Vrijheid nooit vanzelfsprekend
BINNENLAND 2
Je rijdt
flexibel.
En je financiert
flexibel.
Verplicht overleg over
zorgaanbod ziekenhuis
Illegalen op
detentieboten
in Rotterdam
Grote brand in Deventer
Een nieuwe Meriva Maxx
nu al vanaf 179,-
per maand.
-guffeur niet
Ïr op de bus'
gen - De buschauffeur
elopen weekeinde in
am met drank op van de
erd gehaald, zal nooit
ichter het stuur van een
•bus zitten. Dat heeft een
voerster van vervoerder
werkgever van de chauf-
isteren gezegd. De 56-ja-
an werd met zijn lijnbus
weg gehaald, nadat poli-
ïsen hadden geconsta-
lat hij een bocht in Veen-
rg ruim nam. De bestuur -
eek twee promille alcohol
bloed te hebben.
I
tectie bekijkt
^installaties
k 'i
,ug - Bedrijven met koel-
aties waarin ammoniak
tmen de komende twee
flen bezoek verwachten
Arbeidsinspectie. Het
iddel ammoniak is een
_.en brandbare stof. De in-
wil bij ongeveer 50 van
ir schatting 800 bedrijven
Jh of de veiligheidseisen
"Ti nageleefd, heeft het mi
le van sociale zaken giste-
meld. Het onderzoek
-jch op onder meer vlees
lende bedrijven, de voe-
jiiddelenindustrie, ijsba-
bierbrouwerijen.
enLinks voert
j-WD-reclame
iburg - Een ansichtkaart
het WD-logo is afge-
Is een Amerikaanse vlag:
f|een reclame van de WD
laar antireclame afkom-
n Groenlinks. „Als het
jWD ligt, is Europa bin-
rt een filiaal van Ameri-
aat achterop de kaart te
si,Laat Europa niet rechts
De kaart is illustratief
e campagne van Groen-
>oor de Europese veriae-
op 10 juni.
fdatum op
|ren aangepast
Op enkele grafste-
j het militair ereveld
fcberg in Rhenen is in de
pen maanden een onjuis-
lijdensdatum gecorri-
Op een paar andere graf-
"zal dat nog gebeuren,
wjanisatie uit Den Haag is
|952 verantwoordelijk
et onderhoud van de 820
miop het ereveld van ge-
?nèn uit de Tweede Wereld-
pt'
nlj na ruzie
f gestoken
am - Een 34-jarige man
ndagavond op de Rode
[)|an in Diemen doodge-
«na een ruzie met de ex-
jn zijn vriendin. De 37-
Bferdachte gaf zichzelf la-
i op het politiebureau.
_Jakte de politie gisteren
1. De verdachte bezocht
ling van zijn ex-vrouw en
aar geconfronteerd met
ieuwe vriend. De twee
"in kregen ruzie waarbij
Dhtoffer werd neergesto-
woensdag 5 MEI 2004
I tleraar bekent
0js ontucht
- De 38-jarige judo-
ïie eind maart werd op-
voor ontucht met vier
i minderjarige leerlingen
els bekend. Dat zei een
herder van het open-
risterie gisteren. Het
/est van de man is met
lagen verlengd. Hij gaf
|en judovereniging in
iam-Oost. De man
jeschuldigd van seksueel
ik bij vier van zijn pupil-
slachtoffers waren toen
te werd gedaan tussen
In 13 jaar oud.
iman nieuwe
ndf
ischef Utrecht
:ta
jflAG - S. Heijsman wordt
Ïivember de nieuwe
hef in Utrecht. De 50-ja-
^lijsman volgt daar P. Vo-
op, die later dit jaar
jsjnsioen gaat. Dat heeft
afpisterie van binnenland-
anin gisteren naar buiten
_Jit. Heijsman is nu
__;ervangend korpschef in
o Utrecht. Eerder was hij
""jndere directeur Politie
jtsvervangend korpschef
Jregio Hollands-Midden.
ipraak moord
■ieus definitief
ste
ag - De Hoge Raad heeft
Hpraak van N. Barda door
2^chtshof in Den Haag
enjn vermeende rol in de
Uop de Goudse studente
igija de Geus, in stand gela-
''1% hoogste rechtscollege
aa(derland verwiep gisteren
jatie die het openbaar
^rie tegen de vrijspraak
gesteld. Het lichaam van
a de Geus (20) werd be-
Jember 2001 gevonden
'arkeerplaats in het
van Gouda. Ze was uit
\n?t en onderweg naar huis
verkracht en gewurgd.
rotterdam/anp - Het ministe
rie van justitie mag twee deten
tieboten aftneren in de Rotter
damse Merwehaven. Het stads
bestuur heeft daarvoor gisteren
toestemming gegeven. De bo
ten zijn bedoeld voor de op
vang van honderden illegale
vreemdelingen die wachten op
uitzetting.
De regio Rotterdam kampt met
een cellentekort. De extra capa
citeit die ontstaat in gevange
nissen door de komst van de
boten wil de gemeente aanwen
den om veelplegers op te slui
ten die onveiligheid in de stad
veroorzaken.
Een woordvoerder van de ge
meente Rotterdam benadrukt
dat de boten geen uitzetcen
trum voor uitgeprocedeerde
asielzoekers zijn.
De eerste boot krijgt drie bouw
lagen en biedt plaats aan drie
honderd personen. Het schip
moet voor de zomer nog in de
Merwehaven liggen.
Het terrein om de boten krijgt
een omheining, adequate be
waking en beveiliging en vormt
zo een gesloten inrichting. De
detentieboten blijven maximaal
vijfjaar liggen.
deventer - Op het bedrijfsterrein van Impress Metal Packaging in
Deventer heeft in de nacht van maandag op dinsdag een zeer grote
brand gewoed. Een partij van 30.000 pallets werd verwoest door het
vuur. Niemand raakte gewond en er kwamen geen gevaarlijke stof
fen vrij. De politie houdt er rekening mee dat de brand is aangesto
ken. Ook onderzoekt de politie of er een verband bestaat met een
autobrand die ook in de nacht van maandag op dinsdag woedde in
Deventer. Foto: GPD/Ab Hakeboom
utrecht/anp - Ziekenhuizen
krijgen de verplichting om
voorafgaande aan belangrijke
beslissingen over de zorg die ze
aanbieden, eerst te overleggen
met belangengroeperingen, zo
als patiëntenorganisaties. Dat
blijkt uit de gedragscode die de
Vereniging van Ziekenhuizen
(NVZ) voor haar 170 leden heeft
opgesteld. De code is gisteren
aangeboden aan minister Hoo-
gervorst van volksgezondheid.
In de gedragscode is geen
maximumsalaris voor bestuur
ders van ziekenhuizen opgeno
men, zoals de commissie-Si-
mons eerder nog bepleitte. Wel
wordt aangegeven dat de belo
ningen vanaf volgend jaar moe
ten worden vermeld in de jaar
verslagen, zoals het kabinet vo
rige week al besloot.
Ziekenhuizen kunnen afwijken
van de code, maar daarover
moeten ze zich dan wel verant
woorden in hun jaarverslag.
Dezelfde aanpak staat ook in de
code-Tabaksblat, waar het be
drijfsleven zich aan dient te
houden.
Volgens een woordvoerder van
de NVZ gaat de organisatie ech
ter niet over de vraag hoeveel
ziekenhuisdirecteuren moeten
verdienen.
Het ministerie van volksge
zondheid werkt aan een over
zicht van de topsalarissen in de
gezondheidszorg. Het wordt
naar verwachting over drie
maanden gepubliceerd.
Ziekenhuizen zijn zelfstandige
organisaties. Minister Hooger-
vorst heeft niet de bevoegdheid
om zelf in te grijpen als hij
vindt dat de inkomens te hoog
zijn. Maar hij gaf gisteren aan
dat, als de bedragen in de
openbaarheid komen, er via de
publiciteit vanzelf druk op de
besturen van ziekenhuizen ont
staat om de inkomens te verla
gen.
Hoogervorst wil de exploitatie
van ziekenhuizen veel efficiën
ter en effectiever maken. Vol
gens hem kan er veel geld wor
den bespaard, zonder dat de
zorg aan de patiënten daar
slechter door wordt. Het opstel
len van de gedragscode van de
ziekenhuizen kan, denkt hij,
bijdragen aan een betere be
drijfsvoering van ziekenhuisdi
recties.
Hoogervorst wil ook het toe
zicht op de ziekenhuizen verbe
teren. Nu zijn er zoveel organi
saties bij betrokken dat eendui
dig overzicht ontbreekt.
Lezing Geert Mak tijdens Nationale Dodenherdenking
door Geert Mak
De schrijver Geert Mak, auteur
van onder meer 'De eeuw van
mijn vader' en 'In Europa', hield
gisteren in de Nieuwe Kerk in
Amsterdam een lezing tijdens de
Nationale Dodenherdenking,
voorafgaand aan de kransleg-
ging. Een samenvatting van zijn
lezing:
Ik ben een kind van de Enola
Gay. Ik ben een kind van de
atoombommen op Hiroshima
en Nagasaki die begin augustus
1945 een abrupt einde maakten
aan de Tweede Wereldoorlog.
Mijn moeder zat op dat mo
ment in een Japans interne
ringskamp, mijn vader werkte
als krijgsgevangene in Malakka.
Jaren later kwam ik erachter dat
beiden op dat moment, mense
lijkerwijs gesproken, nog hoog
uit enkele weken te leven had
den. In Hiroshima en Nagasaki
vielen ongeveer tweehonderd
duizend slachtoffers, vooral
vrouwen en kinderen. Volgens
sommigen ben ik het kind van
een oorlogsmisdaad, en ik geef
ze geen ongelijk. Maar zonder
die oorlogsmisdaad zou ik nu
niet voor u staan. Alle moraal
zakt hier weg in een onpeilbaar
gat.
Waarom zijn wij hier bijeen, ie
dere vierde mei opnieuw? Om
onze Nederlandse doden en ge
liefden te herdenken, maar ook
om onze harten te laten uitgaan
naar al die anderen die omkwa
men, aan de stranden van Nor-
mandië en Walcheren, in de
straten van Oosterbeek en Ber
lijn, bij het beleg van Lenin
grad, in de Javazee en op de
konvooiroutes naar Moer-
mansk, in de kampen van Bel-
zec en Sachsenhausen, in de
bergen van Birma en Italië, in
de gevangenissen van Berlijn,
Rome en Scheveningen.
We gedenken ze allemaal sa
men, en zo moet het ook, want
het ging niet enkel om Neder
land in die jaren, het was een
Europese oorlog, een wereld
oorlog, een fundamentele strijd
om moraliteit, om recht, demo
cratie en menselijke waardig
heid, om alles wat onze huidige
samenleving samenbindt - of
zou moeten binden. Onze fami
liegeschiedenissen, onze histo
rische ervaringen, ze mogen
van land tot land diep verschil
len, maar één ding hebben wij,
Europeanen, allemaal gemeen:
wij weten dat de historie geen
brave bioscoopfilm is, dat ge
schiedenisverhalen meestal
wreed, oneerlijk en onmenselijk
zijn, dat ze zelden goed aflo
pen, en dat de ware helden ver
geten worden. En we weten -
of, beter gezegd, we kunnen
weten - dat vrede broos is, en
kostbaar, en allerminst vanzelf
sprekend, en dat in de Europe
se geschiedenis uiteindelijk al
les met alles samenhangt: in
derdaad, Berlijn valt niet te be
grijpen zonder Versailles, Parijs
niet zonder Verdun, Praag niet
zonder München, Warschau
niet zonder Moskou, Amster
dam niet zonder Bergen-Belsen
en Omaha Beach.
Op het terrein van Auschwitz-
Birkenau, in en rondom de ru
ines van de crematoria, is in de
loop der jaren een zevental
handschriften aangetroffen. Ze
waren duidelijk met opzet ver
borgen door kampbewoners
die hun ervaringen voor het na
geslacht wilden vastleggen. Een
van de manuscripten - om pre
cies te zijn: het zogenaamde
jiddisch-anonieme handschrift
- maakt melding van een inci
dent dat eind 1943 plaatsvond.
Op een dag werden enkele hon
derden Nederlandse joden naar
de gaskamers gebracht, samen
met bijna tweehonderd Poolse
partizanen. Toen ze zich alle
maal hadden uitgekleed, hield,
aldus de auteur, een jonge
Poolse vrouw een vurige rede
voering, die ze besloot met de
woorden: We zullen nu niet
sterven, de geschiedenis van
ons volk zal ons vereeuwigen,
onze wil en onze geest zullen
leven en opbloeien.' Ze wendde
zich ook tot de joden van het
Sonderkommando: Vertel onze
broeders, ons volk, dat we be
wust en vol trots onze dood te
gemoet gaan.' Daarna zongen
ze het Poolse volkslied, de jo
den zongen de Hatikwa en ge
zamenlijk zongen ze de Inter
nationale. Tijdens het gezang
werden de gaskristallen in de
kamer gegooid en - ik citeer nu
het handschrift - 'allen gaven
de geest onder gezang en exta
se, dromend van verbroedering
en verbetering van de wereld.'
Overal in Europa hebben men
sen zo hun laatste waardigheid
bijeengepakt, en ze zijn het
kwaad te lijf gegaan, vaak in een
hopeloze strijd. Ik herinner me
het kleine joodse museum van
Vilnius, de Galerij der Recht
vaardigen die ze daar hadden,
de portretten van de paar Li
touwers die, ondanks de waan
zinnige risico's, joodse gezin
nen hadden beschermd in het
tomeloze geweld dat daar
plaatsvond. Ik zie de eenvoudi
ge gezichten nog voor me, soms
mooi, soms dik en goedig, altijd
gewoon: een boer, een houtves
ter, een dorpspastoor, een
spoorarbeider, een zorgzame
buurvrouw.
Verzet is nooit een vanzelfspre
kendheid. Het is een pijnlijke
vorm van dwarsliggen, die door
je omgeving meestal niet in
(advertentie)
Geert Mak. Foto: Lex van Rossen
dank wordt afgenomen. Het
duurt lang voordat het woord
'illegaliteit' een heldenstatus
krijgt. Als je kijkt naar de leeftij
den van de partizanen die zich
in Warschau doodvochten, de
jongens en meisjes in de Franse
maquis, de koeriersters en de
knokploegen van het Neder
landse verzet, dan schiet het
telkens weer door je heen: wat
waren de meesten eigenlijk
jong, zeventien, twintig, met
commandanten van vier-, vijf
entwintig. Voor verzet heb je
idealen nodig, en passie, en
grootsheid. En tegelijk een diep
geworteld gevoel van moraliteit.
Veel mensen hebben moeten
wennen aan het idee van ver
zet. Het waren brave burgers
die er pas gaandeweg van over
tuigd raakten dat hier alle gren
zen werden overschreden. 'Het
algemeen verbreide besef dat je
voor geweld niet wijkt maar je
ertegen verzet is van nu, van
achteraf, niet van toen', schreef
Primo Levi, de grote Italiaanse
chroniqueur van de concentra
tiekampen. En, laten we eerlijk
zijn, bij velen is dat besef nooit
gekomen. Ze keken niet, of ze
keken weg. En ze weigerden de
kwellende dialoog met zichzelf
aan te gaan, omdat hun rust,
hun loopbaan, en een ordelijk
verloop der dingen voor hen
zwaarder wogen.
Diezelfde Primo Levi heeft ooit
zijn relatie beschreven met een
Duitse collega-chemicus, waar
mee hij in Auschwitz nauw sa
menwerkte. Ze deden dezelfde
proeven, overlegden als gelijken
over de vragen van hun vak, en
er was maar één verschil tussen
beiden: Levi zat 's avonds bin
nen het prikkeldraad en zijn
collega erbuiten. Deze Oberin
genieur zei later dat hij van de
gaskamers niets had geweten,
hij had er nooit iemand naar
gevraagd. 'Hij trakteerde zich
zelf niet op leugens', schreef
Levi, 'maar op lacunes, blanco
spaties.'
Ik moet ook altijd terugdenken
aan het lucide en bijna profeti
sche portret dat de Duits/Britse
journalist Sebastian Haffner
midden in de oorlog publiceer
de over Hitiers topmanager, de
hoffelijke en intelligente Albert
Speer, de keurige, briljante
technocraat, die verder alleen
aan zijn carrière dacht. Juist die
lichtheid, schreef Haffner, dat
niet-nadenken zorgde ervoor
dat jongemannen van zijn soort
de schrikwekkende machinerie
van oorlog en onmenselijkheid
tot het uiterste bleven bedie
nen. In zijn woorden: 'Dit is
hun tijd. De Hitiers en de Him-
mlers raken we wel kwijt, maar
de Speers, wat er met hen indi
vidueel ook moge gebeuren,
zullen nog lang onder ons zijn.'
Ook het kwaad is, kortom, een
ingewikkelde zaak. Het bestaat
lang niet altijd uit monsters en
beulen. Het kan charmant en
beschaafd zijn, stipt en ordelijk.
Het kan voortvloeien uit wreed
heid en rassenhaat, maar ook
uit angst, onverschilligheid en
cynisme, uit, inderdaad, 'blan
co spaties'.
Ik ben een kind van de Enola
Gay, van het einde van iedere
moraliteit. Tegelijk is mijn hele
generatie bepaald door een im
mense opluchting, door nieuwe
principes en prioriteiten: nu
zou alles goed komen, nu zou
alles anders worden. Die ver
wachting drukt nog altijd op
onze schouders, en we moeten
er het beste van zien te maken.
Nooit zal ik mijn vaders verhaal
vergeten over een Birmese
vrouw die hem en een paar an
dere uitgeputte krijgsgevange
nen, ondanks het getier van de
Japanse bewakers, rustig een
kop thee en een stuk koek
kwam brengen. Wees goed voor
ontheemden en schlemielen,
want morgen kun je het zelf
zijn, dat leerde ik zo. En respec
teer iedere oude Birmese
vrouw, want zij kan degene ge
weest zijn die je vader redde.
De oorlogservaringen van onze
ouders hebben ons kracht ge
geven, en inspiratie. Velen zijn
zwaargewond uit de oorlog ge
komen, geestelijk en lichame
lijk, en niet zelden is het leven
van hun kinderen mede daar
door bepaald. Tegelijkertijd is
de oorlog ook de kiem geweest
van een zeer zelfbewuste gene
ratie. Mijn oudere broers en
zussen lieten zich, na jaren be
zetting en Jappenkamp, niets
meer wijsmaken. 'Erger dan
dood kan toch niet', zeiden ze,
en ze klommen in de hoogste
bomen. Het overleven van een
ramp maakt een ongekende le
venskracht los, die hele families
en hele continenten doortrekt,
dat kan ik u uit eigen ervaring
verzekeren.
Maar luisteren we verder nog
wel eens naar die stemmen van
toen? Wat zouden ze zeggen,
Leone Ginzburg, Wally van
Hall, die Poolse vrouw in Birke-
nau? Hoe zouden hun verbaas
de vragen klinken? Waar is onze
gedroomde internationale
broederschap? Waar is de Euro
pese beweging, dat groots inge
zette vredesproces, op uitgelo
pen? Wat heeft jullie generatie
gedaan met de gerechtigheid en
de vrijheid? Waarom hangen er
wolken van cynisme rondom
onze felbevochten democratie,
overal in Europa? Waar is de
passie? Waar het gevoel dat po
litiek ook groots kan zijn? Is het
allemaal voor niets geweest,
voorbije tijden, vergetelheid?
Wij, kinderen van de oorlog,
moeten op die vragen, in deze
zeldzaam gecompliceerde tijd,
antwoorden vinden, op onze
eigen manier. Wij moeten onze
moraliteit weer bijeenrapen zo
als vorige generaties hun moed
en verzet moesten oppakken en
heruitvinden. Hun levenslot
vertelt ons dat gerechtigheid en
vrijheid nooit vanzelfsprekend
zijn, nooit gemakkelijk, en
nooit alleen ons, relatief veilig
levende Nederlanders, toebe
horen. Het vraagt, eist een per
manente waakzaamheid jegens
'blanco spaties'.
Hun stemmen klinken zacht,
steeds verder weg in de tijd,
maar nooit zullen ze verstom
men. En hun wil en hun geest
zulleesleven, bloeien.
Je zoekt een auto die bij je past. Die net zo flexibel
is als jij zelf bent. Dus kom je vanzelf bij de Opel
Meriva. Die je nu ook nog eens heel flexijjel kunt
financieren. Tegen heel soepele voorwaarden.
Want met een minimale aanbetaling rijd je nu al
een nieuwe, uiterst complete Meriva Maxx voor
slechts 179,- per maand. Meer weten? Kijk snel
op www.opel.nl of ga vandaag nog langs bij de
Opel dealer.
Model
Contante
verkoopprijs
Aonbe taling/
Krediet-
Looptijd in
moanden
Merivo Essentia 1.6-8V
17.095,-
5.984,-
11.111,-
36
Meriva Maxx 1.6-8V
17.995,-
6.300,-
11.695,-
36
Kredïet-
verQoeding
Eff. Rente
op jaarbasis
Moand-
termljn
SJot-
termijn
Meriva Essentia 1.6-8V
2.359,28
8.61
169,98
7.351.-
Merivo Maxx 1.6-8V
2.487,00
8.6%
179,-
7.738,-
het Anoncietnguanbod «adt oengeboden «oor een nieuwe Opel Agfa, Mertva en Zafro en geldt vo
een uiterste regidrofiedcrtum ven 31 fJ 2004 MomtooI Mn fraamg per klont 'mmnwte aafeetutog k 3s1 (Am
mdfaanbetolng). loopt*! 36 manden. Max 20.000 km pj_ Fraxeang vto GMAC Franoal Servers en tcetsng bj het
BKR n Del Tarietvvigkigen voorbehouden Maag naar de wxxwaanlen bi de Opd decte Gemddek! bnnddobertni
volgent RxfiM*i 1999/IOO/Kk Beru motoren kmwtter van 122 tot '3.9 lken/100 km van 12 M 7,2. COj
n 196 k* in. DeetrxXcxenkmsVtervan ia9W4T/ lJlcn/100km. wnS,4tot5J COjgrAm «ai U6 tok ij
(advertentie)