KUNST CULTUUR
iy
Op weg naar het concertpodium
'Nee, u kunt het schilderij niet zien'
Staatssecretaris: groot onderhoud voor 'sleetse' cultuurnota
Gratis kunst bij STijj
Rijksmuseum krijj"'
schetsboeken Willi F
gi
Csardasfürfci
getuigt
van kracfe
Crescend
Leidenaar Erwin Weerstra halvefinalist Nationaal Pianoconcours
Debat verzandt in wirwar van amendementen
Rijksmuseum
komt met
kindergids van
Rembrandt
Zwitserse hyper-realist Thomas Huber in Boijmans Van Beuningen
dinsdag 23 NOVEMBER 2(
Pluk van de Petteflet.
Foto: Victor Arnolds
Geen vervolg
op Pluk-film
Amsterdam - Producent Burny
Bos heeft geen plannen voor
een vervolg op de film 'Pluk van
de Petteflet'. De familiefilm
ging vorige week in première en
heeft in het eerste weekeinde
bijna 40.000 bezoekers getrok
ken. Hiermee doen de besognes
rond de Petteflet en de Tortel
tuin het beter dan andere Annie
M.G. Schmidt-verfilmingen als
Minoes (eerste weekeinde
30.000 bezoekers) of Abeltje
(32.000). Deze films trokken uit
eindelijk respectievelijk 837.000
en 900.000 bezoekers. Bos ziet
ondanks het succes van de
Pluk-film geen heil in de verfil
ming van het tweede boek Pluk
redt de dieren, dat eerder dit
jaar verscheen.
Nieuw Indonesisch
woordenboek
leiden - Het Koninklijk Instituut
voor Taal-, Land- en Volken
kunde (KITLV) in Leiden pre
senteert op 3 december een
uniek woordenboek Neder
lands-Indonesisch. Het is vol
gens KITLV de eerste uitgebrei
de versie die op modem Neder
lands is gebaseerd. De doeltaal
van het woordenboek, dat circa
1200 bladzijden telt, is Bahasa
Indonesia, de officiële Indone
sische taal. Er bestaan wel meer
Nederlands-Indonesische
woordenboeken. Maar die zijn
een stuk kleiner en lang niet zo
uitgebreid als de nieuwe versie.
Veiling Hermans
brengt 7,5 ton op
Amsterdam - De veiling van 76
schilderijen van Toon Hermans
bracht gisteravond bij veiling
huis Christie's in Amsterdam
ruim 760.000 euro op. De twee
duurste schilderijen gingen elk
voor 56.000 euro van de hand:
Zelfportret met papieren muts
en Het oog van de meester,
waarbij 'Toon de theaterman'
het publiek door een gaatje in
het gordijn bekeek. De meeste
schilderijen werden ver boven
het door Christie's geschatte
bedrag verkocht. Uitschieter
was het schilderij Café, dat op
circa 5000 euro was geschat,
maar voor 32.000 euro van de
hand ging.
Kersjesprijs
naar kwartetten
Amsterdam - De jaarlijkse geld
prijzen van het Kersjesfonds
(tweemaal 50.000 euro) gaan dit
jaar naar het Amstel Saxofoon
Kwartet en het Rubens Kwartet.
Violiste Cecilia Bemardini
(1984) en dirigent Jussi Jaatinen
(1974) ontvangen verder elk een
studiereisbeurs van 12.500 eu
ro. Het Kersjesfonds is in 1994
opgericht, door de Nederlandse
dirigent Anton Kersjes, om jong
talent stimuleren.
101
alphen aan den rijn - De
Stichting Alphense Ateliers
(STAA) viert haar vijftienjarig
bestaan met een grote over
zichtstentoonstelling in het
Centrum Beeldende Kunst
(CBK). Bezoekers maken kans
op een gratis kunstwerk ter
waarde van maximaal 250 euro.
Veertig leden van de Alphense
kunstenaarsvereniging tonen
tot en met 20 december hun
werk op een overvolle expositie.
Hoogleraar en publicist Her
man Pleij verrichtte dit week
einde de opening. Bij die gele
genheid betoogde hij dat kun
stenaars een uitstekend hou
vast vormen voor een maat
schappij die woelige tijden be
leeft. Hij signaleert echter één
probleem: kunstenaars zijn niet
gewoon genoeg. „Daar houden
albe
stra
ilar
aad
wij Nederlanders niet; 11
Misschien kunnen kuis
zich een beetje aanpas
gereert hij. „Wij hou
van helden, maar van
Als voorbeeld noemt
Freriks. „Hij is als nic
populair geworden 0
zich zo vaak verspra FGI
Verenigde Staten zoi
een ontslagen zijn.
kaanse vriend zat eert
naar het Journaal te
dacht serieus dat hei Jf1
was.
Ter gelegenheid van
um is ook een cd-rom
men, waarop alle STAi
naars zich voorstellen
zoekers een formulier
dingen ze mee naar
deaubon van 250 euro
galerie kan worden bei
beel
Val
aft.
200
tdal
it ha
Athi
de
sch 1
ui:
amsterdam/anp - Het Rijksmu-
seum in Amsterdam krijgt ne
gentien schetsboeken van kun
stenaar Carel Willink (1900-
1983). Sylvia Willink, de wedu
we van Carel, zal de schetsboe
ken vandaag overhandigen. De
boeken uit de periode tussen
1917 en 1970 vertegenwoordi
gen een waarde van ruim
450.000 euro, maakte het Rijks
museum gisteren bekend.
Willink, de grote schilder van
uui di
het magisch realisme,
de schetsboeken
aanzetten van compoü
tonen studies voor 01
figuren, architectui
len en meubels.
De gift sluit volgens
museum naadloos a
collectie schetsboekeijs
museum al in bezit he
het streven om meer
te schenken aan werk
twintigste eeuw.
lard
lafreds
kee
>nJfori
lebi
•nvv
Ma
en
ede:
alvr
jor e
jevo
muziek recensfc iand
Susanne Lammen tal g
Voorstelling: 'Die Csardasfun
Emmerich Kalman door h«
Operettegezelschap Crescendo |1C
leiding: Peter Janka. Gezien
Stadsgehoorzaal, LeidJtei
oveh
leeft
tVe:
'Tausend kleine Engel si ejjr<
Hab mich lieb!' - en dat eKei
cies wat er gebeurt in (F
volle Stadsgehoorzaal,
orkest de entr'acts speelt 1
gint heel zachtjes de zaa °e
taan te zoemen. Eerst
PS>
uit£
uit
>t k;
tig, dan langzaam cresci E
zingt het publiek voluit 1 nL
tekstvast al die mooie lii pgy
uit 'Die Csórdésfürstin'
betovering van de muzii
in elk geval niet beter vy
uitgedrukt, en nut en m
van de jaarlijkse voorst
van het Leids Operette
schap Crescendo wordëL^
wederom genoegzaam 1 e re<
wezen.
Dit jaar doet Crescendo
de mooiste operettes ui ïer(
pertoire. De uit 1915 sta
de Csdrdasfürstin is een ,bie:
eenschakeling van prad |stnj
melodieën, door compc c^ei
Emmerich Kélmén bovi ^ji
handig zo vaak herhaali ee(j;
zelfs iemand met een sl j}e
heugen de allermooiste e dï
gen later moeiteloos zü
kan.
Crescendo's grootste la
schuilt in de bak. Daar
rigent Peter Janka een
mend orkest aan, dat
en zorgzaam, jubelend
terend het uiterste uit
kale rijkdom weet te hal t
leggen het fundament; je <fc
door Lida Spaans in tra
le sferen vorm gegeven
te, met een typisch ope itest
verhaal.
Adellijk heerschap valt |0
theaterjuffrouw, maar
ders hebben veel liever
trouwt met iemand van
gen stand. Hoe en waai !tl_
allemaal toch goed kon
genlijk alleen maar de 1
voor de talloze prachtig
duetten en koren, al da
csardas-stijl.
Een geestige troef is dl
ping waarmee Dicky
moeder van de held en EST
malig café-chantant-za ,terj
verrast. Van een brave 1 ip
bare dame verandert zi u
brutale Lola, waarbij ze oac
haar benetkouste bene nen
strijd gooit om haar zoi ,e]
aan het meisje van zijn
helpen.
Iets stijver speelt tenor
Freen de rol van verlief
geman, maar zijn stem
tuigt wel. Aan de sopra 'ft
Wendy Gundersson mi sch
even wennen, maar zij
wel de hele voorstelling
dersson is expressief ei oiyn
trouwbaar, net als Edw
Grasstek die geestig ei
wets charmant de koi
van aanjager en vrouw
slinder Boni zingt. De;
sprekendheid waarmei EN
Csérddsfürstin weer tot 0 ga
wordt gewekt, getuigt v Voll
kracht van het Leids 0]
gezelschap. iireC
reik
voi
noe;
lete
st{ ril
eg r,i
Gat
nie
ap
keep
ise g
0 ''e
Var
reer
et O
:htst
WK
«elf
ranl
olyrr
door Herman Joustra
leiden - Het is de absolute
blikvanger in de woonkamer:
een robuuste vleugel. Niet
weggepropt in een donker
hoekje. Nee, pontificaal staat
hij daar. Het is bij binnen
komst meteen duidelijk: hier
draait het om. „Ach", zegt Er
win Weerstra haast veront
schuldigend. „Het is de enige
plek waar hij kan staan. Bo
vendien, hij staat niet in de
loop, hij staat niet in de weg."
Komend weekeinde doet de
talentvolle Leidse pianist (17)
mee aan de halve finales van
het YPF (Young Pianist Foun
dation) Nationaal Pianocon
cours in het Koninklijk Con
servatorium in Den Haag,
een wedstrijd voor jonge pia
nisten. Juist dat aspect, een
wedstrijd voor jeugdige pia
nisten, spreekt hem enorm
aan. „Daar zijn er niet veel
van op dit hoge niveau. Je
hebt bijvoorbeeld het Christi
na Concours, dat is niet al
leen voor pianisten, maar
voor alle instrumentalisten.
Het YPF is eigenlijk een beet
je te vergelijken met het
Frans Liszt-concours."
Weerstra ziet het pianocon
cours als een enorme uitda
ging. Dat hij reeds twee keer
(in 2000 en dit jaar) het pres
tigieuze Steinway Pianocon
cours won in zijn eigen leef
tijdsklasse, maakt hem alleen
nog maar gretiger voor deze
wedstrijd. In de gunstige zin
van het woord. „Alle andere
deelnemers, sommigen ken
ik heel goed, zijn mijn tegen
stander. Dat is het dubbele,
normaal kan ik heel vriend
schappelijk met ze optrekken,
maar dit is een concours. Dus
ik wil winnen. Bovendien is
de hoofdprijs 10.000 euro en
een tournee van een jaar
door binnen- en buitenland.
Maar ik mep mijn tegenstan
ders natuurlijk geen blauw
oog."
„Ik ga echt voor een carrière
als concertpianist. Dat bete
kent veel studeren. Ik denk
dat ik zo'n zeven, acht uur
per dag speel. Het belangrijk
ste is om geconcentreerd te
blijven. Dat lukt niet van de
ene dag op de andere, het is
een kwestie van opbouwen.
Ik ben vaak bezig met bepaal
de passages uit stukken. Stel
dat het me niet lukt om een
bepaald loopje goed te spe
len. Steeds dat loopje herha
len, schiet dan niet zo op. Be
ter is het om het probleem uit
dat loopje te filteren, uit te
zoeken waar het in dat loopje
niet goed gaat. Bijvoorbeeld
de sprong van een toets naar
een andere."
Om goed te kunnen beoorde
len waar de schoen wringt,
staat onder de vleugel een
microfoon opgesteld. „Zo
kan ik opnemen wat ik speel.
Als ik ergens optreed neem ik
een mini-disc mee om op te
nemen. Dat is belangrijk. Zo
kan ik precies terughoren wat
ik heb gespeeld. Ik probeer er
dan naar te luisteren alsof ie
mand anders het stuk heeft
gespeeld, probeer er dinge
tjes uit te pikken die eventu
eel beter kunnen."
Om de buren niet te storen,
zijn duidelijke afspraken ge
maakt. „Ik speel niet voor ne
gen uur 's ochtends. En ik
speel ook niet te moderne
stukken thuis. Zodra het een
beetje uit de tonaliteit gaat,
mag het niet. Dus geen Stra-
winsky, Liszt kan nog wel. En
het is ook niet de bedoeling
dat ik de hele tijd fortissimo
speel. Tot nu toe gaat dat pri
ma, ik krijg geen klachten.
Het is natuurlijk ook niet zo,
dat ik alleen maar thuis speel.
Ik ben vaak op het conserva
torium in Den Haag."
Het liefst speelt hij toch op
zijn eigen vleugel, een Bos
ton. „Elke vleugel heeft zijn
eigen karakter, zijn eigen
klank. Een vleugel is in prin
cipe beter dan een piano. Hij
werkt anders, heeft een ander
mechaniek. Bij een piano
staan de snaren rechtop, de
hamers bewegen horizontaal.
Bij een vleugel liggen de sna
ren en gaan de hamers om
hoog. Bij een vleugel heb je
dus meer het hefboomeffect
als je een toets indrukt. Dat
indrukken voelt anders, pret
tiger. Je hebt meer controle
over de aanslag, je kunt de
klank beter bepalen. Wat dat
betreft is deze Boston het
echt voor mij."
Halve finales YPF Nationaal
Pianoconcours, Koninklijk
Conservatorium Den Haag,
27 en 28 november. Erwin
Weerstra speelt zaterdag, in
de leeftijdcategorie 17 tot en
met 20 jaar.
(advertentie)
(DE STELLINGI
Godslastering moet
strafbaar blijven.
Geef uw mening
www.leldschdagblad.nl
Erwin Weerstra: „Ik mep mijn tegenstanders natuurlijk geen blauw oog."
Foto: Hielco Kuipers
den haag - De cultuumotaprocedure
waarmee eens per vier jaar de kunst
subsidies worden toegekend is 'sleets'
en heeft groot onderhoud nodig. Dat
erkende staatssecretaris Medy van der
Laan (D66) gisteravond in het debat
over de cultuurnota 2005-2008. Zij
komt in maart volgend jaar met een
'contourennota' die de basis moet vor
men voor debat over een cultuurnota
nieuwe stijl. „Ik ga er voortvarend mee
aan de slag."
Volgens Van der Laan hoeft niet de he
le procedure op de schop. „Het is een
kwestie van het kind en het badwater.
Ik zal het kind heel goed in de gaten
houden en het badwater waar het ver
troebeld is proberen te verschonen."
De cultuurnota kreeg in brede lijnen
steun van de Tweede Kamer. Maar op
de procedure, die ook tot een storm
van protest van de kunstsector leidde,
kwam veel kritiek. „De cultuurnota is
verworden tot een speelbal in de amb
telijke molen", aldus John Leerdam
(PvdA).
Het CDA plaatste vooral vraagtekens
bij de rol van de Raad voor Cultuur,
die de staatssecretaris adviseert. „Er
zijn te veel klachten over de samen
stelling van de commissies", aldus cul
tuurwoordvoerder Nicolien van
Vroonhoven. Die zouden teveel 'inner
circle' zijn en die 'ons-kent-ons-cul-
tuur' moet volgens Van Vroonhoven
worden doorbroken. Boris Dittrich
(D66) begreep dat 'kunstenaars zich
overgeleverd voelen aan de Raad voor
Cultuur. „Ik kan me de emoties goed
voorstellen."
Volgens Femke Halsema (Groenlinks)
heeft Van der Laan nagelaten keuzes te
maken. „Zij heeft geen visie die lei
dinggevend had kunnen zijn voor de
Raad voor Cultuur. De raad is het bos
ingestuurd. Dat heeft geleid tot de
kaasschaafmethode." Volgens Halse
ma voert de staatssecretaris louter een
bezuinigingsbeleid. „In ieder geval
geen kunstenaarsbeleid." Fenna Ver
geer (SP) sprak van een 'afbraakbe
leid'. „Het is een sterk ambachtelijk
verhaal geworden", aldus Leerdam.
Na de publicatie van de cultuurnota,
waarin van de 833 instellingen die
subsidie aanvroegen er 433 een posi
tieve uitspraak kregen, had Leerdam
'indringende telefoontjes, mooie brie
ven en ware e-mailbombardementen'
uit de kunstsector ontvangen. Waar hij
die verhelderend noemde, was LPF-
kamerlid Margo Kraneveld de 'zelfge
noegzame arrogantie' van sommige
instellingen in het verkeerde keelgat
geschoten. „Soms houdt het wel eens
op, maar dat lijkt in Nederland niet te
kunnen", aldus Kraneveld. „Die heili
ge verontwaardiging daarover vind ik
af en toe zwaar overdreven."
De Kamerleden kwamen gisteravond
met een 'wirwar' (Van der Laan) van
ruim dertig amendementen om instel
lingen alsnog of meer geld toe te wij
zen, variërend van Dogtroep tot Pop
instituut tot Bijbels Museum. Hiervoor
werd veelal aanspraak gemaakt op de
10 miljoen gulden die de Kamer in
september 'extra' vond voor cultuur
sector en waardoor de korting op het
cultuurbudget (bijna 700 miljoen euro
in 2005) wordt teruggebracht van 19
naar 9 miljoen euro. „Dat geld is in
middels al zes keer uitgegeven", aldus
WD-er Jan Rijpstra.
Nadat Van der Laan een groot aantal
van de amendementen had ontraden,
dreigde een patstelling en gingen de
irritaties over en weer. SP-kamerlid Ar-
da Gerkes vond dat de 'karige reactie'
van Van der Laan op een manifest van
de popsector 'pijnlijk duidelijk maakte
dat er van de staatssecretaris niets te
verwachten valt'. Boris Dittrich stak de
hand in eigen boezem. „Dit debat
heeft een onbevredigend verloop en
dat is niet aan de staatssecretaris te
wijten, maar aan ons. We komen met
allerlei amendementen en moeten nog
kijken waar die overlappen of in elkaar
te schuiven zijn."
door Peter Ouwerkerk
amsterdam/anp - Kinderen
kunnen sinds gisteren met
de hulp van een nog jonge
Rembrandt het Rijksmuse
um in Amsterdam bezoeken.
Het museum heeft een spe
ciale kindergids uitgegeven,
'geschreven door Rem
brandt', waarbij de schilder
de koters op speelse wijze
meeneemt langs de belang
rijkste schilderijen uit de
Gouden Eeuw.
De kindergids 'Ik zie, ik zie
wat Rembrandt ziet' is be
doeld voor kinderen van ne
gen tot twaalf jaar. Het is een
kijk-, lees- en doeboek met
behalve teksten en plaatjes
ook andere gadgets. Zo kun
nen kinderen in het boek
voelen welke schutters be
taald hebben om te figureren
in de Nachtwacht en zitten
er stickers in waarmee ze
een stilleven kunnen naplak-
ken.
Met de gids, verkrijgbaar
voor 4 euro, wil het Rijksmu
seum aantrekkelijk blijven
voor kinderen. „Kunst blijft
toch hoogdrempelig", aldus
een woordvoerder.
Vorig jaar bezochten onge
veer 80.000 kinderen het
museum, 8 procent van het
totaal aantal bezoekers. Het
merendeel van die kinderen
was mee op een excursie van
school. Het museum is gratis
voor jeugdigen tot en met 18
jaar.
Prinsen openen
expositie Marokko
Amsterdam - Kroonprins Wil-
lem-Alexander en prins Moulay
Rachid, de broer van de Marok
kaanse koning, zijn 16 decem
ber aanwezig bij de opening
van de tentoonstelling Marokko
in de Amsterdamse Nieuwe
Kerk. De expositie, die ruim
driehonderd topstukken uit
Marokkaanse musea en biblio
theken toont, is het begin van
de viering van vierhonderd jaar
betrekkingen tussen Marokko
en Nederland in 2005. De ten
toonstelling duurt tot 17 april
2005.
Rotterdam - Sommige inrich
tingen ondermijnen tentoon
stellingen; andere overstijgen
de geëxposeerde waar. Maar er
zijn er ook die leiden tot een
perfecte symbiose van zalen en
beeldende kunst. Thomas Hu-
bers 'Schilderkabinet' in Boij
mans Van Beuningen behoort
tot die laatste categorie.
Op de plek waar decennialang
kunstnijverheid en vormgeving
de toon bepaalden hangen nu
de monumentale 'beelddoeken'
van de Zwitser Huber (1955),
tegen wanden, maar ook op
grote schildersezels. In de door
daglicht overspoelde galerijen
van de carré langs het binnen
hof: de andere 80 schilderijen
en 40 aquarellen en schetsen,
thematisch verdeeld, tezamen
een boeiend retrospectief van
twintig jaar 'hyper-realistische'
schilderkunst.
Thomas Huber schildert onalle
daagse alledaagsheid, waar de
werkelijkheid toch weer de fan
tasie bepaalt en omgekeerd. Hij
doet het met een quasi vanzelf
sprekende achteloosheid, maar
een die wel heel strikt is opge
nomen in zijn hoofd. Hij fabri
ceert puzzelstukjes, die maar
tot één oplossing kunnen lei
den. De klinische ordening van
een ordelijke man die zich uit
in beeld én woord.
„Huber is een drie-eenheid;
schilderen, schetsen en redene
ren", zegt Boijmans-directeur
Sjarel Ex, die wijst op de vele
teksten die Huber gebruikt in
zijn schilderijen. Het is zijn ner
gens onderdrukte verlangen al
les een plaats te geven, te dui
den. Hier en daar is hij Escher,
Mondriaan of Van Amen, re
naissance of fresco-achtig. Hu
moristisch ook: kijk naar het
propvolle atelier met de omge
keerde, nog lege spieramen; zie
'Das Ende der Malerei', waar de
schilder, in een rode plas bloed,
verpletterd ligt onder zijn eigen
omgevallen schilderij.
„Maak het retropectief ook
zichtbaar", luidde de opdracht
aan Thomas Huber. En hij
maakte 'Schilderkabinet', een
doek van 250x360 cm, waarop
al zijn belangrijke schilderijen
tot nu toe herhaald zijn weerge
geven. Een soort back-stage
blik van een bühne, waarop ook
Hubers familie prijkt (vrouw en
'Das Hochzeitsfest' uit de expositi
zeven kinderen). De waas er
overheen is grijsgrauw; maar er
is een verlichte opening. „Dat is
de doorkijk naar de zaal, naar
het publiek." Ervoor staan, met
het front naar de zaal gericht,
twee nieuwe schilderijen. Want:
„Het schilderkabinet is nooit af,
van Thomas Huber in Boijmans Va
hoop ik", zegt Huber.
Zoals het kijken naar Hubers
werk ook nooit voltooid zal zijn.
Elk doek verlangt weer naar een
volgend, verwijst weer naar een
vorig. Achter op de
Duits/Nederlandse monografie
staat een uitspraak van Huber,
Beuningen. Publiciteitsfoto
die waarschuwt tegen opper
vlakkigheid: „Nee, u kunt het
schilderij niet zien. U zou het te
snel bekijken. U zou in een
oogopslag bevatten waarvoor ik
haast een leven nodig had, echt
een leven. U zou mijn leven zo
weg kijken. Nee, u kunt het
schilderij niet zien."
'Thomas Huber - Schilderka
binet'. Museum Boijmans Van
Beuningen, Museumpark
18/20, Rotterdam. Tot en met
30 januari 2005, di. t/m zo.
11.00-17.00 uur.