Vrijheid nooit vanzelfsprekend BINNENLAND 2 Je rijdt flexibel. En je financiert flexibel. Verplicht overleg over zorgaanbod ziekenhuis Illegalen op detentieboten in Rotterdam Grote brand in Deventer Een nieuwe Meriva Maxx nu al vanaf 179,- per maand. -guffeur niet Ïr op de bus' gen - De buschauffeur elopen weekeinde in am met drank op van de erd gehaald, zal nooit ichter het stuur van een •bus zitten. Dat heeft een voerster van vervoerder werkgever van de chauf- isteren gezegd. De 56-ja- an werd met zijn lijnbus weg gehaald, nadat poli- ïsen hadden geconsta- lat hij een bocht in Veen- rg ruim nam. De bestuur - eek twee promille alcohol bloed te hebben. I tectie bekijkt ^installaties k 'i ,ug - Bedrijven met koel- aties waarin ammoniak tmen de komende twee flen bezoek verwachten Arbeidsinspectie. Het iddel ammoniak is een _.en brandbare stof. De in- wil bij ongeveer 50 van ir schatting 800 bedrijven Jh of de veiligheidseisen "Ti nageleefd, heeft het mi le van sociale zaken giste- meld. Het onderzoek -jch op onder meer vlees lende bedrijven, de voe- jiiddelenindustrie, ijsba- bierbrouwerijen. enLinks voert j-WD-reclame iburg - Een ansichtkaart het WD-logo is afge- Is een Amerikaanse vlag: f|een reclame van de WD laar antireclame afkom- n Groenlinks. „Als het jWD ligt, is Europa bin- rt een filiaal van Ameri- aat achterop de kaart te si,Laat Europa niet rechts De kaart is illustratief e campagne van Groen- >oor de Europese veriae- op 10 juni. fdatum op |ren aangepast Op enkele grafste- j het militair ereveld fcberg in Rhenen is in de pen maanden een onjuis- lijdensdatum gecorri- Op een paar andere graf- "zal dat nog gebeuren, wjanisatie uit Den Haag is |952 verantwoordelijk et onderhoud van de 820 miop het ereveld van ge- ?nèn uit de Tweede Wereld- pt' nlj na ruzie f gestoken am - Een 34-jarige man ndagavond op de Rode [)|an in Diemen doodge- «na een ruzie met de ex- jn zijn vriendin. De 37- Bferdachte gaf zichzelf la- i op het politiebureau. _Jakte de politie gisteren 1. De verdachte bezocht ling van zijn ex-vrouw en aar geconfronteerd met ieuwe vriend. De twee "in kregen ruzie waarbij Dhtoffer werd neergesto- woensdag 5 MEI 2004 I tleraar bekent 0js ontucht - De 38-jarige judo- ïie eind maart werd op- voor ontucht met vier i minderjarige leerlingen els bekend. Dat zei een herder van het open- risterie gisteren. Het /est van de man is met lagen verlengd. Hij gaf |en judovereniging in iam-Oost. De man jeschuldigd van seksueel ik bij vier van zijn pupil- slachtoffers waren toen te werd gedaan tussen In 13 jaar oud. iman nieuwe ndf ischef Utrecht :ta jflAG - S. Heijsman wordt Ïivember de nieuwe hef in Utrecht. De 50-ja- ^lijsman volgt daar P. Vo- op, die later dit jaar jsjnsioen gaat. Dat heeft afpisterie van binnenland- anin gisteren naar buiten _Jit. Heijsman is nu __;ervangend korpschef in o Utrecht. Eerder was hij ""jndere directeur Politie jtsvervangend korpschef Jregio Hollands-Midden. ipraak moord ■ieus definitief ste ag - De Hoge Raad heeft Hpraak van N. Barda door 2^chtshof in Den Haag enjn vermeende rol in de Uop de Goudse studente igija de Geus, in stand gela- ''1% hoogste rechtscollege aa(derland verwiep gisteren jatie die het openbaar ^rie tegen de vrijspraak gesteld. Het lichaam van a de Geus (20) werd be- Jember 2001 gevonden 'arkeerplaats in het van Gouda. Ze was uit \n?t en onderweg naar huis verkracht en gewurgd. rotterdam/anp - Het ministe rie van justitie mag twee deten tieboten aftneren in de Rotter damse Merwehaven. Het stads bestuur heeft daarvoor gisteren toestemming gegeven. De bo ten zijn bedoeld voor de op vang van honderden illegale vreemdelingen die wachten op uitzetting. De regio Rotterdam kampt met een cellentekort. De extra capa citeit die ontstaat in gevange nissen door de komst van de boten wil de gemeente aanwen den om veelplegers op te slui ten die onveiligheid in de stad veroorzaken. Een woordvoerder van de ge meente Rotterdam benadrukt dat de boten geen uitzetcen trum voor uitgeprocedeerde asielzoekers zijn. De eerste boot krijgt drie bouw lagen en biedt plaats aan drie honderd personen. Het schip moet voor de zomer nog in de Merwehaven liggen. Het terrein om de boten krijgt een omheining, adequate be waking en beveiliging en vormt zo een gesloten inrichting. De detentieboten blijven maximaal vijfjaar liggen. deventer - Op het bedrijfsterrein van Impress Metal Packaging in Deventer heeft in de nacht van maandag op dinsdag een zeer grote brand gewoed. Een partij van 30.000 pallets werd verwoest door het vuur. Niemand raakte gewond en er kwamen geen gevaarlijke stof fen vrij. De politie houdt er rekening mee dat de brand is aangesto ken. Ook onderzoekt de politie of er een verband bestaat met een autobrand die ook in de nacht van maandag op dinsdag woedde in Deventer. Foto: GPD/Ab Hakeboom utrecht/anp - Ziekenhuizen krijgen de verplichting om voorafgaande aan belangrijke beslissingen over de zorg die ze aanbieden, eerst te overleggen met belangengroeperingen, zo als patiëntenorganisaties. Dat blijkt uit de gedragscode die de Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) voor haar 170 leden heeft opgesteld. De code is gisteren aangeboden aan minister Hoo- gervorst van volksgezondheid. In de gedragscode is geen maximumsalaris voor bestuur ders van ziekenhuizen opgeno men, zoals de commissie-Si- mons eerder nog bepleitte. Wel wordt aangegeven dat de belo ningen vanaf volgend jaar moe ten worden vermeld in de jaar verslagen, zoals het kabinet vo rige week al besloot. Ziekenhuizen kunnen afwijken van de code, maar daarover moeten ze zich dan wel verant woorden in hun jaarverslag. Dezelfde aanpak staat ook in de code-Tabaksblat, waar het be drijfsleven zich aan dient te houden. Volgens een woordvoerder van de NVZ gaat de organisatie ech ter niet over de vraag hoeveel ziekenhuisdirecteuren moeten verdienen. Het ministerie van volksge zondheid werkt aan een over zicht van de topsalarissen in de gezondheidszorg. Het wordt naar verwachting over drie maanden gepubliceerd. Ziekenhuizen zijn zelfstandige organisaties. Minister Hooger- vorst heeft niet de bevoegdheid om zelf in te grijpen als hij vindt dat de inkomens te hoog zijn. Maar hij gaf gisteren aan dat, als de bedragen in de openbaarheid komen, er via de publiciteit vanzelf druk op de besturen van ziekenhuizen ont staat om de inkomens te verla gen. Hoogervorst wil de exploitatie van ziekenhuizen veel efficiën ter en effectiever maken. Vol gens hem kan er veel geld wor den bespaard, zonder dat de zorg aan de patiënten daar slechter door wordt. Het opstel len van de gedragscode van de ziekenhuizen kan, denkt hij, bijdragen aan een betere be drijfsvoering van ziekenhuisdi recties. Hoogervorst wil ook het toe zicht op de ziekenhuizen verbe teren. Nu zijn er zoveel organi saties bij betrokken dat eendui dig overzicht ontbreekt. Lezing Geert Mak tijdens Nationale Dodenherdenking door Geert Mak De schrijver Geert Mak, auteur van onder meer 'De eeuw van mijn vader' en 'In Europa', hield gisteren in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een lezing tijdens de Nationale Dodenherdenking, voorafgaand aan de kransleg- ging. Een samenvatting van zijn lezing: Ik ben een kind van de Enola Gay. Ik ben een kind van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki die begin augustus 1945 een abrupt einde maakten aan de Tweede Wereldoorlog. Mijn moeder zat op dat mo ment in een Japans interne ringskamp, mijn vader werkte als krijgsgevangene in Malakka. Jaren later kwam ik erachter dat beiden op dat moment, mense lijkerwijs gesproken, nog hoog uit enkele weken te leven had den. In Hiroshima en Nagasaki vielen ongeveer tweehonderd duizend slachtoffers, vooral vrouwen en kinderen. Volgens sommigen ben ik het kind van een oorlogsmisdaad, en ik geef ze geen ongelijk. Maar zonder die oorlogsmisdaad zou ik nu niet voor u staan. Alle moraal zakt hier weg in een onpeilbaar gat. Waarom zijn wij hier bijeen, ie dere vierde mei opnieuw? Om onze Nederlandse doden en ge liefden te herdenken, maar ook om onze harten te laten uitgaan naar al die anderen die omkwa men, aan de stranden van Nor- mandië en Walcheren, in de straten van Oosterbeek en Ber lijn, bij het beleg van Lenin grad, in de Javazee en op de konvooiroutes naar Moer- mansk, in de kampen van Bel- zec en Sachsenhausen, in de bergen van Birma en Italië, in de gevangenissen van Berlijn, Rome en Scheveningen. We gedenken ze allemaal sa men, en zo moet het ook, want het ging niet enkel om Neder land in die jaren, het was een Europese oorlog, een wereld oorlog, een fundamentele strijd om moraliteit, om recht, demo cratie en menselijke waardig heid, om alles wat onze huidige samenleving samenbindt - of zou moeten binden. Onze fami liegeschiedenissen, onze histo rische ervaringen, ze mogen van land tot land diep verschil len, maar één ding hebben wij, Europeanen, allemaal gemeen: wij weten dat de historie geen brave bioscoopfilm is, dat ge schiedenisverhalen meestal wreed, oneerlijk en onmenselijk zijn, dat ze zelden goed aflo pen, en dat de ware helden ver geten worden. En we weten - of, beter gezegd, we kunnen weten - dat vrede broos is, en kostbaar, en allerminst vanzelf sprekend, en dat in de Europe se geschiedenis uiteindelijk al les met alles samenhangt: in derdaad, Berlijn valt niet te be grijpen zonder Versailles, Parijs niet zonder Verdun, Praag niet zonder München, Warschau niet zonder Moskou, Amster dam niet zonder Bergen-Belsen en Omaha Beach. Op het terrein van Auschwitz- Birkenau, in en rondom de ru ines van de crematoria, is in de loop der jaren een zevental handschriften aangetroffen. Ze waren duidelijk met opzet ver borgen door kampbewoners die hun ervaringen voor het na geslacht wilden vastleggen. Een van de manuscripten - om pre cies te zijn: het zogenaamde jiddisch-anonieme handschrift - maakt melding van een inci dent dat eind 1943 plaatsvond. Op een dag werden enkele hon derden Nederlandse joden naar de gaskamers gebracht, samen met bijna tweehonderd Poolse partizanen. Toen ze zich alle maal hadden uitgekleed, hield, aldus de auteur, een jonge Poolse vrouw een vurige rede voering, die ze besloot met de woorden: We zullen nu niet sterven, de geschiedenis van ons volk zal ons vereeuwigen, onze wil en onze geest zullen leven en opbloeien.' Ze wendde zich ook tot de joden van het Sonderkommando: Vertel onze broeders, ons volk, dat we be wust en vol trots onze dood te gemoet gaan.' Daarna zongen ze het Poolse volkslied, de jo den zongen de Hatikwa en ge zamenlijk zongen ze de Inter nationale. Tijdens het gezang werden de gaskristallen in de kamer gegooid en - ik citeer nu het handschrift - 'allen gaven de geest onder gezang en exta se, dromend van verbroedering en verbetering van de wereld.' Overal in Europa hebben men sen zo hun laatste waardigheid bijeengepakt, en ze zijn het kwaad te lijf gegaan, vaak in een hopeloze strijd. Ik herinner me het kleine joodse museum van Vilnius, de Galerij der Recht vaardigen die ze daar hadden, de portretten van de paar Li touwers die, ondanks de waan zinnige risico's, joodse gezin nen hadden beschermd in het tomeloze geweld dat daar plaatsvond. Ik zie de eenvoudi ge gezichten nog voor me, soms mooi, soms dik en goedig, altijd gewoon: een boer, een houtves ter, een dorpspastoor, een spoorarbeider, een zorgzame buurvrouw. Verzet is nooit een vanzelfspre kendheid. Het is een pijnlijke vorm van dwarsliggen, die door je omgeving meestal niet in (advertentie) Geert Mak. Foto: Lex van Rossen dank wordt afgenomen. Het duurt lang voordat het woord 'illegaliteit' een heldenstatus krijgt. Als je kijkt naar de leeftij den van de partizanen die zich in Warschau doodvochten, de jongens en meisjes in de Franse maquis, de koeriersters en de knokploegen van het Neder landse verzet, dan schiet het telkens weer door je heen: wat waren de meesten eigenlijk jong, zeventien, twintig, met commandanten van vier-, vijf entwintig. Voor verzet heb je idealen nodig, en passie, en grootsheid. En tegelijk een diep geworteld gevoel van moraliteit. Veel mensen hebben moeten wennen aan het idee van ver zet. Het waren brave burgers die er pas gaandeweg van over tuigd raakten dat hier alle gren zen werden overschreden. 'Het algemeen verbreide besef dat je voor geweld niet wijkt maar je ertegen verzet is van nu, van achteraf, niet van toen', schreef Primo Levi, de grote Italiaanse chroniqueur van de concentra tiekampen. En, laten we eerlijk zijn, bij velen is dat besef nooit gekomen. Ze keken niet, of ze keken weg. En ze weigerden de kwellende dialoog met zichzelf aan te gaan, omdat hun rust, hun loopbaan, en een ordelijk verloop der dingen voor hen zwaarder wogen. Diezelfde Primo Levi heeft ooit zijn relatie beschreven met een Duitse collega-chemicus, waar mee hij in Auschwitz nauw sa menwerkte. Ze deden dezelfde proeven, overlegden als gelijken over de vragen van hun vak, en er was maar één verschil tussen beiden: Levi zat 's avonds bin nen het prikkeldraad en zijn collega erbuiten. Deze Oberin genieur zei later dat hij van de gaskamers niets had geweten, hij had er nooit iemand naar gevraagd. 'Hij trakteerde zich zelf niet op leugens', schreef Levi, 'maar op lacunes, blanco spaties.' Ik moet ook altijd terugdenken aan het lucide en bijna profeti sche portret dat de Duits/Britse journalist Sebastian Haffner midden in de oorlog publiceer de over Hitiers topmanager, de hoffelijke en intelligente Albert Speer, de keurige, briljante technocraat, die verder alleen aan zijn carrière dacht. Juist die lichtheid, schreef Haffner, dat niet-nadenken zorgde ervoor dat jongemannen van zijn soort de schrikwekkende machinerie van oorlog en onmenselijkheid tot het uiterste bleven bedie nen. In zijn woorden: 'Dit is hun tijd. De Hitiers en de Him- mlers raken we wel kwijt, maar de Speers, wat er met hen indi vidueel ook moge gebeuren, zullen nog lang onder ons zijn.' Ook het kwaad is, kortom, een ingewikkelde zaak. Het bestaat lang niet altijd uit monsters en beulen. Het kan charmant en beschaafd zijn, stipt en ordelijk. Het kan voortvloeien uit wreed heid en rassenhaat, maar ook uit angst, onverschilligheid en cynisme, uit, inderdaad, 'blan co spaties'. Ik ben een kind van de Enola Gay, van het einde van iedere moraliteit. Tegelijk is mijn hele generatie bepaald door een im mense opluchting, door nieuwe principes en prioriteiten: nu zou alles goed komen, nu zou alles anders worden. Die ver wachting drukt nog altijd op onze schouders, en we moeten er het beste van zien te maken. Nooit zal ik mijn vaders verhaal vergeten over een Birmese vrouw die hem en een paar an dere uitgeputte krijgsgevange nen, ondanks het getier van de Japanse bewakers, rustig een kop thee en een stuk koek kwam brengen. Wees goed voor ontheemden en schlemielen, want morgen kun je het zelf zijn, dat leerde ik zo. En respec teer iedere oude Birmese vrouw, want zij kan degene ge weest zijn die je vader redde. De oorlogservaringen van onze ouders hebben ons kracht ge geven, en inspiratie. Velen zijn zwaargewond uit de oorlog ge komen, geestelijk en lichame lijk, en niet zelden is het leven van hun kinderen mede daar door bepaald. Tegelijkertijd is de oorlog ook de kiem geweest van een zeer zelfbewuste gene ratie. Mijn oudere broers en zussen lieten zich, na jaren be zetting en Jappenkamp, niets meer wijsmaken. 'Erger dan dood kan toch niet', zeiden ze, en ze klommen in de hoogste bomen. Het overleven van een ramp maakt een ongekende le venskracht los, die hele families en hele continenten doortrekt, dat kan ik u uit eigen ervaring verzekeren. Maar luisteren we verder nog wel eens naar die stemmen van toen? Wat zouden ze zeggen, Leone Ginzburg, Wally van Hall, die Poolse vrouw in Birke- nau? Hoe zouden hun verbaas de vragen klinken? Waar is onze gedroomde internationale broederschap? Waar is de Euro pese beweging, dat groots inge zette vredesproces, op uitgelo pen? Wat heeft jullie generatie gedaan met de gerechtigheid en de vrijheid? Waarom hangen er wolken van cynisme rondom onze felbevochten democratie, overal in Europa? Waar is de passie? Waar het gevoel dat po litiek ook groots kan zijn? Is het allemaal voor niets geweest, voorbije tijden, vergetelheid? Wij, kinderen van de oorlog, moeten op die vragen, in deze zeldzaam gecompliceerde tijd, antwoorden vinden, op onze eigen manier. Wij moeten onze moraliteit weer bijeenrapen zo als vorige generaties hun moed en verzet moesten oppakken en heruitvinden. Hun levenslot vertelt ons dat gerechtigheid en vrijheid nooit vanzelfsprekend zijn, nooit gemakkelijk, en nooit alleen ons, relatief veilig levende Nederlanders, toebe horen. Het vraagt, eist een per manente waakzaamheid jegens 'blanco spaties'. Hun stemmen klinken zacht, steeds verder weg in de tijd, maar nooit zullen ze verstom men. En hun wil en hun geest zulleesleven, bloeien. Je zoekt een auto die bij je past. Die net zo flexibel is als jij zelf bent. Dus kom je vanzelf bij de Opel Meriva. Die je nu ook nog eens heel flexijjel kunt financieren. Tegen heel soepele voorwaarden. Want met een minimale aanbetaling rijd je nu al een nieuwe, uiterst complete Meriva Maxx voor slechts 179,- per maand. Meer weten? Kijk snel op www.opel.nl of ga vandaag nog langs bij de Opel dealer. Model Contante verkoopprijs Aonbe taling/ Krediet- Looptijd in moanden Merivo Essentia 1.6-8V 17.095,- 5.984,- 11.111,- 36 Meriva Maxx 1.6-8V 17.995,- 6.300,- 11.695,- 36 Kredïet- verQoeding Eff. Rente op jaarbasis Moand- termljn SJot- termijn Meriva Essentia 1.6-8V 2.359,28 8.61 169,98 7.351.- Merivo Maxx 1.6-8V 2.487,00 8.6% 179,- 7.738,- het Anoncietnguanbod «adt oengeboden «oor een nieuwe Opel Agfa, Mertva en Zafro en geldt vo een uiterste regidrofiedcrtum ven 31 fJ 2004 MomtooI Mn fraamg per klont 'mmnwte aafeetutog k 3s1 (Am mdfaanbetolng). loopt*! 36 manden. Max 20.000 km pj_ Fraxeang vto GMAC Franoal Servers en tcetsng bj het BKR n Del Tarietvvigkigen voorbehouden Maag naar de wxxwaanlen bi de Opd decte Gemddek! bnnddobertni volgent RxfiM*i 1999/IOO/Kk Beru motoren kmwtter van 122 tot '3.9 lken/100 km van 12 M 7,2. COj n 196 k* in. DeetrxXcxenkmsVtervan ia9W4T/ lJlcn/100km. wnS,4tot5J COjgrAm «ai U6 tok ij (advertentie)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 5