iet is vakanti 'Man, ik ben nu al kapot' Echtelijke ruzies Dochter met een soa Voedselvergiftiging Buspendels naar Spaanse costa's zijn uit Het is vakantie! Files, ruzies, ongelukken, ziektes, jankende inderen, vieze hotels, rig eten en overvolle ngs. De overheid zou sten weten: hier past l -rt I alarmfase 'geel met oranje randje', maar et 'rood'! 'Dieprood'! door Wim Doesborgh Wie na de vakantieperiode in de wachtkamer van zijn huisarts plaatsneemt, ziet de zojuist doorstane vakantiepret van de getergde gezichten van de bezoekers af druipen. Hartklachten, migraine, vaat ziekten, ernstige depressies, griep, hevi ge spanningen: ze vormen de voorhoede van allerlei aandoeningen die de zo veel belovende vakantie in Zuid-Frankrijk of Turkije heeft opgeleverd. Ook geestelijk - sterker nog: juist geeste lijk - komen vakantiegangers gerad braakt terug uit het paradijs. Vijfentwin tig procent van de Nederlanders lijdt, zo leerden we van een recent onderzoek van de Maastrichtse universiteit, sowie so al permanent aan psychische ver moeidheid. De rampen die de gekwelde ziel tijdens de vakantieweken extra heeft moeten verstouwen, hebben uiteindelijk hun tol geëist. Echtelijke ruzies, de dochter met een soa, de hond met voedselvergiftiging en een eeuwige haat tegen pizza's en kebab zijn nog de minst erge souvenirs die we uit den vreemde meekrijgen. Het tragische ongeluk van ome Jan die per se 's nachts de tocht van Barcelona naar Baexem in één ruk wilde maken; de gloednieuwe camper die de gezusters Hendriks in de afgrond van die schilder achtige vallei in de Dolomieten zagen verdwijnen; de kostbare, ultramoderne lichtgewichttent die al bij het eerste het beste stormpje op de camping in Ober- bayem wegvloog - het zijn niet de fijnste herinneringen voor het vakantieplak boek. Ja maar, zeggen steeds meer psycholo gen en gezondheidsadviseurs, blijf dan verdorie gewoon thuis. Ga je al die ellen de niet op de hals halen. Want ga maar na wat er al fout kan gaan, nog voordat je één meter van huis bent gegaan. Dan blijkt opeens dat het rijbewijs van vader verlopen is of dat moeder vergeten is de kinderen in haar paspoort te laten in schrijven. Het kan erger: het bestelde ingeblikte vlees bij de dorpsslager is niet op tijd klaar. Of het asiel waar Hektor elk jaar logeert, ging onlangs failliet. Kleine Henk heeft de bof, en de apotheek gaf de ver keerde plaspillen mee, of dat de ritsslui ting van de koffer van Teun kapot is. Doffe ellende derhalve. Contactlenzen Ga nu eens na wat er allemaal misloopt, als we op weg gaan. Dan zit je bij Ant werpen al in een moordende file. Dan begeeft de airco het al vóór Lyon. Dan vragen Guusje en Marijke op de achter bank al na een half uur of we er nog niet zijn. Dan blijkt het afschuwelijk dure broodje bij het tankstation langs de Au toroute de Soleil niet te vréten. Dan rij den die halvegare Italianen je bijna drie keer van de weg. Dan maakt de caravan gevaarlijk zwiepende bewegingen. Dan is de rij voor de balie op Schiphol nóg langer dan in het recordjaar 2002. Dan is Anna bij het inchecken haar con tactlenzen kwijt. Dan blijkt vader, hoe is het mogelijk, wéér zijn creditcard verge ten. Dan weet moeder zeker dat we nog even terugmoeten omdat het gas niet is afgesloten. Of ga maar eens na wat er allemaal fout kan gaan op de vakantieplek. Een Brits onderzoek leert dat vooral de eerste twee dagen van een vakantie kritiek zijn. Da gen van 'oranje met een rood randje' zou onze overheid zeggen. Dan vliegen de echtparen elkaar in de haren: zeker één op de drie stellen krijgt een knallen de ruzie. Is ook niet zo gek, zeggen de onderzoe kers. Man en vrouw nemen vaak de stress van werk en huishouden mee op vakantie, die vaak onmiddellijk na de laatste werkdag wordt begonnen. Niet alleen heeft de stress van kantoor, huis en kinderen nog geen kans gekregen te verdampen, ook zitten man en vrouw el kaar nu plotseling vele dagen dicht op de lip. Dat zijn ze vaak al heel lang niet meer gewend. Stressfactoren bloeien ook op de vakan tieplek welig. De drukke Brabanters en Tukkers in hun tent vlak naast de jouwe. De bank en het museum die altijd net dicht zijn. De kapotte douche en het doorgezakte bed in het hotel. De diefstal van je nieuwe tas. De ober die nooit de juiste bestelling brengt. Het beloofde zeezicht waar ze een toren flat vóór gebouwd hebben. De aange De klassieke vertrekfoto. Lekker of vakantie. Maar schijn bedriegt. Het is de stilte voor de storm. Over pakweg zo'n driehonderd kilo meter breekt de hel los. Foto: GPD schoten dokter in Cardiff die naar je blindedarm moet kijken. De zeldzaam kleffe salades van Ristorante Paolo. De verplichte barbecue-avonden met polo naise nó op camping Schönwiesen. De opdringerige buschauffeur met zijn schuine moppen. Het lauwe Maes Pils uit dunne kantinebekers. Aandelen Ook zelf dragen we munitie aan voor de vakantiestress. Moeder die per se elke dag de tent én voortent wil boenen en stofzuigen. Vader die zijn gsm teistert om te weten hoe zijn aandelen Ajax staan, of bij oma alles goed is en of de jongens van de zaak hem goed vervan gen. De kinderen die nodeloos van ka thedraal, naar ruïne, naar nóg een kerk worden gesleurd. Vakantiegangers zitten uren in de hete bus voor de excursie naar dat kasteel. Slaan zich wild om die vervelende mug gen uit hun slaapkamer te krijgen. Schel den zich rot dat die Ali Youssef geen woord Engels verstaat en maar blijft zeu ren om een fooi. Vakantie is ellende. Zo gek is het dus niet dat veel Nederlan ders doodop, barstensvol spanningen en spuugziek weer thuiskomen. De echte ontspanning, is de ervaring van onder zoekers, begint voor veel mensen pas daarna. Heerlijk, gewoon thuis. Nog even een paar dagen voordat je weer naar het werk moet en de scholen weer beginnen. Even geen stress van Spanje of Oosten rijk meer aan je hoofd. Even rustig, even lekker stil. Even vakantie. Want die heb je nu ver diend. ZATERDAG 24 juli 2004 uspendeldiensten naar de Spaanse costa's staan onder druk. eristen grijpen goedkope vliegtickets massaal aan voor een strandvakantie, waardoor de touringcar naar de zon amerhand verdwijnt. „Er moet toch een steekje los zitten bij toeristen die ruim 22 uur in een bus willen zitten." door Rudi Buis Een blond meisje zucht eens diep. Ze zit welgeteld nog geen minuut in haar luxe busstoel, plaatsje bij het raam, of ze klaagt al. „Ooh, dit gaat echt üren duren. Als we morgenochtend bij het hotel zijn, ga ik gelijk douchen. Dan zit m'n haar ook meteen weer goed." De bus rijdt de file in. Een gekantelde vrachtwagen bij Rotterdam. „Dat begint verdorie al lekker!" De regen klettert tegen de ramen, als de bus van Solmar Tours in de vroege ochtend begint aan de lange reis naar de Costa Brava in Spanje. Bestemming: badplaatsen als Malgrat de Mar en Lloret de Mar. De touringcar is nog niet op snelheid of jongeren grijpen al naar hun mobiel tje. „Ja, ja, we rijden nu weg. Ben jij al op je werk?" Ou ders lezen een laantje, hun kinderen luisteren muziek. Of ze doen een spelletje. Net over de grens in Luxemburg is de eerste stop, na zo'n drie uurtjes. Het kleine grensplaatsje met slechts één kronkelige weg telt zeven tankstations op rij. Passa giers strekken de benen, sommigen grijpen naar een pakje sigaretten. De Belgische chauffeur Rudi Hendrikx laat de tank vollopen. „We nemen honderden liters die sel mee op deze reis, mensen. Door hier voordelig te tanken houden we de vakantie uiteindelijk ook voor U goedkoop." Goedkoop móet het wel zijn, want de pendeldiensten richting de zon staan flink onder druk. Vliegtickets zijn zo voordelig geworden, dat ze amper meer verschillen met de prijs van een busretourtje. Dat komt door de op mars van prijsvechters als Easyjet, Ryanair en het Neder landse Basiq Air. De toerist die met de bus heen en weer wil naar Spanje legt al gauw 150 euro neer. Voor hetzelfde geld heb je een vliegretour naar Barcelona. Inclusief alle toeslagen, en twintig uur sneller. Oneerlijk De neergang van de pendeldiensten is al enkele jaren zichtbaar, stelt directeur Nico Zethof van de Stichting Bus, de brancheorganisatie voor touringcarbedrijven. „Het gaat nu wel hard, de vliegtickets zijn erg goedkoop geworden." Er is sprake van oneerlijke concurrentie, vindt Zethof, want het vliegvervoer is vrijgesteld van ac cijns op kerosine en BTW, terwijl busbedrijven wel alle belastingen moeten betalen. „Daarnaast is Turkije als goedkope zonbestemming mo menteel enorm populair. Dat gaat ten koste van landen als Spanje - nog altijd de populairste bestemming - Italië en Frankrijk, die wél met de bus te doen zijn." De touroperators die bij het Algemeen Nederlands Ver bond van Reisondernemingen (ANVR) zijn aangesloten vervoerden vorig jaar 71.000 toeristen naar Spanje. Dat is ruim 25.000 minder dan in 2002. In een jaar tijd daalde het percentage toeristen per pendel naar Italië en Frank rijk met liefst 25 procent, naar respectievelijk 9.866 en 12.966 toeristen. Solmar Tours, dat alleen met pendels op Spanje reist, denkt niet dat alleen de vliegtickets de buspendels de das omdoen. Over de hele linie gaat het slecht met de reisbranche door de tegenvallende economie, zegt Wil liam Bontrup. „Ik hoor dat in mijn omgeving. Ze kopen een caravannetje en blijven lekker in de buurt. Of ze gaan af en toe een weekendje weg." Dót merkt Solmar, niet bij de ANVR aangesloten: vorig jaar bracht de orga nisatie nog 110.000 man naar de Costa Brava, dit jaar ligt dat aantal tien procent lager. Bingo Als de avond is gevallen, nadert de touringcar de Franse stad Lyon. Buschauffeur Hendrikx wijst zijn passagiers op de 'meisjes van Lyon', die gezeten in kleine campers op klanten wachten.Als er voor het raam een kaarsje brandt, is het meisje vrij." Veel reizigers doen dan al ver woede pogingen om wat te dommelen. Opwinding in de bus. Er worden bingokaarten uitge deeld. Anita, echtgenote van Hendrikx én tweede chauf feur, heeft het stuur in handen als haar man de getallen langzaam oplepelt. Een reiswekkertje, een walkman, een stoomstrijkijzer en speelgoedbeestjes verdwijnen in tas sen van winnende passagiers. „Je wilt ze het vakantiege voel meegeven", verklaart Hendrikx. Met dat gevoel trokken Nederlanders halverwege de ja ren zeventig en masse naar de Spaanse Costa's per pen del. Vliegen was nog een luxeproduct, alleen weggelegd voor toeristen met geld. Vanaf het moment dat OAD, één van de pioniers in die jaren, begon met goedkope bus reizen naar de Costa Brava, raakten verre, warme stran den plotseling binnen handbereik van 'de gewone man'. Op hoogtijdagen reden er wekelijks circa zeventig bus sen naar Spanje. Tweemaal per week heen en terug. Nu is daar nog maar een handjevol van over. „Ooit was de pendel een prima product, maar die tijd is voorbij", zegt Jurius ter Haar van OAD. „Er is nauwelijks prijsverschil meer tussen de buspendel en het vliegtuig. Er moet toch een steekje bij je loszitten als je dan nog ruim 22 uur in een bus wilt zitten." In de nacht stuurt Hendrikx zijn bus, na een laatste plas pauze, aan de zuidkant van Frankrijk langs de Middel landse Zee. Het is donker en stil, slechts gedempte groe ne lampjes verlichten de gangpaden. De films zijn afge lopen. De olijke, ietwat gezette bestuurder zit 'al zeven Even de benen strekken op weg naar Lloret. Foto: GPD tien jaar in 't vak' en vindt de pendel fantastisch. „Je maakt een praatje, je probeert de passagiers een goed gevoel te geven." De pendeldiensten moeten het hebben van vakantiegan gers die weinig initiatief tonen, stelt Hendrikx even later. „Dat zijn onze beste klanten. Ze hoeven zelf geen pro blemen op te lossen en hebben altijd iemand om op te rug te vallen." De chauffeur vindt dat er in een bus veel minder afstand is tot passagiers. Bij elke stop staat hij bij de deur, maakt een praatje. „Dat zie je niet in een vlieg tuig. De gezagvoerder stelt zich via de intercom even voor, maar zie je die man ooit?" Vliegtuig Ondanks alle voordelen die Hendrikx opsomt, kiezen veel toeristen de laatste jaren toch voor het vliegtuig. De busbranche weet dat. Toch is het aantal touringcars vo rig jaar met bijna vijf procent toegenomen, waardoor er nu volgens schattingen zo'n 4700 touringcars rondrijden van Nederlandse ondernemingen. Hoe dat kan? De Stichting Bus verklaart de toename door de gestegen populariteit van meerdaagse reizen die met bussen worden gemaakt. „Wanneer iemand zo snel mogelijk naar strand en discotheek in Spanje wil, heeft de bus weinig meerwaarde", vertelt Zethof van de stich ting. „Groepen met een gezamenlijke interesse, of dat nu bridgen is of pittoreske Duitse kasteeltjes, vinden het prachtig om samen een reis van een dag of tien te ma ken." Dat is ook de nieuwe markt waar onder andere OAD zich op richt. Volgens Ter Haar lopen de meerdaagse reizen momenteel gigantisch en rijden er nu, in het hoogsei zoen, tussen de 200 en 225 touringcars met groepen toe risten door Europa. „Ze gaan in een rustig tempo van A naar B naar C, naar die plaatsen die ze allemaal leuk vin den. Ze hoeven zich nergens zorgen over te maken." Zodra de ochtendschemering begint, klinkt er in de Sol- mar-bus plotseling een rustig muziekje uit de speakers. Jong en oud geeuwen, strekken de ledematen en krijgen te horen dat de Spaanse grens zojuist is gepasseerd. Tijd voor de ochtendstop, zodat de passagiers zich bij de toi letten, waar al snel rijen staan, even kunnen opfrissen. Instappen, maant de chauffeur vervolgens. Een paar uur later, de Costa Brava is nog goeddeels in slaap, doemen de hotels van Malgrat de Mar op. Gezinnetjes verlaten de bus. Alleen jongeren blijven over voor de laatste kilome ters naar Lloret de Mar, de populaire badplaats vol kroe gen en discotheken. Hendrikx oogt fit, als hij de bagage van de laatste gasten uit de bus haalt. De touringcar schoonmaken, wat uitrusten en vanavond alweer met een groep toeristen terug naar Nederland.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 3