'Criminelen in wereldwijd netwerk'
KUNST 8f CULTUUR
Bioscoopbezoek tien procent achteruit
Stripmagazine ARTuur:
samen schrijven en tekenen
Bonte avond met vlot temp
Razendsnel klapperende hakki
Gouden Harp: Wiegersn
Van Dongen en Akkerm
Werken kunstrovers in opdracht van puissant rijke privé-verzamelaars?
woensdag 12 januari 2005
Seal. Foto: CPD/Warner Music
Seal haalt uit naar
uitingen rappers
den haag - De Britse popmuzi
kant Seal heeft fel uitgehaald
naar rappers die zich in hun
liedjes vrouwonvriendelijk ui
ten en in hun videoclips louter
schaars geklede dames laten fi
gureren. In een interview met
het magazine Sister 2 Sister zei
hij dat rappers de zwarte ge
meenschap schade aandoen.
„Het is treurig om te zien hoe
rappers zich in videoclips mis
dragen. Zij beschouwen vrou
wen als lustobjecten", aldus
Seal. De 41-jarige zanger van
hits als 'Kiss From A Rose' is ge
boren uit Nigeriaanse ouders
en woont in Londen. Onlangs
werd bekend dat hij zich heeft
verloofd met topmodel Heidi
Klum.
Artiesten voor
Azië binnen op 1
Amsterdam - 'Als je iets kan
doen', de single van Nederland
se Artiesten voor Azië is op
nummer 1 van de Top 40 bin
nengekomen. De opbrengst van
de single gaat naar giro 555 van
de Samenwerkende Hulporga
nisaties. De top-4 is deze week
geheel Nederlands met Raffish
op nummer 2, Men2b op 3 en
Anouk op nummer 4. 'Hotel
New York' van Anouk blijft het
best verkochte album.
Van Steen dirigent
BBC-orkest Wales
nukerk - De Nederlandse diri
gent Jac van Steen wordt vanaf
april de vaste gastdirigent van
het Britse BBC National Or
chestra of Wales. De in Brabant
woonachtige Van Steen is mo
menteel nog muzikaal directeur
en chefdirigent van het Deut-
ches National Theater Weimar
en de Staatskapelle Weimar.
Ook is hij chefdirigent van het
Musikkollegium Winterthur in
Zwitserland.
Boekenbon nog
steeds in de lift
leiden - In Nederland is het af
gelopen jaar voor 28,5 miljoen
euro aan boekenbonnen ver
kocht. Dat was ruim 4 procent
meer dan in 2003. De verkoop
van boekenbonnen zit al enige
tijd in de lift. Vergeleken met
vijf jaar geleden steeg de omzet
met 28 procent. Ook de in okto
ber geïntroduceerde Kinder
boekenbon is populair. Daar
van zijn er reeds 60.000 besteld.
den haag/gpd - Het afgelopen jaar wer
den er in Nederland 22 miljoen bio
scoopkaartjes verkocht. Dat betekent
een daling van tien procent ten opzichte
van 2003 toen er net iets minder bezoe
kers werden getrokken dan in 2002.
De prijzen van bioscoopkaartjes zijn de
afgelopen twee jaar gestegen met 4,28
procent. De gemiddelde toegangsprijs
bedraagt momenteel 6,78 euro.
Deze cijfers werden gistermiddag in de
Amsterdamse Pathé-bioscoop bekend
gemaakt door W. Wolfers, waarnemend
voorzitter van de Nederlandse Federatie
voor de Cinematografie, tijdens de
nieuwjaarsreceptie van de Nederlandse
Vereniging van Bioscoopexploitanten,
de Nederlandse Vereniging van Filmdis
tributeurs en de Nederlandse Vereniging
van Speelfilmproducenten.
De succesvolste films in de Nederlandse
bioscopen in 2004 waren 'The Lord of
the Rings: The Return of the King'
(1.064.227 bezoekers), 'Harry Potter and
the Prisoner of Azkaban' (1.234.447 be
zoekers) en 'Shrek 2' (977.143 bezoe
kers).
De best bezochte Nederlandse films wa
ren 'Shouf shouf habibi!' (317.520 be
zoekers), 'Pietje Bell II: De jacht op de
tsarenkroon' (278.989) en 'Pluk van de
Petteflet' (245.438).
Vorig jaar bezochten in totaal ruim 2,1
miljoen mensen een Nederlandse film
in de bioscoop. Het marktaandeel van
de Nederlandse film kwam daarmee uit
op 9,44 procent.
Als een goede ontwikkeling constateerde
Wolffers dat er in 2004 een toename was
van bezoekers in de groep 30+. Een
nieuwe trend is daarmee volgens hem
zichtbaar, want ook de groepen 40+ en
50+ hebben de weg terug gevonden naar
bioscoop en filmtheater. Een belangrijke
bijdrage aan die positieve ontwikkeling
leverden kwaliteitsfilms als 'Der Unter-
gang'.
In 2004 werden in veertien steden bio
scopen uitgebreid of nieuwe complexen
geopend, onder meer in Den Bosch,
Maastricht, Utrecht, Woerden en Alme-
re. Verdere nieuwbouw en uitbreidings
plannen bestaan voor een groot aantal
steden, waaronder Leiden. Het grootste
knelpunt voor de realisatie vormt de
ernstig vertragende werking van over-
heidsprocedures op dit terrein.
De filmbranche ziet piraterij, met name
downloading en verspreiding van illega
le dvd's, als grootste bedreiging van haar
voortbestaan. „Het is moreel onaccepta
bel dat de Nederlandse overheid down
loaden toelaat: zelfs downloaden van
een illegale bron op het internet."
den haag/gpd - Gitarist Jan Ak
kerman, cabaretière Lenette
van Dongen en tekstdichter Fri-
so Wiegersma zijn winnaars ge
worden van Gouden Harpen.
Dat heeft namens de stichting
Conamus directeur Jemey
Kaagman gistermiddag bekend
gemaakt.
Conamus is de instantie die
binnen en buiten Nederland
ondersteuning biedt aan Ne
derlandse lichte muziek, in sa
menwerking met Buma, de ver
eniging van Nederlandse com
ponisten, tekstschrijven
muziekuitgevers en Radio
Voor de Gouden Harp 1
personen in aanmerkin
zich gedurende hun carri
bijzondere wijze verdien
hebben gemaakt voor d
derlandse lichte muzie
prijs geldt als een van i
langrijkste voor Neder
muziek en werd in 1962
het eerst toegekend.
De Gouden Harpen
woensdag 16 februari
reikt.
door Francoise Ledeboer
Amsterdam - Geven dikke vette
oliesjeiks met geldpakhuizen a la
Dagobert Duck af en toe op
dracht een Van Gogh of Rem
brandt te stelen? Gewoon voor
thuis, aan de muur? Niemand
die het bewijs heeft. Maar na el
ke kunstroof wordt de puissant
rijke privé-collectionneur met
criminele inslag aan de borrelta
fel aan de schandpaal genageld.
Was hij het, die opdracht gaf
voor de roof uit het Westfries
Museum in Hoorn?
Misschien loopt er ergens ter
wereld wel zo eentje rond die
een mooie collectie bijeen laat
roven, zeg voorzitter Pauline
Kruseman van de Nederlandse
afdeling van de Internationale
Raad voor Musea (ICOM). Deze
week nog werd een jonge Fran
se kunstdief veroordeeld die
heeft bekend een kleine 240
kunstwerken te hebben gesto
len. Hij deed het voor zichzelf,
voor zijn eigen museumpje
thuis. En voor zijn moeder en
zijn vriendin. „Maar de wereld
wijde plundering van cultuur
schatten gebeurt door brutale
criminelen die daar geld uit wil
len slaan", weet Kruseman op
basis van haar internationale
contacten.
Kruseman wijst erop dat de
roof van kunstschatten uit arme
landen in Afrika, Azië en La-
tijns-Amerika ook na de sluiting
van het internationale UNID-
ROIT-verdrag tegen kunstdief
stallen in 1995, gewoon is door
gegaan. Van op grote schaal ge
plunderde graven in China tot
grotendeels verwoeste archeo
logische vindplaatsen in Mali,
zijn overal ter wereld stille ge
tuigen van deze uiterst lucratie
ve criminele activiteiten te vin
den.
Nederland tekende het verdrag
in 1996, maar is er nog steeds
'Gezicht op het Oostereiland' van Jan Rietschoot (17de eeuw) is een van de gestolen schilderijen uit het Westfries Museum in Hoorn.
Foto: ANP
niet in geslaagd met de kunst
en antiekhandel overeenstem
ming te bereiken over de voor
waarden voor ratificatie. „Zo
staat Nederland er bij de inter
nationale bestrijding van kunst
diefstal nog steeds pover op",
vindt Kruseman. „Moeten we
dan echt wachten op nog een
paar flinke kunstdiefstallen?"
Directeur John Leighton van
het Van Gogh Museum in Am
sterdam wfi niet speculeren
over het profiel van de plegers
van kunstroven. Zijn woord
voerder Heidi Vandamme
houdt af: „Die expertise heb je
niet en hij vindt ook dat je daar
niets mee opschiet." Leighton
kreeg in december 2002 te ma
ken met de diefstal van twee
Van Goghs waarbij het geavan
ceerde alarmsysteem niet bleek
te werken: de criminelen had
den genoeg aan een ladder en
een moker. De werken zijn nog
steeds spoorloos.
Onder het directoraat van Ro
nald de Leeuw werd het Van
Gogh Museum in 1991 getrof
fen door de roof van maar liefst
twintig Van Goghs. De daders,
'gewone' straatcriminelen, wer
den snel gevat en de schilderij
en werden door de politie te
ruggevonden in de kofferbak
van een auto. „Maar het is het
ergste wat een directeur kan
overkomen", reageerde erva
ringsdeskundige De Leeuw, in
middels directeur van het Rijks
museum, na de diefstal in zijn
'oude' museum.
Ook De Leeuw heeft evenwel
geen beeld voor ogen van 'de
kunstrover', laat woordvoerder
Boris de Munnick van het Rijks
museum namens hem weten:
„We hebben zelf alleen in de ja
ren zestig op een veiling een
keer een gestolen beeld van
Tetterode teruggekocht van een
Zwitserse familie die volstrekt
te goeder trouw was. Maar de
daders zijn nooit gevonden."
Het Rijksmuseum leeft 'natuur
lijk' enorm mee met het West
fries Museum, aldus De Mun-
nik. „Maar dergelijke reacties
zijn vergelijkbaar met als ie
mand een been breekt. Dat is
naar, maar het kan jezelf ook
overkomen." Bij het 'Rijks' zijn
de afgelopen jaren 'gelukkig'
slechts een pendule, een sculp
tuur en een stukje van een mid
deleeuws tapijt ontvreemd.
„Maar dat waren incidenten en
niet zoals waarschijnlijk on
langs bij 'De Schreeuw' van Ed-
vard Munch in Oslo, een roof
op last van een internationaal
opererende criminele bende",
werpt De Munnick zelf een bal
letje op.
In de filmgeschiedenis is kunst-
roof over het algemeen pakkie-
an van gentleman-inbrekers.
Maar het enge van de roof in
Hoorn vond Kruseman vooral
de agressie die uit de vernielin
gen sprak. „Dat was pure bar
barij." Over de bestemming van
de Gouden Eeuw-schilderijen
uit het Westfries Museum hoeft
Pauline Kruseman niet lang na
te denken: „Het zijn bekende
werken die niet makkelijk te
verhandelen zijn. Maar na een
tijdje verstoppen in bijvoor
beeld Latijns-Amerika, komen
ze zeker alsnog in de handel.
Want van welke kunstroof dan
ook willen criminelen altijd be
ter worden."
Recente kunstrov
Een overzicht van ruim
tien jaar van grote Nede
landse kunstdiefstallea
Mei 1988: drie schilder
van Van Gogh, Cézanne
Jongkind worden gerool
het Stedelijk Museum ii
sterdam. De politie wee
doeken terug te krijgen
daders gaan de cel in.
December 1988: diefst
van drie schilderijen vai
Vincent van Gogh. De
ken, verdwijnen uit het
ler-Müller Museum in
loo. De doeken, van bij
kaar 1,3 miljoen euro, w
den een half jaar later tf
gevonden.
April 1991: twintig wei
van Vincent van Gogh, j
schatte waarde zo'n 5CK
joen euro, worden ont
vreemd uit het Amsterd
Van Gogh Museum. De
ders kunnen in de kraa
worden gevat. Drie sch
rijen lopen zware schad
Oktober 1999: een wei
uit Bilthoven wordt van
verzameling met kostba
kunstwerken beroofd te
zij thuis is. De zeven we
waaronder een Jan Stee
een Jan van Goyen, heb
een gezamenlijke waari
van meer dan 1,3 miljoi
euro.
Maart 2002: inbrekers
gen het Frans Hals Mus
in Haarlem binnen en s
vijf doeken van de schil
Jan Steen, Adriaen van
de en werk van diens le
gen. Bij elkaar zijn de w
meer dan een miljoen i
waard.
December 2002: diam
met een waarde van 61
joen euro worden ont
vreemd van een ex.
het Haagse Museon. D
kostbare edelstenen zij
niet teruggevonden.
December 2002: twee
derijen van Vincent vai
Gogh met een waarde 1
tenminste 10 miljoen p
stuk verdwijnen uit hel
Goghmuseum in Amst
dam. Drie jaar later zijl
nog steeds spoorloos.
In Leiden en de regio bestaat grote belangstelling voor
professionele en amateuristische kunstbeoefening. Heilig
Vuur volgt stad- en regiogenoten die musiceren, zingen,
dansen, toneelspelen, fotograferen of op andere wijze
actief zijn. Vandaag: striptekenaar Hans Gravekamp (24)
uit Valkenburg.
Helaas is Nederland niet zo'n
stripland, zegt Hans Grave
kamp. De 24-jarige striplief
hebber en striptekenaar uit
Valkenburg kan dat zelf gere
geld in de praktijk constateren.
„Neem nou Leiden, daar heb je
twee stripwinkels. Als ik daar
kom, ben ik altijd een van de
jongste die daar rondloopt.
Blijkbaar leeft het niet meer bij
de jeugd. In Nederland ten
minste niet. In Frankrijk en
België nog wel."
Zo'n een, twee decennia gele
den was dat nog wel anders.
Bladen als de Pep (later Eppo),
Fix Fox en de Donald Duck
waren populair bij de jeugd,
net als de getekende avonturen
van Eric de Noorman. De
beeldverhalen van Kuifje, Sus-
ke en Wiske, Asterix en Lucky
Luke gingen als warme brood
jes over de toonbank.
Dat was vroeger. Is het dan nu1
allemaal treurnis? Nee hoor,
meldt Gravekamp. Met het in
zetten van de digitale revolutie
is er een nieuwe stripvorm bij
gekomen, de zogenoemde on
line strip. Het beeldverhaal op
internet. Zoals op de site van
www.studioartuur.nl, waar een
heel collectief striptekenaars
en schrijvers achter zit. Met
Gravekamp als een van de ini
tiatiefnemers. „Ik teken al heel
lang strips, maar er is nog
nooit een album van mij uitge
geven. Waarschijnlijk ligt dat
aan mezelf. Als striptekenaar
wil je toch graag een medium,
om je werk te laten zien. Zo is
het idee ontstaan van het on-li
ne stripmagazine. Stripmagazi
ne ARTuur."
De opzet is heel eenvoudig. „Ik
vertel iemand mijn verhaal of
een idee voor een verhaal en
hij zegt wat hij er van vindt. Of
ik laat iemand de tekeningen
zien en hij zegt wat hij er van
vindt. En andersom natuurlijk
ook, ik geef weer commentaar
op anderen. Het is leuk, inspi
rerend en heel leerzaam om op
zo'n manier met anderen sa
men te werken."
Op dit moment is er een vaste
ploeg van acht man, die voor
de verschillende stripverhalen
zorgt - tekeningen en tekst.
Maar het collectief staat altijd
open voor nieuwe ideeën,
nieuwe mensen. „Iedereen die
Hans Gravekamp: „Striptekenen lijkt wel makkelijk, maar is dat zeker niet." Foto: Dick Hogewoning
dat wil kan zich aanmelden,
met ideeën komen op het fo
rum. Als een idee voor een ver
haal redelijk gevorderd is,
plaatsen we het op een voor
anderen onzichtbaar deel van
de site. Anders is het voor de
andere bezoekers van de site
geen verrassing meer."
Die opzet valt blijkbaar in de
smaak. „We zijn nog geen jaar
bezig, maar elke maand trek
ken we tussen de honderd en
vijfhonderd bezoekers meer. Ik
geloof dat we de laatste keer op
zo'n duizend hits in een
maand zaten. Er is al een vaste
groep fans, die zijn er heel en
thousiast over. Het is een hob
by, de site is puur voor de lol,
maar ik zou er wel van willen
leven."
Gravekamp weet echter maar
al te goed dat hij daarvoor ver
der zal moeten schaven. Strip
tekenen lijkt wel makkelijk,
maar is dat zeker niet, zegt hij.
„Ik zag ooit de poppenkastse-
rie van Suske en Wiske op tele
visie. Die vond ik gigantisch
leuk. Mijn zus vertelde dat ze
nog een paar albums van ze
had, toen ben ik die strip gaan
lezen. Ik probeerde die figuren
als kind ook te tekenen. Toen
kwam er een cursus stripteke
nen van Teleac op televisie. Zo
is het verder gegaan. Ik put nog
steeds inspiratie uit die cursus.
Het boek dat erbij hoort is mijn
naslagwerk. Op dit moment
volg ik een avondschool car
toon- en animatietekenen. Ik
blijf leren."
„Ik ben ook heel kritisch op
mijn eigen werk. Op dit mo
ment ben ik bijvoorbeeld bezig
met een strip 'Virman', een
verhaal dat in de toekomst
speelt. Dat is nog niet vloeiend
genoeg naar mijn zin. Ik vind
dat het nog beter kan. Het
komt denk ik door het overper-
fectioneren. Ik wil de tekenin
gen steeds beter krijgen, maar
ik sleutel er soms zoveel aan
dat ik, zoals ik dat zelf noem,
het leven eruit werk."
Doelen heeft hij zeker, zegt hij.
.Architectonisch goed leren te
kenen en nog beter perspectief
leren tekenen. Verder een ge
heel neerzetten: voorgrond,
achtergrond, het verhaal. Dat
zijn mijn doelen."
„En een droom heb ik ook nog:
het zou prachtig zijn als er ooit
een album van mij zou worden
uitgegeven."
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Revue?!'. Tekst en muziek:
Frans Mulder en Marco Braam. Met:
Nelly Frijda, Frans Mulder, Hilke Bierman
en Ara Halici. Gezien: n/i, schouwburg
Leiden.
Wie echt revue had verwacht,
voelt zich bij 'Revue?!' vast en
zeker bekocht. Als dit program
ma al revue genoemd kan wor
den, dan moet je toch vooral
denken aan de kleinschalige
versie van het genre. Het is
meer te vergelijken met een ou
derwetse bonte avond. Het
vraagteken staat immers niet zo
maar in de titel. Het is revue
met een knipoog. En wie tekst
schrijver, cabaretier, conferen
cier Frans Mulder kent (of Pur
per, waarvan Mulder jarenlang
de drijvende kracht is geweest)
weet dat hij daarbij dan een
'vette' knipoog kan verwachten.
In dat licht bezien heeft dit pro
gramma 'Revue?!' twee sterke
punten: er is veel afwisseling en
het tempo ligt lekker hoog.
Daarnaast is het leuk om Nelly
Frijda weer eens in een klein-
kunstrol te zien en om kennis te
maken met twee echt getalen
teerde jonge mensen als Hilke
Bierman en Ara Halici. Zelfs
good old Frans Mulder is voor
zijn doen ingetogen bezig en
houdt zijn neiging tot eindeloze
flauwiteiten grotendeels goed
onder controle. En eerlijk is
eerlijk, hij heeft een aardig pro
gramma samengesteld met
oud, nieuw en bewerkt materi
aal uit de recente amusements
geschiedenis.
Uit zijn eigen Purper-repertoire
heeft hij onder meer de
Oudhollandse liedjes mi
zinwoorden opgediept. I
nummer is minstens twi
oud en kan best weer ee
den uitgevoerd. 'Aalsme
Aalsmeer' op de melodii
'New York, New York'
per) krijgt bijvoorbeeld
ma vertolking van Hilke
man. En met twee jonki
twee oudjes kun je de m
heden van het thema va
generatiekloof ruimschc
buiten.
Het geheel is een vlot, lii
kneuterig feestje, met ze
paar mooie nummers. 2
bijvoorbeeld 'Lachen m
God', een beroemde uit
van Annie M.G. Schmid
bij Mulder een waardev
tekstbewerking heeft g
van een lied uit haar mi
'Heerlijk duurt het lang!
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Camut: Life is Rhythm.
Gehoord: 11/1, Stadsgehoorzaal, Leiden
Drie grote trommels domineren
het podium. Ze doen denken
aan de podiumpjes waarop in
het circus de leeuwen hun kun
sten vertonen en net zo'n func
tie blijken ze te hebben bij Ca
mut, een uit Spanje afkomstige
slagwerkgroep: daarop klakken
de dansers hun liedje in ritme,
aangevuld met vingergeknip en
handgeklap. Camut belijdt een
onversneden liefde voor de tap
dans. De ijzertjes aan de zolen
en de hakken, aangedreven
door zwierige benen, spelen de
hele avond de hoofdrol. En
daar moet je van houden.
Voor de pauze blijkt Camut ver
rassend afwisselend en inven
tief. De hakken klapperen wel
iswaar razendsnel, maar de rit
mes blijven lekker lui en loom.
De drie dansers en de twee
trommelaars tasten de grenzen
af in unisono of spannende
'polyfonie' en het resultaat
klinkt absoluut naar 'soul'. En
net als het verlangen naar een
melodie zich te breed begint te
maken, zet Camut een klank
schaal in, waaruit zich een pri
mitief soort wijsje laat trekken.
De vaardigheid van de percus
sionist wordt echter een beetje
gemaskeerd door zijn kluchtig
heid en de variété-sfeer die
daardoor ontstaat, verkleint
ook enigszins de prachtige
vondst van het volgende num
mer. Een zuil van paars licht die
langzaam begint te zwieren en
te wervelen, blijkt slim I
schelpenzand, dat zodr1
oefende voeten in rond
een onvermoed percus:
fect toevoegt.
Maar na de pauze blijkt
van de broertjes Lluis ei s
Méndez, Toni Espanol,
Alonso en Jordi Satorra
delijk toch bij de tapdai
gen. De lichte buiging r1
betere variété in 'Life is
Rhythm' verhult niet da
vooral gaat om een hon
aan het in Hollywood g 1
tioneerde genre van de
schaatsende mannen d
hun geklikklak alles ove
sen. Zij doen het vrijwe
muziek, op ritmes gelei
het wereldmuziek-repe
met een heel klein snul
menco zo nu en dan. N
blijft tapdans. En daar 1
van houden.
