volgend jaar
operationeel
BUITENLAND
Mengele droomde van terugkeer naar Duitsland
Doodgeschoten Irakees was geen bedreiging' EU-defensie
De wanhoop van troosteloos Napels
Viktor Janoekovitsj geniet de steun van de macht
iröder steunt
rbod hoofddoek
'g
rijken i
moordgolf
Doos met documenten van beruchte nazi-kamparts opgedoken in Brazilië
1 gestopt met
uranium
Aillapan weer
Cameraman aarzelde lang voor hij schokkende beelden van executie in Fallujah doorstuurde
uen er schiet vijf
eeë ers dood
ond reld te snel
l'r >r veel Britten
nui Boycot renen
"sa! Wit-Rusland
Its is Camden
raarlijkste stad
Wereldwijde inzet bij conflicten
Proces tegen officier die
lijk meisje doorzeefde
Vooral jongeren in greep van armoe, drugs en geweld
Schuimend feest
un - De Duitse bondskan-
r Schroder ondersteunt een
od op hoofddoekjes bij le
ssen in het openbaar on-
rijs. Schroder zei gister-
id op de Duitse tv dat hij
heeft tegen vrouwen met
hoofddoekje, maar dat hij
vacht dat overheidsperso-
zich op een andere manier
dt. De kanselier had dit
keinde van immigranten
st dat ze zich onmiskenbaar
Ie Duitse rechtsorde en de
se democratische spelre-
bekennen. Hij maande de
Ims te integreren.
met
zoa
dinsdag 23 november 2004
Iran is gisteren ge-
met het verrijken van ura-
zoals het land eerder de-
aand was overeengekomen
f Duitsland, Frankrijk en
it-Brittannië. Het Intema-
aal Atoomenergie Agent -
p (IAEA) had het land tot
ovember de tijd gegeven
verrijking te stoppen. Voor-
VS verdenken Iran ervan
geheim aan een kernbom
jrken. Directeur Moham-
|el-Baradei van het IAEA
de positief op het be
de Iraanse autoritei-
moeten vertrouwen
'en en het opschorten
verrijken van uranium
stap in de goede rich-
aldus el-Baradei. ,,We
dat al het nucleaire ma
al dat Iran heeft aangege-
in ons bezit is."
iyvc
;sh|m
0 - Japan is opnieuw opge-
door collectieve zelf-
,]j rden. Zes personen maak-
iet afgelopen weekeinde
linde aan hun leven door
;esloten auto's kolenka-
te laten branden. De col-
ive zelfmoord is vermoede-
internet geregeld. In ok-
vond de politie negen
?ren in een busje en een
zj: die door de giftige dam-
van houtskoolbranders een
aan hun leven hadden
h|iakt.
door onze correspondent
Frans Lindenkamp
sao paulo - De gevluchte Duitse nazi
kamparts Josef Mengele - berucht om
zijn experimenten op joden - heeft in
1974 serieus overwogen Brazilië te ver
laten en terug te keren naar zijn ge
boorteland. Mengele, destijds 63, ver
trouwde dit zijn vriend Wolfgang Ger
hard in Oostenrijk toe met wie hij cor
respondeerde. Hij schreef dat hij ziek
was en financieel aan de grond zat.
De brieven, twintig in totaal, en ande
re documenten waaronder een dag
boek zijn onlangs teruggevonden in
een doos op het hoofdkantoor van de
Federale Politie in het Braziliaanse Sao
Paulo. De joodse gemeenschap in Bra
zilië hecht grote waarde aan de
vondst.
In een vier pagina's lange brief uit no
vember 1974 adviseerde Gerhard de
oud-kamparts, die hij Lieber Alter
(Lieve oude) noemt, omwille van de
voortschrijdende ouderdom niet te
wachten met naar huis terug te keren.
Gerhard schreef dat terugkeer niet zo
moeilijk is en stelde dat de zieke Men
gele in Oostenrijk geopereerd kan wor
den. De 'Engel des Doods' zou name
lijk een tik hebben ontwikkeld onder
invloed van stress over het voortdu
rend moeten liegen over zijn identiteit.
Mengele at zijn snor op met als gevolg
dat hij een haarbal in zijn maag had.
Hij had daardoor chronische maag
pijn.
Gerhard en Mengele leerden elkaar in
de jaren zestig in Brazilië kennen. Ger
hard had geen nazi-verleden, maar
koesterde wel sympathie voor Hitler-
Duitsland. Toen Gerhard in 1971 toe
gaf aan zijn heimwee en terugkeerde
naar Oostenrijk, nam Mengele Ger-
hards naam aan en vervalste diens
Braziliaanse identiteitspapieren.
Mengele stond tussen 1943 en 1945
aan het hoofd van de medische dienst
van het concentratiekamp Auschwitz.
Hij selecteerde de perm trein aange
voerde joden voor de gaskamer of het
werkkamp, en voerde quasi-weten-
schappelijke proeven uit op joden. Na
de oorlog dook hij onder en in 1949
week hij uit naar het 'nazi-vriendelijke'
Argentinië waar hij een teruggetrokken
leven leidde. Mengele verhuisde in
1959 naar buurland Paraguay en een
jaar later vluchtte hij naar Brazilië, na
dat Duitsland de Paraguayaanse rege
ring om zijn uitlevering had gevraagd.
Vanaf dat moment ging Mengele met
een valse naam door het leven.
Uit de gevonden documenten valt ner
gens op te maken dat hij spijt had van
zijn daden tijdens het nazi-regime. De
gevonden documenten bevatten enke
le essays waarin hij zijn rassentheorie-
en verdedigt.
Mengele sleet zijn laatste levensjaren
in een klein huisje buiten Sao Paulo en
kreeg dekking van een familie van
Duitse afkomst. In 1979 verdronk hij
in het nabijgelegen kustplaatsje Ber-
tioga waar deze familie een buitenhuis
had.
Mengele werd begraven in het fami
liegraf van de Gerhards nabij Sao Pau
lo, omdat de autoriteiten meenden dat
hij Wolfgang Gerhard was.
De farce werd in 1985 ontdekt. DNA
onderzoek bij zoon Rolf wees uit dat
het lijk in het familiegraf inderdaad
dat van diens vader was.
Luxe toiletpapier
verstopt steeds
vaker Britse wc's
londen/anp - Luxe toiletpa
pier verstopt Britse wc's in
toenemende mate. Uit een
onderzoek dat gisteren in
The Times is gepubliceerd,
blijkt dat het aantal verstop
te toiletten in Groot-Brittan-
nië in de eerste zes maan
den van dit jaar met 10 pro
cent is gestegen. Terwijl wc-
papier op basis van herge
bruikt papier binnen drie
minuten in water uiteenvalt,
lost vochtig papier pas na
vijf dagen op. The Times
waarschuwt voor de „ver
borgen gevaren van toiletde
cadentie".
at
?k si
itiri -
worth - Een Amerikaanse
zjjn heeft vijf medejagers in
uzie om een uitkijkpunt
geschoten. De slachtoffers
j0]e en jongen, een vrouw en
,n nannen. Drie andere man-
jJj. aakten gewond en zijn
I een ziekenhuis gebracht.
^en ins Amerikaanse media
iaaj le 36-jarige Chai Soua
fl zich op het jachtterritori-
r QV an andere jagers hebben
iden. Toen twee eigena-
an de grond hem ontdek-
wam het tot een vuurge-
jy L De dader is gearresteerd.
en - Het moderne le-
empo is zo hoog dat onge-
,1::^ de helft van de 65 miljoen
in regelmatig spullen ver-
i Vooral bij het haasten van
j^j' lar werk raken mensen
[ci els, paraplu's of mobieltjes
ien aldus een onderzoek dat
en verscheen. Alleen al in
en werden dit jaar 130.000
e m iden voorwerpen ingele-
Daaronder opmerkelijke
i als een opgezette roofvo-
^rul i een keukenblok.
'i,d B M.
'ew 11Europese Unie wil
e m verbieden dat hoge politi-
iidd een visum
j0 n voor Europa. Dat heeft
ter Bot van buitenlandse
Dat gezegd na afloop van
ve g eg met zijn EU-collega's in
eje j el. Zo wil de unie de rege-
orn an president Loekasjenko
1 bewegen meer werk te
n van handhaving van de
enrechten in Wit-Rusland.
irzet de EU zich tegen de
ist van een referendum
rige maand, waarin een
ïldigende meerderheid
ïeft uitgesproken voor
euwe ambtstermijn voor
ijenko. De EU heeft sinds
een officiële banden
net het regime in Minsk.
pn - Detroit is niet langer
taarlijske stad van Ameri-
Jtis Camden, New Jersey,
fad met 80.000 inwoners,
e staat Atlanta in de staat
fcia. En New York en Los
s komen niet eens in de
Jfvan onveiligste steden
[Overigens ook niet in de
n de veiligste steden in de
it braafste stadje is New-
assachussets, gevolgd
Irick's Township in New
Dat maakte de Ameri-
zender CNN gisteren
Het jaarlijkse onder-
s gebaseerd op misdaad-
ivan de federale opspo-
lienst FBI.
bagdad/anp-rtr - De ongewa
pende Iraakse man die in Fallu
jah voor het oog van de wereld
door een Amerikaanse soldaat
werd doodgeschoten, maakte
geen bedreigende bewegingen
voordat hij werd vermoord. Dat
heeft een journalist die erbij
was gisteren verteld.
NBC-joumalist Kevin Sites, die
de beelden maakte die de hele
wereld rondgingen, zegt op zijn
website te vermoeden dat nog
zeker twee andere gevangen
zijn doodgeschoten.
Het Amerikaanse leger is een
onderzoek begonnen naar het
incident. De soldaat is ge
schorst. Volgens Sites waren er
in het vertrek geen wapens te
vinden. Terwijl hij filmde zei
een marinier dat een van de ge
wonde gevangenen net deed of
hij dood was. Sites filmde de
man en zag dat die geen bewe
ging maakte. „Maar de man
haalde de trekker over en zei:
Nou, die is nu wel dood", aldus
Sites.
De verslaggever zei daarop dat
hij dacht dat de Irakezen in het
vertrek gevangenen waren die
al waren ontwapend. „Toen
merkte de Amerikaan dat ik er
ook was. Hij kwam naar me toe
en zei: 'Ik wist het niet, ik wist
het gewoon niet.'" Sites vertelt
ook dat hij lang heeft getwijfeld
of hij de beelden zou doorstu
ren.
Het Amerikaanse leger begon 8
november een offensief om Fal
lujah, een bolwerk van verzet,
te zuiveren van rebellen. Het
ging om de grootste Ameri
kaanse operatie sinds de inva
sie die het regime van Saddam
Hussein vorig voorjaar ten val
bracht. Inmiddels kammen mi
litairen de stad af op zoek naar
laatste verzetshaarden.
In Fallujah hebben Amerikaan
se mariniers de afgelopen da
gen ook huizen gevonden waar
vermoedelijk buitenlandse gij
zelaars zijn vastgehouden.
Daaronder zijn de huizen waar
de Britse ingenieur Kenneth
Bigley en zijn Amerikaanse col
lega's Jack Hensley en Eugene
Armstrong zijn geëxecuteerd.
Het drietal werd in september
ontvoerd en binnen enkele we
ken onthoofd.
De Amerikaanse strijdkrachten
hebben gisteren voor het eerst
sinds het begin van het offen
sief een hulpkonvooi van de
Rode Halve Maan in Fallujah
toegelaten. Zeven ambulances
en twee vrachtwagens met
voedsel mochten naar het
grootste ziekenhuis van de ge
teisterde stad rijden.
Om de operatie in Fallujah te
kunnen uitvoeren, hebben de
Amerikanen eenheden die bij
Bagdad waren gelegerd ingezet.
Hun plaats is ingenomen door
Britse soldaten, die in het rela
tief veilige Basra in het zuiden
van het land waren gelegerd.
De Britse legerleider generaal
sir Mike Jackson opperde giste
ren in het dagblad The Inde
pendent de mogelijkheid dat
dat in de toekomst vaker zal
gaan gebeuren. De inzet van
het Black-Watch-regiment bij
Bagdad leidde in Groot-Brittan-
nië tot veel kritiek. Ook zei Jack
son er rekening mee te houden
dat de Britse krijgsmacht nog
jaren in Irak zal moeten blijven.
In de Egyptische badplaats
Sharm el-Sheikh is een interna
tionale conferentie begonnen
over het herstel van veiligheid
en democratie in Irak.
De bijeenkomst wordt bijge
woond door buurlanden van
Irak, door de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Colin Powell, en ambtgenoten
uit landen die tegen de Iraakse
oorlog waren, zoals de Franse
minister Michel Barnier en de
Duitser Joschka Fischer.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - Nederland gaat twee
zogeheten battlegroups vormen:
Europese gevechtseenheden die
snel en wereldwijd inzetbaar zijn
om conflicten te beheersen. In
totaal komen er dertien ge
vechtsgroepen, waarvan de eer
ste volgend jaar al operationeel
zullen zijn. Dat hebben de EU-
ministers van defensie gisteren
in Brussel besloten.
In 2007 moet de eerste ge
vechtsgroep waarin Nederland
deelneemt paraat zijn. Het gaat
daarbij om 600 soldaten van de
landmacht die samen met
Duitsers en Finnen een groep
zullen vormen.
De Finse militairen, bij defensie
bekend als de 'Nokia-brigade',
zijn specialisten op het gebied
van geavanceerde apparatuur.
In 2008 of 2009 moet de batt-
legroup met de Britten opera
tioneel zijn. Voor die groep le
vert Nederland 750 mariniers.
De gevechtseenheden moeten
binnen anderhalve week inzet
baar zijn op verzoek van de
Verenigde Naties.
Minister Kamp van defensie
sprak gisteren van 'een flinke
stap vooruit'. „De battlegroups
maken het voor de Europese
Unie mogelijk om met daden
kracht te zetten achter het bui
tenlandse beleid", zei hij.
Vier Europese landen - Frank
rijk, Italië, Spanje en Groot-
Brittannië zullen ieder zelfstan
dig een gevechtsgroep forme
ren. Die vier landen kunnen al
vanaf volgend jaar soldaten on
der EU-vlag uitzenden.
De groepen zijn per toerbeurt
inzetbaar. Dat Nederland pas in
2007 actief kan deelnemen
komt doordat ons land volgend
jaar al 4000 militairen inzet
voor de snelle Navo-interven-
tiemacht. Navo-partner Noor
wegen neemt als enige niet EU-
lid deel aan een gevechtsgroep,
samen met Zweden en Finland.
Niet mee doen Denemarken,
Estland, Malta en Ierland.
Alsof de oorlog niet bestaat, spelen Iraakse kinderen in Bagdad naast een voertuig dat door een mortier
is vernietigd. Dagelijks wordt de bevolking van de Iraakse hoofdstad geplaagd door aanslagen en ge
weld. Foto: Reuters
kiev/anp - Als kandidaat van het 'establishment' ge
noot de gedoodverfde nieuwe Oekraïense president
Viktor Janoekovitsj ongekende privileges. Als premier
kreeg hij de volle aandacht van de media. Ook kon hij
rekenen op de steun van regionale machthebbers die
er nooit hun hand voor omdraaiden om de uitslag van
verkiezingen aan hun eigen wensen aan te passen.
Janoekovitsj berijdt twee stokpaardjes: zijn geliefde
Russisch invoeren als officiële tweede taal en een voor
zichtige koers varen omtrent de Europese Unie. De po
litieke carrière van Janoekovitsj, die pas in 1996 begon,
is voor een belangrijk deel het resultaat van zijn nauwe
banden met de 'mijnbazen' in de Donetsk in het oos
ten van het land. Janoekovitsj werd in 1950 geboren in
de Donetsk. Zijn jeugd was niet vlekkeloos: op 17-jari-
ge leeftijd werd hij veroordeeld voor waarschijnlijk een
ernstige vechtpartij en bracht hij een jaar in een jeugd-
kolonie door. Twee jaar later was het weer raak en ver
dween hij opnieuw korte tijd achter de tralies. Maar
een strafblad heeft Janoekovitsj niet: in 1978 achtte een
rechtbank de juridische basis voor de eerdere veroor
delingen ongegrond.
Na zijn huwelijk ging het de goede kant op met Viktor.
Hij volgde een technische opleiding en maakte hij car
rière als administrateur en manager in de transport- en
mijnindustrie. In 1996 stapte hij over naar de politiek.
Een jaar later werd hij gouverneur van de regio Don-
bas. In die functie bewees hij verscheidene malen zijn
trouw aan president Koetsjma, die overigens tot een
andere industrieel-politieke clan behoort, namelijk die
van Dnepropetrovsk. Bij de presidentsverkiezingen in
1999 zorgden de autoriteiten in het traditioneel 'rode'
Donetsk voor een klinkende overwinning van de zit
tende Koetsjma. In ruil daarvoor zou Koetsjma Janoek
ovitsj hebben beloofd de dubieuze financiële praktij
ken van de Donetsk-clan door de vingers te zien. In
2002 was Donetsk de enige regio waar bij de parle
mentsverkiezingen het politieke blok van Koetsjma een
meerderheid kreeg.
De president haalde de betrouwbaar gebleken Janoek
ovitsj enkele maanden later naar Kiev, waar het parle
ment zijn benoeming als premier met een indrukwek
kende 234 stemmen voor en nul tegen goedkeurde.
Een deel van de oppositie onthield zich van stemming.
Als premier wist Janoekovitsj het evenwicht tussen de
economische belangen van verscheidene regio's te be
waren. Ook hield hij, in tegenstelling tot de verwach
tingen, de boot af wat de politiek omstreden economi
sche integratie met Rusland betreft. Westerse politieke
analisten verwachten dat een overwinning van Janoek
ovitsj betekent dat aan de economische status-quo in
Oekraïne niets verandert en dat een grondige, brood
nodige hervorming van onder meer de zware industrie
opnieuw op de lange baan wordt geschoven.
Palestijnen. Zo zette een aantal
infanteristen na een Palestijnse
zelfmoordaanslag in de Jord-
aanvallei het hoofd van de ter
rorist op een muur, met een
brandende sigaret in de mond.
Daarna lieten ze zich ernaast
fotograferen. Dergelijke foto's
van 'jagers en prooi' zouden va
ker worden gemaakt.
In een fel hoofdartikel haalde
het dagblad Ha'aretz gisteren
uit naar dergelijke praktijken.
Het stelt vast dat het Israëlische
leger zich gedraagt als iedere
bezettingsmacht en dat het ge
loof dat 'zoiets bij ons niet ge
beurt' berust op 'onnozelheid
of blindheid' voor wat er in de
bezette gebieden gebeurt. Vol
gens Ha'aretz heeft 'het proces
van ontmenselijking' in de af
gelopen vier jaar een hoogte
punt bereikt, 'en waar geen eer
bied bestaat voor menselijk le
ven kan ook geen eerbied be
staan voor de dood'.
tel aviv/gpd - Een Israëlische
kapitein die in de Gaza-strook
het lijk van een Palestijns meis
je doorzeefde, moet zich voor
de militaire rechter verant
woorden. Volgens de aanklager
heeft hij bekend een reeks ko
gels te hebben afgevuurd op
het lichaam van de 13-jarige
Iman Alhamas, toen zij al neer
geschoten op de grond lag. Hij
zou dat hebben gedaan 'om de
dood te bevestigen', zoals dat in
het leger heet. Het meisje - dat
op weg was naar school - was
volgens de Israëlische soldaten
in verboden militair gebied. Ze
verklaarden dat ze beschoten te
schieten omdat ze bang waren
dat het kind een bom in haar
schooltas vervoerde.
Het Israëlische dagblad Yediot
Acharonot meldde vorige week
aan de hand van een aantal ge
tuigenissen dat soldaten soms
macabere spelletjes spelen met
de stoffelijke resten van gedode
st. andrews - Schotten houden van traditie. Ook in St Andrews, waar al sinds de stichting van de univer
siteit in 1413 de beginnende studenten door ouderejaars wegwijs worden gemaakt in het universitaire le
ven. Die krijgen daarvoor uit dankbaarheid op 'Rozijnenmaandag' een pond rozijnen. Indertijd een duur
en voedzaam cadeau. En er was een rituele wassing in de fontein. Eigenwijs als de Schotten zijn, hebben
ze de rituelen een eigen draai gegeven: de rozijnen zijn vervangen door een fles drank, en de rituele was
sing gebeurt met scheerzeep. Foto: Reuters
door onze correspondent
Hans Celeijnse
napels - Met 113 maffia-moorden
dit jaar is 'In Napels wonen en
overleven' de cynische vertaling
van het romantische 'Eerst Na
pels zien en dan sterven' gewor
den. Een bende-oorlog dompelt
de meest anarchistische stad van
Italië in een golf van geweld.
Volgens officier van justitie en
districtshoofd van de speciale
dienst Anti-Maffia Felici di Pe-
ria is het misdaadlandschap
van Napels in enkele maanden
totaal veranderd. „We moeten
de stukjes van de puzzel op
nieuw leggen", zegt hij. Dat is
een eufemistische manier van
vertellen dat de politie machte
loos staat, dat vertrouwde in
formatiebronnen zijn verdwe
nen en dat nieuwe infiltranten
op het misdaadcircuit moeten
worden losgelaten. De 'oorlog'
heeft al bekende allianties tus
sen de twintig misdaadclans
met in totaal vierduizend leden
verbroken. En volgens di Peria
is ook nog eens een legertje van
enkele honderden spijkerharde
Albanese criminelen ingezet
door een van de grootste Ca-
morra-bazen, Paolo di Lauro.
Vast staat wel dat de oorlog is
begonnen doordat maffiabaas
Di Lauro zijn internationale im
perium aan drugs en namaak-
merkartikelen overliet aan zijn
negen zoons en een dochter.
Dat leverde een machtsstrijd
op. Scissionisti (scheurmakers)
weigerden de nieuwe leiding te
erkennen en begonnen voor
zichzelf. Di Lauro heeft daarop
de hulp zijn Albanese 'vrien
den' ingeroepen om orde op
zaken te stellen. Vooral zij zou
den dood en verderf zaaien.
Napels is heel wat gewend.
Jaarlijks vallen in stad en pro
vincie zo'n honderd maffia-do-
den. Tweemaal de afgelopen
twintig jaar zijn er grote bende
oorlogen geweest om controle
over de stad van ruim 1 miljoen
inwoners. In 1982 leverde dat in
een jaar tijd 264 slachtoffers op.
In 1991 vielen er 258. Maar dat
waren 'traditionele' oorlogen
die intern binnen Camorra-wij-
ken werden uitgevochten. Nu
vallen de slachtoffers ook in
'burgermansgebied', zoals de
moord op wegens afpersing en
doodslag voor bestrafte Salva-
tore Peluso in een pizzeria hart
je op het piazza Nazionale,
hartje stad bij het Centrale Sta
tion.
En er zijn de onschuldige
slachtoffers, zoals de 14-jarige
Annalisa Durante, die tijdens
een schietpartij als schild wordt
gebruikt door een bedreigd lid
van de Giuliano-clan. De
moord baart groot opzien, de
ouders schakelen politie en
pers in en worden vervolgens
alsnog door de Giulinano's (een
bekende Camorra-familie) be
dreigd: mond houden, onze
wijk Forcella komt zo teveel in
de aandacht.
„Dit is erger dan vroeger", zegt
burgemeester Rosa Iervolini,
voormalig minister in de linkse
regeringen van Romano Prodi.
Een van haar uitspraken is dat
armoede niet als alibi voor mis
dadig gedrag mag worden ge
bruikt. Maar in een stad waar
de werkloosheid 2,5 keer zo
hoog is als het landeljke ge
middelde en meer dan vijftig
procent van de jongeren tussen
twintig en dertig geen werk
heeft, is het voor drugsbaron
nen als Di Lauro maldcelijk re-
cruteren, zowel actief als pas
sief, de gebruikers.
„In Napels nemen de jongeren
drugs zoals in andere steden
een hamburger of een pizza",
kopte het dagblad La Repubbli-
ca. Favoriet is de goedkope Co
bra, een aftreksel van heroine
dat in zilverpapier wordt ge
rookt. „Je krijgt een giftige slan
genbeet", weet jongerenwerker
Marco Rosso Doria. Volgens
hem is de stad in een gewelds
spiraal terechtgekomen: het ge
weld van de Camorra en het te
gengeweld van de politie. „Zo
lang we geen derde optie weten
aan te bieden zullen jongeren
voor het geweld van de illegali
teit kiezen."
