerken in het buitenland op. „Bij Wireless Lei
den komen vanuit de hele wereld aanvragen binnen om een draadloos net
werk te starten. Maar de stichting richt zich alleen op Leiden" Dus gaat
Mourits met Kogero ervoor zorgen dat ondermeer de Turkse hoofdstad An
kara binnenkort met wifi kan internetten. Het is de eerste opdracht die het
Leidse 'Wireless Delta'-cluster hem heeft opgeleverd.
Commerciële wifi-activiteiten nemen op dit moment een enorme vlucht.
Daarin schuilt eveneens gevaar, waarschuwt Mourits. Grote bedrijven, als
HP, KPN, Vodafone zijn ook al geïnteresseerd. „Zodra iets op kleine schaal
blijkt te werken, zoals in Leiden, komen er haaien op af." Toch moeten de
bedrijven uit het cluster soms 'nee' verkopen aan multinationals, aldus
Mourits, anders lopen ze het gevaar aan het eigen succes ten onder te gaan.
Arno Rootsaert, de Rijnsburgse directeur
van het Haagse iet-bedrijf VAIPS, tovert met
één muisklik een imposant bouwwerk op
zijn computerscherm. In werkelijkheid be
staat het kolossale kantoorgebouw nog niet.
Maar met behulp van het computermodel,
een driedimensionale animatie, kunnen ar
chitecten en hun opdrachtgevers alvast wel
een kijkje nemen in de toekomst. Aan de
hand van deze presentatie wordt de knoop
doorgehakt of het gebouw er wel of niet
komt.
Het computermodel is zeer waarheidsge
trouw, legt Rootsaert uit. Eerst maken zijn
medewerkers foto's en video-opnames van
de bouwlocatie. „Vervolgens plaatsen de
grafisch designers van VAIPS daar het ont
werp in." Met behulp van de muis is het
naderhand mogelijk om op de computer
door het project heen të lopen en het ont
werp van alle kanten te bestuderen.
Naast bouwtekeningen tot leven wekken,
maakt VAIPS ook promotie en educatieve
filmpjes voor grotere ondernemingen. „Via
3d-animatie kan je makkelijk laten zien hoe
bepaalde producten in elkaar steken. Een
foto of film zegt toch meer dan duizend
woorden." Rootsaert en zijn zes collega's
hebben onlangs voor een olieboormaat-
schappij het technische boorproces in
beeld gebracht. „Kijk!"', roept hij enthousi
ast. „Hier laten we zien wat er in zo'n olie-
pijp precies gebeurt." Het filmpje wordt nu
standaard aan nieuwe werknemers van de
boormaatschappij vertoond.
De animaties zijn het meest tastbare deel
van de activiteiten van VAIPS. Toch beoefe
nen de zeven werknemers van het iet-be
drijf ook een heel andere tak van sport. Ze
beveiligen onder meer computernetwerken
en zorgen er zo voor dat thuiswerkers van
uit hun huiskamer zonder moeite op een
bedrijfsnetwerk kunnen inloggen. Zonder
dat onbevoegden verder meekijken en hun
handen leggen op bedrijfsgevoelige infor
matie. „Wij filteren ook alle rotzooi van het
internet, zoals spam en virussen."
Hoewel een VAIPS-dienst, als het plaatsen
en beheren van een firewall, prima functio
neert op allerlei netwerken, houdt
Rootsaert persoonlijk een zwak voor het
draadloze wifi-netwerk. „Draadloos heeft
de toekomst", verklaart hij. „Door middel
van wifi kunnen we onze digitale wereld ge
makkelijk met onze computersystemen ver
binden. Met wifi dat hoge up- en down
loadsnelheden kent, is het mogelijk om
tekst en beeld in onze virtuele werelden aan
te passen wanneer we dat willen."
VAÏPS legt momenteel een nieuw wifinet-
werk in Zeeuws-Vlaanderen aan waarmee
woningen in buitengebieden ook een
breedbandaansluiting krijgen. Het bouwen
van het wifïnetwerk doet het Haagse bedrijf
kostenloos maar aan alle aangeboden dien
sten en toepassingen verdient VAIPS wel.
Zo kan over het netwerk worden getelefo
neerd. „Binnenkort starten we met een au
diovisuele pilot van kerkdiensten."
Vanuit het eigen VAIPS-kantoor in Den
Haag is het Leidse wifïnetwerk niet te ge
bruiken. „Dat is jammer." Daarom wil
VAIPS komend jaar een vestiging in Leiden
openen, vertelt Rootsaert. „Om lekker ver
der te experimenteren met de mogelijkhe
den die Wireless Leiden biedt."
www.vaips.net
Bij Wireless Leiden deed hij
ervaring op met het plaatsen
van nodes op daken. Ervoor
zorgeh dat wat op papier is uit
gedacht, ook daadwerkelijk
werkt, daar krijgt Leidenaar
Marten Vijn een kick van. „Ik
los graag puzzeltjes op." Wie
een technisch computer- of
netwerkprobleem heeft, kan bij
hem terecht.
In zijn huiskamer aan een bu
reau vol snoeren en moeder -
boarden, ontwikkelt hij soft- en
hardware die ervoor moet zor
gen dat een computer buiten bij
onderkoeling of hitte blijft func
tioneren of een alarmsignaal
geeft. Vijn doet dat onder meer
in opdracht van Stichting Ge-
luidsnet. Die onderzoekt het ge
luidsniveau van het vliegtuig-
verkeer rondom luchthaven
Schiphol.
Het vlieglawaai wordt opgevan
gen door diverse microfoons.
De computer verwerkt die me
tingen tot bruikbare data. De
computer en de microfoon moeten straks samenge
voegd worden in kleine kastjes die voor langere tijd
buitén, op de daken van omwonenden, kunnen
staan. Vijn ontwerpt deze kastjes. „Ik moet de com
ponenten slim samenvoegen en zorgen dat ze blij
ven werken." De kastjes moeten wel tegen een stoot
je kunnen. Vijn is al deskundig op dat gebied. „Ik
liep bij Wireless Leiden natuurlijk ook tegen deze
problemen aan. Een node op het dak van een kerk x
moet het natuurlijk ook blijven doen. Al valt er regen
of sneeuw."
Marten Vijn bouwt
voor computers die vliefc
rondom Schiphol meten1(
puzzeltjes op." Foto: Hie
In Leiden werken de 'gevaarlijkste jongens ter wereld' aan een omwenteling
Iedereen lacht om wifi. De capa
citeit van draadloos internet is
kleiner dan van internet via de
glasvezel en gemakkelijk te 'hacken'.
Wifi is het domein van knutselaars,
types die in de jaren '50 en '60 ra
dio's bouwden en die de soldeer
bout nu op de computers hebben
gericht. Directeur Bemhard Katzy
van het Leids-Münchense Center for
Technology and Innovation Manage
ment haalt er zijn schouders over op.
„Dat is altijd zo met radicale innova
ties. Ze beginnen klein en hun pres
taties zijn aanvankelijk minder dan
die van bestaande technologieën.
Maar hun potentieel is groter. Als ze
gi oeien, vagen ze de concurrentie
weg."
Wifi heeft grote technische voorde
len ten opzichte van telefonie en in
ternet via koper- of glasvezelnetwer
ken. De verbindingen zijn draadloos,
dus is de aanleg van kostbare glasve
zelkabels overbodig. „Het mooie is
dat wifi niet te monopoliseren is.
Waar KPN of Casema, als eigenaar
van kabels, een stevige vinger in de
pap heeft bij telecommunicatie, kan
in principe iedereen wifi aanbieden.
Fors goedkoper dus."
Volgens Katzy staat wifi aan het be
gin van een grootse ontwikkeling. In
Leiden is zich in rap tempo een eco
nomisch 'cluster' aan het vormen,
een stelsel van bedrijven dat deels
samenwerkt en deels met elkaar
concurreert. Nu al geldt de stad in
heel Europa als 'hotspot', als de plek
waai- 'het' gebeurt. Leiden heeft vol
gens Katzy 'gevaarlijke jongens' met
'alle kennis over wifi die in de wereld
beschikbaar is'.
Leiden telt nu tien geregistreerde be
drijven. Ze hebben acht werknemers
en zetten tesamen 800.000 euro om.
Een vliegende start, vindt Katzy. „We
zijn officieel op 1 september 2004
begonnen, de bedrijfstak verkeert in
een embryonaal stadium." Hij acht
de kans groot dat wifi over tien jaar
in Leiden 'een bloeiende industrie'
is.
De gemeente Leiden erkent ook dat
wifi kansen biedt. WD-wethouder
Geertsema (economische zaken)
heeft draadloos internet op zijn lijst
je gezet van drie clusters die de nieu
we economische basis van de stad
moeten gaan vormen: biotechnolo
gie, ICT in de zorg en draadloze net
werken. Katzy hoopt dat de gemeen
te de startende ondernemers wil hel
pen, bijvoorbeeld door wat geld te
steken in het vergroten van onder
nemersvaardigheden.
De grootste beperkende factor acht
Katzy niet de technische kennis,
maar vooral het ondernemerschap.
„De jongens moeten leren om kan
sen in de markt te zien, risico te ne
men en te denken aan marketing en
communicatie. Ze moeten hun on-
dememersvaardigheden vergroten.
Ook moeten ze hun bedrijven beter
leren leiden, want anders, tja, blijft
het technische kennis zonder groei
in de regio. Of ze gaan failliet."
op het gebied van draadloze communicatie. Wireless fidelity, oftewel wifi
begon als knutselwerk van amateurs, maar lijkt uit te groeien tot een inno
vatieve bedrijfstak met grote technologische en economische kansen voor
Leiden. Vijf jonge ondernemers stellen zich voor. „Over tien jaar is wifi in
Leiden een bloeiende industrie."
door Wilfred Simons en Floor Ligtvoet
