TOERISME
humor in Marokko
Gevoel voor
Goed verzekerd naar het buitenland
Marathon
iel gratis
ipa door
de ANWB
r nieuwe
peerbon
- derachtige
II Achterhoek
'kong voor
labbekrats
ing is niet bepaald een
ar je naar toe gaat om
jesparen. Maar ook
eft niet alles een vermo-
osten. Om een beetje af
k n van het dure imago
1 tad heeft, stelde het toe-
"ureau van Hongkong
chure samengesteld
irin tal van portemon-
lende tips op het gebied
oer, verblijfsaccommo-
ikelaanbod, restau-
acties en beziens-
leden. Zo staat een ritje
lubbeldekkertram op
ing Island voor 0,20
loemd, maar ook een
:aart voor iets meer
en suggesties voor zo-
dai pad dong-restau-
waar een maaltijd zei-
er dan 10 euro kost. De
re Hongkong voor een
rats is gratis op te vra-
L het verkeersbureau van
mg in Frankfurt, tel.
1 9 591 290 of e-mail:
- iPhktb.com.
isels Jazz Marathon viert
[zijn twintigjarig bestaan
bijzonder cadeautje
bezoekers; alle concer-
:ze jubileumeditie zijn
legankelijk. De mara-
ie jaarlijks 200.000 be-
uit België en andere
ie landen trekt, wordt
len van 14 tot en met 16
staan ruim 120 concer-
le mogelijk jazzstijlen
programma die op vijftig
1 in de stad te beluiste-
Jazzmuziek klinkt in
jfés hotels, culturele
'en op vier grote pleinen;
jlarkt, Zavel, Sint-Kate-
jin en Femand
ein. Gratis jazzbussen en
s brengen de bezoekers
n de ene naar de andere
:he (verkeers) informatie
- fst 47 Europese landen
ïrmeld in het ANWB
oek Europa. Benodigde
umenten, douaneregels,
keerskalender, vaartij-
Jh veerboten en veel meer
aan bod in deze handi-
ANWB-leden kunnen
tis exemplaar afhalen bij
verkooppunten; bestel-
ook via www.anwb.nl.
lampingCheque en de
ïgCard is er nu een der-
elijkheid om tegen gere-
le vaste prijzen te kam-
"lampsite Ticket heet de
imer. Het is een initia-
Ingrid Peters, die jaren-
camping runde in de
ie Ardennen. Campings
frland, België en Frank-
bpteren de nieuwe kam-
Aan uitbreiding wordt
j. In ruil voor een Camp-
jcet van 10 tot 12,50 euro
e kampeerder op de
kiende campings een
hdplaats voor twee per
pet kampeermiddel en
Tok elektriciteit is inbe-
De tickets kunnen al-
steld worden via inter-
de site van de nieuwe
atie is ook alle informa-
de kampeerbon te vin-
ivw.campsiteticket.nl
Ijrkimstschilders kunnen
tiende maanden tien za-
■n lang aan de slag in de
e Achterhoek. Het Kleu-
t van de Achterhoek
e dagen zijn tenten op
ïeest schilderachtige
ivan Oost-Nederland,
arvan is schilders ken-
ten maken met het lan-
dorpsleven, zoals dat in
erhoek nog steeds be-
nemers aan het Kleu-
t kunnen zich individu-
i schilderclubverband
n of meerdere dagen
den. Er wordt geschil
categorieën variërend
inneling tot beroeps-
ïaars. De deelnemers
zelf kiezen op welke
aan het werk gaan. Aan
ie van iedere dag is er
lositie van het werk dat
is gemaakt en worden
rinnaars gekozen. Op 28
is is in Zutphen de grote
nifestatie met een expo-
iar de hoofdprijswinnaar
wordt gemaakt. Het
jpalet van de Achter-
lat op 15 mei van start in
n, daarna volgen Ruurlo
het Duitse Anhold (12
loesburg (26 juni), Ter-
juli), Lochem (24 juli),
orst (7 augustus), Vor-
augustus) en Brede-
!1 augustus),
eer informatie
eurenpalet.nl of
34 844 27.
De kasbah Ait Ben Haddou - ooit decor voor 'Lawrence of Arabia' - is slechts per ezel te bereiken.
De watervallen van d'Ouzoud. Foto's: GPD
door politie gecontroleerde we
gen blijft. Iets verder van de
berm wil nog wel eens een
landmijn liggen.
Ouarzazate
Op weg naar Ouarzazate, waar
drie filmstudio's hun locaties
hebben en elke dag in het teken
staat van wéér een film. Het
succes begon met 'The Jewel of
the Nile' en juist nu wordt er
'Kingdom of Heaven' opgeno
men, waarvoor in de kale vlakte
Jeruzalem wordt nagebouwd.
'Cleopatra' werd er gedraaid,
'Asterix en Obelix' en niet te
vergeten Bond's 'Living day
light' met Jeroen Krabbé. Maar
ook Martin Scorese of Bernardo
Bertolucci kun je er zomaar te
gen het lijf lopen.
In twee robuuste jeeps schieten
wij door de bergkloven tussen
Marrakech en Ouarzazate. In
het begin is de weg nog geasfal
teerd. Later wordt het welis
waar onverhard, maar is er nog
steeds sprake van minimaal een
weg. Snel wordt dat anders.
Verkleint de weg zich tot een
bochtig pad, waar slecht ezels
stappen. De neus van de land
rover duwt ze oneerbiedig op
zij. Hoekig hoefijzeren de vier
voeters aan de kant.
We stoppen even bij de fraai
verscholen kasbah Ait Ben
Haddou, beschermd erfgoed,
en ooit decor voor 'Lawrence of
Arabia'. Nu slechts per ezel over
de rivier te bereiken.
Soms is de weg zo rotsachtig
dat onze chauffeur een lamme
hand krijgt van het slalommen
om de stenige massa. Nu be
grijp ik waarom deze route een
'piste' worden genoemd. Krui
pend zetten wij onze weg voort.
Dan weer tuffen we door rivier
beddingen, later draaien de
wielen door het water van een
bergstroom. Het landschap is
overweldigend. Niet eerder zul
ke roodbruine glooiingen ge
zien.
Onderweg passeren we Col du
Tichka, met 2260 meter Ma-
rokko's hoogste pas. Restanten
vuile sneeuw hunkeren naar
een vers laagje. We zijn nog niet
gestopt of lokale handelaren
zwermen om ons heen. Hun
hele hebben en houwen is te
koop. Dat was ons eerder on
derweg ook al opgevallen. Maak
een fotostop en weet je om
ringd door een kinderschare die
stenen, mineralen, dolken,
houtsnijwerk of anderszins
tracht te slijten. Of tegen geld
willen poseren - maar dat trucje
kennen we.
Mountainbike
In de omgeving van de vroegere
koninklijke grensplaats Beni
Mellal grijp ik de kans een paar
uur op het zadel te kruipen van
een niet geheel opgefriste
mountainbike. Handremmen
en versnellingen hebben zo
hun eigen ritme, niet geheel in
overeenstemming met de wens
van de berijder, maar a la.
Via onverharde en door kuilen
lastig sturende weggetjes pas
seer ik de betonnen buizen en
goten van het imposante irriga
tiesysteem dat het noodzakelij
ke water uit het veel verderop
gelegen stuwmeer van Bin el-
Ouidane aanvoert. De vallei
dankt er haar bestaan aan.
Terwijl de regen in soms venij
nige hevigheid op mij neervalt
en de modder mij tot ver op het
achterhoofd achtervolgt, koers
ik langs sinaasappelbomen, tar
wevelden, olijfbomen, suiker
riet en, niet te missen, modde
rige dorpjes met lemen huisjes,
waar voor de armoedige bevol
king een oude Peugeot-brom-
fiets misschien wel het rijkste
bezit is. De binnenplaatsjes zijn
er smerig en een sombere be
tonnen blokkendoos doet
dienst als school. Gekleed in
dikke kleren, sjalen en mutsen
zijn de dorpelingen op weg, de
meesten te voet. Van of naar de
moderne stad.
Bij terugkomst in het hotel geef
ik mij over aan de hamman, de
Marokkaanse equivalent van
het Turkse bad. Door een mis
verstand met een van de dames
krijg ik geen assistentie bij het
schoonschuren van mijn li
chaam. Achteraf niet zo erg,
want zelfkastijding doet minder
pijn. Gelukkig komen de extra
handen wel boven tafel bij de
slotmassage die mij bijna in
slaap sust.
Te vroeg, want ik heb dan nog
een lange dag te gaan.
Deze reportage kwam tot stand op basis van een arrangement dat
Isropa Reizen aanbiedt. Gemiddelde prijs voor een 8-daagse rond
reis 828 euro p.p. incl. transfers, excursies, fooien, gidsen en Ne
derlandstalige reisleider. Informatie: 075 6161 613, e-mail: info@is-
ropa.nl, www.isropa.nl.
Marokko ligt op zo'n 3,5 uur vliegen van Amsterdam. In onze win
termaanden kan het er kil en regenachtig zijn, maar de rest van het
jaar is het er warm tot extreem heet (Sahara). Met uiteraard ver
schillen tussen de kustgebieden, het binnenland en de bergen. NB:
de meeste hotels hebben geen verwarming. Geen visum nodig, het
paspoort moet bij terugkeer nog 6 maanden geldig zijn. Drink al
leen water uit flessen.
Marokkaans Verkeersbureau: Louiselaan 402, Brussel, tel. 0032 - 2
646 63 20, e-mail: tourisme.maroc@skynet.be, www.tourism-in-
morocco.com.
Enkele interessante websites: www.marokko.nu, www.landenweb-
.com, http://marokko.pagina.nl, http://marokko.startkabel.nl. Te
vens: www.minbuza.nl (reisadviezen) enwww.lcr.nl (inentingen).
Stappenplan verzekering
Valt de auto onder een merk garan
tie?
Controleer of de garantie geldt voor
zowel mechanische pech als onge
vallen en controleer of vervangend
vervoer onder de dekking valt en
voor welk bedrag. Is het antwoord op
een van de bovenstaande vragen ne
gatief, kijk dan of de autoverzekering
de gaten dekt.
Is de auto uitgebreid verzekerd?
Controleer of deze ook geldt als het
motorrijtuig door pech in het buiten
land is uitgevallen, of vervangend
vervoer onder de dekking valt en
voor welk bedrag. Is het antwoord
negatief, sluit dan een aai#ülende
polis af bij een autoverzekeraar, reis-
verzekeraar of automobilistenhulp
dienst, zoals de ANWB. Vervangend
vervoer kan onder meer via de
ANWB (IRK Plus) en de reisverzeke-
raars worden geregeld.
Is de auto wa-verzekerd?
Sluit dan een aanvullende polis af die
hulp bij pech en ongevallen in het
buitenland biedt; mogelijk bij veel
autoverzekeraars, reisverzekeraars en
ANWB. Voor vervangend vervoer
moet in de regel aan aparte verzeke
ring worden afgesloten.
Wordt er gereden met een caravan of
camper?
Ook hiervoor moet doorgaans een
extra supplement worden afgesloten.
spectaculairder zijn. We begrij
pen dat in de kloof ook het ac
tief toerisme kan worden beoe
fend. Zwemmen, vissen, kajak
ken, wandelen, parapente.
Industrie
Boven heeft zich de laatste ja
ren een kleine toeristenindu
strie ontwikkeld. Met een hotel,
een camping onder de sinaas
appelbomen, een paar winkel
tjes en theehuisjes waar de tra
ditionele muntthee wordt ge
schonken. Eindeloos in glaasjes
overgegoten - sport is de pot zo
hoog mogelijk boven het ser
vies te houden - totdat het zoet
genoeg is.
Later en honderden kilometers
verder, in het landbouwdorpje
Telouet, sterfplaats van de
pasja van Marrakech, schenkt
niemand aandacht aan ons
groepje. Wanneer ik, enigszins
beschroomd, taferelen op de
lokale markt digitaal vastleg,
uitgestalde waren ontwijkend,
gaan de Berbers, getooid in hun
djelaba, onverstoorbaar door
met loven en bieden, afwegen,
koken, 't beslaan van ezels en
wat dies meer zij. De in felkleu-
rige gewaden geklede en geslui
erde dames creëren met het
oranje van de wortels, het
groen van de sla tegen de ach
tergrond van roodbruine aarde
en witte bergtoppen een schil
derachtig plaatje.
Marokko, land van Casablanca,
Tanger, Marrakech en het At
las-gebergte. Land met woestij
nen en besneeuwde bergtop
pen. Met groene valleien en ka
le bergketens. Met een bijbelse
uitstraling. Land van diepge
wortelde islamitische tradities
waar op het platteland het wes
ters modemisme vooralsnog
stilletjes aan voorbij gaat. Waar
Afrikaanse culturen zich lang
zaam aan de openbaarheid
prijs geven en zich ogenschijn
lijk geruisloos vermengen met
Arabische tradities. Hoe zuide
lijker hoe manifester.
Datzelfde onherbergzame zui
den overigens waar tot voor
kort Polisario tevergeefs streed
voor onafhankelijkheid. Naar
verluidt kim je er nu weer in re
delijke veiligheid doorheen
trekken, zolang je maar op de
door Monique Leijser
Tien tot twintig procent van de meldingen bij
alarmcentrales zoals EuroCross en SOS Inter
national, betreft autopech of ongevallen in het
buitenland. Je denkt alles goed voor elkaar te
hebben, maar pas bij schade ervaar je hoe je
werkelijk bent verzekerd. Ben je gedekt voor
vervangend vervoer, blijken de bijkomende
kosten toch nog hoog op te lopen. Anderen
zijn dubbel verzekerd en betalen jaarlijks meer
premie dan nodig. Hoe goed is uw auto verze
kerd tijdens de vakantie in het buitenland?
Verzekeringen uitpluizen is een rotklus, maar
nuttig. In de eerste plaats om te voorkomen dat
een vakantie extreem duur uitvalt, omdat net
dat ene geval niet of onvoldoende gedekt is.
Ten tweede is het zonde van het geld om jaar
lijks premie te betalen voor iets dat ook onder
een andere polis valt.
Neem de Internationale Reis- en Kredietbrief
(Plus) van de ANWB die bij veel huishoudens
tot het meubilair hoort. Betrouwbaar en han
dig, maar niet altijd nodig. Tegenwoordig bie
den allerlei maatschappijen gelijkwaardige au
tohulpdiensten, die al dan niet in het verzeke
ringspakket zitten. Wie bijvoorbeeld in een één
tot twee, soms drie jaar oude auto rijdt, kan bij
pech in het buitenland doorgaans terugvallen
op de merkgarantie van de auto.
Wie een uitgebreide autoverzekering heeft
(casco en/of autohulp), kan zowel bij pech als
bij een ongeval rekenen op onder meer vergoe
dingen voor sleepkosten, toezending van on
derdelen, repatriëring van het voertuig en de
De ANWB transporteert kapotte voertuigen weer naar Nederland. Foto: ANP
bagage en voor de terugreiskosten. Een lid
maatschap op de IRK is dan overbodig.
Oude auto
Wie echter rijdt in een oudere auto met alleen
een wa-motorrijtuigenverzekering, dan is een
IRK (Plus) of andere autohulpdienst juist aan te
bevelen. Hulp bij mechanische pech, bijvoor
beeld als de motor het spontaan begeeft, valt
namelijk niet onder zo'n wa-dekking. In dat ge
val moeten de kosten voor repatriëring van de
auto, bagage en inzittenden uit eigen zak wor
den betaald.
Overigens zijn de reparatiekosten en de kosten
voor onderdelen vrijwel altijd voor eigen reke
ning, behalve in het geval van een merkgaran
tie of een Bovag-onderhoudsgarantie op de au
to. In het laatste geval kunnen bijvoorbeeld de
kosten voor mankementen aan onderdelen die
tijdens zo'n onderhoudsbeurt zijn vervangen,
worden verhaald bij de eigen garage.
Vervangend vervoer valt vaak niet onder een
autoverzekering. Hiervoor kunt u terecht bij
onder meer reisverzekeraars en de ANWB. Let
bij deze post vooral goed op de hoogte van de
dekking; deze kan enorm variëren. Je zult niet
de eerste automobilist met een middenklasse
auto zijn, die als vervangend vervoer een A-ca
tegorie auto zoals een Fiat Panda krijgt aange
boden. Als uw reisgezelschap en bagage er niet
in passen, zijn extra kosten voor een midden
klasse auto voor eigen rekening.
Ook de achterlatingskosten, de kosten om een
buitenlandse huurauto in Nederland achter te
laten, overschrijden vaak het budget dat voor
zo'n vervangende auto wordt uitgekeerd.
Huurauto's met een trekhaak zijn overigens
spaarzaam.
Om een vervangende huurauto mee te krijgen,
moet u bovendien een creditcard kunnen over
leggen. Autoverhuurbedrijven accepteren voor
de borg geen contant geld. Sommige alarm
centrales, zoals SOS International, hebben om
die redenen depots met eigen auto's in het bui
tenland.
Tot slot: wie met een caravan of een camper
rijdt, moet in de regel een aanvullend supple
ment afsluiten. Het enige minpunt is dat het
soms wel een week kan duren voordat zo'n
vervangende caravan gevonden is. Tot die tijd
zit de vakantieganger vast op de plek waar hij is
gestrand.
Sites Alarmcentrales:
- www.anwb.nl
- www.eurocross.nl
- www.omnicare.nl
- www.sasbv.nl
- www.sosintemational.nl
Marokko, land van diepgewortel
de islamitische tradities waar op
het platteland het westers mo
dernisme vooralsnog stilletjes
aan voorbij gaat. Waar Afrikaan
se culturen zich langzaam aan
de openbaarheid prijs geven en
zich vermengen met Arabische
tradities.
door Gerard Chel
'Betaal je vandaag of doe je dat
morgen?' Uit het niets komt
een strenge Marokkaanse jon
geman. Ongeschoren, snor, sjo
fele broek, sportschoenen, keu
rig Engels. Vanuit het donkere
binnenste van zijn theestalletje
staat hij plotseling voor mij.
Legt lachend zijn hand kame
raadschappelijk op mijn schou
der. Ik grijns vriendelijk terug
dat ik die Marokkaanse humor
wel leuk vind. De jongeman is
even uit het veld geslagen en
zegt: ja, ik maakte maar een
grapje.
Niet overal in Marokko kom je
er zo makkelijk vanaf wanneer
je een foto maakt. Gevraagd of
ongevraagd, het maakt niet uit,
geld willen ze zien. Lokken
eerst de toerist uit de tent, po
seren gewillig, maar houden de
handpalm omhoog wanneer de
sluiter heeft geklikt. Tussen de 1
en 5 euro.
Nu wil ik de lokale economie
graag een handje helpen, maar
niet op deze manier. Onderweg
op een markt mandarijnen ko
pen, de tajine stoofpot eten,
een lokale rode Président wijn
drinken of een berberdeken
voor het thuisfront, daar ben ik
wel voor in, maar geen geld
voor een foto.
Wij zijn onderweg van Beni
Mellal naar Marrakech en per
mitteren ons een korte omrit
om de watervallen van d'Ou
zoud te zien. Druk is het er niet.
Niet zo verwonderlijk dat de
jongeman z'n theestalletje ver
laat en business raadt wanneer
ons groepje er rond kuiert. Ook
een oude vrouw ruikt handel en
wijst de weg. Niet echt nodig,
want er is tenslotte maar één
pad en één waterval. Ze vloekt
dan ook als een ketter wanneer
wij haar op de terugweg geheel
negeren.
De Cascades d'Ouzoud zelf zijn
indrukwekkend, al is de hoe
veelheid water in de wintertijd
iets minder. Vanuit diverse
smalle stroompjes storten de
waterdruppels zich vanaf 110
meter in het ongewisse. We
kunnen langs het steile pad
naar beneden, maar de glibbe
righeid weerhoudt ons daarvan.
Eigenlijk wel jammer, want be
neden moet de aanblik op de
wit schuimende massa nog veel
Het landschap is overweldigend. Niet eerder zulke roodbruine glooi
ingen gezien.
Met de jeep tuffend door rivierbeddingen en bergstroompjes.
