KUNST CULTUUR
Zimbabwaanse kunst in kasteel Oud-Poelgeest
Alle belangrijke galeries terug op vernieuwde KunstRAl'
De creatieve klass
Rotterdam betaalt ni
méér voor 'North Sei
Zestig beeldhouwers tonen werk in park en Oranjerie
Samenwerking
Björn en Joop
Nederlandse wint
Britse kunstprijs
Literatuurfestival
in Berlijn
Berliner en
Wiener samen
Batzorgel
opnieuw op cd
Donald Duck in museum
Directeur Anneke Oele optimistisch over toekomst
Bijzonder
lunchconcert
in Kapelzaal
Paul Verhoeven naar Cann<
vrijdag 30 april 2004
Björn Ulvaeus. Foto: AP
Amsterdam - Joop van den En-
de's Stage Holding wordt ver
antwoordelijk voor het uitbren
gen van de musical Mamma
Mia! in anderstalige versies. De
musical zal de komende jaren
op de planken komen in Italië,
Frankrijk, Rusland, Polen, Bel
gië, Portugal, Tsjechië, Honga
rije, Griekenland en Turkije. Er
is een overeenkomst gesloten
tussen Stage Holding en het
speciaal voor Mamma Mia! op
gerichte Little Star, het bedrijf
van Abba's Björn Ulvaeus en
Benny Andersson. Little Star is
zeer te spreken over de Neder
landstalige en Duitstalige ver
sies die Van den Ende al heeft
uitgebracht.
londen - De Nederlandse Sas-
kia Olde Wolbers heeft een gro
te Britse kunstprijs, Beck's Fu
tures 2004, gewonnen (24.000
Britse pond). De 33-jarige kun
stenares ontving de cheque uit
handen van Yoko Ono, de we
duwe van John Lennon, in Lon
den. Olde Wolbers maakt ab
stracte en surrealistische video
kunst. Zij won met haar video-
installatie 'Interloper'waarin
een stem van een comateuze
man wordt gevolgd tijdens een
tocht door een ziekenhuis.
berlun - Achttien Nederlandse
en Vlaamse auteurs nemen vol
gende maand (van 12 tot en
met 18 mei) in Berlijn deel aan
een festival over van oorsprong
Nederlandstalige literatuur.
Onder de auteurs die naar Ber
lijn afreizen zijn Adriaan van
Dis, Arnon Grunberg, Geert
Mak en Hugo Claus. Van veel
schijvers verschijnt dit jaar in
Duitsland een boek in vertaling.
berlun - De wereldberoemde
Berliner en Wiener Philharmo-
niker geven op 2 april 2005 voor
het eerst gezamenlijk een con
cert in de Duitse hoofdstad Ber
lijn. Dat heeft de Berlijnse chef
dirigent Simon Rattle meege
deeld. Volgens hem komt daar
mee een 'einde aan een rivali
teit uit een andere eeuw.'
katwijk - Er is een nieuwe cd
verschenen van organist Rob
van Efferink die het Batzorgel in
de Vredeskerk in Katwijk aan
Zee bespeelt. Met de cd wil de
Batzcommissie het instrument
onder de aandacht houden. De
eerste cd met Batzorgelmuziek
verscheen in 1997.
oegstgeest - Stenen beelden van zestig
beeldhouwers uit Zimbabwe zijn vanaf
morgen te zien in en om kasteel Oud-
Poelgeest in Oegstgeest. In het park
rondom het kasteel staan de grotere
beelden, in de Oranjerie de kleinere
werken. Een aantal kunstenaars is gedu
rende de expositie, die duurt tot en met
1 augustus, aanwezig om uitleg te geven
over de beelden en voor het geven van
demonstraties en culturele workshops.
De meeste Zimbabwaanse beeldhou
wers zijn in hun land zeer bekend. Alle
kunstwerken zijn geselecteerd op hun
artistieke waarde, de kwaliteit van de ge
bruikte steen - serpetijn, marmer en
(half) edelgesteenten - en de door de
kunstenaar gehanteerde individuele stijl.
De kunstenaars zijn veelal geïnspireerd
door de vele culturele en spirituele tra
dities die hun land rijk is. Ze onder
scheiden zich duidelijk van wat be
kendstaat als de toeristenkunst.
De tentoonstelling is een initiatief van
Gallery Sonda uit Den Haag in samen
werking met Kasteel Oud-Poelgeest. Een
deel van de opbrengst gaat naar Hivos
(Humanistisch instituut voor ontwikke
lingssamenwerking) dat daarmee een
cultureel ontwikkelingsproject in Zim-
Amstelveen - Donald Duck, ontsproten aan het brein van Walt
Disney en ongetwijfeld de populairste eend ter wereld, viert dit jaar
zijn zeventigste verjaardag. In Nederland wordt dit feit gevierd met
een publicatie en tentoonstelling in het Cobra Museum in Amstel
veen. Daar is onder meer het werk te zien van Carl Barks (1901-2000)
die van 1942 tot 1966 deel uitmaakte van de anonieme groep van
honderden Disney-tekenaars die een bijdrage leverden aan de strip
verhalen-productie. Barks bedacht onder meer Duckstad, Kwik, Kwek
en Kwak en vele andere figuren rondom Donald Duck. Hij krijgt op
de expositie een postuum eerbetoon met een aantal fraaie op Do
nald Duck geïnspireerde litho's. De expositie 'Donald Duck 70 jaar
jong* in het Cobra Museum (Sandbergplein 1-3, Amstelveen) duurt
tot en met 29 augustus. De openingstijden zijn van dinsdag tot en
met zondag van 11.00 tot 17.00 uur. Foto: ANP
door Franfoise Ledeboer
Amsterdam - KunstRAl-direc
teur Anneke Oele heeft er alle
vertrouwen in dat de jubileu
meditie 'Close Connections'
volgende week net als vorig jaar
rond de 16.000 bezoekers zal
trekken, en wie weet zelfs meer.
„De nieuwe opzet van de beurs
is vorig jaar een succes geble
ken. Ik vroeg laatst aan oprich
ter Wim van Krimpen de maxi
male belangstelling voor de
beurs te schatten. Vroeger was
er alleen de KunstRAl, maar
omdat er nu ook andere beur
zen zijn, hield hij het op 18.000
bezoekers. Dat vind ik een
mooi streefcijfer, veel voller
moet het niet worden", zegt
Oele. De twintigste galeriebeurs
voor hedendaagse kunst in de
RAI-Parkhal duurt van 5 tot en
met 9 mei en telt net als vorig
jaar rond de honderd deelne
mers.
Voormalig galeriehouder Oele
vraagt haar oud-collega's zelf of
ze willen deelnemen maar laat
de uiteindelijke selectie aan een
commissie van vakgenoten
over. Ze is er trots op dat op de
tweede editie van de vernieuw
de beurs alweer alle belangrijke
Nederlandse galeries van de
partij willen zijn: „Het was
spannend wie als eerste over de
brug zou komen, dat bleek
Fons Welters. Maar ook Paul
Andriesse en Lumen Travo zijn
terug en er zijn enkele verte
genwoordigers van de jongere
generatie galeriehouders. Bo
vendien laten we de nieuwste
ontwikkelingen in de Europese
galeriewereld zien met deelne
mers uit Duitsland en België."
De koersverandering van de
KunstRAl was dringend nood
zakelijk door de terugval van
het aantal bezoekers van 25.000
in 2001 naar 14.000 in 2002.
Oorzaak was de economische
recessie maar ook de toegeno
men concurrentie van beurzen
als Art Rotterdam en Major Art
Fair. Bovendien koos een aantal
gerenommeerde avant-garde
galeries om kwalitatieve rede
nen voor deelname aan Art Rot
terdam en bleef weg van de de
KunstRAl.
Om het tij te keren werd geko
zen voor 'minder deelnemers
en meer kwaliteit'. Omdat de
KunstRAl voor velen toch wat
wils wil blijven bieden, werd
een onderverdeling aange
bracht in de segmenten heden
daags/modern (70 procent) en
keramiek/glas/sieraden (30
procent). Wie eenmaal is toege
laten, is het jaar daarop echter
niet automatisch verzekerd van
een plek. De commissie wil
eerst het tentoonstellingspro
gramma beoordelen en selec
teert alleen de hoogste kwali
teit. Bovendien werd besloten
met reducties van standprijzen
solopresentaties te stimuleren.
„Want ook die komen de rust
en kwaliteit van de beurs ten
goede. De bezoeker krijgt daar
mee bovendien een completer
beeld van de kunstenaar", weet
Oele uit ervaring.
Het aanbod op de beurs toont
net als dat op Art Rotterdam de
nieuwste ontwikkelingen in de
hedendaagse kunst. Oele:
„Maar daarnaast presenteren
we ook de meer klassieke kunst
op de beurs. Zo blijven de
bronnen van de hedendaagse
kunst steeds zichtbaar."
Met de nodige 'extra's' probeert
de KunstRAl een breed en liefst
ook nieuw publiek te trekken.
Het Stedelijk Museum Bureau
Amsterdam (SMBA) viert zijn
tienjarig bestaan op de Kunst
RAl met de centrale tentoon
stelling 'Something Happened',
waarop de jonge kunstenaars
Lara Almarcegui, Manin de
Boer, Gertjan Koeken en Meivin
Moti het thema 'geheugen en
herinnering' zullen verbeelden.
Het Fotomuseum Den Haag
presenteert twaalf fotografen,
onder wie Erwin Olaf en Koos
Breukel, die twaalf acteurs, ac
trices en gezelschapsleiders
portretteerden die van belang
zijn voor de Koninklijke
Schouwburg in Den Haag. Het
tijdschrift Kunstbeeld organi
seert dagelijks talkshows over
onderwerpen als museale ont
wikkelingen, kunst verzamelen
en professionalisering van gale-
Anneke Oele: „Bezoeker krijgt een completer beeld van de kunstenaar." Foto: GPD/Ramon Mangold
ries. Nieuw is 'De Dag voor de
beginnende kunstverzamelaar'
waarop zo'n honderd begin
nende verzamelaars worden
rondgeleid door gerenommeer
de kunstverzamelaars.
Tien kunstenaars zijn genomi
neerd voor de KDR KunstRAI-
prijs: een onderscheiding voor
de meest veelbelovende jonge
kunstenaar. De prijs bestaat uit
het produceren van een catalo
gus en een solostand op de vol
gende KunstRAl.
De KunstRAl 2004 'Close Con
nections' (Parkhal, RAI Con
grescentrum), van 5 t/m 9 mei.
Openingstijden: op 5 mei van
18.00 tot 22.00 uur, 6 t/m 9
mei van 11.00 tot 19.00 uur en
op 7 mei tot 22.00 uur.
NOODZAKELIJK KWAAI
babwe ondersteunt. Voor dit project
wordt tijdens de expositie ook een
kunstveiling gehouden.
De workshops en demonstraties worden
verzorgd door Euwitt Nyanhongo, Shel-
ton Mubayi, Tinei Mashaya, Vengai Chi-
wawa en Godfrey Kututwa. Deze kunste
naars hebben ook beelden staan op de
tentoonstelling. Voor meer informatie:
070-3656859.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Jeanne Lyklema (cello) en
Natasja Douma (piano). Gehoord: 29/4,
KapelzaaJ, Leiden.
Pianist Natasja Douma is een
goede bekende in de lunchcon
certen van de Kapelzaal, in so
lo-optredens én in klein-en-
semble formatie. Deze keer
speelt ze met de cellist Jeanne
Lyklema (1978) en dat pakt
goed uit. Met twee cellosonates,
van Kodaly en Chopin, introdu
ceren zij zich indrukwekkend.
Beide componisten zijn be
paald niet beroemd geworden
vanwege hun cellosonates Ko-
dély schreef deze (opus 4) aan
het begin van zijn compone
rend leven, terwijl de Sonate in
g het laatst uitgegeven werk van
Chopin is. Het componeren
ging bij Chopin met grote
moeite en inspanning gepaard,
vooral omdat hij zocht naar
nieuwe uitdrukkingsmiddelen,
zoals hij die in de Polonaise-
Fantasie al had uitgewerkt.
Deze (overigens enige) celloso
nate, waarin Chopin zich op
vallend verwijdert van de 'ro
mantische' stijl, voelen Lyklema
en Douma goed aan. In Cho-
pins tijd werd er afkeurend over
geschreven: 'niets dan mateloze
wildernissen en woestijnen,
met slechts hier en daar een
kleine bloem'. Zó speelt dit
tweetal ook, wild, rauw, harts
tochtelijk, meestal zonder de
grote lijn uit het oog te verlie
zen, en zonder erin te zwelgen.
Een enkele keer krijg je het ge
voel dat Lyklema's spel wat sta
tisch wordt, dat er niet helder
wordt gefraseerd. Maar meestal
zijn ze eensgezind als in de hef
tig tegen elkaar opbotsende
dialoog in het Allegro modera
to. Ook in langzame, breed ge
dragen melodielijnen ontstaat
er en intens samenspel. Douma
zou het soms met wat minder
pedaal kunnen doen.
Kodély's Sonate getuigt van stil
le wateren. Lyklema kan de die
pe gronden in de eerste aan
loop nog niet helemaal peilen,
maar allengs verkent en prakti-
zeert zij haar eigen diepte, dus
ook die van Kodély, steeds
fraaier. Douma is opvallend
muzikaal gegroeid, haar spel
sprankelt, biedt ruimte voor
rust, maar is ook in staat om te
gloeien in kleurrijk samenspel.
Heel bijzonder om met deze
twee sonates een lunchconcert
te vullen!
De oudste schouwburg van Ne
derland viert in 2005 het 300-ja
rig bestaan. Een jaar later is het
precies 400jaar geleden dat
Rembrandt, de grootste schilder
van zijn tijd, het levenslicht zag.
Afgelopen week maakte Paul
Koek bekend dat hij, één van de
toonaangevende theatermakers
in Nederland, zijn subsidie van
600.000 euro wil
aanwenden om
in het Scheltema-
complex een pro
fessioneel mu
ziektheatergezel
schap te vestigen.
Kortom, er staat
de komende tijd
wat te gebeuren
in Leiden!
Achter de scher
men werkteen
aantal mensen
hard aan plan
nen om de jubi
lea niet onopge
merkt voorbij te
laten gaan. Om
daarmee de stad
nadrukkelijk op
de kaart te zetten.
Dat zijn niet al
leen ambtenaren
van de gemeente,
ook de eerste pri-
vé-personen laten proefballon
nen op. Zoals de kunstenaar
Koen de Vries. Die afgelopen
week in deze krant een idee lan
ceerde om in het water van de
Oude Vest een soort verbindend
element te maken tussen Laken
hal en schouwburg.
De Vries - van Haagweg 4 - put
inspiratie en motivatie uit een
boek van de Amerikaan Richard
Florida. Het is getiteld 'The Rise
of the Creative Class'. De profes
sor van de Carnegie University
uit Pittsburgh poneert daarin
interessante stellingen. Hij kop
pelt economische groei aan wat
een stad te bieden heeft aan
randvoorwaarden die het leven
aantrekkelijk en aangenaam
maken. Hij ziet een creatieve
klasse ontstaan van jonge, hoog
opgeleide professionals - op wie
straks de economie draait - die
wil wonen en werken in een
leefgebied waar hoge prioriteit
wordt gesteld aan zaken als een
bloeiende kunstenaarsscène,
aan etnische en culturele diver
siteit, aan recreatieve mogelijk
heden en in een regio waar tole
rantie hoogtij viert. Universiteit,
hightech faciliteiten, het telt al
lemaal mee.
Florida maakte eigenhandig een
indexering van grote, middel
grote en kleine urbanisatiege-
bieden in de VS en kwam tot op
vallende conclusies. Niet de ge
kende steden als New York, Chi
cago en Los Angeles zijn 'the
place to be', maar veel minder
AD VAN KAAM
bekende grootheden als Au
San Diego en Seattle. Daar
genwoordigde combinatie
voorwaarden te vinden wa
op doelt. Op nummer 1 pk
hij San Francisco. Dat wek
minder verwondering. HetI
culturele leven gekoppeld a
de bijna spreekwoordelijke
rantie alsmede het prima u
en werkklirru
zet de stad va
Golden Gate
Bridge al sim
jaren zestig oj
Het zou inten
sant zijn om
theorie en in
ring van de
rikaanse eco
ook eens los
ten op Neder
Dat is moeil
omdat je api
nu eenmaal
met peren ku
vergelijken -
Amerika is N
land niet. Bo
dien zijn de
die Florida gt
bruikt hier hij
één, twee, dri1
voorhanden.
vergt studie.
Maar toch. Omdat de hoorn
raar ontegenzeggelijk een p,
heeft - dat ziet een blinde -|
mer ik er zo maar wat op lo
Zou Amsterdam hier de lijsi
aanvoeren, of is het modern
Rotterdam de hoofdstad all
voorbij? Waar staat Den Ha
en scoort Groningen nog eel
punt? En waar, dat is natui
de kern van het verhaal, is)
den als stad van de toekorm
dit plaatje in te kleuren? In\
toptien? Of ergens rond nui\
mer 39? Je weet het niet, je i
alleen maar speculeren.
Wat ik wél weet, is dat er in
komende jaren kansen liggi
om te stijgen op die vooralsl
imaginaire lijst. Aan belang
randvoorwaarden voldoet 2
den op voorhand. Mooie hij
sche stad, universiteit, musi
kunstenaars, LUMC, Bio Scj
Park, centrale ligging, Groes
Hart, strand etc. Nu nogflin
wat 'upgraden' en daarvool
die jubilea en bijvoorbeeldï
initiatief van Koek uitermd
schikt. f
Kunstenaar Koen vertelde fij
sen neus en lippen door daw
zijn exemplaar van Florida,
boek cadeau heeft gedaan dj
wethouder Hessing van cull
Ik zou zeggen: lezen dat boa
Om het dan zo snel mogelijk
te lenen aan collega-wethou
Geertsema van economisch
ken. Cultuur en economie a
onlosmakelijk aan elkaar vt
bonden.
rotterdam/anp - Rotterdam
betaalt voor het North Sea Jazz
Festival vanaf 2006 jaarlijks
750.000 euro. Dat blijkt uit
schriftelijke afspraken tussen
de gemeente en Mojo Concerts,
de organisator van het grote
jazzevenement. De gemeente
Rotterdam stelt tot en met 2015
per jaar 450.000 euro beschik
baar. Evenementenhal Ahoy",
waar North Sea gaat plaatsvin- -
den, verleent daarnaast jaarlijks
een huurkorting van 300.000
euro.
Den Haag had voor het behoud
van het festival een zelfde be
drag over. De gemeente zegde
het festival eind maart een
eindbod van 600.000 euro per
jaar toe. Het Haagse stadsbe
stuur wilde ook verkeersmaat
regelen betalen, die 150.000 eu
ro zouden bedragen. Mojo
Concerts kwam uiteindelijk niet
tot overeenstemming met Den
Haag en koos ervoor het jazz
festival per 2006 naar Rotter
dam te verhuizen.
De gemeente Den Haag stuur
de 22 maart nog een boze brief
naar Rotterdam, waarin het na
burige stadsbestuur werd ver
weten dat het met gemeen
schapsgeld de prijs voor het
binnenhalen van North Sea op
dreef. In een antwoord op 5
april wijst de gemeente Rotter
dam dat verwijt van de hand.
Volgens Rotterdam werd pas
subsidie verleend, nadat duide
lijk was geworden dat de
nisatie van het festival er
Den Haag niet uitkwam.
Rotterdamse stadsbei
schrijft verder dat het Nortl
Jazz vooral om 'technische
gelijkheden' ging. Het gek
een 'ondergeschikte rol'
ben gespeeld.
Ook directeur T. van den I
van het festival zei donde
dat het niet om het geld
toen North Sea Jazz voor
terdam koos. Het ging hen
om dat na 2005 het Nederl
Congres Centrum (NCC),
het festival tot nu toe pl
vindt, veel kleiner is. D<
meente Den Haag heeft 1
ten een deel van het geboi
laten slopen om ruimte te
ken voor het nieuwe kaï
van de Europese politieorj
satie Europol.
Tenten aan het NCC, die ee
ternatief voor de hal zoi
moeten bieden, zouden vol
Van den Hoek niet voldoen
zou te veel geluidsoverlast
omliggende woonwijken I
kenen. Ook zag Van den 1
het niet zitten dat de geme
de weg langs het NCC drie
ken wüde sluiten voor vei
om North Sea de ruimte t{
ven.
Het ging om de Johan de 1
laan, een doorgaande weg
de kust, waarover onder i
de vrachtwagens van No
Line rijden.
cannes - Regisseur Paul Verhoeven komt half mei naar het 5
Filmfestival van Cannes om zijn nieuwe film 'Zwartboek' te
senteren. Verhoeven gaat er onder meer praten met buitenlai
investeerders voor zijn eerste Nederlandstalige filmproject in t|
tig jaar. 'Zwartboek' is een thriller over een joodse onderduil)
die in de oorlog als dubbelspion bij de Duitsers infiltreert)
hoofdrollen worden vertolkt door Carice van Houten, Halina Ij
en Dolf de Vries. Het scenario komt van Gerard Soeteman, met
Verhoeven eerder 'Turks Fruit', 'Soldaat van Oranje', 'Spetter^
'De Vierde Man' maakte.
